drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, oddalono skargę, III SA/Kr 457/17 - Wyrok WSA w Krakowie z 2017-07-04, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Kr 457/17 - Wyrok WSA w Krakowie

Data orzeczenia
2017-07-04 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2017-04-24
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Sędziowie
Janusz Bociąga /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2016 poz 718 Art. 151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Dz.U. 2016 poz 1518 Art. 5 ust. 1
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Hanna Knysiak-Sudyka Sędziowie WSA Ewa Michna WSA Janusz Bociaga (spr.) Protokolant specjalista Monika Wójcik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 czerwca 2017 r. sprawy ze skargi D. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 17 lutego 2017 r. znak: [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego oraz dodatku skargę oddala.

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi, wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie przez D. K. jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 17 lutego 2017 r., którą to po rozpatrzeniu odwołania D. K. od decyzji Burmistrza z dnia [...] 2017 r. znak [...] w sprawie odmowy przyznania prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami na dzieci J. K. i M. K., utrzymano zaskarżoną decyzję w mocy.

Wniesienie skargi poprzedziło postępowanie o następującym przebiegu.

Zaskarżoną decyzją organ l instancji odmówił przyznania D. K. zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami. W uzasadnieniu decyzji podniesiono, iż zaszła przesłanka negatywna do przyznania wnioskowanego świadczenia z uwagi na fakt przekroczenia przez rodzinę skarżącej kryterium dochodowego.

Od powyższej decyzji D. K. złożyła odwołanie, w którym zakwestionowała sposób obliczenia dochodu K. K. poprzez zaliczenie do dochodu kosztów podróży służbowej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2 (m.in. rodzicom dziecka), jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł (wysokość obowiązująca od dnia 1 listopada 2015 r. - § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2015 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz.U.2015, póz. 1238). Na podstawie art. 3 pkt 2a ustawy za dochód członka rodziny uważa się przeciętny miesięczny dochód doszło do przekonania, iż zaskarżona decyzja została wydana w sposób prawidłowy.

Jak wynika z akt sprawy podstawą odmowy przyznania wnioskowanych świadczeń był fakt przekroczenia przez rodzinę skarżącej kryterium dochodowego wynikającego z przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych. W związku z powyższym, Samorządowe Kolegium Odwoławcze dokonało ponownej analizy dochodu rodziny i ustaliło, że na dochód rodziny za rok 2015 złożyły się następujące składniki:

1/ dochód osiągnięty przez D. K. w kwocie 3.518,82 zł (293,24 zł miesięcznie),

2/ dochód osiągnięty przez K. K. z tytułu umowy o pracę w kwocie 15.520,03 zł (1940,00 zł miesięcznie z uwagi na podjęcie zatrudnienia od maja 2015 r., a tym samym przeliczeniu przez liczbę 8 miesięcy osiągania dochodu),

3/ dochód osiągnięty przez K. K. z tytułu zwrotu kosztów podróży w kwocie 35.801,48 zł (2.983,46 zł miesięcznie).

Tym samym miesięczny dochód rodziny wyniósł 5216,70 zł, co na jednego członka pięcioosobowej rodziny daje kwotę 1043,34 zł, która to kwota przekracza kryterium dochodowe przewidziane przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych (674 zł). W przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania również art. 5 ust. 3a ustawy o świadczeniach rodzinnych z uwagi na fakt, iż przysługująca wysokość świadczeń rodzinnych jest mniejsza niż kwota przekroczenia kryterium dochodowego dla całej rodziny.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało, że wliczenie do dochodu rodziny dochodu z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowej nastąpiło w sposób prawidłowy. Zakres pojęcia "dochód" wyznaczony został w ustawie o świadczeniach rodzinnych bardzo szeroko. Są nim bowiem przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 3 pkt 1 lit. a tej ustawy), a także deklarowany w oświadczeniu dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, pomniejszony o należny zryczałtowany podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Co więcej, w definicji dochodu mieszczą się także inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymienione w art. 3 pkt 1 lit. c cytowanej regulacji, wśród których ustawodawca wymienił między innymi (tiret 10) należności ze stosunku pracy lub z tytułu stypendium osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą - w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kwestię tę normuje ponadto art. 21 a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców) stanowiący, iż kierowcy w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalone na zasadach określonych w przepisach 775 § 3-5 Kodeksu pracy. W świetle powyższego należy uznać, iż dokonany na rzecz K. K. zwrot kosztów _ podróży służbowych (jako należność ze stosunku pracy) stanowi dochód rodziny w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, jednocześnie brak jest podstaw do zakwalifikowania tego dochodu jako utracony, gdyż zamknięty katalog przyczyn utraty dochodu nie przewiduje takiego przypadku.

