Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec Sędziowie Sędzia NSA Witold Falczyński (sprawozdawca) Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska Protokolant Referent stażysta Kinga Górka po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2018 r. sprawy ze skargi K. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2017 r., nr [...] w przedmiocie skierowania do domu opieki społecznej I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wójta Gminy B. z dnia [...] lipca 2017 r., nr [...]; II. przyznaje radcy prawnemu M. D.-G. od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości [...] zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy), w tym [...] zł (pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) należnego podatku od towarów i usług.

Sygn. akt II SA/Lu [...]

U Z A S A D N I E N I E

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] września 2017 r. nr [...] – po rozpatrzeniu odwołania K. K. od decyzji Wójta Gminy B. z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy skierowania do domu pomocy społecznej – na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia [...] czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm. – dalej jako "k.p.a.") utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji.

Rozstrzygnięcie powyższe zostało wydane w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

W dniu [...] czerwca 2017 r. do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej

w B. wpłynęło podanie K. K. o skierowanie i umieszczenie

w domu pomocy społecznej, przekazane według właściwości przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w U. wraz z dokumentacją dotyczącą wnioskodawcy, zawierającą m.in. kwestionariusz przeprowadzonego w dniu [...] czerwca 2017 r. wywiadu środowiskowego oraz dokumentację medyczną.

Po rozpatrzeniu powyższego podania Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B., działając z upoważnienia Wójta Gminy B., decyzją z dnia [...] lipca 2017 r. odmówił K. K. skierowania i umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Na podstawie otrzymanej dokumentacji organ pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca jest osobą bezdomną, przy czym od dnia [...] stycznia 2017 r. zamieszkuje w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P., gdzie zajmuje jedno pomieszczenie z dostępem do wc, łazienki i stołówki. Jest on osobą samotnie gospodarującą, niepełnosprawną, wymagającą pomocy w niektórych czynnościach życia codziennego. Leczy się w Poradni Okulistycznej w L., Porani Pulmonologicznej w R. oraz Ośrodku Zdrowia "M." w U. . W aktualnym miejscu pobytu ma zapewnione schronienie, posiłek, transport do placówek służby zdrowia, ubranie oraz środki czystości.

Po dokonaniu analizy zgromadzonego materiału dowodowego Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. uznał, że K. K. nie wymaga całodobowej opieki i przy niewielkim wsparciu środowiska jest zdolny do samoobsługi. Wprawdzie w niektórych czynnościach wymaga on pomocy osoby drugiej, jednak tę pomoc zapewnia mu placówka, w której obecnie przebywa. Organ podkreślił, że istnieje możliwość odbycia przez wnioskodawcę treningu orientacji przestrzennej, co wyposaży go w umiejętność samodzielnego poruszania się w środowisku, a tym samym znacząco zwiększy jego samodzielność. W ocenie organu pierwszej instancji dotychczasowa pomoc w codziennym życiu, jaką zapewnia stronie Fundacja T. (prowadząca Wielopokoleniowy Dom dla Bezdomnych w P.), jest wystarczająca.

K. K. wniósł od odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji. W jego treści podniósł, że zgodnie z orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Z. z dnia [...] października 2015 r. został zaliczony do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Stwierdził, że wbrew ustaleniom organu pierwszej instancji, w obecnym miejscu zamieszkania nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować i korzysta z pomocy innego mieszkańca, który nie zawsze jest w pobliżu. Zajmowany przez niego pokój oraz wc i łazienka, do których ma dostęp, jak też i pozostała część budynku Wielopokoleniowego Domu dla Bezdomnych w P., nie są dostosowane do potrzeb osoby niepełnosprawnej (niewidomej). Ponadto w placówce tej nie są zatrudnione osoby posiadające kwalifikacje do opieki nad osobami niepełnosprawnymi z powodu utraty wzroku.

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie podzieliło jego zarzutów i decyzją ostateczną z dnia [...] września 2017 r. (zaskarżoną w niniejszej sprawie) utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy powołał się na treść art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 930 ze zm.; obecnie: t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1769 ze zm. – dalej jako "u.p.s."), wskazując, że z przepisu tego wynika, iż wiek, choroba lub niepełnosprawność osoby starającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej muszą być tego rodzaju, że uniemożliwiają tej osobie nie tylko samodzielne funkcjonowanie w dotychczasowym środowisku, lecz również prawidłowe funkcjonowanie pomimo wykorzystania innych możliwości pomocy, np. pomocy w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Warunkiem skierowania do domu pomocy społecznej jest zatem ustalenie, że osoba ubiegająca się o takie skierowanie z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności, nie może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu. Skierowanie do domu pomocy społecznej jest z założenia działaniem w sytuacji ostatecznej, gdy wyczerpane zastały możliwości udzielenia osobie nie mogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu pomocy w miejscu zamieszkania.

