Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 4 grudnia 2007 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jolanta Rosińska Sędziowie: Sędzia WSA Czesława Nowak - Kolczyńska (spr.) Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Protokolant: Sekretarz sądowy Jarosław Moraczewski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2007 roku sprawy ze skargi D. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] r. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W., działając na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 38 ust. 1 pkt 1 i art. 147 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 593 ze zm.) przyznał D.D. zasiłek okresowy z powodu bezrobocia w wysokości 161,35 zł na okres od 1 lutego 2006 r. do 31 maja 2006 r.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż D.D. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku i spełnia kryteria przyznania pomocy. Odnośnie okresu na jaki przyznano zasiłek okresowy, Ośrodek Pomocy Społecznej podał, iż ustalił go na podstawie okoliczności sprawy, biorąc pod uwagę fakt, że wnioskodawczyni dwukrotnie odmówiła podjęcia prac społecznie użytecznych w Urzędzie Gminy w W. oraz pracy w zawodzie prasowaczki. Odrzucając te propozycje pracy D.D. wskazywała, że ma dosyć pracy przy ciężko chorej matce i siostrze, które wymagają całodobowej opieki jako inwalidki I i II grupy z powodu schorzeń psychicznych. W ocenie organu, wnioskodawczyni wykorzystuje status osoby bezrobotnej jedynie w celu ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej, gdyż jej postawa jest sprzeczna z definicją osoby bezrobotnej, która winna być zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ ustalił dochody matki i siostry (które razem prowadzą gospodarstwo domowe), jako osób zobowiązanych do alimentacji wnioskodawczyni – na łączną miesięczną kwotę 1752,52 zł. Przy czym podał, że osoby te nie wyraziły zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Ponadto organ podał, iż wielokrotnie proponował wnioskodawczyni pomoc w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych: pielęgniarskich, terapii zajęciowej i lekarza psychiatry, aby odciążyć wnioskodawczynię od obowiązków opiekuńczych nad matką i siostrą, co umożliwiłoby podjęcie pracy, ale odmawiała. Ośrodek wskazał też na własne możliwości finansowe, podając że miesięcznie z dotacji celowej przekazanej z budżetu państwa na realizację własnych zadań bieżących gmin dysponuje na zasiłki i pomoc w naturze kwotą 3519,75 zł., z czego korzysta 28 rodzin bezrobotnych.

Od decyzji organu I instancji D.D. wniosła odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. wskazując, iż w jej ocenie zasiłek winien być jej przyznany na czas do dnia 30 czerwca 2007 r. Odwołująca nie zakwestionowała natomiast wysokości zasiłku.

Po rozpatrzeniu odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia [...] r., utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. Organ odwoławczy wskazał, że czasookres przyznania zasiłku został pozostawiony przez ustawodawcę ocenie ośrodka pomocy społecznej, który powinien mieć jedynie na względzie okoliczności sprawy (art. 38 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej). W ocenie Kolegium, za zasadnością rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji co od okresu, na jaki zostało przyznane świadczenie, przemawia stan budżetu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. i konieczność przyznawania świadczeń znacznej liczbie rodzin. Jak wynika z wyjaśnień organu pierwszej instancji, w 2006 r. na zasiłki okresowe GOPS otrzymał decyzją Wojewody kwotę 42.200 zł. Środki te zostały rozdysponowane dla rodzin osób bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłku, mających na utrzymaniu małoletnie dzieci oraz dla osób bezrobotnych i niepełnosprawnych. W tym stanie rzeczy za racjonalne należy uznał przyznanie wnioskodawczyni zasiłku okresowego na okres 4 miesięcy. Wobec powyższego uznał, że w niniejszej sprawie organ I instancji działał w granicach prawa.

Organ odwoławczy dodał ponadto, że decyzja organu I instancji o przyznaniu zasiłku okresowego do 31 maja 2006 r. nie pozbawia jednak D.D. prawa do przyznania jej zasiłku okresowego z pomocy społecznej za okres po 31 maja 2006 r., jeżeli złożony zostanie przez nią wniosek o przyznanie takiego świadczenia do Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi D.D. zarzuciła decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. naruszenie art. 106 ust. 3 i art. 38 ust. 5 w zw. z art. 100 oraz art. 7 pkt 4, art. 8 ust. 1 pkt 1 i art. 147 ust. 3 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, poprzez błędne przyjęcie, że przyznanie zasiłku okresowego na okres czterech miesięcy, wyłącznie w oparciu o kryterium możliwości finansowych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej bez uwzględnienia jako priorytowego kryterium sytuacji osobistej i finansowej skarżącej, jest prawidłowe i uzasadnione. W ocenie skarżącej zasadniczego i przesądzającego kryterium oceny, na jaki okres w przypadku konkretnej osoby winien zostać przyznany zasiłek, nie może stanowić sytuacja finansowa ośrodka pomocy społecznej i stan posiadanych przez niego środków, ale sytuacja osobista i materialna konkretnej osoby ubiegającej się o zasiłek okresowy. Organy zarówno pierwszej jak i drugiej instancji nie odniosły się do sytuacji skarżącej przy ocenie długości okresu, na jaki należałoby w jej przypadku zasiłek ten przyznać.

Zarzucając naruszenie art. 100 ustawy o pomocy społecznej skarżąca stwierdziła, że w zaskarżonej decyzji zasada z tego przepisu wynikająca została rażąco naruszona, bowiem z uzasadnienia decyzji nie wynika, aby organ kierował się przede wszystkim dobrem skarżącej jako ubiegającej się o pomoc społeczną, ale podstawą rozstrzygnięcia w zakresie długości okresu przyznania zasiłku uczynił możliwości finansowe ośrodka pomocy społecznej, co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m.in. przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2 art. 1 powołanej ustawy).

