Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Staniszewska Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka – Trzebiatowski (spr.) Asesor WSA Jarosław Piątek Protokolant st. sekr. sąd. Agata Przybyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2019 r. sprawy ze skargi J.Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia [...]r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] Starosta [...], powołując się na art. 103 ust. 1 lit. b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz. U z 2019 r., poz. 341 – określanej dalej jako u.k.p.) oraz art. 108 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm. – określanej dalej jako k.p.a.), cofnął J.Ż. uprawnienia do kierowania pojazdami wg. kat. B do czasu ustania przyczyn powodujących jego cofnięcie i nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. W uzasadnieniu wskazano, że w dniu 15 maja 2019 r. do Starostwa Powiatowego [...] wpłynęło orzeczenie psychologiczne z dnia [...] maja 2019 r nr [...] wydane przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy [...] stwierdzające u J.Ż. istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami kat. B. W związku z tym organ zawiadomieniem z dnia [...] maja 2019 r., wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia powyższemu kierowcy uprawnień do kierowania pojazdami kat "B". W dniu 23 maja 2019 r. do urzędu wpłynęło pismo J.Ż., jednakże organ pozostawił bez rozpatrzenia, z uwagi na to, że okoliczności w nim wskazane pozostawały bez związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym. Po przeanalizowaniu całokształtu zebranego materiału dowodowego, organ uznał, iż zaistniała przesłanka wskazana w art. 103 ust 1 pkt 1 lit. b u.k.p. do cofnięcia stronie uprawnień do kierowania pojazdami, wobec stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności, zgodnie z art. 108 § 1 k.p.a., podyktowane było – w ocenie organu I instancji - ochroną bezpieczeństwa użytkowników dróg, poprzez niezwłoczne, czasowe wyeliminowanie z ruchu kierującego, u którego stwierdzono istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami. J.Ż. wniósł odwołanie od powyższej decyzji wskazując, iż nie zgadza się z cofnięciem mu uprawnień do kierowania pojazdami oraz że sprawa ma charakter majątkowy i nie ma żądnego związku z ruchem drogowym. Podkreślił ponadto, iż nie spowodował żadnego wypadku oraz nie ma żadnych punktów karnych, a decyzja powinna być poparta orzeczeniem lekarskim. Natomiast w piśmie z dnia [...] lipca 2019 r. J.Ż. wskazał, iż domaga się skierowania sprawy do Sadu Rejonowego w [...] celem jej rozpatrzenia, gdzie oskarżonymi będą prokurator i pracownicy Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Zaznaczył ponadto, iż od 6 miesięcy jest "terroryzowany przez prokuratora i starostwo z [...]". Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] sierpnia 2019 r. nr [...], powołując się na art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. b u.k.p. oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, iż zgodnie z art. 103 ust. 1 pkt 1 lit b u.k.p. starosta wydaje decyzję administracyjny o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w przypadku stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego, istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem. Kto podlega badaniom psychologicznym przeprowadzanym w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, określa art. 82 u.k.p., m.in. zgodnie z art. 82 ust. 1 pkt 5 u.k.p. osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli w wyniku badania lekarskiego tej osoby została stwierdzona możliwość istnienia poważnych przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Następnie organ przytoczył treść art. 84 u.k.p. regulującego zasady przeprowadzania badań psychologicznych i wydawania orzeczeń o istnieniu lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem oraz ich zaskarżania, wskazując, iż tym samym u.k.p. przewiduje tryb odwoławczy od orzeczeń psychologicznych. Strona może kwestionować wyniki badań, przedstawiać posiadane dokumenty lekarskie, opinie medyczne, wyniki badań mających znaczenie w sprawie. Orzeczenie jednak wydane po przeprowadzeniu ponownego badania psychologicznego jest ostateczne i stronie nie przysługuje już żaden środek odwoławczy. Z kolei decyzja wydawana na podstawie art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. b u.k.p. nie ma charakteru uznaniowego, co