Na powyższą decyzje skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniosła D. K. zarzucając naruszenie: art. 7 i art. 77 K.p.a. poprzez niewłaściwe rozpoznanie materiału dowodowego, a w konsekwencji błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy, art. 5 w związku z art. 3 pkt 1 lit. c tiret 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych poprzez błędną jego wykładnię polegającą na uznaniu, że dieta z tytułu służbowych podróży zagranicznych podlega wliczeniu do dochodu przy ustaleniu zasiłku rodzinnego. W konkluzji wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji jako wydanej z naruszeniem prawa.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie nie znajdując podstaw do zmiany zajętego w sprawie stanowiska. Organ drugiej instancji raz jeszcze podkreślił, że dochód na osobę w rodzinie skarżącej przekracza kryterium warunkujące przyznanie świadczeń, o które się ubiegała. Nadto ponownie wywiódł, że wbrew twierdzeniom strony, wypłacone jej małżonkowi diety z tytułu podróży służbowych stanowią dochód, o którym mowa w art. 3 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Na wstępie należy podnieść, że po myśli art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a., sądy administracyjne w zakresie swojej właściwości sprawują kontrolę działalności administracji publicznej stosując środki określone w ustawie. Zgodnie zaś z treścią art. 134 § 1 przywołanej ustawy, sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Z brzmienia art. 145 § 1 p.p.s.a. wynika natomiast, że w przypadku gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy lub naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia - uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą zatem ulec wzruszeniu jedynie wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy też procesowego, jeżeli miało ono, bądź mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W tym kontekście uznano, że skarga w niniejszej sprawie nie zasługuje na uwzględnienie. Sądowa kontrola legalności, przeprowadzona stosownie do wskazań zawartych w art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1647) wykazała bowiem, że zaskarżony akt odpowiada wymogom prawa.

Zasady przyznawania zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku uregulowane zostały w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016r., poz. 1518). Stosownie zatem do treści art. 5 ust. 1 przywołanej regulacji, prawo do przedmiotowych świadczeń przysługuje osobom wymienionym w art. 4 ust. 2 tej ustawy, czyli rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka oraz osobie uczącej się, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł (wartość obowiązująca od 1 listopada 2015 r.). Zgodnie przy tym z brzmieniem art. 3 pkt 2 i 2a cytowanej ustawy, pod pojęciem "dochodu rodziny" należy rozumieć sumę przeciętnych miesięcznych dochodów członków rodziny uzyskanych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4-4b.

Zakres pojęcia "dochód" wyznaczony został w ustawie o świadczeniach rodzinnych bardzo szeroko. Są nim bowiem przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 3 pkt 1 lit. a tej ustawy), a także deklarowany w oświadczeniu dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, pomniejszony o należny zryczałtowany podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Co więcej, w definicji dochodu mieszczą się także inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymienione w art. 3 pkt 1 lit. c cytowanej regulacji, wśród których ustawodawca wymienił między innymi (tiret 10) należności ze stosunku pracy lub z tytułu stypendium osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą - w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Organy orzekające w niniejszej sprawie zakwalifikowały jako dochód rodziny skarżącej zwrot kosztów podróży służbowej otrzymany przez jej małżonka w roku 2015, w kwocie 35.801,48 zł.

