Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder (spr.) Sędzia WSA Patrycja Joanna Suwaj po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 lutego 2021 r. sprawy ze skargi I. W. na czynność Burmistrza D. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy zorganizowania dowozu dziecka do placówki oświatowej I. stwierdza bezskuteczność zaskarżonej czynności, II. stwierdza uprawnienie skarżącej I. W. do zorganizowania przez Gminę D. dowozu jej niepełnosprawnego dziecka A. W. do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. , III. zasądza od Burmistrza D. na rzecz skarżącej I. W. kwotę [...]([...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Pismem z dnia [...] grudnia 2019 r. I. W. wystąpiła do Burmistrza Miasta z wnioskiem o organizację bezpłatnego dowozu i zapewnienia opieki w trakcie przejazdu dziecka niepełnosprawnego córki A. W. do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego [...]" w G. . Do wniosku dołączono zaświadczenie potwierdzające uczęszczanie A. W. w roku szkolnym [...] do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. oraz orzeczenie nr [...]/[...] z dnia [...] marca 2017 r. wydane przez Poradnię Psychologiczno - Pedagogiczną w D. o potrzebie kształcenia specjalnego A. W. z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną (niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim oraz niepełnosprawność ruchowa) do czasu podjęcia nauki w szkole. W orzeczeniu zawarto diagnozę dziecka

z informacją o możliwościach rozwojowych i potencjale dziecka oraz zalecenia w zakresie warunków realizacji potrzeb edukacyjnych dziecka, w tym najkorzystniejsze formy kształcenia specjalnego.

W odpowiedzi na wniosek, w piśmie z dnia [...] grudnia 2019 r. Burmistrz Miasta na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r.

- Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), odmówił zorganizowania dowozu córce wnioskodawczyni do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. . Organ wskazał w piśmie, że najbliższą placówką oświatową spełniającą zalecenia określone w złożonym orzeczeniu jest Przedszkole Specjalne w D. (ul. S. ) i Gmina może zorganizować transport i opiekę dla córki do tej placówki w D.

W piśmie z dnia [...] stycznia 2020 r. I. W. ponownie zwróciła się do Burmistrza Miasta o dowozy jej córki do najbliższej placówki jaką jest Przedszkole "[...] w G. . Wnioskodawczyni wyjaśniła, że córka w tej placówce oświatowej realizuje zalecenia wynikające z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z dnia [...] marca 2017 r. Placówka ta, jako jedyna w najbliższej okolicy, w najpełniejszym stopniu, spełnia wymagania określone w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, zapewniając córce odpowiednie formy nauki i rewalidacji. Tym samym spełnia znamię placówki najbliższej w myśl art. 32 ust. 6 pkt 1. Ponadto strona podkreśliła, że córka zaaklimatyzowała się w placówce, a podejmowane wobec niej działania terapeutyczne wpływają pozytywnie na jej rozwój. Na obecnym etapie kształcenia i rewalidacji przeniesienie córki do innej placówki edukacyjnej byłoby niekorzystne dla jej dobra, zaś bezspornie konieczne jest zapewnienie dziecku warunków stabilizacji i bezpieczeństwa. Przeniesienie do innej placówki nie jest wskazane z uwagi na dobro dziecka oraz potrzebę zapewnienia mu właściwych warunków rozwoju i wychowania.

W odpowiedzi na powyższe, w piśmie z dnia [...] lutego 2020 r. nr [...] (doręczonym wnioskodawczyni w dniu [...] lutego 2020 r.) Burmistrz Miasta podtrzymał swoje stanowisko zawarte w piśmie z dnia [...] grudnia 2019 r., i ponownie, na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy - Prawo oświatowe, odmówił zorganizowania dowozu A. W. do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G.

Organ wyjaśnił, że wystąpił do Zespołu Placówek Edukacyjno- Terapeutycznych w [...] z prośbą o udzielenie informacji w zakresie możliwości przyjęcia do Przedszkola Specjalnego w ZPET w D. dziecka posiadającego orzeczenie do kształcenia specjalnego z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną (niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim oraz niepełnosprawność ruchowa). W odpowiedzi wskazano działania i terapie do stosowania wobec dziecka, zgodnie z zaleceniami z orzeczenia do kształcenia specjalnego. Dyrektor Placówki potwierdził, że dziecko może zostać objęte wszystkimi formami zajęć, które wynikają z zaleceń Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej.

Obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom pięcioletnim i sześcioletnim oraz dzieciom objętym wychowaniem przedszkolnym na podstawie art. 31 ust. 2 bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego lub ośrodka rewalidacyjno- wychowawczego. Najbliższą placówką spełniającą zalecenia określone w złożonym orzeczeniu jest Przedszkole Specjalne w Zespołu Placówek Edukacyjno - Terapeutycznych w [...] z siedzibą w D. przy ul. [...].

