Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Nowecki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jacek Fronczyk Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Protokolant ref. staż. Małgorzata Ciach po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2015 r. sprawy ze skargi L. Sp. z o.o. Spółka komandytowo - akcyjna z siedzibą w L. na decyzję Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] w przedmiocie nakazu prawidłowego oznakowania produktu spożywczego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych z dnia [...] kwietnia 2012 r., 2. zasądza od Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych na rzecz L. Sp. z o.o. Spółka komandytowa z siedzibą w L. kwotę 440 (słownie: czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniach 21-24 i 29 lutego 2012 r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych [...], działając na podstawie upoważnienia Nr [...] z dnia [...] lutego 2012 r., wydanego przez [...] Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, przeprowadzili kontrolę w zakresie prawidłowości znakowania makaronu w L. (dalej także "spółka", "skarżąca").

W trakcie działań kontrolnych ocenie oznakowania poddano makaron o nazwie "Domowa jajeczna krajanka" wielkość partii produkcyjnej 3600 kg z datą produkcji 4 lutego 2012 r., znajdującej się w workach foliowych z nadrukiem 250 g, zawierających między innymi informację o dacie minimalnej trwałości "Najlepiej spożyć przed: 31 stycznia 2014 r.", oferowanej do sprzedaży w cenie cennikowej brutto - 2,06 zł/szt. (Protokół z pobrania próbek nr 1 z dnia 21 lutego 2012 r.).

W wyniku przeprowadzonej kontroli organ stwierdził, następujące nieprawidłowości:

- zamieszczenie (na opakowaniu jednostkowym) w nazwie określenia "Domowy", podczas gdy przedmiotowy makaron jest produkowany na skalę przemysłową i zawiera w składzie masę jajową pasteryzowaną. Określenie "Domowy" wprowadza w błąd konsumenta, co do charakterystyki środka spożywczego, ponieważ sugeruje, iż produkt ten został wyprodukowany przy zastosowaniu domowych metod produkcji i przy użyciu tradycyjnych składników, co jest niezgodne z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. - o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2005r., Nr 187, poz. 914 ze zm.), dalej: o bezpieczeństwie żywności,

- zamieszczeniu w oznakowaniu informacji o użyciu w procesie produkcyjnym "jaj", podczas gdy w rzeczywistości użyto "masę jajową pasteryzowaną", otrzymaną w wyniku przetworzenia jaj, co jest niezgodne z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia w zw. z wymaganiami wskazanymi w załączniku nr 1 pkt 7, ppkt 7.3 do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r., ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 139 z 30.4.2004, str. 55 z późn. zm.) oraz § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz.U. z Nr 137, poz. 966 ze zm.),

Postanowieniem z dnia [...] marca 2012 r. [...] Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych wszczął postępowanie administracyjne w niniejszej sprawie.

W dniu 5 kwietnia 2012 r. [...] Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, wydał decyzję nr [...], nakazującą skarżącej poddanie zabiegowi prawidłowego oznakowania partii 709,5 kg wyrobu o nazwie "Domowa jajeczna krajanka" (ilość pomniejszona o 10,50 kg, tj. 42 szt. opakowań pobranych do badań laboratoryjnych), z datą produkcji 4 lutego 2012 r., znajdującej się w workach foliowych z nadrukiem a 250 g, zawierających między innymi informację o dacie minimalnej trwałości: "Najlepiej spożyć przed: 04/02/2014", oferowanej do sprzedaży w cenie cennikowej brutto - 2,06 zł/szt., poprzez usunięcie z nazwy artykułu określenia "Domowy" oraz podania faktycznie użytego do produkcji surowca, tj. "masy jajowej pasteryzowanej". Spółka pismem z dnia 23 kwietnia 2012 r., wniosła odwołanie od ww. decyzji [...]Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, w którym zarzuciła, iż organ I instancji nie odniósł się do wyjaśnień strony zawartych w uwagach do protokołu z kontroli, jak również bez żadnych wyjaśnień pominął przedstawione dowody (poza wnioskiem o przesłuchanie J. G., który to dowód przeprowadzono z naruszeniem art. 79 § 1 k.p.a.).