W orzecznictwie sądów administracyjnych istnieje rozbieżność co do tego, czy powyższe diety stanowią dochód, o którym mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych, a w szczególności, czy są one dochodem wymienionym w art. 3 pkt 1 lit. c tiret 10 tej regulacji. Na tak postawione pytanie odpowiedzi negatywnej udzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (vide: Wyrok z dnia 10 marca 20011 r., sygn. akt II SA/Go 9/11 oraz powoływany przez skarżącą wyrok z dnia 13 kwietnia 2011 r. sygn. akt II SA/Go 147/11 i z dnia 25 marca 2015 r. sygn. akt IV SA/Gl 394/14 - orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych - zwanej dalej CBOSA), który stwierdził, iż art. 3 pkt 1 lit c tiret 10 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. nie znajduje zastosowania w przypadku diet otrzymywanych przez kierowców transportu międzynarodowego. Wykonując bowiem polecenia służbowe pracodawcy kierowca taki przebywa za granicą jedynie w związku i przez czas konieczny do jego wykonania. To "przebywanie" za granicą ma przy tym charakter podróży, a nie pobytu połączonego z zatrudnieniem i uzyskiwaniem przychodów ze stosunku pracy u zagranicznego pracodawcy. Z tych przyczyn kierowcy transportu międzynarodowego, wykonującego podróż służbową, nie można uznać za osobę przebywającą czasowo za granicą.

Odmienne stanowisko wyraził natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 20 stycznia 2011 r., sygn. akt IV SA/Gl 319/10 (dostępny w CBOSA), który uznał, że wspomniane diety wypłacone kierowcy transportu międzynarodowego zaliczają się do należności, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. c tiret 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych, jako uzyskane w ramach stosunku pracy i w związku z wykonywaniem pracy poza granicami kraju. Wskazał bowiem, że kwestię tę normuje art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców stanowiący, iż kierowcy w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalone na zasadach określonych w przepisach art. 775 § 3-5 Kodeksu pracy. Natomiast czasowe przebywanie poza granicami kraju odpowiada okresowi czasu liczonemu od chwili przekroczenia granicy polskiej w drodze za granicę do chwili przekroczenia tej granicy w drodze powrotnej, co wynika z § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

Skład orzekający w niniejszej sprawie uznaje za trafny drugi z zaprezentowanych wyżej poglądów, wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach także w późniejszych wyrokach: z dnia 15 stycznia 2013 r., sygn. akt IV SA/Gl 295/12 oraz z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt IV SA/Gl 379/13 i z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt IV SA/Gl 394/14 (orzeczenia dostępne w CBOSA). Stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zostało zaakceptowane przez Naczelny Sąd Administracyjny który wyrokiem z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt I OSK 2410/15 oddalając skargę kasacyjną nie stwierdził uchybień i naruszenia prawa w wyroku Sądu I instancji.

Należy zaakcentować, iż ustawa o świadczeniach rodzinnych stanowi autonomiczną regulację prawną, a interpretacja użytych w niej pojęć powinna uwzględniać cele tego aktu, sformułowane w uzasadnieniu projektu wskazanej ustawy (druk sejmowy nr 1555 z 2003 r.), gdzie stwierdzono, że regulacja ta zmierza do budowy nowego, odrębnego systemu świadczeń rodzinnych. W ramach założeń zostało przy tym wskazane, że przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych będą brane pod uwagę dochody rodziny uzyskiwane ze wszystkich źródeł.

