Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Szymańska, Sędziowie Sędzia WSA Łukasz Krzycki, Sędzia WSA Teresa Zyglewska (spr.), Protokolant sekr. sąd. Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 grudnia 2010 r. sprawy ze skargi M. D., A. D. i R. D. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie wymeldowania - oddala skargę -

IV SA/Wa 1392/10

UZASADNIENIE

Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] czerwca 2010 r. utrzymał w mocy decyzję Burmistrza Miasta S. .z dnia [...] kwietnia 2010 r. orzekającą o wymeldowaniu M. D. i A. D. wraz z małoletnią córką R. D. z pobytu stałego z lokalu nr [...] przy ul. [...] w S.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Wojewoda podniósł, iż zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm. - dalej jako ustawa o ewidencji) organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.

Dowody zgromadzone w sprawie jednoznacznie potwierdzają, zdaniem organu, że M. D. i A.D. wraz z córką R. D. nie mieszkają w lokalu nr [...] przy ul. [...] w S.

Najemczynią przedmiotowego lokalu była C. D. - matka A. D. Umowa najmu została rozwiązana 31 sierpnia 2009 r. i protokołem zdawczo-odbiorczym lokal został przekazany Burmistrzowi Miasta S. 20 lipca 2009 r. C. D. podpisała umowę najmu lokalu nr [...] przy ul. [...] w S. W dniu 22 września 2009r. lokal nr [...] przy ul. [...] w S. został komisyjnie otwarty przez pracowników Urzędu Miasta S. W lokalu znajdowały się rzeczy, których nie było, gdy został sporządzony protokół zdawczo - odbiorczy. Ponieważ pojawiło się przypuszczenie, że do lokalu mogło nastąpić włamanie, wymieniono zamki w drzwiach.

Dalej Wojewoda wskazał, iż Straż Miejska w S. potwierdziła, że M. D., A. D. i R. D. nie mieszkają w lokalu nr [...] przy ul. [...] w S. Sąsiedzi ich nie znają, a w spornym budynku od dłuższego czasu nikt nie mieszka. Natomiast Komendant Komisariatu Policji w H. poinformował, że M. i A. D. oraz ich córka R. mieszkają w M. od około 2008 r. Również C. D. potwierdziła, że jej syn – A.D. wraz z rodziną wynajmuje mieszkanie w M. i gdy ona wyprowadzała się z lokalu nr [...] przy ul. [...] w S. nie mieszkali w nim.

IV SA/Wa 1392/10

W ocenie organu zgromadzone w sprawie dowody są zgodne, wzajemnie się uzupełniają, są spójne i logiczne. Pozwalają na stwierdzenie, że w niniejszej sprawie zaszła przesłanka niezbędna do wydania decyzji o wymeldowaniu z pobytu stałego, określona w art 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności, ponieważ M. D., A. D. i R. D. nie mieszkają w lokalu nr [...] przy ul. [...] w S. Przedmiotowy lokal nie jest miejscem pobytu stałego ww., w którym skoncentrowane byłyby ich sprawy rodzinne, osobiste i majątkowe. Nie zamieszkują oni w lokalu, stale nie korzystają z jego urządzeń, nie zaspokajają swoich funkcji życiowych.

Twierdzenia M. D. i A. D., że opuszczenie lokalu ma charakter czasowy i zostało wymuszone konfliktami z C. D., zdaniem Wojewody [...], nie znajdują oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Organ wskazał, że dobrowolność opuszczenia lokalu oznacza wolny wybór osoby opuszczającej, niezależnie od tego, czy spowodowane jest to konfliktami czy innymi przyczynami, jeśli nie mają one charakteru niezgodnego z prawem (bezprawnego) zmuszenia do opuszczenia lokalu. Taka sytuacja w ocenie Wojewody nie miała miejsca. Zainteresowani w żaden sposób nie udowodnili, że zostali zmuszeni do opuszczenia przedmiotowego lokalu na skutek bezprawnego działania C. D. Pomimo podnoszonych zarzutów odnośnie braku zamiaru trwałego opuszczenia mieszkania, nie podjęli żadnych prawem przewidzianych środków w celu obrony praw dotyczących tego lokalu i nie uzyskali rozstrzygnięcia o przywrócenie naruszonego posiadania. Dopiero gdy C. D. przekazała lokal Burmistrzowi Miasta S., M. i A. D. próbowali ponownie w nim zamieszkać. Przywieźli do lokalu trochę swoich rzeczy. Próba przejęcia lokalu przez M. i A. D. została zablokowana przez Urząd Miasta S. W dniu 24 września 2009 r. M. D. złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez pracowników Urzędu Miasta S. polegającego na wymianie zamków w drzwiach w przedmiotowym lokalu, jednakże odmówiono wszczęcia śledztwa (ostatecznie - postanowienie Sądu Rejonowego w M. z dnia [...] grudnia 2009 r). M. i A. D. wytoczyli też 25 września 2009 r. przeciwko Burmistrzowi Miasta S. powództwo o przywrócenie naruszonego posiadania. W dniu 24 maja 2010 r. M. D. wyjaśniła do protokołu, że w niniejszej sprawie, od niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, zamierza wnieść apelację. Zdaniem