Strona w odwołaniu podnosiła, iż na spotkaniu w dniu 15 grudnia 2010 r. z przedstawicielami Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych [...] dokonano uzgodnień mających na celu zapewnienie poprawnego oznakowania makaronu, w tym uzgodniono, że Spółka w oznakowaniu makaronów o nazwie "Domowa jajeczna", zastąpi napis "Sekret domowego smaku: tradycyjny przepis" napisem "Sekret domowego smaku: sprawdzony przepis" zaś w miejsce napisu "Dzięki tradycyjnym recepturom" zastosuje napis "Dzięki tradycji w wytwarzaniu makaronu" oraz usunie ze składu makaronu witaminę A. Spółka stwierdziła, iż na ww. spotkaniu zgodnie postanowiono, iż nazwa "Domowa jajeczna" oraz informacja o składniku makaronu, tj. jajach pozostają bez zmian.

Strona wskazywała, iż pomimo ww. ustaleń organ w wydanej decyzji ponownie kwestionuje prawidłowość zastosowania w nazwie określenia "Domowa..." oraz zastosowania nazwy składnika "Jaja".

Strona podnosiła, że w niezmienionym stanie prawnym, ten sam organ prezentuje tak niespójne stanowisko, w stosunkowo niedługim czasie. W związku z powyższym strona zarzuciła, iż takie działanie narusza art. 8 k.p.a.

Spółka w odwołaniu dowodziła, iż technologia produkcji makaronu o nazwie "Domowa jajeczna krajanka", polegająca na procesie walcowania oraz naturalne warunki suszenia kształtuje pożądane właściwości tego makaronu, takie jak: matowa, nieco chropowata, mączna powierzchnia, a także pulchna, sprężysta struktura i delikatny, jajeczny smak i zapach po ugotowaniu oraz ciepły słoneczny kolor - czyli cechy, które odzwierciedlają makaron robiony w domu. Strona twierdziła, iż w rozumieniu przeciętnego konsumenta określenie makaronu, nabywanego w sklepach, z terminem "domowy" - nie jest synonimem wytwarzanego w domu, ale odnosi się do produktu o cechach sensorycznych i kulinarnych charakterystycznych dla przygotowanego w warunkach domowych.

Zdaniem wnoszącego odwołanie, organ I instancji w żaden sposób nie uzasadnił, na czym miałoby polegać ewentualne wprowadzanie konsumenta w błąd, a w szczególności, jaką szkodę może ponieść konsument nabywając tak oznakowany makaron, co zdaniem strony narusza art. 107 § 1 k.p.a.

Według skarżącej, organ kontrolny dokonał błędnej wykładni przepisu art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych i zawartej tam definicji produktów "przetworzonych", tj. środków spożywczych uzyskanych w wyniku przetworzenia produktów nieprzetworzonych.

Odwołujący się nie zgodził się ze stanowiskiem organu I instancji, iż wykorzystanie masy jajowej pasteryzowanej zamiast świeżych jaj nie przemawia za używaniem określenia "domowy".

Strona podkreśliła również, że skład masy jajecznej nie różni się w żaden sposób od wybitej ręcznie zawartości jaj kurzych, pasteryzacja nie jest działaniem, które w sposób znaczny zmienia produkt wyjściowy (jaja) oraz, że jest ona elementem dobrej praktyki higienicznej stosowanej w zakładach przetwórczych w celu zapewnienia wytwarzanym produktom bezpieczeństwa mikrobiologicznego.

Mając na uwadze powyższe spółka wskazała, że "pasteryzowana masa jajowa" nie jest produktem przetworzonym, o którym mówi przepis art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 852/2004.

