Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Czarnecki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Asesor WSA Małgorzata Grzelak Protokolant Krzysztof Wierzbicki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 marca 2007 r. sprawy ze skargi P. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polskiej z dnia [...] października 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę

VI SA/Wa 2184/06

Uzasadnienie

Podaniem z dnia [...] stycznia 2003 r. P. Spółka Akcyjna z siedzibą w P. (zmiana siedziby na W., postanowieniem Sądu Rejonowego w P. XXI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia [...] grudnia 2002 r. w sprawie [...])dokonała z dniem [...] stycznia 2003 r. zgłoszenia znaku towarowego słownego "Poland" dla napojów alkoholowych w klasie 33. Potwierdzeniem z dnia 9 stycznia 2003 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej przyjął wniosek w sprawie rejestracji znaku "Poland" oznaczając go za numerem [...]. Następnie Urząd Patentowy RP pismem z dnia [...] listopada 2005 r., powołując się na art. art. 129 ust. 1 pkt 2, 129 ust. 2 pkt 2, 131 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (j. t. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) – powoływanej dalej jako ustawa - oraz na art. 6 ter Konwencji Paryskiej z dnia 20 marca 1983 r. o ochronie własności przemysłowej (Akt sztokholmski z dnia 14 lipca 1967 r – Dz. U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51) i w związku z art. 145 ust. 2 ustawy stwierdził, że na zgłoszony znak towarowy "Poland" nie może być udzielone prawo ochronne, gdyż nie posiada on dostatecznych znamion odróżniających. Znak jest oznaczeniem ogólnoinformacyjnym, wskazującym na miejsce pochodzenia towaru. Ponadto słowo "Poland" jest powszechnie używane jako oznaczenie oficjalne kraju.

W tych okolicznościach zgłaszający został wezwany do zajęcia stanowiska.

Ponieważ zgłaszający nie wypowiedział się w związku z powyższym wezwaniem, Urząd Patentowy RP decyzją z dnia [...] marca 2006 r., na podstawie wyżej wskazanych przepisów, odmówił udzielenia prawa ochronnego na zgłoszony znak towarowy "Poland". Powołując się na art. 129 ust. 2 pkt 1-3 ustawy Urząd Patentowy RP stwierdził, że znak towarowy "Poland", przeznaczony do oznaczania napojów alkoholowych, nie posiada dostatecznych znamion odróżniających, gdyż jest oznaczeniem ogólnoinformacyjnym wskazującym na miejsce pochodzenia towaru i dostęp do używania tego typu określeń powinien byś swobodny dla wszystkich podmiotów gospodarczych działających na terenie Polski. Ponadto określenie to jest powszechnie używane jako oficjalne oznaczenie kraju – Polskiej Rzeczypospolitej Polskiej.

Od powyższej decyzji P. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Skarżąca wskazywała, iż przedmiotowy znak używała przed zgłoszeniem, zatem nabył on wtórną zdolność odróżniającą i w takim przypadku należy, zgodnie z art. 130 i art. 129 ust. 1 pkt 2 ustawy, uwzględniać wszystkie okoliczności związane z oznaczeniem towarów.

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej decyzją z dnia [...] października 2006 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Urząd, wskazując na art. 129 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 ustawy uznał, że znak "Poland" nie posiada dostatecznych znamion odróżniających ze względu na pochodzenie towaru. Natomiast o wtórnej zdolności odróżniającej można mówić wyłącznie wówczas, gdy wskutek używania znaku, osoby do których jest kierowany towar mogą identyfikować go, jako pochodzący od konkretnego przedsiębiorcy, czyli odróżnić ten towar oznaczony konkretnym znakiem od towarów pochodzących od innych przedsiębiorców. Skarżący w trakcie postępowania administracyjnego nie przedłożył dowodów uprawdopodabniających używanie znaku przed zgłoszeniem, co uniemożliwiło zastosowanie art. 130 ustawy. Nadto w ocenie Urzędu słowo "Poland" nigdy nie nabędzie wtórnej zdolności odróżniającej, bowiem określenie to zawsze będzie się kojarzyło odbiorcom towarów z państwem Polska, a nie z konkretnym przedsiębiorcą. W świetle art. 131 ust. 2 pkt 2 ustawy na oznaczenie "Poland" nie można udzielić prawa ochronnego, jako na znak towarowy, także dlatego, że zgłaszający nie wykazał się uprawnieniem do używania tego oznaczenia w obrocie, a słowo to będzie się zawsze kojarzyło, nawet u odbiorców nie znających języka angielskiego, z określeniem państwa Polska.

