Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal,, Sędziowie Sędzia WSA Renata Detka (spr.),, Sędzia WSA Jacek Kuza, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Katarzyna Tuz-Stando, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 lutego 2013r. sprawy ze skargi M.Z. na decyzję Kuratora Oświaty z dnia [...] znak: [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego oddala skargę.

Decyzją z [...] Świętokrzyski Kurator Oświaty po rozpatrzeniu odwołania M. Z. utrzymał w mocy decyzję Wójta Gminy K. z [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu nadania ww. stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego przez Dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w K. z [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 i 107 § 1, § 3, § 4 zd. 2 w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 kpa w zw. z art. 9b ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela w zw. z art. 31 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

W uzasadnieniu Świętokrzyski Kurator podał, że w roku szkolnym 2004/2005 umową o pracę z 12 maja 2004 r. Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w K. M. Z. zatrudniła M. B. na czas określony do 25 czerwca 2004 r. w charakterze nauczyciela języka polskiego. Umową z [...] r. M. Z. (z d. B.) została zatrudniona na okres od [...] do [...] także w charakterze nauczyciela języka polskiego. Takie samo stanowisko objęła na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej od [...] na czas nieokreślony. M. Z. uzyskała tytuł zawodowy licencjata na kierunku filologia polska w dniu [...] Dnia [...] złożyła wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego. Stopień ten został jej nadany 27 lipca 2006 r.

Organ zauważył, że ówczesna Dyrektor Szkoły – M. Z. jako Przewodnicząca Komisji Egzaminacyjnej ds. awansu zawodowego była teściową skarżącej, co stanowiło naruszenie art. 24 pkt 1 i 7 kpa.

W ocenie organu I instancji skarżąca w chwili zatrudnienia nie miała kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela ponieważ nie legitymowała się dyplomem potwierdzającym posiadanie wyższego wykształcenia ani nie miała ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli odpowiedniego do zajmowanego stanowiska. Posiadała jedynie świadectwo dojrzałości oraz zaświadczenie potwierdzające jej status jako studentki II roku filologii polskiej. Wójt Gminy K. uznał, że wydanie

w powyższych okolicznościach aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego stanowiło rażące naruszenie prawa.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. Z. podniosła, że organ błędnie

i niezgodnie z prawdą uznał, że brak kwalifikacji uniemożliwiał jej zajmowanie stanowiska nauczyciela, gdyż w trakcie zatrudnienia przedłożyła zaświadczenie

z [...] r. z którego wynikało, że zaliczyła szósty semestr studiów licencjackich na kierunku filologia polska. Zaznaczyła, że Wyższą Szkołę Humanistyczno-Przyrodniczą w S. ukończyła [...], a nie [...] Wskazała, że Świętokrzyski Kurator Oświaty wydał pozytywną opinię co do jej zatrudnienia i znajduje to odzwierciedlenie w aneksie nr [...] do arkusza organizacji pracy Publicznej Szkoły Podstawowej w K..

Rozpatrując sprawę w trybie odwoławczym Świętokrzyski Kurator Oświaty stwierdził, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie organu w chwili zatrudnienia, zarówno w przypadku umowy o pracę na czas określony od 12 maja do 25 czerwca 2004 r. jak i od 1 września 2005 r. do 31 sierpnia 2006 r. skarżąca nie posiadała kwalifikacji, o których mowa w art. 9 ustawy

z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela – nie legitymowała się bowiem dyplomem ukończenia studiów wyższych.

Zdaniem Świętokrzyskiego Kuratora spełnienie przesłanek umożliwiających uzyskanie stopnia awansu nauczyciela kontraktowego należy oceniać na datę rozpoczęcia stażu, a pomiędzy kolejnymi etapami rozwoju zawodowego nauczycieli zachodzi ścisły, konsekwentnie logiczny związek czasowo-funkcjonalny. Zatrudnienie M. Z. bez wymaganych kwalifikacji umożliwiło jej nabycie statusu najpierw nauczyciela stażysty, a później nauczyciela kontraktowego "na skróty" tj.

w przyspieszonym, znacznie skróconym czasie z pominięciem ustawowych zasad awansowania co stanowiło rażące naruszenie prawa.

Organ podkreślił, że w niniejszej sprawie nie doszło do słusznego nabycia prawa. Dyrektorem szkoły była bowiem przyszła teściowa skarżącej co stanowiło naruszenie art. 24 § 1 pkt 1 kpa i podstawę wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 3 kpa.

Nie ma również - w ocenie organu - racji skarżąca twierdząc, że Świętokrzyski Kurator Oświaty wyraził pozytywną opinię co do jej zatrudnienia – za wyrażenie takiej zgody nie można uznać podpisu pod aneksem nr [...] z [...] r. arkusza organizacji Publicznej Szkoły Podstawowej w K. Opiniowanie to zostało dokonane przez wizytatora, a nie organ, a przy nazwisku skarżącej w ww. arkuszu nie widniał zapis o wyrażeniu zgody kuratora na zatrudnienie. Nie można przyjąć, że pozytywna opinia wyrażona przez wizytatora odnosząca się do arkusza jest równoznaczna z wydaniem zgody przez Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty na zatrudnienie M. Z.

