Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora Sędziowie sędzia WSA Tadeusz Lipiński (spr.) sędzia WSA Piotr Chybicki Protokolant referent Marta Kudła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2016 r. sprawy ze skargi K. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie świadczenia wychowawczego uchyla zaskarżoną decyzję.

Z akt administracyjnych przekazanych do sądu wraz ze skargą wynika, że decyzją z dnia "[...]" Burmistrz Miasta i Gminy odmówił K. Z. przyznania świadczenia wychowawczego wnioskowanego na syna J.

Powodem odmowy było ustalenie, że dochód rodziny w 2014 roku wyniósł 51.628,12 zł. Miesięczny dochód 3-osobowej rodziny po odliczeniu dochodu utraconego żony wnioskodawcy stanowił kwotę 3.957,10 zł, co w przeliczeniu na jednego członka rodziny wynosi 1.319,03 zł. Tym samym przekroczone zostało kryterium dochodowe, które w rodzinie wnioskodawcy wynosi 1.200 zł, ponieważ syn Jakub legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł K. Z. wnosząc, jak się wydaje, o jej uchylenie.

W uzasadnieniu wskazano, że dochód rodziny w 2014 r. był tak wysoki, ponieważ rodzina otrzymała jednorazową pomoc finansową w kwocie 13.683 zł na zakup mieszkania i kwota ta powinna być uznana za dochód utracony, co skutkowałoby odjęciem jej od osiągniętego dochodu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia "[...]" utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

Kolegium podniosło, że ustawa w zakresie definicji dochodu odsyła do ustawy o świadczeniach rodzinnych, z której unormowań wynika, że dochodem są m. in. przychody podlegające opodatkowaniu, dlatego też świadczenie jakie uzyskał wnioskodawca na zakup mieszkania należało doliczyć do dochodu. Kwoty tej nie można było uznać za dochód utracony, a pojęcie dochodu utraconego zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 19 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci. Na dochód rodziny skarżącego składały się jego zarobki w kwocie 56.081,29 zł, od których odprowadzono podatek w kwocie 5.810 zł i dochód jego małżonki w kwocie 4.580,42 zł. W 2014 roku wnioskodawca na mocy decyzji Komendanta Powiatowego Policji otrzymał jednorazową pomoc finansową w kwocie 13.683 zł brutto na uzyskanie lokalu mieszkalnego.

Z wyliczeń Kolegium wynika, że rodzina skarżącego w 2014 r. uzyskała dochód w wysokości 52.081,29, tym samym łączny miesięczny dochód rodziny wyniósł 4.340,11 zł, co w konsekwencji skutkowało ustaleniem, że na jednego członka rodziny miesięcznie przypada kwota 1.446,70 zł. Jest to kwota wyższa od ustalonego kryterium dochodowego, które w rodzinie skarżącego wynosi 1.200 zł.

Skargę na powyższą decyzję wywiódł K. Z., zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 7 k.p.a., art. 77 k.p.a., art. 5 ust. 3 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, a tym samym uniemożliwienie mu nabycia prawa do świadczenia wychowawczego na syna Jakuba w okresie od 1 kwietnia 2016 r. do30 września 2017 r.

W oparciu o powyższy zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji, poprzez przyznanie prawa do świadczenia wychowawczego od kwietnia 2016 r. z należnymi odsetkami, ewentualnie o uchylenie decyzji organów obu instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że w decyzjach organów obu instancji występują rozbieżności, co do wysokości dochodu rodziny skarżącego w 2014 r. Kolegium nie uznało dochodu żony skarżącego za utracony, zaś kwota 13.683 zł jaką on otrzymał to jednorazowa pomoc opodatkowana i wliczona do dochodu, którą można było przeznaczyć wyłącznie na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Kwotę tę skarżący otrzymał tylko raz i nigdy więcej nie będzie mógł się o nią ubiegać.

