Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zdzisław Romanowski Sędziowie Sędzia WSA Ewa Marcinkowska Sędzia WSA Pamela Kuraś - Dębecka (spr.) Protokolant Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2008 r. sprawy ze skargi Z. Z. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] maja 2008 r. Nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oddala skargę

Decyzją z dnia [...] grudnia 2007r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 125, poz. 874 z późn. zm.) nałożył na Z. Z. karę pieniężną w kwocie 9.700 zł. Podstawę faktyczną rozstrzygnięcia stanowiło;

- wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem warunków dotyczących dokumentacji kierowcy w zakresie: kierowania kierowcy na badania lekarskie lub psychologiczne (500 zł),

- używanie nieprawidłowych lub niewłaściwych wykresówek: zastosowany typ wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego (1.200 zł),

- wykonywanie transportu drogowego pojazdem niezgłoszonym do licencji ( 8.000 zł).

Powyższa kara została nałożona m.in. w wyniku kontroli przeprowadzonej [...] października 2007 r. w miejscowości K. (droga krajowa nr [...]). Kontroli poddano pojazd marki M. o nr rej. [...] wraz z naczepą o nr rej. [...]. Pojazdem tym kierował M. Z.. W chwili kontroli wykonywano przewóz do O. w celu pobrania ładunku. W toku kontroli stwierdzono, że kierowca nie posiadał w pojeździe i nie okazał do kontroli zaświadczenia od pracodawcy, potwierdzającego spełnianie wymagań określonych w ustawie o transporcie drogowym. Przesłuchiwany jako świadek kierowca zeznał, że nie został wysłany na badania lekarskie i psychologiczne przez pracodawcę. W toku postępowania strona przesłała wymagane dokumenty tj. zaświadczenie lekarskie kierowcy z [...] października 2007 r. oraz orzeczenie psychologiczne z [...] listopada 2007 r., a zatem wykonane po kontroli drogowej. W toku kontroli stwierdzono również, że kierowca okazał do kontroli w wykresówki, które nie są zgodne z typem tachografu, tj. [...]. Tachograf marki K. model [...] o nr fab. [...] posiadał ważną legalizację - badanie okresowe do dnia 17 listopada 2007 r. i znak zatwierdzenia typu [...] (dokumentacja fotograficzna w aktach sprawy). Wykresówki używane przez kierowcę w okresie od [...] do [...] października 2007 r. (12 szt.). nie posiadały znaku zatwierdzenia typu zgodnego ze znakiem zatwierdzenia typu tachografu, tj. [...] (kserokopia ww. wykresówek w aktach sprawy). Organ wskazał, iż stosownie do przepisów załącznika nr 1 do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L370 z 31.12.1985 P.0008-0021 ze zm.) na każdej wykresówce są wydrukowane m.in. informacje dotyczące znaku zatwierdzenia typu lub typów przyrządów kontrolnych, w których wykresówka może być używana. Natomiast w myśl art. 14 ust. 1 cyt. rozporządzenia po zmianie wprowadzonej rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2135/98 z dnia 24 września 1998 r. pracodawca wydaje kierowcom tylko te wykresówki, które są zgodne z zatwierdzonym wzorem, właściwe dla użycia w urządzeniu rejestrującym zainstalowanym w pojeździe. Zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym w związku z treścią lp. 11.3. pkt 1 załącznika do ww. ustawy, używanie nieprawidłowych lub niewłaściwych wykresówek jeżeli typ wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego sankcjonowane jest karą pieniężną w wysokości 1.200 zł (100 zł za każdą wykresówkę). Jednocześnie dokonane przez organ I instancji w toku postępowania administracyjnego ustalenia w Starostwie Powiatowym w K. wykazały, iż pojazd M. o nr rej. [...] do dnia [...] listopada 2007 r. nie został zgłoszony przez skarżącego do posiadanej przez niego licencji nr [...] na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy. W tym zakresie strona wyjaśniła, iż [...] marca 2007 r. sprzedała poprzedni pojazd marki M. o nr rej. [...], a [...] marca 2007 r. zakupiono pojazd marki M. o nr rej. [...], co zostało odnotowane w Starostwie Powiatowym w K. Strona wyjaśniła, iż nie zdawała sobie sprawy z faktu, iż zakupiony pojazd należy zgłosić do licencji. Strona podkreśliła także, że w wyniku sprzedaży jednego i zakupu innego pojazdu liczba pojazdów nie uległa zmianie. Jednakże [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego, powołując przepisy art. 14 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym stwierdził, że stanowi to naruszenie zasad podejmowania i wykonywania transportu drogowego.