Organ podzielił pogląd Wójta Gminy K. o rażącym naruszeniu prawa przez Dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w K. polegającym na nadaniu skarżącej stopnia awansu zawodowego nauczyciela.

Skargę na decyzję organu II instancji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach złożyła M. Z. wnosząc o jej uchylenie oraz zarzucając:

- naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 146 § 1 kpa oraz art. 145 § 1 pkt 4 i art. 10 § 1 kpa poprzez pozbawienie jej prawa czynnego udziału w każdym stadium postępowania poprzez brak zawiadomienia jej o możliwości i czasie zapoznania się

z materiałem dowodowym w sprawie, a także brak wydania postanowienia w celu istnienia podstawy wznowienia postępowania.

Skarżąca stwierdziła, że nie podziela stanowiska Wójta Gminy K., który stosuje wobec niej "wszelkie formy lobbingu służbowego i nadużywania pozycji zajmowanego stanowiska". Nadmieniła, że była zwalniana z pracy i na podstawie wyroków sądowych ponownie zatrudniana.

M. Z. wskazała na terminy z art. 146 § 1 kpa oraz stwierdziła, że decyzję awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego otrzymała [...] i od tej daty minęło 6 lat co w jej ocenie powoduje przedawnienie i ta okoliczność winna mieć decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego

i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Kontrola zaskarżonej decyzji sprowadzała się przede wszystkim do rozstrzygnięcia czy akt nadania skarżącej stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego był obciążony kwalifikowaną wadą rażącego naruszenia prawa określoną w art. 156 § 1 pkt 2 kpa. W dotychczasowym orzecznictwie sądowym oraz

w doktrynie przyjmuje się, że cechą rażącego naruszenia prawa jest to, że treść decyzji pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią przepisu przez ich proste zestawienie ze sobą, a charakter naruszenia prawa powoduje, że decyzja taka nie może być zaakceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa.

W niniejszej sprawie organy przyjęły, że akt nadania skarżącej stopnia nauczyciela kontraktowego wydany został z rażącym naruszeniem art. 9b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674), zwanej dalej ustawą.

Stopnie awansu zawodowego nauczycieli zostały określone w tej ustawie następująco (art. 9a ust.1 pkt 1-4):

1) nauczyciel stażysta;

2) nauczyciel kontraktowy;

3) nauczyciel mianowany;

4) nauczyciel dyplomowany.

Osoba nieposiadająca stopnia awansu zawodowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskuje stopień nauczyciela stażysty (art. 9a ust.2).

Zgodnie z art. 9b ust.1 pkt 1, w przypadku nauczyciela stażysty stopień nauczyciela kontraktowego może być nadany w razie łącznego zaistnienia następujących warunków: nauczyciel posiada niezbędne kwalifikacje określone m.in.

w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy, odbył staż zakończony uzyskaniem pozytywnej oceny dorobku zawodowego, a ponadto uzyskał akceptację komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie. W myśl art. 9b ust. 4 pkt 1, nauczycielowi stażyście stopień nauczyciela kontraktowego nadaje dyrektor szkoły.

Wskazany powyżej art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi, iż stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli

i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje. Bezspornym jest, że w przypadku nauczyciela języka polskiego spełnieniem tego warunku jest ukończenie studiów licencjackich na kierunku filologia polska.

Z akt niniejszej sprawy wynika, że M. Z. rozpoczęła pracę w charakterze nauczyciela w Publicznej Szkole Podstawowej w K. w dniu 12 maja 2004 r. Jak prawidłowo ustalił organ, w dniu 28 października 2005 r. uzyskała tytuł zawodowy licencjata po ukończeniu Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Humanistyczno-Przyrodniczej w S. na kierunku filologia polska. Nie ulega więc wątpliwości, że w momencie zatrudnienia, zarówno w przypadku umowy o pracę na czas określony od 12 maja do 25 czerwca 2004,r. jak i kolejnej umowy na czas od 1 września 2005 r. do 31 sierpnia 2006 r., nie spełniała warunku posiadania wyższego wykształcenia

z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie posiadała więc pełnych kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela. W konsekwencji nie można przyjąć, że staż, jaki odbyła skarżąca w Szkole Podstawowej w K., będący wymogiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego, rozpoczął bieg 1 września 2005 r.

Stosownie bowiem do art. 9d ust. 1 ustawy nauczyciel rozpoczyna staż

z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły, z tym że nauczyciel stażysta rozpoczyna staż bez złożenia wniosku. W przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego. Staż taki trwa w przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego 9 miesięcy (art. 9c ust. 1 pkt 1 ustawy).

Skoro ww. przepisy pozwalają na rozpoczęcie stażu wyłącznie nauczycielowi, a w dniu 1 września 2005 r. skarżąca nie posiadała kwalifikacji do bycia nim, to stażu –

w rozumieniu zacytowanych wyżej przepisów ustawy - rozpocząć nie mogła.