Kolegium wskazało, że z akt przedmiotowej sprawy wynika, iż K. K. ma 49 lat, jest bezdomny, tymczasowo przebywa w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P.. Dochodem strony jest zasiłek stały oraz zasiłek pielęgnacyjny. Wnioskodawca nie posiada żadnego majątku. Jest osobą niewidomą i legitymuje się orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia [...] października 2015 r. o znacznym stopniu niepełnosprawności, ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Orzeczenie to jest ważne do dnia [...] października 2019 r. Zobowiązana do alimentacji rodzina odmówiła mu wsparcia.

Organ drugiej instancji podkreślił, że z pisma Fundacji T. z dnia [...] czerwca 2017 r. wynika, iż K. K. został objęty kompleksową opieką dzienną jako osoba niesamodzielna. Podczas pobytu w tej placówce był dwukrotnie konsultowany w Poradni Okulistycznej w L.. Ośrodek nawiązał też kontakt z przedstawicielem Związku Niewidomych w R. oraz zgłosił stronę do Indywidualnego Programu Rehabilitacji Wzrokowej w L.. W ocenie Ośrodka, podopieczny jest regularnie poddawany konsultacjom lekarza pierwszego kontaktu oraz koniecznych specjalistów, a pracownik socjalny prowadzi z nim kompleksową pracę socjalną. W Ośrodku ma on również zapewnioną pomoc współmieszkańców (wyjścia na zewnątrz, korzystanie z kabiny prysznicowej, pomoc przy spożywaniu posiłków - instruktaż o przedmiotach znajdujących się na stole, itp.).

Organ odwoławczy przyznał, że w świetle opinii pracownika GOPS w U. , w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych nie są zatrudnieni pracownicy posiadający kwalifikacje do opieki nad osobą niepełnosprawną. Pracownik ten stwierdził, iż z uwagi na stan zdrowia, bezdomność, brak wsparcia od rodziny i brak odpowiednich warunków w ww. Ośrodku, K. K. wymaga umieszczenia w domu pomocy społecznej.

W ocenie organu odwoławczego ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika jednak, że K. K. wymaga całodobowej opieki oraz, że nie może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu. Ustalenia te wskazują zatem na brak podstaw do skierowania go do domu pomocy społecznej. Kolegium podkreśliło, że niepełnosprawność w znacznym stopniu nie oznacza konieczności całodobowej opieki, co jest warunkiem skierowania do domu pomocy społecznej. Ponadto K. K. ma zapewnioną pomoc i opiekę, co ułatwia mu funkcjonowanie w środowisku. Okoliczność, że Wielopokoleniowy Dom dla Bezdomnych w P. nie jest przystosowany dla osób niewidomych, czy też, że zatrudnieni w nim pracownicy nie mają kwalifikacji do opieki nad osobami niewidomymi, w sytuacji, gdy skarżący ma zapewnioną pomoc ze strony współmieszkańców i z niej korzysta, w ocenie Kolegium, nie dowodzi konieczności umieszczenia skarżącego w domu pomocy społecznej.

Na powyższą decyzję ostateczną Samorządowego Kolegium Odwoławczego K. K. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. W skardze sformułował następująco zarzuty względem zaskarżonej decyzji:

(cyt.)

"1. obrazę przepisów procesowych przez naruszenia przez organy administracyjne tj.:

- art. 6 art. 7 k.p.a., art. 77, art 80 k.p.a., art. 107 § 3 k.p.a poprzez niewyjaśnienie w sposób wyczerpujący sytuacji skarżącego oraz zupełnego pominięcia części materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w szczególności wyjaśnień skarżącego oraz stanu jego zdrowia skutkującego błędnym przyjęciu, że jestem osobą, która nie potrzebuje opieki innych osób, jak również nie wzięcie pod uwagę stanowiska L. Urzędu Wojewódzkiego w L. w sprawie stanowiska, że Fundacja T. nie posiada zezwolenia Wojewody L. na prowadzenie domów pomocy społecznej lub placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku oraz że równocześnie budynek Fundacji oraz kadra nie spełniają standardów określonych w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki społecznej z dnia [...] kwietnia 2017 r. w sprawie standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni (Dz.U. z 2017 r. poz. 953) a tym samym skierowanie mnie do placówki jednostki organizacyjnej pomocy społeczne (dps/ośrodek wsparcia) nie ujętej w stosownych rejestrach prowadzonych przez każdego wojewodę,