Zdaniem Spółki, w świetle przepisu § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie znakowania środków spożywczych, w pełni dopuszczalne jest użycie sformułowania “Jaja" w składzie przedmiotowego makaronu, z uwagi na podanie informacji o środku spożywczym użytym do produkcji, pomimo zmiany formy tego środka. Powołując się na ww. rozporządzenie (WE) Nr 852/2004 oraz na pismo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 sierpnia 2008 r. znak: RR.jn./350/08 oraz pisma Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia: 2 kwietnia 2002 r., znak: NKP - 35/042/1/02 oraz z dnia 28 marca 2002 r., znak: ZCR 5104-01/2002 Strona dowodziła, iż zastosowanie nazwy składnika, tj.: "Jaja" w stosunku do użytego składnika, tj.: "masy jajowej pasteryzowanej" jest dopuszczalne i nie wprowadza w błąd konsumenta. Strona podnosiła także, iż inni producenci stosują powszechnie na rynku określenie "domowy".

Zdaniem skarżącej organ kontroli nie zawiadomił jej o terminie i miejscu przesłuchania świadka – J. G. W jej ocenie imienne wezwanie skierowane do świadka, na adres korespondencyjny będący jednocześnie adresem strony, nie może wskazywać na prawidłowe powiadomienie strony. Zarzuciła ponadto, że organ I instancji wydając decyzję w ciągu 2 dni od dnia przesłuchania świadka uniemożliwił jej podjęcie czynnego udziału w postępowaniu rażąco naruszając przepisy art. 10 § 1 i art. 79 § 1 k.p.a., co jej zdaniem miało wpływ na wynik sprawy.

W związku z powyższym odwołujący się wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania w sprawie lub o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

Główny Inspektor JHARS, postanowieniem z dnia [...] października 2012 r., [...], dopuścił dowód z przesłuchania w charakterze świadka J. G. i zlecił przeprowadzenie czynności w drodze pomocy prawnej organowi I instancji. Przesłuchanie świadka J. G., w obecności pełnomocnika Skarżącej odbyło się w dniu 15 stycznia 2013 r. w siedzibie Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych [...].

Podczas przesłuchania z dnia 15 stycznia 2013 r., świadek oświadczył, iż w pełni podtrzymuje swoje zeznania ujęte w protokołach z dnia 3 kwietnia 2012 r. i 28 sierpnia 2012 r., tj. że:

- z produkcją makaronów jajecznych ma związek od 1964 r., były to makarony tłoczone podobne w technologii produkcji do obecnych makaronów lubelskich,

- do 1989 r. jaja wybijano bezpośrednio, następnie były miksowane i tłoczone do tłoczni, w ten sposób produkowano ok. 95% makaronów, w latach 1989-1990 linie zostały wymienione, wdrożono do produkcji makarony bezjajeczne, które obecnie stanowią ok. 90 % makaronów,

- od 2000/2001 r. makarony jajeczne są produkowane metodą wielokrotnego walcowania, tj. technologią przypominającą wyrób makaronów w domu, technologia ta powoduje inną strukturę makaronów, której nie uzyska się w wyniku tłoczenia,

- wydajność linii makaronów tłoczonych to 5t/h, a walcowych 500 kg/h w zależności od asortymentu, makaron walcowany jest trudniejszy do wykonania i przypomina ten robiony w domu, przekrój suchego makaronu jest inny, ponieważ zewnętrzne jego powierzchnie są bardzo zbite w porównaniu z makaronem tłoczonym, którego powierzchnie są bardziej rozpulchnione,

- dodatek witaminy A stosowany był tylko w ubiegłych latach,

- w Polskiej Normie PN-A-74131 z grudnia 1999 r., wyszczególniono rodzaje makaronów (bez dodatku jaj, z dodatkiem jaj, z dodatkiem warzyw w ilości min. 3 %), zgodnie z tą normą (na podstawie tej normy opracowano specyfikacje "Makaron [...] Domowa Jajeczna"), gdzie jako surowiec wyszczególniane są jaja,