W odwołaniu strona wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Skarżący wyjaśnił, że stosowne badania zostały niezwłocznie uzupełnione a zastosowane wykresówki nie miały wpływu na rzetelność zapisów. Strona uważa także, że błędne jest ustalenie organu I instancji dotyczące niezgłoszenia pojazdu do licencji. Starostwo Powiatowe w K. było bowiem poinformowane "o zmianach w firmie" poprzez zgłoszenie pojazdu do rejestracji. Skarżący podniósł też, że Inspekcja Transportu Drogowego, stosownie do art. 98 ustawy o transporcie drogowym nie ma obowiązku nałożenia kary i może od niej odstąpić.

Decyzją z [...] maja 2007 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego (GITD) działając w oparciu o art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. art. 5 ust. 1, art. 14 ust. 1, art. 39j, art. 39k, art. 391 ust. 1 pkt 1b), 87 ust. 1, art. 92 ust. 1, ust. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874, z późn. zm.), art. 14 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L370 z 31.12.1985 z późn. zm) art. 5 ustawy z dnia 17 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2006 r. Nr 235, poz. 1701) oraz lp. 1.2., 1.8.1., 11.3 pkt 1 załącznika do ustawy o transporcie drogowym, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu GITD uznał, iż argumentacja skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie. Kierowca winien mieć zaświadczenie o odbyciu badań lekarskich i psychologicznych w trakcie wykonywania przewozu, zaś taki dokument w trakcie kontroli drogowej niewątpliwie nie został okazany. Okoliczność uzupełnienia dokumentacji po dokonaniu kontroli, zdaniem organu, nie zmienia jednak faktu, że skarżący naruszył nałożone prawem obowiązki, kierując do odbycia transportu pracownika, który nie przeszedł stosownych badań uprawniających go do wykonywania zawodu kierowcy.

Co do niedopełnienia obowiązku zgłoszenia pojazdu do licencji GITD wskazał, że stosownie do powołanych z zaskarżonej decyzji przepisów nie jest wystarczające zarejestrowanie pojazdu, jak sugeruje skarżący, nawet jeśli zarówno rejestracji pojazdu jak i wydawania licencji dokonywał ten sam organ bowiem obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości dokonywania zmian w licencji "z urzędu". Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów odwołania GITD zaznaczył, że nie ma możliwości odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej, czy też jej zmniejszenia, gdyż kary te mają w istocie charakter sztywny zaś przepisy ustawy umożliwiają uchylenie się od odpowiedzialności administracyjnej jedynie w wyjątkowych sytuacjach (art. 92a ust. 4 i art. 93 ust. 7), ta zaś nie miała miejsca w niniejszej sprawie.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł Z. Z., zarzucając jej naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7, 77 § 1 k.p.a. Ponadto skarżący wskazał na naruszenie prawa materialnego, tj. art. 98 ustawy o transporcie drogowym, które nastąpiło wskutek nałożenia kary pieniężnej mimo braku takiego obowiązku nałożonego na organ.

Co do zasady skarżący podtrzymał w skardze swoje argumenty opisane w odwołaniu wnosząc o uchylenie decyzji organów I i II instancji. Skarżący wskazał, iż orzeczenie lekarskie dostarczył z datą [...] października 2007 r., czyli z dnia kontroli. Podobnie dostarczone zaświadczenie o orzeczeniu psychologicznym nosi datę [...] listopada 2007 r., a zatem w trybie natychmiastowym usunięto istniejące uchybienia. Odnośnie wykresówek skarżący zauważył, że są one zgodne z adnotacją [...], jako oznaczeniem głównym. Karta tachografu [...] nie różni się od karty [...]. Cała różnica polega na braku rewersu, na którym odnotowuje się z jakimi obrotami pracował silnik, natomiast pozostałe wskazania są rzetelne i uczciwe. Skarżący zaznaczył też, że ukończył tylko szkołę zawodową 25 lat temu i jest zrozumiałe, że bardzo trudno mu nadążyć i nie zgubić się w gąszczu przepisów prawa. Odnośnie kary za brak licencji skarżący podniósł, że dopełnił obowiązku zgłoszenia pojazdu poprzez złożenie oświadczenia w Starostwie Powiatowym w K. przy okazji rejestracji nowego pojazdu. Skoro licencję wydawał Starosta Powiatowy w K. zatem należy uznać, iż o tym fakcie został powiadomiony odpowiedni organ. Zdaniem skarżącego Starostwo Powiatowe posiada wszelkie informacje na temat pojazdów, tylko nie wykorzystuje w sposób właściwy, mimo, iż wszyscy pracownicy w/w wydziału pracują w jednym budynku i nie ma potrzeby wielokrotnego powielania dokumentów dla każdego urzędnika z osobna.