Jednocześnie Burmistrz poinformował, że Gmina jest gotowa do zorganizowania transportu i opieki dla córki do placówki w D.

Powyższą czynność Burmistrza Miasta I. W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, zarzucając organowi naruszenie art. 32 ust. 6 ustawy - Prawo oświatowe poprzez:

- odmowę zapewnienia dowożenia dziecka niepełnosprawnego do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. , podczas gdy obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom objętym wychowaniem przedszkolnym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu;

- błędną wykładnię tego przepisu, polegającą na nieprawidłowym przyjęciu, że decydujące znaczenie w kontekście pojęcia "najbliższego przedszkola" mają względy dotyczące położenia placówki, podczas gdy geograficzne położenie placówki nie ma znaczenia priorytetowego, istotne jest bowiem posiadanie przez placówkę takich warunków i właściwości, które umożliwiałyby prawidłowe kształcenie dziecka z konkretnym rodzajem niepełnosprawności;

- błędną wykładnię polegającą na nieprawidłowym przyjęciu, że sam fakt, iż inne bliżej położone ośrodki odpowiedziały pozytywnie na zapytanie organu o możliwość przyjęcia małoletniej, przesądza o tym, że ośrodek wskazany przez rodziców dziecka nie jest ośrodkiem najbliższym w rozumieniu ustawy, bez zbadania okoliczności konkretnej sprawy i bez uwzględnienia szeregu okoliczności dotyczących sytuacji wychowawczo - opiekuńczej dziecka, wskazywanych w kierowanych do Burmistrza Miasta pismach.

Nadto, skarżąca zarzuciła organowi naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 7 k.p.a. oraz art. 8 k.p.a. poprzez brak dokładnego rozważenia stanu faktycznego i prawnego sprawy, podważenie zasady zaufania obywateli do władzy publicznej i naruszenie jej słusznego interesu oraz wniosła o uznanie jej uprawnienia do zorganizowania dowozu A. W. do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. , i zasądzenie postępowania sądowego.

Skarżąca podkreśliła w uzasadnieniu skargi, że na podstawie art. 32 ust. 6 Prawa oświatowego dojazd ma być zapewniony nie tyle do jednostki, która w ogóle jest najbliższa w stosunku do miejsca zamieszkania danej osoby, o ile do takiego najbliższego przedszkola, które umożliwia realizację obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, zgodnie z treścią orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Tymczasem Burmistrz Miasta w żaden sposób nie rozważył, czy sposób realizacji zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego w Przedszkolu Specjalnym w D. będzie tożsamy ze sposobem realizacji tych zaleceń w Niepublicznym Przedszkolu Specjalnym "[...]" w G. . W tym zakresie Burmistrz Miasta powinien przede wszystkim ustalić, jaki jest sposób prowadzenia terapii A. W. w Niepublicznym Przedszkolu Specjalnym "[...]" w G. , a to odnieść do możliwości placówki Przedszkola Specjalnego w D. Sam fakt, że Przedszkole Specjalne w D. wyraża możliwość realizacji zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego nie jest wystarczający aby uznać, że w tej placówce zostaną zapewnione córce tożsame warunki terapii i edukacji. Przedszkole "T. K." w G. jest placówką z wysoce wykwalifikowaną kadrą terapeutyczną i dydaktyczną, posiadającą ukończone kursy z zakresu terapii dzieci niepełnosprawnych, a takich kursów nie posiada kadra Przedszkola Specjalnego w D. . Nadto skarżąca wymieniła odbywające się w Ośrodku Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczym oraz w Niepublicznym Przedszkolu Specjalnym "[...]" w G. zajęcia specjalistyczne z zakresu terapii, z określeniem stosowanych technik i metod oraz opisała stosowaną tam diagnostykę.

Zdaniem strony, Przedszkole Specjalne w D. nie prowadzi wymienionych zajęć specjalistycznych. Tym samym nie jest możliwe realizowanie w nim terapii i kształcenia córki, w takim samym stopniu oraz na takim samym poziomie pod względem jakości. Skarżąca zaznaczyła również, że córka zaaklimatyzowała się w placówce, a podejmowane działania terapeutyczne wpływają pozytywnie na jej rozwój. Burmistrz Miasta powinien więc mieć na uwadze dobro dziecka w tym zakresie i to czy obie placówki są w stanie zapewnić dziecku terapię i edukację na takim samym jakościowo poziomie. Skarżąca powołała liczne orzecznictwo sądów administracyjnych na poparcie swoich argumentów.

W odpowiedzi na skargę Burmistrz Miasta wniósł o jej oddalenie.