IV SA/Wa 1392/10

Wojewody [...] obecne działania M. i A. D. mają na celu ponowne umożliwienie wejścia im w posiadanie spornego lokalu, którego wcześniej sami dobrowolnie się pozbawili. Na skutek konfliktów z C. D. opuścili przedmiotowy lokal, ale wówczas nie podejmowali żadnych działań żeby do niego powrócić.

W sytuacji zatem, gdy M. D., A. D. i R. D. nie mieszkają w miejscu pobytu stałego, a postępowanie wyjaśniające wykazało, iż opuszczenie to było dobrowolne i ma charakter trwały oraz, że związane jest z urządzeniem sobie centrum aktywności życiowej w innym miejscu, decyzja orzekająca wymeldowanie wymienionych jest, zdaniem organu odwoławczego, zgodna z obowiązującymi przepisami i zasadna.

Z rozstrzygnięciem tym nie zgodzili się M. D., A. D. i R. D. i wywiedli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji.

W skardze podnieśli, iż nie brali udziału w czynnościach zapoczątkowanych 31 sierpnia 2009 r. z udziałem C. D. Takie działanie organów narusza ich prawa konstytucyjne, a dokumenty zebrane w sprawie są tylko poszlakowe i nie mogą być wiarygodne. Dokumenty te zostały zgromadzone przez organ w czasie gdy zamieszkiwanie skarżących w spornym lokalu nie było możliwe ze względu na wymianę zamków przez władze Miasta, która nastąpiło już po tym jak skarżący poinformowali, że zamieszkują w tym lokalu oraz, że opłacili czynsz. Skarżący stwierdzili dalej, że nie opuścili mieszkania przy ul. [...] na czas stały. Podnieśli, iż zbierając informacje po 23 września 2009 r. Burmistrz chciał pozbyć się "niewygodnych lokatorów" nie oferując żadnego innego lokalu. Zdaniem skarżących narusza to ich prawa lokatorskie, obywatelskie i społeczne.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie dniu 2 grudnia 2010 r. M. D. oświadczyła, iż skarżący nie mogli mieszkać w spornym lokalu z teściową bowiem jest ona osobą chorą psychicznie. Po każdej awanturze skarżący wyprowadzali się ze spornego lokalu. Nadto skarżąca oświadczyła, iż wszyscy skarżący obecnie mieszkają w M., a sprawę o przywrócenie naruszonego posiadania przegrali. Budynek przy ul. [...] jest całkowicie opróżniony, jest odcięty prąd.

IV SA/Wa 1392/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m. in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej w skrócie: P.p.s.a., sprowadzają się do kontroli działalności organów administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Sąd, badając legalność zaskarżonej decyzji w oparciu o wyżej powołane przepisy i w granicach sprawy, nie będąc jednak związany - stosownie do art. 134 P.p.s.a. - zarzutami i wnioskami skargi, uznał, iż zaskarżona decyzja Wojewody [...] z [...] czerwca 2010 r. nie narusza prawa w stopniu kwalifikującym ją do wyeliminowania z obrotu prawnego.

Podstawę materialnoprawną wymeldowania skarżących z lokalu przy ul. [...] w S. stanowił art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji. Zgodnie z treścią tego przepisu organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania (art. 6 ust. 1 ustawy o ewidencji).