- brak jest różnicy między makaronem wyprodukowanym z jaj i masy jajowej pasteryzowanej, czego potwierdzeniem są badania konsumenckie, a wyrażenia "domowa", i "jaja" odzwierciedlają potoczne wyrażenia stosowane na świecie, w związku z czym pozbawienie strony możliwości używania tego typu określeń są dyskryminacją polskich producentów w porównaniu do makaronów importowanych najczęściej zawierających semolinę i jaja,

- wybijanie jaj bezpośrednio nigdzie nie jest możliwe z uwagi na wysoką temperaturę panującą wokół linii produkcyjnej, wybijanie jaj musi odbywać się w pomieszczeniach schłodzonych, w związku z tym gdyby producent kupował jaja musiałby je wybijać w oddzielnych pomieszczeniach i uzyskaną masę jajową przewozić bezpośrednio do linii produkcyjnej, najczęściej na świecie wybijaniem jaj zajmuje się producent jaj, gdyż jaja te muszą mieć intensywną barwę,

- nazwa domowa stosowana jest dlatego, że oddaje praktycznie wszystkie czynności związane z produkcją makaronu na stolnicy w domu,

- brak jest zgłoszeń konsumentów, co do wprowadzania w błąd w zakresie nazwy, bo wiadomym jest, że produkuje się go w fabryce, a nie w domu,

- pojęcie "domowa" stosowane jest przez producentów także innych artykułów rolno-spożywczych np. kawy, biszkoptów, mimo że artykuły te nie są produkowane domowym sposobem.

Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (dalej "główny Inspektor") decyzją z [...] marca 2013 r., znak: [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych z dnia [...]kwietnia 2012 r.

Organ odwoławczy powołując się na:

- art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.),

- art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 z późn. zm.),w związku z:

- art. 3 pkt 5, art. 4 ust. 1, art. 6 ust. 1 i 2, art. 7 ust. 2 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 21 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno- spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 z późn. zm., dalej: ustawy o jakości handlowej),

- art. 45 ust. 2, art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 47 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia,

- § 2 ust. 1, § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych,

- art. 5 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 16 i art. 17 ust. 1 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 463 z późn. zm.),

- załącznikiem nr 1 pkt 5, ppkt 5.1 i 5.2, pkt 7 ppkt 7.3 do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r., ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 139 z 30.4.2004, str. 55 z późn. zm.),

- art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. WE L 139 z 30.4.2004, str. 1 z późn. zm.);

podkreślił, że w przedmiotowej sprawie kwestionowana partia produktu o nazwie "Domowa jajeczna krajanka", nie spełniała wymagań zawartych w przytoczonych wyżej aktach prawnych, z uwagi na oznakowanie, wprowadzające konsumenta w błąd, poprzez zastosowanie niewłaściwego opisu.

Według organu podanie na opakowaniu makaronu określenia “domowy" sugeruje konsumentowi, że produkt został wyprodukowany w oparciu o tradycyjną (domową) metodę produkcji makaronu z wykorzystaniem jaj wbijanych bezpośrednio ze skorupki, podczas gdy zakwestionowany produkt powstał z wykorzystaniem pasteryzowanej masy jajecznej, której nie stosuje się przy tradycyjnym wyrobie makaronu sposobem domowym.

Organ II instancji podkreślił, że argumentacja sprowadzająca się do technologii produkcji oraz do faktu, iż przedmiotowy makaron jest produkowany przez stronę od 2003 r., nie jest wystarczającą przesłanką, która uprawniałaby producenta do stosowania w nazwie towaru określenia "domowa", ponieważ na proces produkcji makaronu, nie tylko ma wpływ technika wytwarzania, ale także surowce z których jest on wytwarzany. W niniejszej sprawie do wytworzenia przedmiotowego produktu została użyta masa jajeczna pasteryzowana, stanowiąca produkt przetworzony.

