Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Batorowicz /spr./ Sędziowie Sędzia NSA Barbara Kamieńska Sędzia WSA Edyta Podrazik Protokolant masz. Maria Kasztelan po rozpoznaniu w Poznaniu na rozprawie w dniu 06 marca 2007 r. przy udziale sprawy ze skargi Stowarzyszenia A z siedzibą w P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] października 2005 r. nr [...] w przedmiocie odmowy dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu dotyczącym warunków zabudowy i zagospodarowania terenu; I. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia, II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania, III. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane. /-/ E. Podrazik /-/ W. Batorowicz /-/ B. Kamieńska

Stowarzyszenie A z siedzibą w P. pismami z dnia [...] czerwca 2005r. oraz z [...] lipca 2005r. złożyło wniosek w Urzędzie Miasta P. o dopuszczenie do udziału w postępowaniu prowadzonego w sprawie ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie hali montażu samochodów specjalnych (zabudowa wyposażeń specjalnych) wraz z wiatami, stacją tankowania gazu i dwoma kontenerami ochrony, na działce nr [...], ark. [...], obr. [...], położonych w P. przy ul. [...]. Do wniosku dołączono statut Stowarzyszenia.

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2005r. Prezydent Miasta P., na podstawie art. 31 § 1 i 2 kpa, odmówił dopuszczenia Stowarzyszenia A do udziału w postępowaniu. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia stwierdził, że za udziałem Stowarzyszenia w niniejszym postępowaniu nie przemawia interes społeczny, zwłaszcza określony w art. 7 i 12 kpa. W § 6 pkt 1b statutu organizacji znajduje się zapis, iż Stowarzyszenie realizuje swoje cele przez współdziałanie z organami władzy publicznej oraz innymi organizacjami ekologicznymi. Działając zgodnie z zasadą transparentności i kierując się zasadą wyrażoną w art. 8 kpa organ dopuścił Stowarzyszenie do udziału we wcześniejszych postępowaniach toczących się w sprawach z wniosku firmy B spółka z o.o. W toku tych postępowań stwierdzono, że działalność Stowarzyszenia sprowadzała się do składania kolejnych wniosków, mających na celu jedynie przedłużenie toku postępowania poprzez uporczywe i nieuzasadnione podważenie prawidłowości rozstrzygnięć organów publicznych. Zażalenia Stowarzyszenia na postanowienia organów uzgadniających, nie spowodowały uchylenia tych postanowień. Stowarzyszenie wielokrotnie występowało o wyłączenie pracowników Urzędu Miasta P. od udziału w postępowaniach z wniosku B spółka z o.o. oraz składało w Prokuraturze Rejonowej zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez tych pracowników. Bezzasadność tego działania została stwierdzona w postanowieniu Prezydenta Miasta P. z dnia [...] kwietnia 2005r. o odmowie wyłączenia pracowników z udziału w postępowaniu oraz przez odmowę wszczęcia postępowania przez Prokuraturę Rejonową.

Działania Stowarzyszenia stoją zatem w sprzeczności z zapisem Statutu, w którym Stowarzyszenie jako jeden z celów działania określiło współdziałanie z organami władzy publicznej w sprawach ekologicznych.

Nadto brak zasadności dopuszczenia Stowarzyszenia do udziału w postępowaniu potwierdziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w decyzji z dnia [...] czerwca 2005r., wskazując, że postępowanie Stowarzyszenia nosi znamiona działalności małych, lokalnych organizacji społecznych, których jedynym dążeniem jest wywieranie presji na inwestorów poprzez odwlekanie terminów ostatecznych rozstrzygnięć w postępowaniach.

W zażaleniu od powyższego postanowienia Stowarzyszenie A zarzuciło organowi I instancji obrazę przepisu art. 33 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. W myśl tego przepisu organizacje ekologiczne, które powołując się na miejsce swego działania, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. Ze statutu Stowarzyszenia wynika jednoznacznie, iż przedmiotem jego działania jest ochrona środowiska, a miejscem działania - miasto P. Zdaniem Stowarzyszenia niniejsze postępowanie wymaga udziału społeczeństwa. Jego przedmiotem jest ustalenie warunków zabudowy dla wielkiej inwestycji – budowy hali w bezpośrednim sąsiedztwie osiedli mieszkalnych, zamieszkałych przez członków Stowarzyszenia. Od ponad roku toczy się dyskusja na temat trafności rozbudowy fabryki B wśród osiedli mieszkalnych. Obecnie przygotowywany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla tego terenu. W procedurze planistycznej uczestniczą mieszkańcy – członkowie Stowarzyszenia. Dlatego działania polegające na ustaleniu warunków zabudowy dla terenu, który ma zostać objęty planem wydają się obejściem procedury planistycznej oraz prowadzą w rezultacie do obejścia prawa poprzez uniemożliwienie mieszkańcom sprawowania kontroli nad kształtowaniem warunków zabudowy ich sąsiedztwa.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia [...] października 2005r. utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie. Uzasadniając wskazało, że Stowarzyszenie A występuje we wszystkich sprawach związanych z działalnością inwestycyjną B sp. z o.o., zaś jego działania i zgłaszane wnioski wskazują wyłącznie na zamiar przedłużania wszystkich tych postępowań. Poza tym Stowarzyszenie nie jest władne do wypowiadania się w sprawach uzgodnień specjalistycznych (komunikacyjnych, sanitarnych, a także zawiązanych z wyłączaniem gruntów z produkcji rolnej). Kolegium stwierdziło również, iż wprawdzie nie kwestionuje interesu osób trzecich w procesie inwestycyjnym, w tym prawa do zgłaszania problemów natury estetycznej, to art. 7 kpa nakazuje jednak uwzględniać przede wszystkim interes inwestora.