2. obrazę prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie tj.

a) art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. ustawy o pomocy społecznej poprzez jego nieprawidłową wykładnię, co w konsekwencji doprowadziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze do wniosku, że nie jestem osobą wymagającą całodobowej opieki, a tym samym do uznania, że podstawowym warunkiem umieszczenia w domu opieki społecznej jest faktyczne skorzystanie z usług opiekuńczych nie mających przystosowanych budynków jak również nie spełniających standardów określonych w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki społecznej i dopiero wykazanie że nie jestem w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu i nie można zapewnić mi należytej opieki

b) art 6 pkt 5 oraz art. 22 pkt 3 i 4 ustawy o pomocy społecznej w związku z rozporządzeniem Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej z dnia [...] kwietnia 2017 sprawie standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych i ogrzewalni poprzez nie pominięcie stanowiska L. Urzędu Wojewódzkiego odnośnie niespełniania budynków wymagań formalnych jak również braku kadry do sprawowania opieki nad osobami niewidomymi, co doprowadziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze do wydania decyzji odmownej

3. błąd w ustaleniach faktycznych mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie tj. art. 6 k.p.a., art. 7 k.p.a., art. 77 k.p.a., art. 80 k.p.a., art. 107 § 3 k.p.a. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego a nie zgodnie z uznaniem administracyjnym skutkujące wybiórczą oceną materiału dowodowego a tym samym niewyjaśnienie w sposób wyczerpujący sytuacji skarżącego oraz zupełnie pominięcia części materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie odnoszącego się do dostępu do podstawowej opieki specjalistycznej dla osób niewidomych, a tym samym ocenieniu w sposób dowolny, że korzystałem z poradni specjalistycznej (okulistyczna, gruźlicy i chorób płuc) nie byłem w specjalistycznej klinice w W. i na Ś. mino, że byłem kierowany przez Poradnię Okulistyczną w L. (kilkakrotnie zmiany terminów wizyt i do dziś nie byłem) i oparciu się na dokumentacji medycznej do której jako osoba zainteresowana nie mam dostępu oraz nie wzięciu pod uwagę że dyrektorzy /kierownicy placówki mają postawione zarzuty za wyłudzenia, za kradzieże i fałszowanie dokumentacji, co skutkowało przekroczeniem zasad do których zobowiązany jest organ administracji publicznej tj. uznaniowości decyzji."

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Wójta Gminy B. z dnia [...] lipca 2017 r. i wydanie orzeczenia o umieszczeniu go w domu pomocy społecznej, w którym miałby zapewnioną całodobową opiekę i którego budynki będą przystosowane dla potrzeb osób niewidomych.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone z zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia [...] kwietnia 2018 r. radca prawny M. D.-G., ustanowiona pełnomocnikiem skarżącego w ramach przyznanego mu prawa pomocy, podtrzymała skargę, uzupełniając ją o dodatkowe zarzuty względem decyzji organów obu instancji, tj. zarzut naruszenia art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. poprzez:

a) brak wyjaśnienia w sposób wyczerpujący sytuacji skarżącego, pominięcie w zupełności materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w postaci orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z dnia [...] października 2016 r., z którego wynika, iż skarżący wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, jak również konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, jak również zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej wystawionego przez NZOZ M., z którego wynika, że skarżący wymaga stałej całodobowej opieki ze względu na stan zdrowia, jak również z którego wynika konieczność zapewnienia przez dom opieki społecznej następujących świadczeń zdrowotnych: pielęgnacja chorych, pielęgnacja i opieka nad niepełnosprawnym, leczenie, badania i porady lekarskie, rehabilitacja lecznicza, badania i terapie psychologiczna, działania zapobiegawcze,

