drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę, III SA/Gd 284/19 - Wyrok WSA w Gdańsku z 2019-06-13, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Gd 284/19 - Wyrok WSA w Gdańsku

Data orzeczenia
2019-06-13 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2019-04-29
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
Sędziowie
Alina Dominiak /przewodniczący sprawozdawca/
Bartłomiej Adamczak
Jolanta Sudoł
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2018 poz 2096 art. 138 par. 1 pkt 1
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 2220 art. 3 pkt 22, art. 17 ust. 1 pkt 2, art. 17 ust. 1b
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - tekst jedn.
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 67 ust. 1, art. 190 ust. 3
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Dz.U. 2018 poz 1265 art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. b
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Dz.U. 2018 poz 1508 art. 6 pkt 7, art. 37 ust. 1
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 1270 art. 24 ust. 1, art. 27
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 1302 art. 151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alina Dominiak (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak, Sędzia WSA Jolanta Sudoł, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Kinga Czernis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2019 r. sprawy ze skargi W. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia 5 marca 2019 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 5 marca 2019 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm.) w związku z art. 17 ust. 1 i 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 2220 ze zm.) – dalej jako "ustawa", Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta z dnia 12 grudnia 2018 r., odmawiającą przyznania W. J. świadczenia pielęgnacyjnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, przywołując treść art. 17 ust. 1 ustawy wyjaśniło, że podstawową przesłanką przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest nie podejmowanie lub rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną. Świadczenie pielęgnacyjne ma stanowić substytut wynagrodzenia za pracę, którego nie może uzyskiwać osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Zatem świadczenie to może przysługiwać jedynie osobom zdolnym do zatrudnienia, które realnie mogłyby i chciały podjąć zatrudnienie, jednak z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny nie mogą tego zatrudnienia podjąć.

Z treści art. 17 ust. 1 pkt 2 w zw. z 3 pkt 22 ustawy wynika, że nie sama opieka nad osobą niepełnosprawną, lecz fakt rezygnacji dla jej sprawowania z zatrudnienia warunkują prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. O tej rezygnacji - wyrażającej się także w świadomym niepodejmowaniu zatrudnienia - może być mowa jedynie wówczas, gdy osoba rezygnację taką deklarująca jest obiektywnie zdolna do podjęcia zatrudnienia. Na tak rozumianą zdolność do podjęcia zatrudnienia wpływa także wiek tej osoby. Dostrzega to ustawodawca różnicując system zabezpieczenia społecznego w zależności od wieku. Do pojęcia wieku jako czynnika warunkującego i różnicującego prawo do zabezpieczenia społecznego odwołuje się art. 67 ust. 1 Konstytucji RP. To m.in. z uwagi na "wiek emerytalny" jednostce gwarantowane jest prawo do zabezpieczenia społecznego, podczas gdy przed jego osiągnięciem - wyjąwszy przypadki choroby lub inwalidztwa - prawo jednostki do zachowania minimum środków utrzymania traktowane jest odrębnie i w konsekwencji chronione jest w inny sposób.

Świadczenie pielęgnacyjne nie jest pomocą kierowaną do wszystkich niezatrudnionych osób opiekujących się niepełnosprawnym członkiem rodziny, lecz do osób, które wywiązują się ze swego obowiązku alimentacyjnego, osobiście zapewniają stałą lub długotrwałą opiekę i pomoc niepełnosprawnemu krewnemu i jednocześnie z tego właśnie powodu zaprzestają aktywności zarobkowej. Celem tej regulacji jest zapobieganie sytuacjom, gdy osoba zmuszona do rezygnacji z zatrudnienia (starań o jego podjęcie) w wykonaniu ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego sama popada w niedostatek, tracąc źródło utrzymania. Natomiast w przypadku osób, które osiągnęły tzw. wiek emerytalny ustawodawca nie upatruje zatrudnienia jako podstawowego źródła ich utrzymania. Interpretacja tych samych stanów faktycznych w kontekście zdolności do zatrudnienia oceniana inaczej na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych niż w innych przepisach definiujących dla potrzeb udzielania pomocy o charakterze socjalnym zdolność do podjęcia zatrudnienia i to w sytuacji, gdy ustawa o świadczeniach rodzinnych samodzielnie nie definiuje zdolności do zatrudnienia - naruszałaby spójność systemu prawa. Zarówno bowiem w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (por. art. art. 2 ust 1 pkt 2 lit. b tej ustawy), jak i w ustawie o pomocy społecznej (por. art. 6 pkt 7 w zw. z art. 37 ust. 1 tej ustawy) wiek stanowi samodzielną przesłankę oceny zdolności do podjęcia zatrudnienia. Zgodnie z art. 6 pkt 7 ustawy o pomocy społecznej niezdolność do pracy z tytułu wieku oznacza osiągnięcie wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 oraz w art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Z kolei z treści art. 2 ust 1 pkt 2 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wynika, że za osobę bezrobotną można uznać jedynie osobą zdolną i gotową do zatrudnienia jeżeli nie ukończyła 60 lat - kobieta lub 65 lat - mężczyzna. Dlatego też w ocenie Kolegium zdolność do zatrudnienia w przypadku osób, które osiągnęły wiek emerytalny należy ocenić przez pryzmat w/w przepisów ustawy o pomocy społecznej, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Odmienna interpretacja prowadziłaby do sytuacji, że ta sama osoba na gruncie ustawy o pomocy społecznej i ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy uznawana będzie za niezdolną do podjęcia zatrudnienia z uwagi na wiek, a na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych za osobę mogącą potencjalnie podjąć zatrudnienie. Taka wykładnia czyniłaby pojęcie rezygnacji z zatrudnienia dla sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną pojęciem całkowicie subiektywnym, zależnym jedynie od woli osoby ubiegającej się o świadczenie pielęgnacyjne, która zawsze może twierdzić - nie zakładając nawet jej złej woli - że nawet pomimo zaawansowanego lub bardzo zaawansowanego wieku, czy też złego stanu zdrowia gotowa jest potencjalnie podjąć zatrudnienie, lecz opieka nad członkiem rodziny to uniemożliwia.