Zdaniem organu, strona nie jest uprawniona do używania w nazwie produktu określenia "domowy", gdyż określenie to wprowadza konsumenta w błąd sugerując, że produkt wytwarzany jest w oparciu o tradycyjną (domową) recepturę, co nie odpowiada rzeczywistości.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji, zarzucając:

1) naruszenie art. 6, 7, 8 oraz 77 k.p.a. poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji w sytuacji, gdy skarżący wykazał, iż postępowanie organu I instancji dotknięte było wadami, które uniemożliwiły prawidłowe ustalenie stanu faktycznego w sprawie. Organ odwoławczy za zgodną z prawem uznał decyzję, która oparta została na sprzecznych i niespójnych ustaleniach z zebranym w sprawie materiałem dowodowym poprzez organ I instancji, a w szczególności:

- przez pominięcie wyjaśnień i dowodów potwierdzających tezę, że cecha "domowości" i związanej z nią metody produkcji makaronu ma związek ze sposobem jego wytwarzania (walcowaniem, a nie tłoczeniem) i związanymi z tym cechami organoleptycznymi, a brak jest jakiegokolwiek związku pomiędzy "domowością" i użyciem w produkcji makaronu jaj czy pasteryzowanej masy jajowej,

- przez przyjęcie sprzecznych i niespójnych ustaleń organu administracji z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz niewyjaśnienie przesłanek wprowadzenia potencjalnego konsumenta w błąd, poprzez oznaczenie makaronu słowami "DOMOWA" i "jaja", w szczególności niewykazanie, na czym polegałby przedmiotowy błąd konsumenta, pomimo że jedyną różnicą w tym przypadku jest miejsce wytworzenia masy jajowej, wobec obowiązku dokonania obróbki termicznej masy jajowej ze względu na konieczność zapewnienia właściwych warunków higienicznych i ochrony przed zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi,

- przez pominięcie faktu, iż makaron w trakcie procesu produkcyjnego jest suszony w znacznie wyższych temperaturach niż pasteryzacja, co ewentualnie niweluje wszystkie skutki pasteryzacji,

2) naruszenie art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 78 § 1 k.p.a. w zw. z art. 84 § 1 k.p.a. polegające na zaaprobowaniu przez organ odwoławczy zaniechania przeprowadzenia przez organ I instancji wnioskowanych przez skarżącą dowodów i nieprzeprowadzenie przedmiotowych dowodów w czasie postępowania odwoławczego w postaci:

a) dowodu z opinii biegłego dotyczącej:

- wpływu lekkiej pasteryzacji masy jajowej na jej cechy fizykochemiczne i organoleptyczne, w szczególności na skład chemiczny i wartości odżywcze masy jajowej pasteryzowanej chłodnej i jaj nie poddanej pasteryzacji oraz wpływu każdego z tych składników na wyrób końcowy, jakim jest walcowany makaron jajeczny,

- charakterystyki i szczegółowych właściwości walcowanych makaronów jajecznych, stosowanych przez skarżącą w ich produkcji technologii i receptur, w tym Polskich Norm i Norm Zakładowych, podobieństw do "technologii" produkcji makaronu w domu oraz różnic pomiędzy makaronem walcowanym i tłoczonym,

b) dowodu z akt sprawy znak: [...]na okoliczność prowadzenia kontroli makaronu "DOMOWA JAJECZNA" i zapadłych w postępowaniu decyzji,

c) dowodów z urzędu (w tym przesłuchania świadków obecnych na spotkaniu) dotyczących ustaleń zapadłych na spotkaniu w WIJHARS [...]w dniu 15 grudnia 2010 r. w szczególności uzgodnienia, że skarżąca zmieni opakowania makaronu "Domowa jajeczna" w ustalony sposób, a nazwa "Domowa jajeczna" oraz informacja o składniku makaronu - jajach pozostaje bez zmian, wobec nieuznania twierdzeń i dowodów Skarżącej za prawdziwe, mimo braku zaprzeczenia w tej sprawie przez organ I instancji,