b) oparcie się przy ustalaniu zakresu "kompleksowej opieki dziennej" zapewnionej skarżącemu przez Wielopokoleniowy Dom dla Bezdomnych w P. na stanowisku i pismach kierowanych przez Fundację T. prowadzącą ww. Ośrodek, które to stanowisko nie jest obiektywne mi.in. z uwagi na konflikt, w jakim pozostaje skarżący z dyrekcją Wielopokoleniowego Domu dla Bezdomnych w P., a który to konflikt potwierdza m.in. pracownik socjalny z GOPS w U. , jak również sam skarżący, prosząc, aby wszelką korespondencję do niego kierowaną przesyłać na adres do GOPS w U. ; ponadto Wielopokoleniowy Dom dla Bezdomnych w P. jest zainteresowany, aby skarżący w dalszym ciągu w nim przebywał, gdyż co miesiąc otrzymuje środki finansowe z GOPS z przeznaczeniem na utrzymanie skarżącego (których to środków z uwagi na treść pisma L. Urzędu Wojewódzkiego w L. z dnia [...] września 2017 r. nie powinien otrzymywać),

c) pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego opinii i pism GOPS w U. i pracownika GOPS w U. , który pozostaje w stałym (raz w tygodniu lub częściej) kontakcie ze Skarżącym, a więc zna najlepiej jego codzienną sytuację, jak również warunki w jakich przebywa w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P., natomiast oparcie ustaleń faktycznych wyłącznie na opinii pracowników GOPS w B. (którzy w trakcie pobyty Skarżącego w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P., byli tam dosłownie kilka razy), telefonicznych wywiadach przeprowadzonych przez tych pracowników, wymianie korespondencji z Fundacją T.,

Pełnomocnik skarżącego dodatkowo, na podstawie art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm. – dalej jako "p.p.s.a."), wniósł o przeprowadzenie uzupełniającego dowodu z następujących dokumentów:

- pisma L. Urzędu Wojewódzkiego w L. z dnia [...] września 2017 r. (znajdującego się w aktach sprawy jako załącznik do skargi),

- wydruku artykułu prasowego ze strony internetowej Dziennika W.- "Bezdomni zamarzają w schronisku w P.", wydruku artykułu prasowego ze strony internetowej Kuriera L. "Pod opieką księżnej T.: nędza, grzyb i wszy",

na okoliczność braku możliwości zagwarantowania skarżącemu jakichkolwiek usług opiekuńczych w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P. (wbrew stanowisku organu I i II instancji), w którym aktualnie przebywa, a tym bardziej usług opiekuńczych, których wymaga skarżący. Pełnomocnik strony podkreśliła, że przeprowadzenie ww. dowodów jest niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.

Ponadto pełnomocnik skarżącego potrzymała wniosek o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] lipca 2017 r.

Na rozprawie w dniu [...] kwietnia 2018 r. Sąd postanowił dopuścić dowód z pisma L. Urzędu Wojewódzkiego z dnia [...] września 2017 r. i odmówić dopuszczenia dowodu z wydruku artykułu prasowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Na wstępie podkreślić trzeba, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem w granicach zakreślonych w art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1066) oraz art. 3 i art. 4 p.p.s.a. Stosując środki określone w wyżej wskazanych ustawach sąd bada legalność zaskarżonego aktu pod kątem jego zgodności z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w ramach powyższych kryteriów Sąd doszedł do wniosku, że skarga jest zasadna. Zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu pierwszej instancji z dnia [...] lipca 2017 r. zostały bowiem wydane z naruszeniem przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Materialnoprawną podstawę orzekania w niniejszej sprawie stanowił art. 54 ust. 1 u.p.s., zgodnie z którym osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

W świetle powołanego przepisu organ rozpatrujący wniosek o przyznanie prawa do umieszczenia w domu pomocy społecznej ma obowiązek zebrać materiał dowodowy oraz wyjaśnić na jego podstawie, czy osoba ubiegająca się o takie świadczenie spełnia następujące materialne przesłanki, a mianowicie:

1) osoba, której wniosek dotyczy, wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności;

2) osoba ta nie może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu;

3) osobie tej nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Podkreślić należy, że orzeczenie o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wymaga łącznego spełnienia wszystkich wyżej wyliczonych przesłanek. Słuszne jest zatem stanowisko organów, iż umieszczenie danej osoby w domu pomocy społecznej, nawet na jej wniosek, powinno być ostatecznością, bowiem tak długo, jak osoba ta jest w stanie funkcjonować samodzielnie, ewentualnie korzystając ze wsparcia w formie usług opiekuńczych, lepszym rozwiązaniem z punktu widzenia ustawodawcy jest, by pozostawała w swoim dotychczasowym miejscu zamieszkania.