W uzasadnieniu pisma organ wyjaśnił, że Dyrektor Przedszkola Specjalnego w D. potwierdził, iż do placówki przyjmowane są dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, w tym też z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Dziecko może zostać objęte wszystkimi zajęciami i terapiami wynikającymi z orzeczenia do kształcenia specjalnego.

Zdaniem organu Przedszkole Specjalne w D. jest gotowe w pełni realizować zalecenia określone w orzeczeniu do kształcenia specjalnego, stąd jest przedszkolem najbliższym terytorialnie dla strony, a także ze względów merytorycznych odpowiednim. Z informacji uzyskanej od Dyrektora ww. placówki wynika, że kadra pedagogiczna jest wysoko wykwalifikowana i posiada odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, w tym, z takimi, jakie posiada dziecko strony.

Nadto organ wskazał, że istotnym argumentem, który również wpłynął na jego decyzję jest wysoki koszt przewozu dziecka niepełnosprawnego z miejscowości Z. do Przedszkola Specjalnego w G. . Aktualnie z miejscowości Z. gmina nie dowozi żadnego dziecka do placówki w G. . Gmina posiada dwie umowy z przewoźnikami na dowóz i odwóz uczniów niepełnosprawnych do ośrodków. Umowa podpisana z firmą W. K. dotyczy przewozu uczniów niepełnosprawnych do Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego w G. , natomiast umowa podpisana z przedsiębiorcą L. S. dotyczy przewozu uczniów niepełnosprawnych do Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego w R. oraz do Zespołu Placówek Edukacyjno-Terapeutycznych w [...] i D. Koszt dowozu dziecka z miejscowości Z. do G. w skali miesiąca wyniósłby około [...] zł, co rocznie obciążyłoby budżet gminy na kwotę około [...] zł. W przypadku dowozu dziecka z miejscowości Z. do placówki w D. , gmina nie poniosłaby dodatkowych kosztów, ponieważ w ramach umowy podpisanej z przedsiębiorcą L. S. gmina dowozi w roku szkolnym [...] dziecko z Z. do placówki w D.

Odnosząc się do zarzutów skarżącej Burmistrz wskazał, że przepis wyraźnie stanowi o obowiązku zapewnienia niepełnosprawnym dzieciom bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do placówki "najbliższej", a nie wskazanej przez rodziców dziecka.

W piśmie z dnia [...] stycznia 2021 r. skarżąca w całości podtrzymała swoje stanowisko w sprawie oraz podnoszone w skardze twierdzenia i okoliczności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zważył, co następuje:

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej czynności dotyczącej odmowy zorganizowania dowozu dziecka skarżącej do placówki oświatowej stanowi art. art. 32 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), dalej jako "ustawa". Zgodnie z tym przepisem obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom pięcioletnim i sześcioletnim oraz dzieciom objętym wychowaniem przedszkolnym na podstawie art. 31 ust. 2 (tj. dzieciom w wieku powyżej 7 lat posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, których obowiązek szkolny został odroczony) bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego lub ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego albo zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadziła się do wykładania pojęcia "najbliższe przedszkole" oraz prawidłowości oceny przez organ orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego w kontekście zaproponowanej przez gminę placówki przedszkolnej w zestawieniu z potrzebami terapeutycznymi dziecka.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że dziecko skarżącej uczęszczało do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. , do którego z miejsca zamieszkania było dowożone przez rodziców. W aktach sprawy znajduje się orzeczenie nr [...] Zespołu Orzekającego Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z dnia [...] marca 2017 r. stwierdzające potrzebę kształcenia specjalnego dziecka skarżącej do czasu podjęcia nauki w szkole. W orzeczeniu zostały szczegółowo wymienione zalecenia jakim oddziaływaniom terapeutycznym i edukacyjnym powinno zostać poddane dziecko pod opieką specjalistów, którzy dostosują formy i metody pracy do możliwości jego by wpłynęły na stymulację rozwoju i kompensacje dysfunkcji wynikających z niepełnosprawności oraz poprawę przebiegu procesów psychoruchowych.

Zastępca Burmistrza Miasta, w związku z wnioskiem skarżącej z dnia [...] stycznia 2020 r. o zapewnienie dowozu jej niepełnosprawnej córki do specjalnej placówki przedszkolnej w G. , wystąpił z pismem do Zespołu Placówek Edukacyjno-Terapeutycznych w [...], prowadzącego Przedszkole Specjalne w D. odnośnie możliwości przyjęcia dziecka skarżącej do tej placówki.

Z pisma tego nie wynika, że organ przedłożył pełne orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego A. W., lecz oparł zapytanie o możliwość przyjęcia dziecka do placówki na sformułowanych przez siebie zagadnieniach.

