Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Skoro uchwała Rady Gminy zawiera sformułowania dopuszczające dotowanie zadań nie mieszczących się w kompetencji gminy lub dopuszcza dotowanie programów realizowanych przez organizacje lub jako kontraktowanie usług, bez jasnego powiązania tych programów czy też usług z zadaniami gminy, to Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej miało obowiązek, uznawszy powyższe naruszenie prawa za istotne, stwierdzić nieważność uchwały.

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Rady Gminy w D. na uchwałę Regionalnej Izby Obrachunkowej w L. z 14 grudnia 1999 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały Rady Gminy w D. - oddala skargę.

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w L., uchwałą (...) z 16 grudnia 1999 r., wydaną na podstawie art. 91 ust. 1 w związku z art. 86 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ oraz art. 11 ust. 1 i art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych /Dz.U. nr 85 poz. 428 ze. zm./, stwierdziło nieważność uchwały (...) Rady Gminy w D. z 5 listopada 1999 r. w sprawie trybu postępowania o udzielenie dotacji podmiotom nie zaliczonym do sektora finansów publicznych z budżetu gminy, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli wykonywania zleconego zadania.

W uzasadnieniu uchwały Kolegium podano, że w wyniku doręczenia 18 listopada 1999 r. zakwestionowanej uchwały Regionalnej Izbie Obrachunkowej w L., Kolegium tej Izby wszczęło postępowanie w sprawie stwierdzenia jej nieważności, z uwagi na braki prawne, którymi dotknięta jest uchwała. Ponieważ w zakreślonym terminie Rada Gminy nie ustosunkowała się do przedstawionych jej zarzutów, należało stwierdzić nieważność zakwestionowanej uchwały.

Organ nadzoru stwierdził, że zastrzeżenia budzi zawarte w par. 2 uchwały określenie zadań, które mogą być dotowane, gdyż sformułowanie "na realizację działań służących rozwiązywaniu problemów społecznych i zaspokajaniu potrzeb mieszkańców gminy" jest nazbyt szerokie i wykracza poza ogólne ramy określonego w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym zakresu działania gminy, co stanowi naruszenie dyspozycji art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. nr 155 poz. 1014 ze zm./. Z par. 2 ust. 2 uchwały wynika, że możliwe jest przekazanie dotacji na finansowanie programów realizowanych przez organizacje lub jako kontraktowanie usług, bez jasnego powiązania tych programów czy też usług z zadaniami gminy.

Uchwała nie odpowiada także wymogom zawartym w art. 129 ustawy o finansach publicznych oraz jest w oczywisty sposób sprzeczna z dyspozycją art. 92 ust. 5 w związku z art. 25 i art. 71 tej ustawy. Odesłanie do bliżej nie określonej procedury budżetowej oraz postępowanie konkursowe, traktowane w par. 4 ust. 1 uchwały jako możliwość, a nie zasada, są niewystarczające. Na podstawie tych przepisów można przypuszczać, iż organ wykonawczy gminy mógłby swobodnie decydować o przyznaniu dotacji określonemu podmiotowi.

Nie można także zaakceptować regulacji zawartej w par. 6 uchwały, dotyczącej tzw. przepisów przejściowych. Sankcjonuje ona postępowanie o udzielenie dotacji prowadzone według reguł określonych przez Zarząd Gminy, co jest sprzeczne z art. 118 ust. 3 ustawy o finansach publicznych.

Uchwala, wbrew przepisom zawartym w delegacji ustawowej, nie reguluje kwestii dotyczących sposobu kontroli wykonywania zleconego zadania.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Rada Gminy zarzuciła Kolegium nietrafne odwołanie się do art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gdyż artykuł ten nie ustanawia zamkniętego katalogu zadań gminy, a jedynie najważniejsze. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ww. ustawy, ustawy szczególne określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

Zdaniem strony skarżącej, organ nadzoru nie wykazał sprzeczności postanowień uchwały z prawem, na co wskazuje uzasadnienie faktyczne i prawne uchwały Kolegium RIO.