powoduje, iż w sytuacji zaistnienia przesłanek, o których mowa w tym przepisie, organ administracji publicznej ma obowiązek postąpić zgodnie z jego dyspozycją. Co więcej, organy prowadzące postępowanie o cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami są związane orzeczeniami lekarskimi (psychologicznymi) wydanymi w wyżej przytoczonym trybie. Ostateczne orzeczenia nie podlegają zatem weryfikacji (tak pod względem ich treści, jak i procedowania) w postępowaniach o cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami. W takiej sytuacji, skoro orzeczenie lekarskie z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] stwierdzające istnienie u J.Ż. przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami jest ostateczne, to Starosta zobligowany był orzec stosownie do dyspozycji art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. b u.k.p., tj. cofnąć odwołującemu uprawnienie do kierowania pojazdami kategorii. Kolegium nie jest uprawnione do oceny stanu zdrowia psychicznego odwołującego. Organy prowadzące postępowanie o cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami są związane orzeczeniami lekarskimi (psychologicznymi) wydanymi w wyżej przytoczonym postępowaniu, w którym strona miała zapewniony czynny udział. Argumenty w zakresie stanu zdrowia strona może podnosić na etapie odwołania od orzeczenia lekarskiego. Odnosząc się do odwołania Kolegium wskazało, iż nie jest zrozumiały zarzut strony, że organ działa bezprawnie z uwagi na brak orzeczenia lekarskiego, a zarzuty dotyczące nękania strony przez organ uznaje za bezzasadne. Zawiadomienia o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa strona może złożyć do właściwej prokuratury. Ponadto Kolegium podzieliło argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji wskazującą na zasadność nadania rygoru natychmiastowej wykonalności stosownie do art. 108 § 1 k.p.a. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż w niniejszej sprawie nadanie takie rygoru związane jest koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Należy brać pod uwagę interes ogólny, przejawiający się w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego. Podsumowując Kolegium wskazało, że zaskarżona decyzja nie narusza przepisów ani prawa materialnego, ani procesowego w stopniu powodującym konieczność jej uchylenia. W rozpoznawanej sprawie postępowanie zostało przeprowadzone zgodnie z zasadami wynikającymi z k.p.a. Organ I instancji dysponując bowiem ostatecznym orzeczeniem lekarskim jednostki orzeczniczej nie miał podstaw do jego kwestionowania, jak również nie miał możliwości prowadzenia odrębnego postępowania w tym zakresie. Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. złożył J.Ż. wnosząc o rozpatrzenie przez sąd sprawy dręczenia go i znęcania się psychicznego nad nim. W jego ocenie czynu tego dopuszcza się prokurator z [...]. Trwa to od czasu zakończenia postępowania o spadek po J.Ł. Pomagają mu w tym lekarze z Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy [...]. Zaznaczył, iż nie ma mowy, aby mógł złożyć skargę na zachowanie pracowników WOMP. Jest to niemożliwe od strony technicznej. Skarżący wskazał, iż chce przedstawić dowody, że jest człowiekiem zrównoważonym i poczytalnym, a sprawa nie ma związku z ruchem drogowym. Jest to proces majątkowy, gdzie siostra próbuje przy pomocy prokuratora oraz WOMP pozbawić go prawa do ojcowizny i wypędzić z domu. Podniósł również, iż był informowany o różnych scenariuszach dotyczących jego osoby, jednym z nich było częściowe ubezwłasnowolnienie, a drugim odebranie prawa jazdy i uniemożliwienie dojazdu do pracy. Powyższą argumentację skarżący rozwinął w kolejnym piśmie z dnia [...] listopada 2019 r. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2019 r. skarżący podtrzymał skargę, wskazując m.in., że jeżeli nikt nie potrafi zrobić porządku z prokuratorem oraz z osobami, które wydawały opinię, to zwróci się do wywiadu rosyjskiego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej pod względem legalności w niniejszej sprawie jest opisana powyżej decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego utrzymująca w mocy decyzję Starosty cofającą skarżącemu uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii B. Podstawę materialną powyższych decyzji stanowił art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. b u.k.p., zgodnie z którym starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w