Organ odwoławczy powołał się na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zawarty w wyroku z dnia 20 marca 2014 r., sygn. akt I OSK 416/13, który wskazał, że nie można podzielić poglądu, iż ustawodawca w celu ustalenia zdolności bądź niezdolności do pracy zarobkowej przy sprawowaniu opieki nad osobą niepełnoprawną nie posłużył się kryterium wieku.

Kolegium stwierdziło, że skarżąca jest osobą 71-letnią. W świetle wskazanych wyżej przepisów prawa z uwagi na swój wiek nie jest ona osobą zdolną do podjęcia zatrudnienia. Zatem w jej przypadku nie można mówić o rezygnacji z zatrudnienia lub jego niepodejmowaniu w celu sprawowania opieki nad mężem. Wnioskodawczyni ostatnio była zatrudniona od dnia 1 września 2005 r. do dnia 30 czerwca 2006 r. na umowę zlecenia, a w 2015 r. wystąpiła do ZUS o ustalenie prawa do emerytury, jednakże została wydana decyzja odmawiająca przyznania świadczenia emerytalnego. Nad mężem sprawuje stałą opiekę od maja 2015 r. W ocenie Kolegium również te okoliczności - długa przerwa w zatrudnieniu, wystąpienie o emeryturę w 2015 r. i sprawowanie stałej opieki nad mężem świadczą o tym, że w przedmiotowej sprawie brak jest związku przyczynowego pomiędzy nie podejmowaniem przez skarżącą zatrudnienia, a sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym mężem, a co zatem idzie skarżąca nie spełnia podstawowej przesłanki przyznania wnioskowanego świadczenia.

Nadto Kolegium wskazało, że zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Organ odwoławczy stwierdził, że ustalony stopień niepełnosprawności wymagającego opieki męża skarżącej , urodzonego w 1941 r., datuje się od dnia 24 kwietnia 2015 r., natomiast nie da się ustalić, od kiedy istnieje jego niepełnosprawność (orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 11 czerwca 2015 r.). Oznacza to, że nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 17 ust. 1b ustawy, uprawniające do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Wobec tego zasadnie organ I instancji odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Kolegium wyjaśniło nadto, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 stwierdził niezgodność z Konstytucją art. 17 ust. 1b ustawy, ale w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności. Zauważył jednak wyraźnie, że skutkiem wejścia w życie niniejszego wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie prawa do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Trybunał Konstytucyjny orzekł ostatecznie o niekonstytucyjności jedynie części normy wynikającej z art. 17 ust. 1b ustawy i wskazał, że poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który - biorąc pod uwagę skutki społeczne rozstrzygnięć podejmowanych w badanej materii - powinien tego dokonać bez zbędnej zwłoki. Wyrok ten zatem, choć orzekł o niekonstytucyjności art. 17 ust. 1b ustawy, nie zmienił sytuacji prawnej osób takich jak odwołujący się, muszą one bowiem czekać na rozwiązania ustawowe w tej materii.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na powyższą decyzję W. J. opisała stan zdrowia swego męża podając, że choruje on od 1983 r., kiedy to zaliczono go do trzeciej grupy inwalidzkiej. Wskazała także na okresy swego zatrudnienia od 1 stycznia 1967 r. do 15 września 1967 r., od 15 września 1967 r. do 16 października 1969 r. oraz od 1 września 2005 r. do 30 czerwca 2006 r. Podała, że trudno jej było podjąć na stałe zatrudnienie, bowiem wychowywała dzieci, przez 20 lat opiekowała się niepełnosprawną siostrą męża, a potem mężem. Pracę , którą podjęła w latach 2005 – 2006 musiała przerwać ze względu na pogarszający się stan zdrowia męża. Nie ma prawa do emerytury. Powołała się na wyrok NSA sygn. akt I OSK 2763/17 , z którego wynika, że powinno być jej przyznane wnioskowane świadczenie.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2019 r. skarżąca podtrzymując skargę oświadczyła, gdy była zatrudniona w A powiedziano jej , że nie może być tam dalej zatrudniona, gdyż dwie osoby w sądzie nie mogą pracować. Mężem opiekuje się od 15 lat, a nie jak wskazano w zaskarżonej decyzji – od 2015 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2107) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga nie jest zasadna.

