Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec, Sędziowie Sędzia NSA Grażyna Pawlos-Janusz (sprawozdawca),, Sędzia NSA Krystyna Sidor, Protokolant Referent Agata Jakimiuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 22 maja 2007 r. sprawy ze skargi B. K.-S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...]lutego 2007 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] lutego 2007 r. nr [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 3 ust. 3 i 4 oraz art. 8 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 39 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U.

Nr 64, poz. 593 ze zm.) Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania B.K.-S., utrzymało w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Burmistrza Miasta przez Zastępcę Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej z dnia [...]stycznia 2007 r. nr [...] odmawiającą przyznania wnioskodawczyni zasiłku celowego.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Kolegium wyjaśniło, że Zastępca Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej decyzją z dnia

[...]stycznia 2007 r. nr [...] odmówił przyznania B.K.-S. zasiłku celowego z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła wnioskodawczyni, zarzucając, iż organ pierwszej instancji ustalając jej dochód błędnie przyjął dochód z miesiąca grudnia 2006 r. zamiast z listopada 2006 r., a także nie wziął pod uwagę dobrowolnego alimentowania syna oraz prowadzenia przez nią jednoosobowego gospodarstwa domowego.

Organ odwoławczy wskazał, iż organ pierwszej instancji prawidłowo ustalił na podstawie przeprowadzonej z odwołującą aktualizacji wywiadu środowiskowego oraz przedłożonych w sprawie dokumentów, że prowadzi ona jednoosobowe gospodarstwo domowe. Zdaniem Kolegium z akt sprawy (w tym między innymi

z wywiadu środowiskowego, z załączonego do akt oświadczenia syna odwołującej M.S. z dnia [...] października 2006 r. oraz podnoszonego wielokrotnie faktu "dobrowolnego alimentowania syna" przez odwołującą) wynika, że organ prawidłowo uznał odwołującą za osobę samotnie gospodarującą. Syn odwołującej przebywa w R., gdzie studiuje.

Kolegium podkreśliło, że od dnia 9 grudnia 2006 r. odwołująca utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych, dlatego też zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej jej dochód został wyliczony na podstawie dochodu z miesiąca złożenia wniosku, tj. z miesiąca grudnia 2006 r. i wynosi [...] zł, a składnikami jego są dwukrotnie wypłacone w grudniu 2006 r. należności z tytułu zasiłku dla bezrobotnych w łącznej kwocie [...]zł oraz zadeklarowany dochód z pracy dorywczej

w wysokości [...] zł. Oznacza to, że dochód odwołującej jest wyższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej ustalonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, od którego zależy prawo do świadczeń pieniężnych

z pomocy społecznej, które to kryterium wynosi 477,00 zł.

Organ odwoławczy odnosząc się do zarzutów odwołującej stwierdził, że podnoszone przez nią pojęcie tzw. "dobrowolnych alimentów" nie wchodzi w zakres art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym od przychodu odlicza się kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. W ocenie organu pojęcie "dobrowolnych alimentów" należy interpretować jako darowiznę. Jest to bowiem niewątpliwie spełnianie obowiązku alimentacyjnego wobec syna, jednakże nie są to alimenty (alimenty wynikają z orzeczenia sądowego lub z ugody sądowej czy umowy).

Z uwagi jednak na szczególną sytuację strony (art. 41 pkt 1 ustawy) organ pierwszej instancji decyzją z decyzją z dnia [...]stycznia 2007 r. nr [...], przyznał odwołującej specjalny zasiłek celowy w wysokości [...]zł na zakup leków.

Skargę do sądu administracyjnego wniosła B. K. –S., domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji. Skarżąca zarzuciła, iż organ pierwszej instancji w miesiącu listopadzie 2006 r. powiększył dochody jej syna M.S. o [...] zł, nie pomniejszając w tym samym czasie dochodów jej ojca J.K.. Nie zostały również pomniejszone dochody samej skarżącej

z grudnia 2006 r., mimo, iż w aktach sprawy znajduje się jej oświadczenie, z którego wynika, że przekazała ona synowi [...] zł w listopadzie 2006 r. oraz [...] zł w grudniu 2006 r. – tytułem dobrowolnych alimentów.