W skardze na powyższa decyzję administracyjną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie P. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wnosiła o chylenie zaskarżonej decyzji, zarzucając jej naruszenie art. 129 ust. 1 pkt 2, 129 ust. 2 pkt 2, 130 i 131 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Spółka ponownie podkreślała, iż oznaczenia "Poland", jako znaku towarowego, używa od kilku lat, w tym również przed zgłoszeniem tego oznaczenia do ochrony. W związku z tym znak ten nabrał wtórnej zdolności odróżniającej. W tym miejscu skarżąca, tak jak we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, powołała się na artykuł Edyty Całka w Przeglądzie Handlowym 2002/9/21, w którym autorka wyraziła pogląd, iż możliwa jest rejestracja znaku towarowego o charakterze oznaczenia geograficznego, który jest znakiem fantazyjnym, bądź gdy wskutek długotrwałego jego używania przez jedno przedsiębiorstwo oznaczenie to uzyskało, jako znak towarowy, wtórną zdolność odróżniającą.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej wnosił o jej oddalenie. Przedmiotowe oznaczenie wskazuje na geograficzne miejsce pochodzenia towaru, a więc każdy producent w Polsce spełnia kryteria pochodzenia takich towarów. Tym bardziej, że chodzi o wyroby alkoholowe, z których Polska jest znana, dlatego producenci chętnie informują nabywców, w języku polskim lub w języku importera, o tej cesze towarów.

Wskazując na publikację U. Promińskiej "Prawo własności przemysłowej" – Warszawa 2004 r. str. 205 – oraz na wyrok ETS z dnia 4 maja 1999 r. w sprawie Chiemsee, a także biorąc pod uwagę powołaną przez skarżącą publikację Edyty Całka Urząd stwierdził, że znak towarowy "Poland" nie nabył wtórnej zdolności odróżniającej. Nie powstał bowiem trwały związek w odbiorze konsumentów, polegający na identyfikowaniu przedmiotowego oznaczenia z towarem skarżącej, albowiem oznaczenie "Poland" nie było i nie jest wyłącznie używane i kojarzone ze spółką P. Na dowód powyższego Urząd Patentowy RP wskazał na fakt, iż według wyszukiwarki internetowej Gogle odnośników do hasła Poland jest 175 milionów, w tym do hasła "made in poland" 325 tysięcy. Jednocześnie wyrażenie Poland jest używane w różnym kontekście przez wiele podmiotów nie tworząc z żadnym z nich stałych asocjacji. Nadto na przeszkodzie rejestracji przedmiotowego znaku towarowego stoi art. 131 ust. 2 pkt 2 ustawy oraz art. 6 ter Konwencji Paryskiej, wyłączające możliwość udzielenia prawa ochronnego na znak zawierający nazwę Rzeczypospolitej Polskiej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje;

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz.1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

W myśl art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz.1270 ze zm.), Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, iż jest ona niezasadna.

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (j. t. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) – dalej powoływanej jako p.w.p. - znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy (art. 120 ust. 2 p.w.p.).

Skarżąca spółka wystąpiła o rejestrację znaku słownego "Poland" dla napojów alkoholowych – klasa 33.