W dalszej części uzasadnienia skargi skarżący opisał swoją sytuację materialną i rodzinną, wskazując, że w latach 2015 i 2016 jego dochody są na takim poziomie, że jego rodzina nie przekroczyłaby kryterium dochodowego. Kryterium to zostało z resztą przekroczone tylko na skutek jednorazowego dofinansowania, które w sposób trwały i bezpowrotny zostało utracone.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył , co następuje:

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, iż sądowa kontrola działalności administracji publicznej ogranicza się do oceny zgodności zaskarżonego aktu lub czynności

z prawem. Wynika to z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066). Sąd administracyjny, kontrolując zgodność zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem, orzeka na podstawie materiału sprawy zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym. Obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego spoczywa na organie orzekającym, a sąd administracyjny nie może zastąpić organu administracji w wypełnieniu tego obowiązku, ponieważ do jego kompetencji należy wyłącznie kontrola legalności rozstrzygnięcia administracyjnego. Oznacza to, że sąd administracyjny nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach, a jedynie w przypadku stwierdzenia, iż zaskarżony akt został wydany z naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U z 2016 r., poz. – 718 zwanej w dalszym ciągu uzasadnienia jako p.p.s.a.) uchyla go lub stwierdza jego nieważność.

Nadto wskazania wymaga, iż sąd orzeka na podstawie akt sprawy (art. 133 § 1 p.p.s.a.) nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów Sąd doszedł

do przekonania, że skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone rozstrzygnięcie zostało podjęte z naruszeniem przepisów prawa, w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Jednocześnie zauważyć należy, że powołane wyżej przepisy prawa w żadnym przypadku nie pozwalają na uwzględnienie podstawowego wniosku skarżącego, to jest zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie przez Sąd J. Z. prawa do świadczenia wychowawczego wraz z odsetkami.

W sprawie tej Kolegium utrzymało w mocy decyzję organu I instancji, którą odmówiono przyznania skarżącemu świadczenia wychowawczego wnioskowanego na syna. Z rozstrzygnięcia tego, jak i decyzji organu I instancji wynika, że wyłączną przyczyną odmowy przyznania skarżącemu świadczenia wychowawczego było przekroczenie kryterium dochodowego.

Zgodność rozstrzygnięć organów obu instancji jest jednak tylko pozorna, gdyż organ odwoławczy utrzymując w mocy bez jakichkolwiek zastrzeżeń decyzję organu pierwszej instancji, jednocześnie czyni ustalenia, które są sprzeczne z ustaleniami organu gminy i nie wyjaśnia tego w żadnym stopniu.

Powyższy fakt zauważył również skarżący podnosząc w skardze okoliczności dotyczące odmiennego ustalenia wysokości dochodu oraz tego, czy dochód uzyskany w 2014 r. przez jego żonę powinien być uznany za utracony.

Nie ulega żadnym wątpliwościom, że organ odwoławczy rozpoznając sprawę na skutek odwołania rozpoznaje ją od początku i w całości, jeżeli jednak utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję czyniąc odmienne ustalenia faktyczne to powinien równocześnie w sposób zrozumiały wyjaśnić, dlaczego ustalenia te i tym samym końcowe rozstrzygnięcie sprawy jest właściwe.

Zgodnie bowiem z art. 7 i art. 77 § 1 w zw. z art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267) organ administracji publicznej zobowiązany jest do wszechstronnego i wyczerpującego ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz oceny okoliczności sprawy na podstawie całokształtu materiału dowodowego. Ponadto stosownie do treści art. 7 K.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek strony podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zasada prawdy obiektywnej jest naczelną zasadą postępowania administracyjnego. Wynika z niej obowiązek organu administracji publicznej wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych związanych z określoną sprawą.

W rozpoznawanej sprawie proste zestawienie wysokości dochodów rodziny skarżącego przyjęte przez organ odwoławczy odbiega od ustaleń dokonanych przez organ I instancji. Faktem jest, że zarówno w jednym jak i drugim przypadku kryterium dochodowe w rodzinie skarżącego byłoby przekroczone, ale powyższa okoliczność nie zwalnia organu od dokonania prawidłowych wyliczeń i wyjaśnienia sposobu ich dokonania.

W sposób podobny, czy wręcz identyczny należy odnieść się do przyjęcia (najprawdopodobniej), że dochód uzyskany przez żonę skarżącego w 2014 roku nie jest dochodem utraconym. Takie rozwiązanie przyjęte zostało przez organ I instancji i jak się wydaje nie można jemu odmówić słuszności.