przypadku stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem. Sformułowanie "starosta wydaje decyzję" użyte w tym przepisie wskazuje na bezwzględnie obowiązujący charakter przepisu, co powoduje, że wydanie decyzji cofającej uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi nie zostało pozostawione swobodnemu uznaniu organu i jego ocenie, co do zasadności wydania takiej decyzji. W przypadku stwierdzenia przez uprawnionego psychologa w orzeczeniu psychologicznym istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania przez stronę pojazdami silnikowymi, starosta ma obowiązek wydania decyzji cofającej kierowcy uprawnienia do kierowania pojazdami (por. wyrok NSA z 20 stycznia 2015 r., I OSK 942/13, wyrok WSA w Krakowie z dnia 8 stycznia 2015 r., III SA/Kr 1589/14, wyrok WSA w Bydgoszczy z 17 grudnia 2014 r., II SA/Bd 1269/14). W niniejszej sprawie organy dysponowały takim ostatecznym orzeczeniem nr [...], stwierdzającym istnienie w przypadku skarżącego przeciwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii B, wydanym przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy – Pracownię Psychologiczną w dniu [...] maja 2019 r., w następstwie przeprowadzonego na wniosek skarżącego ponownego badania psychologicznego zgodnie z art. 84 ust. 2 u.k.p. Powyższemu badaniu skarżący podlegał na podstawie art. 82 ust. 1 pkt 5 u.k.p., w myśl którego badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem podlega osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli w wyniku badania lekarskiego tej osoby została stwierdzona możliwość istnienia poważnych przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem. Miało ono miejsce w związku z uprzednim skierowaniem wyżej wymienionego na badania lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwskazań do kierowania pojazdami na podstawie ostatecznej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...]. Powyższe okoliczności są znane Sądowi z urzędu ze sprawy o sygn. akt II SA/Go 248/19, zakończonej prawomocnym postanowieniem z dnia 7 maja 2019 r. o umorzeniu postępowania. Podkreślić ponadto należy, stosownie do art. 84 ust. 5 pkt 2 u.k.p. w przypadku gdy orzeczenie psychologiczne zawiera przeciwwskazania, o których mowa w ust. 1, kopię orzeczenia uprawniony psycholog przesyła: staroście właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby badanej, po upływie 14 dni od daty badania, jeżeli osoba badana nie złożyła wniosku o przeprowadzenie ponownego badania albo orzeczenie psychologiczne zostało wydane w wyniku ponownego badania.

Organy prowadzące postępowania o cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami są związane ostatecznymi w rozumieniu art. 84 ust. 4 u.k.p. orzeczeniami psychologicznymi wydanymi w wyżej przytoczonym trybie i nie mają jakichkolwiek podstaw formalnoprawnych do kwestionowania okoliczności objętych treścią tych orzeczeń. Weryfikacja następuje bowiem w odpowiednim trybie, przewidzianym w art. 84 ust. 2 u.k.p., który to tryb skarżący wyczerpał. Zatem w niniejszym postępowaniu, które ma jedynie charakter następczy, nie jest możliwe kwestionowanie orzeczenia psychologicznego. Dodatkowo należy podkreślić, że orzeczenie takie stanowi dokument urzędowy w rozumieniu art. 76 § 2 k.p.a., więc dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone i korzysta z domniemania prawdziwości oraz domniemania zgodności z prawdą tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone (por. wyrok NSA z 6 czerwca 2017 r., I OSK 2709/16, wyrok WSA w Gliwicach z 25 października 2017 r., II SA/Gl 636/17). W związku z tym, że wobec skarżącego zostało wydane opisane powyżej ostateczne orzeczenie stwierdzające istnienie u niego przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami, to Starosta zobligowany był cofnąć skarżącemu uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kat. B. Stąd podnoszone przez niego okoliczności, zarówno na etapie postępowania administracyjnego, jak i postępowania przed sądem administracyjnym, nie miały wpływu treść rozstrzygnięć zapadłych w kontrolowanej sprawie. Nie doszło zatem do naruszenia art. 7, 77 § 1, 80, 107 § 3, 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 103 ust. 1 pkt 1 lit. b u.k.p., ani też innych przepisów, uzasadniających uwzględnienie skargi. Z powyższych względów skarga nie mogła odnieść zamierzonego skutku i jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.).