Powyższe nie zmienia faktu, iż obowiązkiem organu rozpoznającego wniosek o skierowanie do domu pomocy społecznej, jest prawidłowe i kompletne ustalenie stanu faktycznego, a następnie dokonanie jego rzetelnej oceny w kontekście przesłanek materialnoprawnych z art. 54 ust. 1 u.p.s. Przypomnieć należy, że podstawową zasadą procedury administracyjnej jest obowiązek działania organów administracyjnych na podstawie przepisów obowiązującego prawa (art. 6 k.p.a.). Prowadząc postępowanie administracyjne organ ma obowiązek stać na straży praworządności i w tym celu powinien podjąć wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 k.p.a.). Poprawne ustalenie stanu faktycznego sprawy wymaga bowiem od organu wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego sprawy (art. 77 § 1 k.p.a.). Jednocześnie zaznaczyć trzeba, że dana okoliczność może zostać uznana za udowodnioną w oparciu o ocenę całokształtu materiału dowodowego sprawy (art. 80 k.p.a.). Poczynione przez organ ustalenia, a więc wskazanie faktów, które uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a także wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa organ powinien zawrzeć w uzasadnieniu wydanej decyzji (art. 107 § 3 K.p.a.).

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie zasady postępowania wynikające z powołanych wyżej przepisów nie zostały przez organy obu instancji zachowane.

Wątpliwości Sądu budzi przede wszystkim dokonana przez organy ocena stanu zdrowia skarżącego pod kątem konieczności zapewnienia mu całodobowej opieki, oraz ocena jego możliwości samodzielnej egzystencji. Z akt sprawy wynika, że skarżący legitymuje się orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Z. z dnia [...] października 2015 r., zaliczającym go do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, ze wskazaniem, iż wymaga on stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Nie jest przy tym kwestionowane, że skarżący jest osobą niewidomą i z tego względu pozostaje pod stałą opieką medyczną Poradni Okulistycznej w L.. Ponadto objęty jest opieką Poradni Pulmologicznej w R. oraz Ośrodka Zdrowia "M." w U. . W aktach sprawy znajduje się obszerna dokumentacja medyczna obrazująca stan zdrowia skarżącego, w tym zaświadczenie lekarskie wydane przez lekarza specjalistę chorób wewnętrznych Ośrodka Zdrowia "M." w U. z dnia [...] czerwca 2017 r. wraz załącznikami, w których to dokumentach zawarta jest jednoznaczna ocena, iż skarżący wymaga stale całodobowej opieki (k. 15 akt adm.) oraz, że powinien zostać skierowany do domu pomocy społecznej (k. 17 akt adm. I inst.). Z treścią owych zaświadczeń korespondują również ustalenia zawarte w kwestionariuszu wywiadu środowiskowego z dnia [...] czerwca 2018 r., przeprowadzonego przez pracownika socjalnego GOPS w U. . Na podstawie swej obserwacji pracownik ten stwierdził bowiem, że K. K. "jest osobą niewidomą, która wymaga asysty w wykonywaniu codziennych czynności" (k. 32 akt adm. I inst.), a także, że "jest osobą, która wymaga pomocy innej osoby w czynnościach dnia codziennego" (k. 33 akt adm. I inst.). Jednocześnie pracownik socjalny, wskazując na proponowaną formę pomocy stwierdził, że "wnioskuje o skierowanie i umieszczenie K. K. w domu pomocy społecznej" (k. 31 akt adm. I inst.).

Zarówno zaskarżona decyzja, jak i poprzedzająca ją decyzja pierwszoinstancyjna, nie zawierają wyjaśnień, z jakich powodów organy nie uwzględniły treści powołanych wyżej dokumentów, ani też na jakiej podstawie przyjęły, że - wbrew orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności oraz zaświadczeniom lekarskim, a także wbrew ustaleniom wywiadu środowiskowego - skarżący nie wymaga całodobowej opieki i jest w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu w swoim dotychczasowym środowisku. Ocena organów w tym zakresie budzi zatem uzasadnione wątpliwości co do swojej słuszności i wymaga ponownej weryfikacji.