Analiza akt sprawy załączonych do skargi nie wskazuje, że możliwości terapeutyczno-edukacyjne Przedszkola Specjalnego w D. były konfrontowane z tymi, które zapewnia Przedszkole w G. , do którego córka skarżącej dotychczas uczęszczała. Organ nie pochylił się również nad tym, czy wskazanie innej placówki przedszkolnej co do której zakresu działania uzyskał lakoniczne informacje i przerwanie dotychczas prowadzonej terapii nie wpłynie niekorzystnie na rozwój dziecka i nie zniweczy uzyskanych dotychczasowych efektów terapeutycznych i edukacyjnych.

W tym miejscu wskazać należy, że użyte w art. 32 ust. 6 ustawy określenie "najbliższe" przedszkole (lub inna placówka oświatowa) nie oznacza tylko i wyłącznie przedszkola położonego w najbliższej odległości od miejsca zamieszkania dziecka. Pod pojęciem tym rozumie się najbliższą placówkę, umożliwiającą jak najpełniejszą realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o niepełnosprawności dziecka lub orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Nie jest zatem wykluczone, że za najbliższą jednostkę, o której mowa w art. 32 ust. 6 ustawy uznane będzie przedszkole znajdujące się na terenie innej gminy, a nawet powiatu lub województwa, jeżeli na terenie gminy, w której dziecko niepełnosprawne mieszka, w najbliższej geograficznie odległości nie byłoby placówki zapewniającej dziecku niepełnosprawnemu realizację zaleceń dotyczących jego wychowania i kształcenia, wydanych z uwagi na stwierdzone niepełnosprawności dziecka.

W rozpoznawanej sprawie chodzi o możliwość zapewnienia przez gminę niepełnosprawnemu dziecku transportu z miejsca zamieszkania ( Z. do przedszkola położonego w G. , do którego 32 dzieci z terenu gminy ( J. , J. M., W. , Z. L. , D. ) jest dowożonych transportem zorganizowanym przez gminę.

W odpowiedzi na skargę organ stwierdził, że zapewniając A. W. transport do G. poniesie wysokie koszty transportu. W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę na treść przepisu art. 32 ust. 6 ustawy, który stanowi o przedszkolu "najbliższym" zapewniającym dziecku niepełnosprawnemu realizację zaleceń terapeutycznych i edukacyjnych nie zaś o tym, które ze względów ekonomicznych jest najbardziej opłacalne dla podmiotu zobowiązanego.

Zauważyć również należy, że nawet gdyby orzeczenie wprost wskazywało konkretne przedszkole, zalecenie to nie byłoby bezwzględnie wiążące dla organu albowiem gmina powinna umożliwić dowóz dziecka do takiej placówki, która jest w stanie najpełniej realizować zalecenia co do kształcenia specjalnego A. W. nie pomijając dotychczas prowadzonej terapii i mając na uwadze zapewnienie jej ciągłości, by nie zniweczyć dotychczas osiągniętych efektów.

Celem art. 32 ust. 4 ustawy jest pomoc rodzinom wychowującym dzieci niepełnosprawne w wieku pięciu i sześciu lat oraz dzieciom objętym wychowaniem przedszkolnym w realizacji zajęć terapeutycznych i edukacyjnych w najbardziej dostosowanych do ich potrzeb kształcenia i rewalidacji placówkach przedszkolnych.

W związku z powyższym, czynność Burmistrza Miasta z dnia [...] lutego 2020 r. r. naruszyła prawo, bowiem w istocie pozbawiła osobę uprawnioną możliwości realizacji jej praw wynikających z art. 32 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe. Bezskuteczna była odmowa realizacji obowiązku gminy w zakresie dowozu A. W. do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G. , jako pozbawiona podstaw i nieznajdująca oparcia w przepisach prawa. W konsekwencji sąd orzekł jak w punkcie I wyroku na podstawie art. 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 22325 ze zm.- dalej jako: p.p.s.a.).

Sąd zauważa jednocześnie, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostają argumenty Burmistrza, że gmina dysponuje odpowiednią specjalną placówką przedszkolną w D. , które jest placówką najbliższą miejsca zamieszkania dziecka. Realizacja obowiązku gminy w zakresie zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki do przedszkola nie może być wyłącznie uzależniona od odległości specjalnej placówki przedszkolnej do miejsca zamieszkania niepełnosprawnego dziecka. A zatem nie musi to być ośrodek najbliższy. W tym wypadku wybór ośrodka nie stanowi uprawnienia gminy.

Wobec tego, że stan faktyczny był w sprawie bezsporny, sąd stosownie do treści art. 146 § 2 p.p.s.a. uznał uprawnienie I. W. do zorganizowania przez Gminę D. dowozu niepełnosprawnego dziecka- A. W. do Niepublicznego Przedszkola Specjalnego "[...]" w G.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 p.p.s.a.