W myśl art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Stosownie do art. 17 ust. 1b ustawy świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała :1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

W niniejszej sprawie istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy skarżąca, która wystąpiła z wnioskiem o przyznanie jej świadczenia pielęgnacyjnego , nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub z niej zrezygnowała w związku z koniecznością sprawowania opieki nad mężem, który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zdaniem Sądu zasadne jest stanowisko organu odwoławczego, że świadczenie pielęgnacyjne nie jest kierowane do wszystkich niezatrudnionych osób opiekujących się niepełnosprawnym członkiem rodziny, lecz do osób, które wywiązują się ze swego obowiązku alimentacyjnego, osobiście zapewniając stałą i długotrwałą opiekę i pomoc niepełnosprawnemu członkowi rodziny i jednocześnie z tego właśnie powodu zaprzestają aktywności zawodowej.

Należy podzielić pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji, że o rezygnacji z zatrudnienia czy też świadomym jego nie podejmowaniu można mówić w sytuacji, gdy osoba sprawująca opiekę jest obiektywnie zdolna do podjęcia zatrudnienia, na którą to zdolność wpływa także wiek takiej osoby. Przepis art. 17 ust. 1 ustawy nie zawiera wprost wymogu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej jedynie przez osoby będące w wieku aktywności zawodowej, jednak nie można twierdzić, że ustawa ta jest kierowana do wszystkich osób niezatrudnionych, które opiekują się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Adresatami tej ustawy są bowiem tylko takie osoby, które zrezygnowały z zatrudnienia albo go nie podejmowały, by takiej osobie zapewnić całodobową opiekę. Aby można było mówić o rezygnacji z zatrudnienia, osoba rezygnująca z niego musi być zdolna do zatrudnienia, na co wpływa także wiek takiej osoby.

Świadczenie pielęgnacyjne jest niejako surogatem wynagrodzenia za pracę, które jest uzyskiwane przez uprawnionego na podstawie decyzji administracyjnej, a nie od pracodawcy z tytułu świadczenia pracy. Świadczenie to przyznane osobie, będącej w wieku emerytalnym, sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, w istocie rzeczy pełniłoby funkcję nie tyle surogatu wynagrodzenia za pracę, a surogatu świadczenia emerytalnego.

Inna interpretacja prawa materialnego naruszyłaby spójność obowiązującego systemu prawnego, bowiem ten sam stan faktyczny, w kontekście zdolności do zatrudnienia, byłby oceniany inaczej na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych, inaczej na gruncie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy o pomocy społecznej, ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w których zawarto przepisy definiujące zdolność do podjęcia zatrudnienia dla potrzeb udzielania pomocy o charakterze socjalnym ( por. wyrok NSA z dnia 20 marca 2014 r. sygn. akt I OSK 416/13 ( publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych ). Należy podzielić w tej sytuacji stanowisko organu odwoławczego , poparte szeroką analizą przepisów prawa, że skarżącej , która w czasie złożenia wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego miała 71 lat, nie można uznać za osobę zdolną do podjęcia zatrudnienia, a co za tym idzie nie można w jej przypadku mówić o rezygnacji z zatrudnienia lub jego nie podejmowaniu w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym mężem. Nadmienić jedynie należy, że skarżącej odmówiono prawa do emerytury z powodu nie wykazania przez nią 15 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W niniejszej sprawie zasadnie uznano, że brak jest związku pomiędzy rezygnacją z pracy z zatrudnienia przez skarżącą ( nie podejmowaniem przez nią pracy), a koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym mężem. Męża skarżącej zaliczono do trzeciej grupy inwalidów w 1983 r., a w dniu 11 czerwca 2015 r. zaliczono go do znacznego stopnia niepełnosprawności. Jak wynika z akt sprawy, skarżąca w latach 1990 – 1994 r. posiadała status osoby bezrobotnej. Pracowała zawodowo jedynie w latach 1967- 1969 , 1990- 1991 i 2005 – 2006. Choć w skardze skarżąca twierdziła, że musiała zrezygnować z ostatniego zatrudnienia z powodu opieki nad mężem, na rozprawie podała inny powód zakończenia zatrudnienia, z opieką nad mężem nie związany. W treści odwołania skarżąca wykazywała natomiast, że jej mąż w rzeczywistości wymagał opieki od 2010 r. Ponadto skarżąca wskazywała, że nie pracowała, bowiem wychowywała dzieci i opiekowała się chorą krewną męża. Z przedstawionych przez skarżącą okoliczności nie wynika zatem w żaden sposób, aby istniał związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy stanem zdrowia męża skarżącej, a rezygnacją przez nią z aktywności zawodowej, który to związek uprawniałby skarżącą do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego.