3) naruszenie art. 11 k.p.a. i art. 107 k.p.a. polegające na zaakceptowaniu przez organ odwoławczy błędnej konstrukcji uzasadnienia decyzji organu I instancji, które nie spełnia ustawowego wymogu nie tylko wskazania podstawy prawnej, ale również jej wyjaśnienia, polegającego na wykładni przepisów stanowiących podstawę prawną rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji, jak również wskazania w uzasadnieniu decyzji organu I instancji, iż stanowisko skarżącej dotyczące pozycjonowania wody wśród innych składników jest błędne.

4) Naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) błędnej wykładni przepisu art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych i zawartej tam definicji produktów "przetworzonych", tj. środków spożywczych uzyskanych w wyniku przetworzenia produktów nieprzetworzonych, gdzie przetworzenie oznacza każde działanie, które znacznie zmienia produkt wyjściowy, w tym ogrzewanie, wędzenie, solenie, dojrzewanie, suszenie, marynowanie, ekstrakcja, wyciskanie lub połączenie tych procesów,

b) art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że stosowanie masy jajowej do produkcji makaronu zamiast jaj wprowadza konsumenta w błąd, sugerując właściwości, których przedmiotowy makaron nie posiada i sugeruje im, że przedmiotowy środek spożywczy pozyskiwany jest sposobem domowym,

c) art. 47 ust. 1 i ust. 5 ww. ustawy w związku z § 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych poprzez błędną wykładnię i uznanie, ze ww. przepisy zakazują uzupełniania nazw ustalonych dla danego rodzaju środków spożywczych w przepisach prawa żywnościowego, pod którą środki spożywcze są wprowadzane do obrotu, znakiem towarowym, nazwą marki lub wymyśloną nazwą handlową,

d) art. 137 § k.s.h. w zw. z 205 § 2 k.s.h. i uznanie, że doręczenie zawiadomienia członkowi Rady Nadzorczej skarżącej, jako osobie prywatnej jest równoznaczne ze skutecznym zawiadomieniem skarżącej.

W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując zaprezentowane wcześniej stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 4 grudnia 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 1473/13 oddalił skargę.

Sąd stwierdził, że obligatoryjność stosowania prawidłowego znakowania środków spożywczych wynika z wymogów prawa i producent nie może być zwolniony od stosowania tych przepisów tylko dlatego, że organ kontroli w poprzednich kontrolach nie zakwestionował sposobu oznakowania danego produktu. Zdaniem Sądu nieskuteczne były również zarzuty spółki dotyczące naruszenia przepisów postępowania.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła skarżąca zaskarżając to orzeczenie w całości, wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 22 maja 2015 r., sygn. akt II GSK 912/14 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

W ocenie NSA Sąd I instancji wadliwie przyjął, że stan faktyczny sprawy wskazywał na możliwość wprowadzenia konsumenta w błąd, gdyż brak jest racjonalnych podstaw aby zakładać, że użycie w nazwie makaronu "domowy" jest komunikatem, który mógł doprowadzić przeciętnego konsumenta do mylnych wyobrażeń, że makaron ten - z wyraźnym oznaczeniem producenta ( znaną i reklamowaną firmę L.) - wytwarzany jest metodą "domową", a nie przemysłową. Sąd II instancji podkreślił, że "domowy" oznacza nie tylko wykonany w domu ale także np. codzienny, zwyczajny. Nie było zatem wystarczających przesłanek, aby uznać, że dla przeciętnego, w przedstawionym wyżej rozumieniu, konsumenta użycie w nazwie makaronu "domowy" zawiera mylący przekaz co do tego, czy makaron (oznaczony zresztą jako "jajeczny") wyprodukowano z użyciem jaj czy też masy jajowej pasteryzowanej.