Skarżąca podkreśliła, że Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej nie uznawał pojęcia "dobrowolne alimenty", a także nie potrafił określić jej sytuacji rodzinnej – "wspólne, oddzielne gospodarstwo domowe". Ponadto zdaniem strony skarżącej organ drugiej instancji pominął przy wydawaniu zaskarżonej decyzji znajdujące się w aktach pisma z dnia 5 lutego 2007 r. oraz z dnia 12 lutego 2007 r.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo organ wyjaśnił, że świadczone przez skarżącą "dobrowolne alimenty" faktycznie zmniejszają kwotę posiadanych przez nią środków finansowych, jednakże nie zmniejszają osiąganego dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej, ponieważ za dochód (art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej) uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach

o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach, a także o kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. W ocenie Kolegium z powyższego przepisu wynika, że ustawodawca nie daje możliwości odliczania od dochodu kwot, określanych przez skarżącą mianem "dobrowolnych alimentów", natomiast kwoty te stanowią dochód osoby je przyjmującej (obdarowanej).

Zarzut skarżącej, że organ odwoławczy nie uwzględnił pism skarżącej z dnia

5 lutego i z dnia 12 lutego 2007 r. jest zdaniem organu bezzasadny. Z pismami tymi wraz z załącznikami Kolegium zapoznało się, jednak z uwagi na ich treść nie zostały one uwzględnione przy merytorycznym rozpatrzeniu sprawy przez organ.

Ponadto na rozprawie w dniu 22 maja 2007 r. skarżąca złożyła do akt sprawy o sygn. akt II SA/Lu 270/07 (k. 13,14) pismo procesowe, w którym wskazała, że druk wywiadu środowiskowego pozwala na wykazanie wysokości "dobrowolnych alimentów". Do pisma procesowego skarżąca dołączyła odpis "umowy o dobrowolne alimenty" datowanej na 21 listopada 2006 r., zawartej pomiędzy skarżącą a jej synem. Z umowy tej wynika, że skarżąca zobowiązała się do świadczenia dobrowolnych alimentów na rzecz syna M.S., w miarę potrzeb syna i możliwości finansowych z emerytury J.K. – dziadka syna, którą skarżąca dysponuje jako opiekun całkowicie ubezwłasnowolnionego ojca J.K.. Strona skarżąca podniosła, iż w jej ocenie alimenty takie winny być brane pod uwagę przez organy administracji w niniejszej sprawie, bowiem

z treści uzasadnienia zaskarżonej decyzji wywnioskować można, że alimenty wynikać mogą również z umowy. Skarżąca podkreśliła, że z synem spisała umowy alimentacyjne, nie zaś umowy darowizn.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje kontrolę zaskarżonej decyzji w zakresie jej zgodności z prawem.

Zaskarżona decyzja prawa nie narusza.

Zasady przyznawania świadczeń z pomocy społecznej uregulowane zostały

w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593

ze zm.; dalej: ustawa) W świetle przepisów art. 2 i 3 tej ustawy celem pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w ich wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby

i możliwości, a także umożliwianie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy (art. 3 ust. 3).

Skarżąca wnosiła o przyznanie jej zasiłku celowego.

Zasiłek taki przyznawany jest na podstawie art. 39 ustawy i zależy od wysokości osiąganych dochodów. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy, prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. art. 40, 41,78 i 91 ustawy, przysługuje osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 477,00 zł. W myśl ustępu 3 tego artykułu za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub

w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Organy orzekające w sprawie w toku postępowania prawidłowo ustaliły, że skarżąca prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, zaś w miesiącu grudniu 2006 r., tj. w miesiącu, w którym złożono wniosek o przyznanie zasiłku celowego, uzyskała dochód w kwocie [...] zł na który składał się dwa zasiłki dla bezrobotnych w łącznej wysokości [...] zł oraz dochód z pracy dorywczej

w wysokości [...] zł. Tym samym skarżąca przekroczyła wskazane powyżej kryterium dochodowe, wynoszące 477,00 zł.

Podnoszony w toku postępowania zarzut skarżącej, iż organy administracji do ustalenia wysokości dochodu przyjęły nieprawidłowo dochód z miesiąca grudnia 2006 r. zamiast z miesiąca listopada 2006 r. jest nietrafny. Przepis art. 8 ust. 3 ustawy wyraźnie wskazuje, iż w przypadku utraty dochodu za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca, w którym wniosek został złożony.