Stowarzyszenie A wniosło skargę na powyższe postanowienie, przytaczając argumentację powołaną w zażaleniu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę wskazało, że Stowarzyszenie nie wykazało dotychczas na czym polega jego działalność w zakresie ochrony środowiska. Z żadnych dokumentów nie wynika, iż organizacja ta zajmuje się czymkolwiek innym poza blokowaniem wszystkich zamierzeń inwestycyjnych spółki B. Może to świadczyć o pozornej działalności ekologicznej. Ponadto Stowarzyszenie błędnie zakłada, iż postępowanie w niniejszej sprawie wymaga udziału społeczeństwa, a jednocześnie, iż jedynym reprezentantem tego społeczeństwa winno zostać uznane Stowarzyszenie A. Założenie to jest błędne zarówno z tego powodu, iż dotyczy zamierzenia inwestycyjnego w ramach istniejącej już i działającej fabryki samochodów, jak i z tego powodu, iż trudno znaleźć podstawy do uznania Stowarzyszenia za organizację ekologiczną. Dodatkowo warto wskazać, iż zgodnie z opracowanym "raportem oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko" inwestycja nie będzie generowała żadnych emisji poszczególnych substancji przekraczających dotychczasowych wielkości, ani nie wpłynie negatywnie na krajobraz, zasoby przyrody i na zdrowie ludzi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W świetle okoliczności przedmiotowej sprawy wniesienie skargi okazało się słuszne, jakkolwiek z innych przyczyn niż wskazane w jej uzasadnieniu. Postanowienie organu II instancji nie może się zatem ostać.

Podkreślić należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. Nr 153, poz. 11270 – dalej p.p.s.a).

Jak wynika z treści art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach. Jedną z przesłanek określonych w art. 156 kpa, będących podstawą do stwierdzenia nieważności jest wydanie aktu z rażącym naruszeniem prawa (§ 1 pkt 2 przepisu).

W ocenie Sądu zaskarżone postanowienie zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 124 § 1 kpa poprzez brak podpisu przewodniczącego składu orzekającego Kolegium – W.S. pod jego uzasadnieniem. W myśl powołanego przepisu postanowienie powinno zawierać oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania decyzji. Potwierdzenie tego przepisu zawiera art. 17 ust. 5 ustawy z dnia 12 października 1994r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001r. Nr 79, poz. 856 ze zm.), który stanowi, iż orzeczenia kolegium podpisują wszyscy członkowie składu nie wyłączając przegłosowanego.

W orzecznictwie przyjmuje się bezspornie, że postanowienie wydawane przez organy kolegialne stanowią wyraz woli członków składu orzekającego, którzy tworząc całość są nie tylko upoważnieni, ale i zobowiązani do podpisywania postanowienia (wyrok NSA z 14 lipca 2004r., GSK 244/04, Lex nr 158867, uchwała NSA (5) z 11 maja 1998r., OPK 3/98, ONSA 1998, Nr 4, poz. 114 z glosą aprobującą J. Borkowskiego, OSP 1998, Nr 12, poz. 211).

Zważyć należy, iż zaskarżone postanowienie, jako postanowienie, na które przysługiwała skarga do sądu administracyjnego (art. 3 ust. 2 pkt 2 p.p.s.a.) winno – w myśl art. 124 § 2 kpa – zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Uzasadnienie tegoż postanowienia stanowiące jego immanentną część winno zatem zostać podpisane przez całość składu orzekającego. Tym samym brak podpisu przewodniczącego składu orzekającego pod uzasadnieniem postanowienia stanowi rażące naruszenie art. 124 § 1 kpa.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a., zaś w zakresie wykonania postanowienia w oparciu o przepis art. 152 p.p.s.a.

/-/ E. Podrazik /-/ W. Batorowicz /-/ B. Kamieńska