Odnosząc się z kolei do twierdzenia organów, że nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 17 ust. 1b ustawy, uprawniające do przyznania wnioskowanego świadczenia pielęgnacyjnego, skoro ustalony stopień niepełnosprawności osoby wymagającej opieki - męża skarżącej, urodzonego w dniu 4 października 1941 r. datuje się od dnia 24 kwietnia 2015 r., natomiast nie da się ustalić od kiedy istnieje jej niepełnosprawność, należy wziąć pod uwagę treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13(Dz. U. z 2014 r., poz. 1443).

Trybunał Konstytucyjny w punkcie drugim sentencji w/w wyroku orzekł, że art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Przedmiotowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego jest wyrokiem zakresowym, czyli takim, w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdza zgodność albo niezgodność z Konstytucją przepisu prawnego w określonym zakresie jego zastosowania. W konsekwencji atrybut konstytucyjności albo niekonstytucyjności nie jest przypisywany całemu aktowi prawnemu albo jego jednostce redakcyjnej (przepisowi), lecz jakiejś normie wywiedzionej z tego przepisu. Przywołany wyrok odnosi się do negatywnego zakresu przepisu art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, na co wskazuje zwrot "w zakresie, w jakim różnicuje". Istotą tego rozstrzygnięcia jest uznanie za niezgodne z konstytucyjną zasadą równości pominięcie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego innych osób, niż wskazanych w tym przepisie, przy czym niekonstytucyjności takiego ograniczenia Trybunał upatruje w zróżnicowaniu prawa podmiotowego opiekunów osób niepełnosprawnych ze względu na wiek powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

Skutkiem tego wyroku jest zmiana zakresu zastosowania przepisu art. 17 ust. 1b ustawy w zakresie treści w nim ujętej, będącego przepisem szczególnym w odniesieniu do art. 17 ust. 1 tej ustawy, który określa ogólne przesłanki prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Zakresowe wyeliminowanie ograniczeń o charakterze podmiotowym (wieku powstania niepełnosprawności podopiecznych) nie powoduje dysfunkcjonalności ustawy, gdyż możliwe jest odnalezienie w treści art. 17 ustawy i przepisów z nim skorelowanych wszystkich elementów podmiotowych, przedmiotowych i czasowych koniecznych dla zrekonstruowania normy (norm) prawnej określającej prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Trybunał Konstytucyjny derogując w powołanym wyżej zakresie przepis art. 17 ust.1b ustawy nie odroczył utraty jego mocy obowiązującej (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP). Skutkiem ww. wyroku jest stwierdzenie niekonstytucyjności art. 17 ust. 1b ustawy w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, i to począwszy od dnia ogłoszenia wyroku, czyli od dnia 23 października 2014 r. Omawiany przepis ustawy - art. 17 ust. 1b - jako niekonstytucyjny w określonym przez wyrok zakresie - nie powinien mieć od tego momentu zastosowania, gdyż Trybunał Konstytucyjny wprost stwierdził jego niekonstytucyjność.

Jednak błędne przyjęcie przez organy, że świadczenie pielęgnacyjne skarżącej nie może przysługiwać , bowiem niepełnosprawność jej męża nie powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia, nie oznacza, że zaskarżone decyzje są wadliwe w sposób powodujący konieczność ich wyeliminowania z obrotu prawnego.

Omówiona powyżej kwestia jest bowiem tylko jedną z przesłanek warunkujących przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Skoro z zaskarżonej decyzji wynika, że w niniejszej sprawie uznano , że w przypadku skarżącej brak jest przesłanki nie podejmowania przez nią lub rezygnacji przez nią z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym mężem , brak jest podstaw do uznania , że zaskarżone decyzje, odmawiające skarżącej przyznania wnioskowanego świadczenia, są wadliwe.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., oddalił skargę.



Powered by SoftProdukt