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu stałego w rozumieniu omawianego wyżej art. 15 ust. 2 jest spełniona, jeżeli opuszczenie to ma charakter trwały i jest dobrowolne, nadto że opuszczenie danego lokalu to nie tylko fizyczne nieprzebywanie, ale i zamiar opuszczenia tego lokalu, z jednoczesnym zerwaniem związków z dotychczasowym lokalem i założeniem w nowym ośrodku swoich osobistych i majątkowych interesów. Dobrowolne opuszczenie ma miejsce wówczas, gdy wynika z własnej woli osoby zainteresowanej, a nie z powodu bezprawnych działań lub zachowań innych osób. Rezygnacja z przebywania w określonym lokalu może nastąpić w sposób wyraźny, tj. przez złożenie stosownego oświadczenia lub w sposób dorozumiany - przez zachowanie, które w sposób nie budzący wątpliwości wyraża wolę osoby skoncentrowania swojej aktywności życiowej w innym miejscu. Zaś trwałość opuszczenia lokalu ma miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy osoba wyraża

IV SA/Wa 1392/10

wolę zerwania wszystkich związków z lokalem dotychczasowego miejsca pobytu. Zatem o opuszczeniu miejsca stałego pobytu można mówić jedynie wówczas, gdy dana osoba fizycznie nie przebywa w określonym lokalu i ma zamiar opuszczenia tego lokalu na stałe, przy czym zamiar ten związany jest z założeniem w nowym miejscu ośrodka osobistych i majątkowych interesów. Przy ustaleniu zamiaru nie można poprzestać na oświadczeniach zainteresowanej osoby, tylko określić go na podstawie obiektywnych, możliwych do stwierdzenia okoliczności. Dla oceny zamiaru istotne znaczenie mieć będzie, czy okoliczności istniejące w sprawie potwierdzają wolę osoby zainteresowanej, czy też pozostają z nią w sprzeczności. Do okoliczności takich należeć będą m. in.: sposób opuszczenia lokalu, koncentracja interesów życiowych w danym miejscu, a także obiektywna możliwość realizacji woli przebywania w nim. Innymi słowy dla zaistnienia przesłanki "opuszczenia miejsca pobytu stałego" konieczne jest, aby fizycznemu przebywaniu osoby w innym miejscu, niż miejsce pobytu stałego, towarzyszył zamiar stałego związania się z tym innym miejscem, urządzenia w nim swego trwałego centrum życiowego (patrz: wyrok NSA z 23.04.2001r, sygn. akt V SA 3169/00, publ. LEX nr 50123; wyrok NSA z 6.02.2002r., sygn. akt SA/Sz 1278/00, niepubl.; wyrok NSA z 21.03.2001r., sygn. V SA 2950/00, publ. LEX nr 80643; wyrok NSA z 23.09.1999r., sygn. V SA 252/99, publ. LEX nr 49952; wyrok NSA z 5.01.2007r, sygn. akt II OSK 133/06, publ. LEX 327831; wyrok WSA z 24.11.2006r., sygn. akt IV SA/Wa 1677/06, publ. LEX 306533; wyrok NSA z 17.03.2003r, sygn. akt V SA 2323/02, publ. LEX nr 159183).

Należy także mieć na uwadze, że wydanie decyzji administracyjnej o wymeldowaniu z pobytu stałego, stanowi wyjątek od ogólnej zasady realizacji obowiązku wymeldowania przez osobę, która opuszcza miejsce pobytu stałego. Dlatego też obowiązkiem organu rozpatrującego sprawę o wymeldowanie jest nie budzące wątpliwości ustalenie istnienia bądź nieistnienia przesłanki do wymeldowania, tj. opuszczenia pobytu stałego.

Rozpatrując sprawę - w świetle wyżej wskazanych kryteriów - Sąd doszedł do przekonania, iż rozstrzygnięcia organów orzekających w sprawie są zgodne z prawem.

W ocenie Sądu ustalenia w zakresie spełnienia przesłanek do wymeldowania, wynikających z powołanych przepisów prawa, zostały właściwie poczynione, ocenione i udowodnione w całym toku postępowania administracyjnego. I tak organy prawidłowo ustaliły, iż skarżący nie mieszkają w budynku przy ul. [...] w

IV SA/Wa 1392/10

S. czyli w miejscu dotychczasowego zameldowania. Życie skarżących koncentruje się obecnie w M., co ustalono w toku postępowania, a skarżąca osobiście potwierdziła, iż obecnie rodzina D. zamieszkuje w tej miejscowości (przesłuchanie z dnia 24 maja 2010 r.). Rozstrzygając niniejszą sprawę organy oparły się na wynikach kontroli meldunkowych Straży Miejskiej, wyjaśnieniach sąsiadów w miejscu zameldowania, informacji Komendanta Komisariatu Policji w H. na okoliczność, iż skarżący mieszkają w M. od około 2008 r., zeznaniach C. D. oraz dokumentach dotyczących ubiegania się przez skarżących o przyznanie mieszkania, dokumentach dotyczących trwania umowy najmu lokalu przy ul. [...], a następnie rozwiązania umowy najmu spornego lokalu z C. D., jak również nowej umowy najmu lokalu przy ul. [...] w S.