Stosownie do art. 129 ust. 1 p.w.p. nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, które nie mogą być znakiem towarowym lub nie mają dostatecznych znamion odróżniających w rozumieniu art. 120 p.w.p. Nie ma natomiast dostatecznych znamion odróżniających oznaczenie, które składa się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania pochodzenia towarów (art. 129 ust. 2 pkt 2 p.w.p.). Przy czym określenie "pochodzenia towarów" nie dotyczy pochodzenia od konkretnego przedsiębiorcy lecz miejsca wytworzenia towarów. Przeciwne rozumienie tego przepisu stało by w sprzeczności z zasadą wyrażoną w art. 120 ust. 1 p.w.p.

Wyjątkiem od reguły zawartej w art. 129 ust. 2 p.w.p. jest art. 130 tej ustawy stanowiący, iż przy ocenie, czy oznaczenie ma dostateczne znamiona odróżniające, należy uwzględnić wszystkie okoliczności związane z oznaczaniem nim towarów w obrocie. Odmowa udzielenia prawa ochronnego na podstawie przepisu art. 129 ust. 1 pkt 2 nie może nastąpić w szczególności, jeżeli przed datą zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym znak ten nabrał, w następstwie jego używania, charakteru odróżniającego w przeciętnych warunkach obrotu. Określenie "w zwykłych" (np. art. 120 ust. 3 pkt 3 p.w.p.) lub "w przeciętnych" (art. 130 p.w.p.) warunkach obrotu należy rozumieć jako możliwość pełnienia przez znak towarowy funkcji wskazywania na pochodzenie towaru od konkretnego przedsiębiorcy.

Urząd Patentowy zasadnie, w ocenie Sądu orzekającego w sprawie wykazał z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, iż oznaczenie ‘Poland" nie ma dostatecznych znamion odróżniających. Słowo "Poland" jest w języku angielskim nazwą własną kraju i określa Polskę. Jak zasadnie stwierdził to Urząd Patentowy, nawet osoby nie znające języka polskiego określenie "Poland" zawsze będą kojarzyły z krajem, a nie z konkretnym przedsiębiorcą. Zatem oznaczenie to także przed datą zgłoszenia nie nabrało, nawet skutkiem jego używania, charakteru odróżniającego w zwykłych warunkach obrotu. W związku z tym nie zachodzi przesłanka z art. 130 p.w.p. zdanie drugie, wyłączająca zastosowanie art. 129 tej ustawy. Nadto skarżąca spółka nie uprawdopodobniła używania przed zgłoszeniem oznaczenia "Poland" jako znaku towarowego.

Zarejestrowaniu oznaczenia "Poland" jako znaku towarowego stały na przeszkodzie również przepisy art. 131 ust. 2 pkt 2 p.w.p., art. 6 ter, art. 6 quinquies Konwencji Paryskiej oraz art. 3 ust. 1 lit. c) Pierwszej Dyrektywy Rady Nr 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz. U. UE. L. Nr 40, poz. 1 ze zm.).

W myśl art. 131 ust. 2 pkt 2 p.w.p. nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, jeżeli zawierają nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej (...) jeżeli zgłaszający nie wykaże się uprawnieniem, w szczególności zezwoleniem właściwego organu Państwa (...), na używanie oznaczenia w obrocie. Słowo "Poland", o czym była mowa wyżej, jest odbierane w zwykłych warunkach obrotu wyłącznie jako nazwa własna kraju – Polski – absolutnie nie konkretyzując przedsiębiorcy. Natomiast skarżąca nie wykazała się wymaganym zezwoleniem, o którym stanowi art. 131 ust. 2 pkt 2 p.w.p.