Zastrzeżenia Sądu budzi również stanowisko organów odnośnie możliwości zapewnienia skarżącemu właściwej opieki w jego dotychczasowym miejscu pobytu, tj. w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P.. O objęciu skarżącego należytą (adekwatną do jego stanu zdrowia) pomocą nie może bowiem świadczyć okoliczność, iż wsparcia udzielają mu współmieszkańcy ww. placówki. Osoby zamieszkujące wraz ze skarżącym w Wielopokoleniowym Domu dla Bezdomnych w P. nie są bowiem zobowiązane do świadczenia takiej opieki, a jeżeli to czynią, ich działania mają charakter całkowicie dobrowolny. Na tego rodzaju wzajemnym wsparciu podopiecznych Domu dla Bezdomnych nie może zaś opierać się twierdzenie, że skarżący ma tam zagwarantowaną prawidłową pomoc. Jeżeli zaś chodzi o pomoc świadczoną przez pracowników tej placówki, należy zwrócić uwagę, że organy w żaden sposób nie odniosły się do zarzutów skarżącego, iż pracownicy ci nie posiadają kwalifikacji do opieki nad osobami niepełnosprawnymi (niewidomymi). Organy nie odniosły się także do zastrzeżeń odnośnie braku przystosowania samego budynku Wielopokoleniowego Domu dla Bezdomnych w P. do potrzeb osób niepełnosprawnych, zwłaszcza niepełnosprawnych z powodu utraty wzroku.

Wątpliwości odnośnie twierdzenia organów, iż Wielopokoleniowy Dom dla Bezdomnych w P. prowadzony przez Fundację T. jest w stanie zapewnić skarżącemu właściwą opiekę, dodatkowo wzmacnia treść pisma L. Urzędu Wojewódzkiego w L. z dnia [...] września 2017 r., załączonego do skargi, z którego to dokumentu – jako odnoszącego się do istotnego dla sprawy ustalenia – Sąd przeprowadził dowód uzupełniający na zasadzie art. 106 § 3 p.p.s.a. W piśmie tym wskazano bowiem, że ww. Fundacja nie posiada zezwolenia na prowadzenie placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że odmawiając na rozprawie przeprowadzenia dowodu uzupełniającego również z wydruków artykułów prasowych dotyczących Wielopokoleniowego Domu dla Bezdomnych w P., załączonych do pisma procesowego strony skarżącej z dnia [...] kwietnia 2018 r., Sąd miał na względzie, iż przepis art. 106 § 3 p.p.s.a. dopuszcza przeprowadzenie dowodu uzupełniającego przez sąd administracyjny wyłącznie z dokumentów, zaś ww. wydruki nie mają takiego charakteru. Wydruki artykułów prasowych nie spełniają bowiem kryteriów ani dokumentu urzędowego, ani dokumentu prywatnego, w rozumieniu odpowiednio art. 244 § 1 i art. 245 k.p.c., które to przepisy mają odpowiednie zastosowanie w postępowaniu dowodowym prowadzonym przez sąd administracyjnym w związku z art. 106 § 5 p.p.s.a.

Należy zatem stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie ocena materiału dowodowego dokonana przez organy orzekające nosi cechy dowolności i nie jest możliwa do zaakceptowania, zwłaszcza w świetle dowodów przeciwnych wobec stanowiska organów, których wiarygodność i moc dowodowa nie zostały skutecznie podważone w treści kontrolowanych decyzji. Jak natomiast podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 maja 2010 r. (sygn. akt I OSK 189/10 – dostępny w CBOSA), niedopuszczalnym jest, aby w sprawach z zakresu pomocy społecznej organy kierowały się automatyzmem i arbitralnością.

Podsumowując wskazać należy, że organy obu instancji, orzekając o odmowie skierowania skarżącego do domu pomocy społecznej, dopuściły się naruszenia art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a., nie wyjaśniając w sposób wyczerpujący sytuacji skarżącego i pomijając materiał dowodowy zgromadzony w sprawie. Stwierdzone uchybienia mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Organy orzekły bowiem o odmowie skierowania skarżącego do domu pomocy społecznej bez dokładnego i rzetelnego zbadania, czy spełnia on przesłanki z art. 54 ust. 1 u.p.s.

Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organ pierwszej instancji zobowiązany będzie przeanalizować całość zebranego w sprawie materiału dowodowego i rzetelnie ocenić jego wartość dowodową, a w razie potrzeby materiał ten uzupełnić. Dopiero na podstawie tak przeprowadzonego postępowania dowodowego organ ten podejmie w sprawie stosowną decyzję, którą należycie uzasadni.

W tym stanie rzeczy Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" w zw. z art. 135 p.p.s.a., orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Zawarte w punkcie II sentencji orzeczenie o przyznaniu pełnomocnikowi skarżącego wynagrodzenia z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, znajduje natomiast uzasadnienie w treści art. 250 § 1 i § 2 p.p.s.a. oraz § 21 ust. 1 pkt 1 lit. "c" w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2016 r. poz. 1715 ze zm.).