Rację mają organy orzekające w sprawie, iż zgromadzony materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że wystąpiły przesłanki niezbędne do wymeldowania skarżących ze spornego lokalu. Nadto nie może ujść uwadze, iż brak jest dowodów, że - jak twierdzą skarżący - zmuszeniu byli do opuszczenia lokalu przy ul. [...] zachowaniem C. D. W czasie gdy rzekomo takie sytuacje miały miejsce skarżący nie skorzystali ze środków prawem przewidzianych aby do lokalu powrócić. Skarżący złożyli powództwo o przywrócenie naruszonego posiadania dopiero przeciwko Miastu S. wtedy gdy lokal przy ul. [...] został przez nie protokolarnie przejęty po rozwiązaniu umowy najmu z C. D. Działania skarżących jednoznacznie świadczą o tym, że podejmują oni obecnie czynności w celu stworzenia fikcji zamieszkiwania przy ul. [...] w S. Jednakże wyjaśnić należy, iż w sprawie o wymeldowanie istotne znaczenie ma nie to czy skarżący od czasu do czasu pojawiają się w przedmiotowym lokalu, ale to czy skarżący opuścili miejsce stałego zameldowania, z jednoczesnym zerwaniem związków z dotychczasowym lokalem i założeniem w nowym ośrodku swoich osobistych i majątkowych interesów. Opłacenie czynszu czy też przywiezienie swoich rzeczy osobistych do spornego lokalu również nie może przemawiać za uznaniem, że skarżący zamieszkują w przedmiotowym lokalu. Takie pozorne działania nie mają wpływu na ocenę, że skarżący opuścili miejsce pobytu stałego i nie dopełnili obowiązku wymeldowania się. Również okoliczność, iż skarżący ubiegają się -bezskutecznie jak na razie - o przyznanie im mieszkania z zasobów Miasta, nie ma wpływu na ocenę legalności zaskarżonej decyzji.

IV SA/Wa 1392/10

Wyjaśnić także należy, iż postępowanie administracyjne - wyjaśniające nie mogło być prowadzone wcześniej jak od daty 18 września 2009 r, albowiem w tym dniu organ wszczął postępowanie w sprawie wymeldowania skarżących z lokalu nr [...] przy ul. [...] w S. Zarzut zatem, iż "zbieranie informacji" nastąpiło dopiero po 23 września 2009 r. należy uznać za co najmniej niezrozumiały. Tym samym niebranie udziału w czynnościach przed 18 września 2009 r. pozostaje poza oceną Sądu.

Jednocześnie zauważyć należy, iż organ naruszył art. 10 kpa, w którym ustawodawca ustanowił zasadę ogólną czynnego udziału strony w postępowaniu. Skarżący nie byli powiadamiani o przeprowadzanych dowodach takich jak kontrole meldunkowe czy przesłuchanie C. D. Sąd uznał jednak, że uchybienie to nie miało wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, albowiem skarżący zostali powiadomieni o możliwości zapoznania się z zebranymi już materiałami w sprawie (pismo z dnia 11 marca 2010 r.) przed wydaniem decyzji przez organ I instancji. Z prawa tego skorzystała skarżąca M. D. w dniu 15 marca 2010 r. nie składając żadnych zastrzeżeń. Z kolei przed organem odwoławczym M. D. została przesłuchana w charakterze strony, a jej oświadczenie nie było sprzeczne z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie przez organ.

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż skarżąca M. D. na rozprawie przez Sądem w dniu 2 grudnia 2010 r. przyznała, że rodzina D. przebywa w M., powództwo o przywrócenie naruszonego posiadania nie zostało uwzględnione, a budynek przy ul. [...] w S. jest opróżniony i odcięty jest prąd.

Istotą postępowania w niniejszej sprawie było zapewnienie zgodności zapisów w ewidencji ludności z rzeczywistym miejscem pobytu skarżących. Skoro skarżący nie zamieszkują w przedmiotowym lokalu konieczne było doprowadzenie do stanu, w którym zapis ewidencji będzie odpowiadał stanowi faktycznemu. Mając zatem na uwadze, że zarzuty skargi nie znajdują oparcia w przepisach prawa oraz, że Sąd nie dostrzegł takich naruszeń przepisów prawa procesowego lub materialnego, które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy - skargę należało oddalić.

Z tych względów na podstawie art. 151 ustawy P.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, orzekł jak w sentencji.