Powołane wyżej naruszenia przepisów postępowania skutkować musiały uchyleniem zaskarżonej decyzji.

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę nie są to jednak jedyne okoliczności skutkujące uchyleniem zaskarżonej decyzji.

Ustawa z dnia 11 lutego 2016r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r., poz. 195) w zakresie ustalenia definicji dochodu stwierdza, że dochodem jest dochód w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 114 ze zm.). Art. 3 pkt 1 tej ustawy stwierdza, że dochodem są m. in. przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych pomniejszone o określone i wyszczególnione w przepisie składniki.

Pomoc finansowa w uzyskaniu prawa do lokalu mieszkalnego opodatkowana jest podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę stwierdza, że w przypadku ustalenia wysokości dochodu powinna być brana pod uwagę przede wszystkim wykładnia celowościowa przepisów dotyczących świadczenia wychowawczego w zestawieniu z przepisami umożliwiającymi uzyskanie pomocy finansowej na zakup mieszkania z racji pełnienia określonej służby.

Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych (art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci).

Natomiast pomoc finansowa przyznana na uzyskanie lokalu mieszkalnego jest świadczeniem celowym, służyć ma zaspokojeniu potrzeb policjanta w uzyskaniu mieszkania we własnym zakresie, zatem składający taki wniosek powinien wykazać związanie tych środków z potrzebami mieszkaniowymi (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie I OSK 261/08, Lex nr 521970). Ponadto pomoc finansowa w uzyskaniu mieszkania, o której mowa w art. 94 ust. 1 ustawy o Policji jest konsekwencją niezrealizowania uprawnień policjanta, który ma prawo do otrzymania lokalu mieszkalnego o określonej powierzchni z zasobów o jakich mowa w art. 90 ustawy (wyrok WSA w Kielcach z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie II SA/Ke 430/12, Lex nr 1257611).

Tak więc pomoc finansowa przysługuje tylko temu policjantowi, który nie uzyskał lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej, a powinien taki lokal uzyskać i jest związana z należytym funkcjonowaniem organów bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wreszcie pomoc ta może być przyznana tylko raz i podlega zwrotowi m. in. w przypadku jej nienależnego pobrania.

Podstawowym celem pomocy w zapewnieniu potrzeb mieszkaniowych policjanta jest właściwe pełnienie przez niego służby, a jej uzyskanie zwalnia organ policji od zapewnienia policjantowi mieszkania w drodze przydziału.

Jednocześnie zauważyć należy, że uzyskana pomoc finansowa musi być przeznaczona na konkretny cel związany np. z zakupem mieszkania i nie może być przeznaczona na inny dowolny cel. Dlatego też przyznanie takiej pomocy finansowej w ocenie Sądu orzekającego w sprawie musi być odróżnione od przypadków otrzymania darowizny lub spadku, które mogą być spożytkowane na dowolny cel, w tym również ten związany z zaspokojeniem potrzeb życiowych dziecka.

Cel pomocy finansowej na zakup mieszkania jest jasny i skonkretyzowany, a jest nim szeroko rozumiane zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, ale głównie po to aby policjant mógł w sposób właściwy pełnić służbę, a jednocześnie organ mógł się zwolnić od obowiązku przydzielenia mieszkania służbowego.

Rzeczą oczywistą jest to, że nabycie mieszkania m.in. dzięki udzielonej pomocy finansowej na podstawie ustawy o Policji, co do zasady poprawia również sytuację życiową dziecka wychowywanego w rodzinie, która uzyskała taką pomoc, jednak jest to okoliczność pomagająca rodzinie tylko jeden raz i nie powinna pozbawiać dziecka uzyskania prawa do świadczenia wychowawczego.

Dlatego też w ocenie Sądu rozpoznającego sprawę do dochodu uzyskanego przez skarżącego nie powinna być wliczana pomoc uzyskana na zakup mieszkania pomimo tego, że podlega ona opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W tym stanie rzeczy w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd uchylił zaskarżoną decyzję.