W odpowiedzi na skargę GITD wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wobec powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Oznacza to, że sądy administracyjne sprawują kontrolę aktów i czynności z zakresu administracji publicznej pod względem ich zgodności z prawem materialnym i procesowym.

Ponadto, zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 dalej jako p.p.s.a.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi i powołaną podstawą prawną.

Rozpoznając sprawę z punktu widzenia wskazanych wyżej kryteriów skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone decyzje nie naruszają prawa.

Należy wskazać, iż ustalenia faktyczne poczynione w związku z kontrolą z dnia [...] października 2007 r. nie były kwestionowane przez stronę. Odmienna była tylko ocena tych okoliczności dokonana przez skarżącego, który uważał, iż dopełnił wszystkich formalności dotyczących dokumentów kierowcy oraz posiadał prawidłowe wykresówki. Ponadto dowodził, iż występując do Starostwa Powiatowego w K. o rejestrację nowego pojazdu zakupionego [...] marca 2007 r. jednocześnie uczynił zadość obowiązkowi opisanemu w art. 14 ustawy o transporcie drogowym.

Ustosunkowując się do zarzutów strony skarżącej zawartych w skardze należy na wstępie zaznaczyć, iż w dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych jednoznacznie przyjmuje się, iż finansowa odpowiedzialność administracyjno-karna co do zasady ma charakter obiektywny i opiera się na samym fakcie naruszenia (tak m.in.: D. Szumiło-Kulczycka, Prawo administracyjno-karne, Zakamycze, Kraków 2004, s. 150 i powołana tam uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1995 r., III AZP 16/95, a także wyrok NSA z dnia 14 października 1998 r., IV SA 1792/96, wyrok NSA z dnia 7 grudnia 1994 r., SA/Lu 49/94, czy też wyrok NSA z dnia 5 czerwca 2001 r., III SA 2661/00).

W ocenie Sądu obiektywny fakt naruszenia prawa jest w takim stanie rzeczy podstawą zastosowania sankcji. Z obowiązujących powszechnie unormowań prawa wynika bezspornie, iż organy inspekcji transportu drogowego, w toku postępowania administracyjnego, dokonują jedynie stwierdzenia faktów i jeżeli ustalą naruszenie przepisów prawa – mają obowiązek zastosowania ściśle określonych sankcji. Dlatego też bez znaczenia są okoliczności, skutkiem których przedsiębiorca dopuścił się nieprawidłowości, albowiem organy administracji nie są upoważnione do ustalania i oceny przyczyn powstałych naruszeń prawa, lecz mają za zadanie jedynie stwierdzenie zaistniałych skutków.

Co prawda do kontroli doszło w dniu [...] lipca 2007 r., a zatem po wejściu w życie ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o czasie pracy kierowcy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 99, poz. 661). Z dniem 20 czerwca 2007 r. zmieniła ona art. 92a ust. 4 ustawy o transporcie drogowym mówiący o współodpowiedzialności kierowcy i przedsiębiorcy za wykonywanie transportu drogowego. Wprowadzony tą nowelą przepis stanowi, iż postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy lub podmiotu, o którym mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3, nie wszczyna się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot wykonujący przewóz nie miał wpływu na powstanie naruszenia. W myśl dodanego tą nowelą przepisu ust. 5; "przepisu ust. 4 nie stosuje się, jeżeli naruszenie, o którym mowa w ust. 1, ma charakter rażący, a w szczególności: 1) zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego; 2) zostało popełnione wielokrotnie".

Dodatkowo zgodnie z przepisem art. 93 ust. 7 przepisów ust. 1-3 (o nałożeniu kar) nie stosuje się, jeżeli stwierdzone zostanie, że naruszenie przepisów nastąpiło wskutek zdarzeń lub okoliczności, których podmiot wykonujący przewozy nie mógł przewidzieć. W takiej sytuacji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzanej kontroli organ wydaje decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej. Jednakże kwestia zmiany przepisów nie uszła uwadze organów, zwłaszcza organu drugiej instancji, który rozpatrując odwołanie wyraźnie wskazał, iż okoliczności świadczące o wyłączeniu odpowiedzialności przedsiębiorcy za powstałe naruszenia nie miały miejsca w niniejszej sprawie. Ustalenia te są trafne i Sąd nie znalazł uzasadnionych podstaw do ich zakwestionowania.

Ustosunkowując się do pozostałych zarzutów strony należy zaznaczyć, że obowiązkiem strony jest posiadanie w trakcie kontroli wymaganych prawem dokumentów, w tym aktualnych badań psychologicznych i lekarskich. Nadesłanie orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskazań psychologicznych do pracy w charakterze kierowcy wystawionego po kontroli nie ma wpływu na wymierzenie kary pieniężnej. Ponadto załącznik do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym zawiera katalog naruszeń, w którym każdemu z nich ustawodawca przypisał karę pieniężną w ściśle określonej wysokości. Takie unormowanie pozbawia organ administracyjny możliwości miarkowania wysokości kary ze względu na podnoszone przez ukarane podmioty okoliczności szczególne ( por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 maja 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 539/07, Lex nr 342091). W orzecznictwie przyjmuje się zatem, że kierowca powinien być wyposażony przez przedsiębiorcę w stosowne zaświadczenie przed rozpoczęciem przez kierowcę przewozu drogowego. Zaświadczenie to kierowca jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu kontroli. Oznacza to, że późniejsze, już po rozpoczęciu kontroli, a tym bardziej po jej zakończeniu, dostarczenie dokumentu, o którym mowa, jest bezskuteczne (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 lipca 2006 r., sygn. akt VI SA/Wa 787/06).

Nie można także podzielić argumentów skarżącego odnośnie swobody używania wykresówek z innym oznaczeniem, nie odpowiadającym oznaczeniu umieszczonemu na tachografie byleby tylko wykresówka była "odpowiednia" dla urządzenia rejestrującego zainstalowanego w pojeździe w tym znaczeniu, iż nie dochodzi do sfałszowania czasu pracy kierowcy. Zdaniem Sądu interpretacja tego przepisu dokonana przez organ jest prawidłowa bowiem uwzględnia nie tylko podstawowe zasady wykładni ale także treść powołanych w decyzji przepisów rozporządzeń unijnych, z których wynika obowiązek sprawowania ścisłego nadzoru nad typami urządzeń rejestrujących i wzorami wykresówek przez Państwo Członkowskie. Przykładowo w myśl art. 5 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 "Państwo Członkowskie przyznaje homologację typu EWG każdemu urządzeniu rejestrującemu lub wzorowi wykresówki, które spełniają wymagania podane w załączniku I do niniejszego rozporządzenia, pod warunkiem że państwo to jest w stanie sprawdzić, iż produkowane urządzenia lub wykresówki odpowiadają zatwierdzonemu wzorowi. Jakakolwiek zmiana lub uzupełnienie zatwierdzonego wzoru muszą uzyskać dodatkowe homologacje typu EWG w Państwie Członkowskim, które przyznało pierwotną homologację typu". Jednocześnie zastosowany przez organy przepis lp. 11. 3 pkt 1 wyraźnie stanowi, iż karę wymierza się za to, że zastosowany typ wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego. W tej sytuacji nałożenie kary pieniężnej w kwocie 1.200 zł było również prawidłowe.

Odnosząc się do zastrzeżeń skarżącego pod adresem kary 8.000 zł wymierzonej za niezgłoszenie pojazdu do licencji wskazać trzeba, że błędne jest stanowisko, iż wypełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku wynikającego z art. 14 ustawy o transporcie drogowy może nastąpić przy okazji zgłoszenia nowego pojazdu do zarejestrowania i to niezależnie od tego, iż organem właściwym w jednym i drugim przypadku jest ten sam organ - Starostwo Powiatowe w K. Według art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o transporcie drogowym przewoźnik drogowy jest obowiązany zgłaszać na piśmie organowi, który udzielił licencji, wszelkie zmiany danych, o których mowa w art. 8, nie później niż w terminie 14 dni od ich powstania. Jeżeli zmiany te obejmują dane zawarte w licencji, przedsiębiorca jest obowiązany wystąpić z wnioskiem o zmianę treści licencji. Dlatego też załącznik do ustawy o transporcie drogowym w lp. 1.2 przewiduje odrębną karę 8.000 zł za wykonywanie transportu drogowego pojazdem niezgłoszonym do licencji. Wykonanie tego obowiązku następuje w drodze złożenia oddzielnego wniosku o wpisanie zmiany do licencji. Jednocześnie, jak wynika z przepisu art. 14 ustawy o transporcie drogowym postępowanie administracyjne zostaje wszczęte na wniosek strony, nie zaś z urzędu. W konsekwencji chybiona jest także argumentacja skarżącego, że ostatecznie ilość pojazdów zgłoszonych do licencji na uległa zmianie.

Jednocześnie Sąd uznał, iż brak jest jakichkolwiek istotnych uchybień formalnych, które organ poczynił w toku postępowania administracyjnego, a które uniemożliwiłyby Sądowi dokonania prawidłowej oceny zarzutów skargi i wypowiedzenia się co do zasadności podjętego rozstrzygnięcia pod względem materialno-prawnym.

Z tych wszystkich względów na mocy art. 151 p.p.s.a. Sąd skargę oddalił bowiem zaskarżone decyzje nie naruszają prawa w stopniu wymagającym ich uchylenia.