Uregulowanie zawarte w art. 118 ustawy o finansach publicznych pozwala radzie gminy przeznaczyć swoje środki na cele publiczne, które są najbardziej potrzebne dla ludności gminy, a zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty jest głównym zadaniem własnym gminy. Takimi potrzebami w Gminie D. są bezrobocie i pomoc społeczna.

Zdaniem skarżącej Rady Gminy, tryb postępowania o udzielenie dotacji powinien być uregulowany, zgodnie z art. 118 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, stosowną uchwałą rady gminy i uchwała (...) ten tryb określiła, zaś z art. 118 nie wynika, że wybór musi się odbywać w trybie ustawy o zamówieniach publicznych.

Nie ma też przeszkód, by uchwała mogła zawierać przepisy przejściowe.

W odpowiedzi na skargę Regionalna Izba Obrachunkowa nie znalazła podstaw do zmiany zaskarżonej uchwały. Jest ona sprzeczna lub nie wypełnia dyspozycji art. 118 ustawy o finansach publicznych w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 5 ustawy z 7 maja 1999 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych. Przedmiotem dotowania czyni zadania, które nie mieszczą się w kompetencjach gminy, dopuszcza dotowanie programów realizowanych przez organizacje lub jako kontraktowe, bez jasnego ich powiązania z zadaniami gminy, nie wprowadza przepisów o kontroli wykonywania zleconego zadania, wprowadza bezprawnie przepisy przejściowe.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zarzuty skargi nie są trafne.

Art. 118 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. nr 155 poz. 1014 ze zm./ w brzmieniu ustalonym przez art. 5 ustawy z dnia 7 maja 1999 r. /Dz.U. nr 49 poz. 485/ stanowi, iż podmioty nie zaliczone do sektora finansów publicznych i nie działające w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem, o którym mowa w ust. 1. Przepis art. 71 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Tryb postępowania o udzielenie dotacji, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa w drodze uchwały organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, zapewniając jawność postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia.

Z postanowień tego artykułu w sposób jednoznaczny wynika, iż przedmiotem finansowania mogą być zadania mieszczące się w kompetencjach gminy. Zostały one określone w rozdziale 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74/ oraz w ustawach szczególnych, dlatego też bezpodstawny jest zarzut strony skarżącej, iż odwołanie się do tej ustawy przez RIO jest nietrafne. Nie można także podzielić zarzutu skargi, iż z przykładowo wymienionego katalogu zadań gminy /art. 7 ust. 1/ oraz odesłania /art. 7 ust. 2/ do ustawowej regulacji wskazania obowiązkowych zadań gminy wynika, że gmina może przeznaczać środki finansowe na zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, bez związku z ustawami szczególnymi /przedmiotowymi/. Pogląd taki przeczy ustępowi 1 art. 118 ustawy o finansach publicznych. Skoro, jak szczegółowo wyjaśniono w będącej przedmiotem zaskarżenia uchwale RIO, uchwała Rady Gminy zawiera sformułowania /par. 2 ust. 1/ dopuszczające dotowanie zadań nie mieszczących się w kompetencji gminy lub dopuszcza dotowanie programów realizowanych przez organizacje lub jako kontraktowanie usług /par. 2 ust. 2/, bez jasnego powiązania tych programów czy też usług z zadaniami gminy, to Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej miało obowiązek, uznawszy powyższe naruszenie prawa za istotne, stwierdzić nieważność uchwały.

Uznając, zatem, że w ramach gospodarki finansowej organom gminy wolno tylko tyle, ile pozwalają im ustawy, należy podzielić stanowisko Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej, iż uchwała Rady Gminy nie spełnia także wymogów określonych w ust. 3 art. 118 ustawy o finansach publicznych i nie zapewnia /par. 4 ust. 1/, wbrew przepisom art. 92 ust. 5 tej ustawy, konkurencyjności w ubieganiu się o powierzenie wykonania danego zadania. W świetle przepisów tej ustawy nie jest możliwe cedowanie na zarząd gminy sposobu rozliczenia udzielonej dotacji oraz kontroli wykonywania zleconego zadania.

Z tych też względów, na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, orzeczono jak w sentencji.