Stosownie do art. 6 ter i art. 6 quinquies Konwencji Paryskiej rejestracja przedmiotowego znaku wymagała uzyskania zezwolenia właściwego organu Państwa Członkowskiego, natomiast można odmówić rejestracji znaków towarowych jeżeli są one pozbawione jakichkolwiek znamion odróżniających albo jeżeli są one złożone wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek, które w handlu mogą służyć do oznaczenia (...) miejsca pochodzenia produktów (...).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. c) Pierwszej Dyrektywy Rady Nr 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. nie są rejestrowane, a za nieważne uznaje się już zarejestrowane znaki towarowe, które składają się wyłącznie z oznaczeń lub wskazówek mogących służyć w obrocie do oznaczania (...) pochodzenia geograficznego (...) towaru.

Zgłoszone do rejestracji oznaczenie "Poland" jako znak towarowy informuje odbiorcę towarów nim oznaczonych o ich miejscu wytworzenia, nie zawiera natomiast informacji o pochodzeniu tak oznaczonych towarów z jednego i tego samego źródła (od tego samego przedsiębiorcy) w znaczeniu przyjętym przez przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej. Dla przyjęcia zdolności odróżniającej danego znaku, zarówno pierwotnej, jak i wtórnej, kryterium rozstrzygającym jest nie to, czy znak posiada jakiekolwiek znamiona odróżniające, lecz to, czy ma on dostateczne znamiona odróżniające pozwalające na identyfikację źródła pochodzenia towaru. Pomimo tego, że znak towarowy może pełnić i często pełni funkcję reklamową lub informacyjną, nie oznacza to, że do tych funkcji sprowadza się warunek rejestracji i ochrony znaku skutecznej wobec wszystkich. Niezbędną przesłanką przyznania określonemu znakowi zdolności odróżniającej i jego rejestracji jest możliwość realizowania przez ten znak funkcji oznaczenia towaru jako pochodzącego od określonego przedsiębiorcy (przegląd orzecznictwa: Żelechowski Ł. – Glosa 2005/3/77). Zatem jako oznaczenie bez zdolności odróżniających (bez dostatecznych znamion odróżniających), w odniesieniu do napojów alkoholowych, oznaczenie "Poland" nie może pełnić funkcji oznaczenia pochodzenia towaru od konkretnego przedsiębiorcy, co dyskwalifikuje go jako znak towarowy.

W związku z tym udzielenie prawa ochronnego na przedmiotowe oznaczenie jako na znak towarowy było, także z tych powodów, niemożliwe.

Skarżąca spółka, powołując się na artykuł Edyty Całka w Przeglądzie Handlowym 2002/9/21, wywodziła nabycie przez oznaczenie "Poland", jako przez znak towarowy, wtórnej zdolności odróżniającej. W artykule tym bowiem E. Całka wyraziła pogląd, iż "Ustawa [z 2001 r. - Prawo własności przemysłowej] nie wyklucza [...] możliwości rejestracji w charakterze znaków towarowych oznaczeń geograficznych, które są znakami fantazyjnymi bądź, gdy w skutek długotrwałego używania przez jedno przedsiębiorstwo, oznaczenia te uzyskały wtórną zdolność odróżniającą jako znaki towarowe".

Należy wskazać, iż autorka uzależniała nabycie wtórnej zdolności odróżniającej danego oznaczenia od warunku jego używania przez jednego przedsiębiorcę. Skarżąca nie przedłożyła dowodów na to, by przed zgłoszeniem wyłącznie sama używała przedmiotowego oznaczenia jako znaku towarowego. Natomiast Urząd Patentowy wykazał używanie oznaczenia "Poland", przed zgłoszeniem go do rejestracji przez skarżącą, przez olbrzymią ilość podmiotów (ponad 170 milionów). Jeżeli zatem nawet skarżąca spółka używała oznaczenia "Poland" przed zgłoszeniem go w charakterze znaku towarowego do rejestracji, to jedynie wieloletnie używanie określonego oznaczenia przez przedsiębiorcę nie wystarczy, by znak nabył wtórną zdolność odróżniania, gdyż nie spełnia wymagania używania danego oznaczenia wyłącznie przez jednego przedsiębiorcę.

W tych warunkach Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.