Zdaniem Sądu, jeżeli wolą ustawodawcy było, aby przy ustalaniu prawa do świadczeń wzięto pod uwagę dochody ze wszystkich źródeł, a w tym także niepodlegające obowiązkowi podatkowemu, to pojęcie "należności ze stosunku pracy (...) osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej" należy potraktować równie szeroko, przyjmując, iż są to wszystkie uzyskiwane przez pracownika, w ramach stosunku pracy, płatności. Bez znaczenia dla wykładni tego zapisu pozostaje, iż należności te nie stanowią wynagrodzenia w rozumieniu Kodeksu pracy, czy przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku od osób fizycznych. Także w odniesieniu do określenia "przebywający czasowo za granicą" za bezpodstawne należy uznać jego zastosowanie wyłącznie do pojęcia pobytu czasowego za granicą w wymiarze większym niż podróż służbowa. Fakt przebywania kierowcy międzynarodowego za granicą jedynie w związku i przez czas konieczny do wykonania zadania służbowego odpowiada w pełni zawartemu w art. 3 pkt 1 lit c tiret 10 ustawy sformułowaniu. Ustawodawca nie wskazał tam bowiem, iż przebywanie czasowe za granicą ma łączyć się z zatrudnieniem i uzyskiwaniem przychodów ze stosunku pracy u zagranicznego pracodawcy. Kierowcę transportu międzynarodowego, wykonującego podróż służbową, należy uznać za osobę przebywającą czasowo za granicą w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych. Interpretacja powyższa odpowiada celom ustawy o świadczeniach rodzinnych, zapobiegając marnotrawstwu środków budżetowych i wspierając dochodowo rodziny wyłącznie o wyselekcjonowanym statusie materialnym. Na marginesie można zaznaczyć, że jeżeli osoba jest zatrudniona u zagranicznego pracodawcy i osiąga z tego tytułu wynagrodzenie, to w jej przypadku nie można mówić o otrzymywaniu diet, z tytułu czasowego przebywania poza granicami kraju, gdyż w tym przypadku brak jest elementu delegowania do takiej pracy. Okoliczność taka wystąpi jedynie wówczas, gdy pracodawca zagraniczny będzie dysponował zakładem na terenie kraju i poza jego granicami, a dana osoba będąc zatrudniona w zakładzie zlokalizowanym na terenie kraju delegowana zostanie do wykonywania prac w zakładzie zlokalizowanym za granicą.

Mając na względzie powyższe stwierdzić przyjdzie, że ustalając dochód rodziny skarżącej, zasadnie zakwalifikowano jako jego składnik wypłacone K. K. należności ze stosunku pracy uzyskiwane w postaci diet na pokrycie kosztów związanych z podróżami służbowymi. Organy obydwu instancji zakwalifikowały do tego dochodu kwotę diet w wysokości 35 801,48 zł, wynikającej z z zaświadczenia wystawionego przez firmę A Sp.z.o.o. Informacja ta pozwala więc przyjąć, że należności pobrane przez K. K. z tytułu podróży służbowej odpowiadają w pełni dietom, o których mowa w art. 775 Kodeksu pracy oraz w § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju - rozporządzenie tego Ministra z dnia 29 stycznia 2013 r. Nie budzi zatem wątpliwości, że sporna kwota 35 801,48 zł stanowi dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. c tiret 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdza, że okoliczności sprawy uzasadniały odmowę przyznania skarżącej zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami. Należy bowiem raz jeszcze podkreślić, iż w świetle przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych nie budzi wątpliwości, że - co do zasady - przesłanką warunkującą uzyskanie przez rodzica prawa do pobierania zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami jest, aby średnia miesięczna z sumy dochodów w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych uzyskanych przez wszystkich członków jego rodziny w ciągu roku kalendarzowego poprzedzającego okres zasiłkowy, podzielona przez liczbę osób wchodzących w skład tego gospodarstwa domowego, nie przekraczała kryterium dochodowego ustalonego stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Biorąc pod uwagę wszystkie przedstawione wyżej okoliczności, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że zaskarżone rozstrzygnięcie nie narusza prawa w stopniu uzasadniającym jego uchylenie i dlatego działając na podstawie art. 151 p.p.s.a, orzekł jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt