Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Sędzia NSA Ewa Krawczyk (spr.), Protokolant Barbara Urban, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2010 r. sprawy ze skargi J. P., M. P., U. B. i Z. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podziału nieruchomości 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta R. z dnia [...] r. nr [...], 2. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3. zasądza solidarnie na rzecz skarżących tytułem zwrotu kosztów postępowania od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. kwotę 200.00 (dwieście) złotych.

M. P. , U. B., Z. P. i J.P. w dniu [...] roku wnieśli wspólny wniosek o dokonanie podziału działki stanowiącej ich współwłasność, położonej w obrębie O., objętej [...].

Po rozpatrzeniu wniosku stron na podstawie zgromadzonej dokumentacji Prezydent Miasta R. postanowieniem z dnia [...] roku, negatywnie zaopiniował wstępny projekt podziału nieruchomości. Postanowienie powyższe zostało uchylone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze, a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia ( postanowienie z dnia [...]roku ).

J. P. pismem z dnia [...]roku podtrzymał wniosek z dnia [...]roku podając, że chce dokonać podziału "w celu zniesienia współwłasności – art. 95 pkt 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami i uregulowania spraw związanych z masą spadkową.

Prezydent Miasta R. decyzją z dnia [...]roku nr [...] odmówił dokonania podziału nieruchomości obręb [...]. , karta mapy 3, działka numer [1], numer rejestru gruntu [...], numer księgi wieczystej [...] stanowiącej współwłasność wnioskodawców, spadkobierców W. P. ( postanowienie sygn. akt [...]z dnia [...]roku ) zgodnie z przedłożonym wstępnym projektem podziału to jest wydzielenie dwóch działek.

W podstawie prawnej organ powołał art. 93 ust. 1 i 3, art. 95 pkt 4, art. 96 ust. 1, art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami ( Dz. U. nr 261 z 2004 roku, poz. 2603 z zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 roku w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości ( Dz. U. z 2004 roku, nr 268, poz. 2663 ).

W motywach organ stwierdził, że wstępny projekt podziału nie jest zgodny z zapisami obowiązującego planu miejscowego ( uchwała Rady Miasta R. nr 545/XXXV/05 z dnia 25 maja 2005 roku – Dz. Urz. Woj. Śląskiego z dnia 23 czerwca 2005 roku, nr 79, poz. 2145 ). Zgodnie z planem nieruchomość mająca ulec podziałowi znajduje się w terenie oznaczonym symbolem [...], a częściowo w terenach publicznych dróg dojazdowych o symbolu W [...], dla których wymagane jest zachowanie szerokości w liniach rozgraniczających planowanej drogi 10 metrów.

§ 15 planu nakazuje podczas przeprowadzania postępowania podziałowego, wydzielenie przewidzianych w planie dróg publicznych, a propozycje innego podziału są sprzeczne z planem ( § 15 pkt 3 planu). Wstępny projekt podziału nie jest więc zgodny z ustaleniami obowiązującego planu, bowiem nie przewidują wydzielania działki pod drogę publiczną oznaczoną symbolem W [...].

Nie można także uwzględnić żądania wnioskodawców w oparciu o art. 95 pkt 4 ustawy o gospodarce (...). Strony bowiem jak stwierdzono wyżej wniosły o dokonanie takiego podziału "w celu zniesienia współwłasności – art. 95 pkt 4 i uregulowania spraw związanych z masą spadkową".

Artykuł 95 dopuszcza dokonanie podziału nieruchomości niezależnie od ustaleń planu miejscowego, ale tylko na cele w nim wskazane.

Żądanie stron sprowadzające się do zniesienia współwłasności ( uregulowanie spraw spadkowych ) nie spełnia warunku określonego w art. 95 pkt 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Współwłaścicielowi nieruchomości przysługuje roszczenie o podział nieruchomości wspólnej, przy czym roszczenie to nie dotyczy części nieruchomości, jak to określa art. 95 ust. 4, a udziału w całej nieruchomości.

W odwołaniu od powyższej decyzji, złożonym w imieniu wszystkich wnioskodawców, ich pełnomocnik ( równocześnie współwłaściciel ) J.P. domagał się jej uchylenia zarzucając, że została wydana z naruszeniem art. 6, 7, 8, 77 § 1, 80 i 107 § 1 i § 3 kpa.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. zaskarżoną decyzją z dnia [...] roku utrzymało w mocy na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa decyzję organu I instancji.

Uzasadniając podjęte rozstrzygniecie organ odwoławczy zaakceptował ustalony przez organ I instancji stan faktyczny, jego kwalifikację prawną i rozstrzygnięcie.

W jego ocenie żądanego podziału nie można było dokonać w trybie art. 93 ustawy o gospodarce nieruchomościami ze względu na brak zgodności z miejscowym planem ani w trybie art. 95 ust. 4, który podział taki przewiduje dla realizacji roszczeń do części nieruchomości, wynikających z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami lub z odrębnych ustaw. Przepis ten więc dotyczy sytuacji związanych z dochodzeniem praw do części nieruchomości, a zniesienie współwłasności nieruchomości nie jest takim roszczeniem.

W skardze do Sądu, złożonej przez wszystkich wnioskodawców, wniesiono o uchylenie decyzji organu I i II instancji i podniesiono, że zostały one wydane z naruszeniem art. 6,7,8,9,77 § 1, 80, 107 § 3 i 138 § 1 pkt 1 kpa, a także art. 93 § 3, art. 93 § 5 i art. 95 § 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Podkreślono, że organ I instancji pismem z dnia [...]roku poinformował, że w sprawie nie są spełnione przesłanki art. 95 pkt 4 ustawy oraz iż możliwy jest podział zgodnie z ustaleniami planu.

Nadto skarżący podali, że ulica [...] jest drogą wewnętrzną, a nie publiczną. Wydzielone w projekcie podziału działki mają dostęp do drogi publicznej – ulicy [...] i ul. [...]

Odnośnie niedopuszczalności podziału na podstawie art. 95 pkt 4 ustawy skarżący odwołali się do wyroku z dnia 29 maja 2007 roku sygn. akt I SA/Wa 67/07, który dotyczył analogicznej sytuacji, jak sytuacja w której skarżący złożyli wniosek o podział.

Organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi z argumentacją zbliżoną do zawartej w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Sąd administracyjny dokonuje kontroli zaskarżonej do niego decyzji pod względem zgodności z prawem, nie będąc związany wnioskami i zarzutami skargi, a jedynie jej granicami. Powyższe oznacza, że sąd administracyjny ocenia wydany akt zarówno pod względem jego zgodności z prawem materialnym jak i zgodności z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Analiza zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wskazuje na zasadność skargi, lecz zasadniczo z innych przyczyn niż podniesione w skardze.

Zaskarżoną decyzją utrzymano w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] roku o odmowie dokonania podziału nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów nr [1], w obrębie [...].

Zdaniem orzekających organów dokonanie podziału tej nieruchomości było niedopuszczalne zarówno w świetle art. 93 ust. 1 i 3, jak i art. 95 pkt 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.

O ile skład orzekający podziela stanowisko organów co do niedopuszczalności podziału w trybie art. 95 pkt 4 ustawy o czym dalej, to uważa, że odmowa podziału w trybie art. 93 ustawy nastąpiła z naruszeniem prawa materialnego – art. 93 pkt 4 ustawy, jak i przepisów procesowych regulujących postępowanie dowodowe.

Zgodnie z art. 93 i 96 ustawy postępowanie w sprawie o podział nieruchomości jest dwuetapowe.

Najpierw zgodność proponowanego podziału z ustaleniami planu miejscowego opiniuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Następnie dopiero na podstawie postanowienia, organ orzeka w przedmiocie podziału nieruchomości.

Oznacza to, że postanowienie wyrażające opinie, o której mowa w art. 93 ust. 4 ustawy, jest częścią postępowania w przedmiocie zatwierdzenia podziału nieruchomości. Przepis art. 93 ust. 4 i 5 ustawy ustanawia zatem obowiązek wyrażania przez wójta ( burmistrza, prezydenta miasta ) opinii, o jakiej mowa w ust. 4 w formie przewidzianej w ust. 5. Postanowienie to podlega kontroli instancyjnej oraz kontroli sądowej.

Wyraźnie należy stwierdzić, że przed wydaniem decyzji w przedmiocie podziału nieruchomości na podstawie art. 93 ust. 1 i 2 ustawy istnieje obowiązek wyrażenia przez właściwy organ opinii o zgodności podziału nieruchomości z ustaleniami planu miejscowego.

Z nadesłanych Sądowi akt nie wynika aby postępowanie w tym przedmiocie zostało zakończone ostatecznym postanowieniem.

Postanowienie opiniujące Prezydenta Miasta R. z dnia [...] roku zostało uchylone postanowieniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] roku, a sprawa przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

Z akt sprawy nie wynika jednak by to postępowanie było kontynuowane i zakończone wydaniem postanowienia. W tej sytuacji Sąd stanął na stanowisku, że zaskarżona decyzja, jak i decyzja organu I instancji, zostały wydane bez zachowania trybu opiniodawczego.

Oznacza to, że niniejsze postępowanie w przedmiocie podziału toczyło się z naruszeniem art. 93 ust. 4 i ust. 5 ustawy.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że proponowany przez wnioskodawców podział nieruchomości jest niezgodny z ustaleniami planu miejscowego ponieważ nieuwzględnia wydzielenia terenu przewidzianego pod drogę o symbolu "[...]". Organ powołał się przy tym na uchwałę Nr 545/XXXV/05 Rady Miasta R. z dnia 25 maja 2005 roku w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta R. ( Dz. Urz. Woj. Śląskiego z dnia 23 czerwca 2005 roku, nr 79, poz. 4145) i podał, że objęta wnioskiem nieruchomość położona jest w strefie oznaczonej symbolem planu "[...]" – tereny zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywności i jednorodzinnej oraz w strefie oznaczonej symbolem "[...]" tereny publicznych dróg dojazdowych. W szczególności organ zacytował zapis § 15 ust. 3 planu.

W tym miejscu należy stwierdzić, że w aktach administracyjnych przedstawionych Sądowi brak jest wypisu z planu na który powołują się organy obu instancji, a dołączony wyrys z planu nie zawiera legendy, oznaczenia podlegającej podziałowi działki ani nie został potwierdzony za zgodność.

Są to braki w zakresie postępowania dowodowego ( art. 7, 77 § 1, 80 kpa ) które uniemożliwiają Sądowi ocenę, czy organ prawidłowo powołał się w treści zaskarżonej decyzji na zapisy obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego.

Braki te winny zostać usunięte w postępowaniu ponownym. W tym postępowaniu należy także wyjaśnić zawartą w piśmie Urzędu Miasta R. z dnia [...] roku podpisanym przez Naczelnika Wydziału Geodezji i Kartografii informację skierowaną do skarżących o możliwości dokonania podziału działki nr [1] zgodnie z ustaleniami planu oraz odnieść się do pisma pełnomocnika ds. Dróg i Gospodarki Komunalnej z dnia [...] roku ( wg tego pisma ul. [...] jest drogą wewnętrzną).

Odnosząc się do twierdzeń zaskarżonej decyzji, iż brak jest podstaw ( art. 95 pkt 4 ) do dokonania wnioskowanego podziału niezależnie od ustaleń planu to stanowisko takie Sąd podziela.

Niezależnie od ustaleń planu miejscowego, co należy rozumieć mimo braku takiego planu lub mimo zawartych w nim postanowień, a nawet wbrew tym postanowieniom, podział nieruchomości może nastąpić jedynie na cele wskazane w art. 95 ustawy. Uregulowanie zawarte w tym przepisie stanowi wyjątek od przyjętej w ustawie o gospodarce nieruchomościami zasady ( art. 93 ust. 1 ), co oznacza niedopuszczalność jego rozszerzającej wykładni.

Skarżący są współwłaścicielami działki objętej wnioskiem o podział i jak wynika z ich pisma z dnia [...] roku domagali się dokonania podziału tej działki na podstawie art. 95 pkt 4 ustawy " w celu zniesienia współwłasności i uregulowania spraw związanych z masą spadkową".

Artykuł 95 pkt 4 ustawy stanowi, że podział regulowany tym przepisem może nastąpić w celu realizacji roszczeń do części nieruchomości, wynikających z przepisów niniejszej ustawy lub ustaw odrębnych.

Zmienienie współwłasności nieruchomości przysługującej niepodzielnie kilku właścicielom nie jest roszczeniem w rozumieniu przepisu art. 95 pkt 4 ustawy. W art. 95 pkt 4 ustawy chodzi bowiem o sytuacje związane z dochodzeniem praw do części nieruchomości lub mówiąc inaczej o roszczenia związane z nabyciem własności części nieruchomości. Podział będzie wówczas miał na celu wydzielenie działki będącej przedmiotem nabycia.

Wskazania co do dalszego postępowania wynikają z wyżej przedstawionego stanowiska.

W związku z powyższym na podstawie art. 145 § 1 litera a i c w zw. z art. 135 i 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. nr 153, poz. 1270 z zm.) orzeczono jak w sentencji. Rozstrzygnięcie o kosztach oparto na art. 200 w zw. z art. 205 § 1 powyższej ustawy ( wpis 200 zł).