NSA wskazał, że przy tradycyjnym ("domowym") wytwarzaniu makaronu używanym składnikiem są jajka, nie zaś - jak w przedmiotowej sprawie - masa jajowa pasteryzowana. Jednocześnie podkreślił, że makaron sygnowany spornym oznaczeniem nie został wyprodukowany tylko z mąki i wody (bez użycia jaj lub ich postaci, zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 835/2004). Dla oceny możliwości wprowadzenia konsumentów w błąd oznaczeniem makaronu jako "domowy" przez sugerowanie konsumentom, że ma szczególne właściwości, zdaniem NSA znaczenie ma także niekwestionowana okoliczność, że w tym przypadku makaron jest walcowany, a nie tłoczony.

Z powyższych względów NSA uznał za usprawiedliwiony zarzut niewłaściwego zastosowania art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a i c ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

Za uzasadniony NSA uznał także zarzut błędnej wykładni art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 lit. m – zawierającego definicję przetwarzania produktu wyjściowego i spowodowania jego znaczącej zmiany. W przypadku przedmiotowej sprawy nie ustalono bowiem, czy masa jajowa pasteryzowana stanowiąca element składowy produktu gotowego - makaronu sygnowanego spornym oznaczeniem, w wyniku procesu pasteryzacji stała się "produktem jajecznym", w rozumieniu definicji 73 załącznika do ww. rozporządzenia WE 835/2004.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, iż rozpoznając niniejszą sprawę Sąd miał na uwadze treść art. 190 p.p.s.a., zgodnie z którym wojewódzki sąd administracyjny, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Przyjmuje się, że wykładnia prawa wyrażona w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego jest wiążąca w sprawie dla sądu pierwszej instancji zarówno wówczas, gdy dotyczy zastosowania przepisów prawa materialnego, jak również przepisów postępowania administracyjnego. Oznacza to, że wojewódzki sąd administracyjny jest obowiązany rozpatrzyć sprawę ponownie, stosując się do wykładni prawa zawartej w uzasadnieniu wyroku, bez względu na poglądy prawne wyrażone w orzeczeniach sądowych w innych podobnych sprawach.

Przez wykładnię prawa rozumie się powszechnie wyjaśnienie istotnej treści przepisów prawnych i sposobu ich stosowania w rozpoznawanej sprawie, zaś wskazania co do dalszego postępowania stanowią z reguły konsekwencje oceny prawnej. Dotyczą one sposobu działania w toku ponownego rozpoznania sprawy i mają na celu uniknięcie błędów już popełnionych oraz wskazanie kierunku, w którym powinno zmierzać przyszłe postępowanie dla uniknięcia wadliwości w postaci np. braków w materiale dowodowym lub innych uchybień procesowych.

Niewątpliwie, należy uznać, że wykładnia prawa, w rozumieniu art. 190 p.p.s.a., obejmuje zarówno prawo materialne, jak i procesowe. Sąd pierwszej instancji nie jest natomiast związany oceną Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącą stanu faktycznego sprawy, bowiem ocena ta nie jest wykładnią przepisów prawa (tak: m.in. H. Knysiak-Molczyk /w:/ T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydanie 4, LexisNexis, Warszawa 2011, s. 881 i powołane tam orzecznictwo; podobnie: J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, s. 268).

Obowiązek podporządkowania się wykładni prawa wyrażonej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, ciążący na wojewódzkim sądzie administracyjnym, może być wyłączony tylko w wyjątkowych sytuacjach, w szczególności w przypadku istotnej zmiany stanu prawnego lub faktycznego sprawy (vide: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera i M. Wierzbowskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 624 i cyt. tam wyrok NSA z dnia 10 września 2008 r., sygn. akt I OSK 1290/07).

W konsekwencji, należy uznać, że związanie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w rozumieniu art. 190 p.p.s.a., oznacza, iż nie może on formułować nowych ocen prawnych - sprzecznych z wyrażoną wcześniej oceną prawną NSA, a zobowiązany jest do podporządkowania się jej w pełnym zakresie, co niewątpliwie determinuje treść nowego wyroku. Oznacza to, że w niniejszej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, rozpatrując sprawę ponownie, związany był wykładnią prawa zawartą w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 maja 2015 r., sygn. akt II GSK 912/14.