Sąd nie przejmuje jednakże sprawy administracyjnej do końcowego załatwienia, lecz ma jedynie ocenić działalność organu orzekającego.

Przedmiotem niniejszego postępowania i rozważań Sądu jest legalność decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...]r., utrzymującej w mocy decyzję Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. w przedmiocie przyznania zasiłku okresowego. Postępowanie administracyjne w sprawie prowadzone było na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 593 ze zm.).

Na wstępie wskazać należy, że decyzje wydawane na podstawie przepisów powoływanej wyżej ustawy mają co do zasady charakter decyzji uznaniowych. Uznanie administracyjne jest konstrukcją prawną pozwalającą organowi administracji publicznej na wybór konsekwencji prawnych powstania sytuacji, do której odnosi się hipoteza normy prawnej. W przypadku zasiłków w ramach pomocy społecznej organ administracji może sam ustalić w szczególności czasookres na jaki przyznaje zasiłek. Uznanie to jest jednak ograniczone kierunkowymi dyrektywami wyboru, jakimi są: interes społeczny i słuszny interes obywateli. Spełnienie kryteriów przez ubiegającego się o zasiłek nie oznacza, że istnieje po jego stronie roszczenie o przyznanie świadczenia w wysokości i na czas, który sam określa. Natomiast organ administracji, rozpoznając wniosek o przyznanie zasiłku, musi mieć na względzie nie tylko interes osoby wnioskującej, lecz także interesy innych osób będących w trudnej sytuacji materialnej.

Decyzje administracyjne wydawane w ramach uznania administracyjnego podlegają kontroli, która sprowadza się wyłącznie do oceny, czy organ administracji uwzględnił całokształt okoliczności faktycznych mających wskazywać na interes osoby ubiegającej się o zasiłek, interes społeczny, słuszny interes obywateli oraz czy w ramach uznania nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów. Innymi słowy kontrola przez sąd administracyjny legalności decyzji administracyjnej opartej o konstrukcję uznania administracyjnego, wydanej w oparciu o prawidłowo ustalony stan faktyczny, w sprawie, w której nie doszło do naruszenia przepisów postępowania mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie obejmuje kwestii zasadności skorzystania przez organ z przysługującego mu uprawnienia.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszenia przepisów postępowania mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Stan faktyczny został ustalony prawidłowo, a organy przyznając D.D. zasiłek okresowy prawidłowo oceniły jej sytuację materialną i osobistą, a z drugiej strony własne możliwości finansowe - w kontekście ogólnej liczby osób ubiegających się o pomoc oraz posiadanych środków finansowych. W tej sytuacji uznanie organu, że istnieje możliwość przyznania skarżącej zasiłku na okres od 1 lutego 2006 r. do 31 maja 2006 r. w wysokości 161,35 zł miesięcznie, nie narusza prawa.

Organy wyczerpująco wyjaśniły motywy podjętego rozstrzygnięcia wskazując, że dysponują ograniczonymi środkami finansowymi oraz że muszą mieć na względzie nie tylko potrzeby skarżącej, ale także potrzeby innych osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej. Skarżąca podnosi co prawda, że z decyzji nie wynika precyzyjnie, dlaczego przyznano jej zasiłek jedynie na okres czterech miesięcy. Istotnie w uzasadnieniu decyzji nie wyjaśniono wyczerpująco tej przesłanki, niemniej zważywszy, iż zasiłek ten może mieć postać jednorazowej pomocy, przyznanie go na okres czterech miesięcy nie stanowi naruszenia prawa. Ponadto zauważyć należy, że zadaniem pomocy społecznej nie jest udzielanie świadczeń pieniężnych w celu zapewnienia świadczeniobiorcy stałego źródła utrzymania, lecz służenie mu pomocą, aby poprzez wspólne działania, zarówno państwa jak i uprawnionego, zlikwidować nie tylko skutki, ale i przyczynę jego trudnej sytuacji życiowej. Z załączonego materiału dowodowego w sprawie wynika, że prawidłowo organy oceniły postawę D.D. jako pasywną i roszczeniową, nie podejmującą współdziałania z Ośrodkiem w celu przezwyciężenia swojej trudnej sytuacji życiowej. W zasadzie na wszystkie oferty i formy pomocy uprawniona reagowała negatywnie, żądając jedynie przyznania świadczeń pieniężnych. Ośrodek pomocy społecznej przedstawiał i proponował wnioskodawczyni cały wachlarz możliwości, które pozwoliłyby jej na większą aktywność zawodową i życiową oraz poprawę sytuacji bytowej. Nie przyjęła pomocy w formie wykupienia obiadów w stołówce szkolnej, odmówiła skorzystania ze specjalistycznej pomocy medycznej dla sprawowania opieki nad chorą matką i siostrą argumentując, że mają zapewnioną opiekę lekarską, Nie skorzystała wreszcie z żadnych propozycji uczestniczenia w pracach interwencyjnych, z powodu konieczności sprawowania opieki nad matką i siostrą, w sytuacji gdy organ taką pomoc opiekuńczą oferował. Wskazuje to na brak realizacji powinności współdziałania w rozwiązywaniu własnych i rodzinnych problemów, mimo że organ wskazał na różne sposoby i możliwości w tym zakresie, a także zwrócił uwagę na obowiązki rodzinne, w tym alimentacyjne ze strony matki na rzecz uprawnionej.

W ocenie Sądu organy przy ustalaniu okresu przyznania zasiłku wzięły pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy i szczegółowo je przedstawiły. Tym samym nie przekroczyły granic dozwolonego uznania administracyjnego i nie naruszyły prawa.

Mając na względzie powyższe Sąd, na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, oddalił skargę jako nieuzasadnioną.

A.R.