W konsekwencji tego na dzień 27 lipca 2006 r., tj. wydania aktu nadania jej stopnia awansu zawodowego, nie spełniała jednego z warunków z art. 9b ust. 1 ustawy.

Nawet gdyby przyjąć, że staż w przypadku skarżącej rozpoczął bieg w dniu uzyskania przez nią dyplomu ukończenia studiów, a tym samym nabycia wymaganych przepisami kwalifikacji do zajmowania stanowiska nauczyciela, tj. w dniu 28 października 2005 r., to i tak do dnia 27 lipca 2006 r. nie upłynęło 9-miesięcy, a tyle wedle art. 9c ust.1 pkt 1 winien trwać staż nauczyciela ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego. Dopiero po jego upływie rozpoczyna się procedura związana z nadaniem stopnia awansu: nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego (art. 9c ust.3 zdanie drugie), zaś dyrektor ustala – w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania – ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, od której nauczycielowi przysługuje odwołanie (art. 9c ust. 6, 8 i 9).

Jak wynika z przytoczonych przepisów ustawodawca bardzo szczegółowo określił zasady zatrudniania nauczycieli i uzyskiwania przez nich kolejnych stopni awansu zawodowego. Precyzyjne ustalenie etapów drogi nauczyciela do takiego awansu nie pozostawia wątpliwości, że muszą one zostać kolejno spełnione bez pominięcia któregoś z nich, co - jak słusznie podkreślił organ odwoławczy

w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji - nie miało w niniejszej sprawie miejsca. Okresy ustanowione ustawą są obligatoryjne i nie mogą być skracane żadną czynnością prawną, ani też faktyczną. Procedura ubiegania się o nadanie stopnia awansu zawodowego wymaga przestrzegania przez nauczyciela dokonywania poszczególnych czynności w określonych przez ustawę terminach (por. Barański A, Rozwadowska-Skrzeczyńska J., Szymańska M., Karta nauczyciela. Komentarz, LEX 2012). Dlatego też niewiedza czy przeoczenie po stronie nauczyciela, czy dyrektora szkoły, skutkująca nieprawidłowym (przedwczesnym) rozpoczęciem stażu nie mogą być uznane za okoliczności konwalidujące wadliwie rozpoczęty staż.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że w art. 10 ust. 9 w zw. z ust. 7 ustawa przewiduje jeden przypadek zatrudnienia nauczyciela nie posiadającego kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny tj. w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela. Jednakże stosownie do art. 10 ust. 10 do nauczycieli takich nie stosuje się przepisów rozdziału 3a dotyczących awansu zawodowego nauczycieli. Pomijając nawet badanie okoliczności czy M. Z. dysponowała zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny stwierdzić należy, że w takim przypadku skarżąca byłaby ustawowo wyłączona z możliwości zastosowania wobec niej przepisów o uzyskiwaniu stopni awansu zawodowego. Nabycie bowiem kwalifikacji w trakcie odbywania stażu, o którym mowa w art. 9b ust. 1 ustawy nie ma wpływu na jego ważność (por. wyrok NSA z 25 września 2008 r., sygn. akt I OSK 1465/07 dostępny na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Podzielić należy również wątpliwości organu odnośnie powodów zastosowania wobec skarżącej "skróconej" drogi awansu zawodowego związane z brakiem obiektywizmu dyrektora szkoły, w przypadku gdy zachodziły okoliczności powodujące jego wyłączenie z uwagi na przesłanki z art. 24 § 1 pkt 2 kpa. W tej sytuacji zarówno

w interesie dyrektora szkoły jak i samej skarżącej winno leżeć takie postępowanie, które nie budziłoby wątpliwości co do prawidłowości jego przeprowadzenia.

Reasumując powyższe stwierdzić trzeba, iż naruszenie prawa, które nastąpiło

przy wydaniu aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego miało charakter rażący. Doszło bowiem do oczywistego, rzucającego się wyraźnie w oczy, naruszenia jednoznacznie brzmiących przepisów ustawy. Przesłanka ta uzasadniała zastosowanie w sprawie art. 156 § 1 pkt 2 kpa.

Za chybiony należy uznać zarzut skargi dotyczący naruszenia przez organ terminów z art. 146 § 1 kpa, które odnoszą się do instytucji wznowienia postępowania. W niniejszej sprawie przepisy te nie miały w ogóle zastosowania albowiem postępowanie toczyło się w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, a jego podstawą był art. 156 kpa.

Jeśli zaś chodzi o zarzut naruszenia art. 10 § 1 kpa, to skarżąca nie wskazała

w żaden sposób jakie prawne znaczenie miałoby niepowiadomienie jej o przygotowaniu materiału dowodowego do wydania przez organy decyzji. Naruszenie przepisów postępowania może bowiem powodować uchylenie przez sąd administracyjny zaskarżonego aktu tylko wtedy, gdy ma ono wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1c p.p.s.a.).

W tym stanie rzeczy skargę należało oddalić, o czym orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 151 p.p.s.a.