W przypadku przedmiotowej sprawy Naczelny Sąd Administracyjny dokonując oceny prawnej stwierdził naruszenie przepisów prawa materialnego (art. 46 ust. 1 pkt 1 lit a i c ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia) – w zakresie w jakim sporne oznaczenie może wprowadzać konsumentów w błąd. Powyższe nastąpiło w wyniku zastosowania norm prawa materialnego do stanu faktycznego sprawy nieodpowiadającego ich zakresowi. Niewłaściwa subsumpcja tych norm była spowodowana m.in. niewyjaśnieniem w postępowaniu dowodowym, czy jeden ze składników produktu skarżącej, tj. masa jajowa, w wyniku jej pasteryzacji, stała się produktem przetworzonym, tj. produktem jajecznym, w rozumieniu przepisów rozporządzenia WE nr 835/2004, jak również dokonania oceny różnic występujących w produkcji makaronu walcowanego i tłoczonego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ponownie dokonując oceny działań organu pod względem zgodności z prawem zauważa, iż powyższe stanowi okoliczność mogącą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia meritum rozpatrywanej sprawy. O ile bowiem zostanie dowiedzione, iż jednym z podstawowych składników produktu gotowego skarżącej (makaronu) jest produkt przetworzony, a nie produkt naturalny, może to w przekonujący sposób wskazywać na konieczność wyszczególnienia takiej informacji w opisie (etykiecie) produktu gotowego, gdyż w takim przypadku składnik jakim są "jaja" nie będzie można utożsamić z przetworzonym produktem jajecznym, w postaci "pasteryzowanej masy jajowej". Podobne znaczenie może mieć wyjaśnienie istniejących różnic w charakterystyce produkowanych przez skarżącą makaronów walcowanych, które w porównaniu do innych makaronów (tłoczonych) mogą wskazywać na sposób produkcji bardziej lub mniej zbliżony do "technologii" domowej i tym samym potwierdzać lub negować prawidłowość zastosowanego przez skarżącą oznaczenia makaronu jako "domowy".

Ustalenia powyższe stanowią niewątpliwie element stanu faktycznego sprawy, które przynależą do materii postępowania dowodowego i nie należą do uprawnień sądu administracyjnego, którego rolą jest kontrola działań organów administracji pod względem ich zgodności z prawem. Prawidłowe wyjaśnienie stanu faktycznego każdej sprawy stanowi obowiązek organu, gdyż Sąd w tym zakresie nie czyni własnych ustaleń, dokonując jedynie oceny zgodności działań organów administracji z przepisami prawa procesowego, których naruszenie przez organ może być także podstawą uchylenia decyzji lub innego aktu administracyjnego, jeżeli naruszenie to ma kwalifikowaną postać, tj. mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Po dokonaniu powyższych ustaleń organ administracji ponownie rozważy, czy sporne oznaczenie nadal może powodować wprowadzenie konsumentów w błąd. Organ weźmie przy tym pod uwagę zmianę stanu prawnego i rozważy przesłanki zastosowania do ustalonego ponownie stanu faktycznego sprawy nowych przepisów, w tym w szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011, z dnia 25 października 2011 r.

Konkludując, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po ponownym zbadaniu sprawy stwierdził naruszenie art. 7, art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 107 § 3 k.p.a., gdyż nie wyjaśniono okoliczności stanu faktycznego sprawy niezbędnych dla zastosowania przez organy administracji art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a i lit. c ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, a zaniechanie to mogło mieć istotne znacznie dla wyniku sprawy.

Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd działając na podstawie art. 145 ust.1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. ) uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję organu I instancji. O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął zgodnie z art. 200, w zw. z art. 205 § 2 tej ustawy.