W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostaje, iż skarżąca utraciła dochód

z tytułu zasiłku dla bezrobotnych w dniu 9 grudnia 2006 r., zatem organ pierwszej instancji zobligowany był do wyliczenia wysokości dochodu wnioskodawczyni

z miesiąca, w którym złożono wniosek, tj. z grudnia 2006 r.

Należy podkreślić, iż nawet gdyby organ przyjął do ustalenia dochodu skarżącej dochód osiągnięty w listopadzie 2006 r., to i tak dochód skarżącej przekroczyłby próg dochodowy uprawniający do uzyskania świadczenia z pomocy społecznej.

Ponadto nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa pogląd strony skarżącej, iż jej dochód winien być pomniejszony o kwotę dobrowolnych alimentów świadczonych na rzecz syna na podstawie umowy alimentacyjnej. Otrzymywane

w ten sposób kwoty pieniężne zalicza się do dochodu osób je otrzymujących i nie odlicza się od dochodu osób płacących. Alimenty są zobowiązaniem uregulowanym w przepisach ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) i ich odliczanie w sprawach świadczeń z pomocy społecznej może nastąpić jedynie, gdy strona jest zobowiązana do ich świadczenia, czy to przez orzeczony wyrok, czy też przez zawartą ugodę sądową lub umowę.

Wyrażenie "dobrowolne alimenty" użyte w kwestionariuszu wywiadu środowiskowego w pewnym stopniu może wprowadzać w błąd, jednak w ocenie Sądu oznacza ono umowę zawartą przez strony i zatwierdzoną przez właściwy sąd rodzinny, a zatem taką umowę, która będzie korzystała z ochrony prawnej w celu jej wykonania. Inna interpretacja mogłaby doprowadzić do bezpodstawnego odliczania rodzicom dziecka nakładów na nie poczynionych od ich dochodu. Należy mieć na uwadze, iż władza rodzicielska ze swej istoty łączy się z obowiązkiem ponoszenia nakładów pieniężnych na wychowanie dziecka, do czego z całą pewnością należy zaliczyć koszty kształcenia.

Wobec powyższego nie ma znaczenia dla sprawy i nie może odnieść skutku, jakiego domaga się skarżąca, zawarta w dniu 21 listopada 2006 r. pomiędzy skarżącą a jej synem "umowa o dobrowolne alimenty". Gdyba taka umowa została uwzględniona przez organ, prowadziłoby to do obejścia prawa i korzystania ze środków, które nie przysługują stronie skarżącej.

W ocenie Sądu również zarzut skarżącej, iż Kolegium nie ustosunkowało się do jej pism z dnia 5 lutego i 12 lutego 2007 r., nie jest trafny. Do podniesionych

w tych pismach zarzutów dotyczących sposobu ustalenia dochodu skarżącej, organ odwoławczy odniósł się szczegółowo w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Natomiast dokumentacja złożona przez skarżącą wraz z tymi pismami, w postaci kopii pism kierowanych przez nią do organu pierwszej instancji oraz decyzji wydawanych przez ten organ nie mogła być uwzględniona przez Kolegium, gdyż dotyczyła innych spraw, nie rozpoznawanych w niniejszym postępowaniu.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów podniesionych w skardze, należy podkreślić raz jeszcze, że sąd administracyjny sprawuje kontrolę w zakresie zgodności zaskarżonego aktu administracyjnego z obowiązującym prawem, na podstawie art. 1 § 1 i 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Kontrola ta, stosownie do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) odnosi się jedynie do materii stanowiącej przedmiot postępowania przed organami administracji w danej sprawie administracyjnej. Stąd też roszczenia skarżącej, które nie były objęte rozpoznaniem przez organy w toku postępowania administracyjnego przeprowadzonego w niniejszej sprawie, nie mogą być przedmiotem kontroli sprawowanej przez Sąd w tej sprawie.

Z tego też powodu Sąd kontrolując zgodność z prawem zaskarżonej decyzji nie mógł się odnieść do zarzutów skarżącej odnoszących się do innych decyzji wydanych przez organy pomocy społecznej w sprawach z jej wniosków.

W tej sytuacji nie można zarzucić organowi naruszenia obowiązujących przepisów, dlatego na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd oddalił skargę.