Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Zbigniew Łoboda po rozpoznaniu w dniu 3 października 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale I sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego z dnia 1 września 2016 r. (sygn. akt I SA/Wr 643/16). w sprawie ze skargi A sp. z o.o. z/s w K. na decyzję Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego za październik 2013 r. postanawia: utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie referendarza sądowego z dnia 1 września 2016 r. (sygn. akt I SA/Wr 643/16).

W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie 23.806 zł strona skarżąca wniosła o zwolnienie od kosztów sądowych powołując się na złożony przez nią wniosek o ogłoszenie upadłości.

W oświadczeniu o majątku i dochodach strona podała, że wartość jej kapitału zakładowego wynosi 1.001.200 zł, wartość środków trwałych to 1.202.901 zł, a w poprzednim roku podatkowym odnotowano stratę na poziomie 1.544.909 zł. Spółka posiada jeden rachunek bankowy z saldem 44.000 zł. Podała, że wartość zobowiązań wynosi 10.762.000 zł, a należności 679.000 zł.

Do wniosku załączona została kopia wniosku dłużnika o ogłoszenie upadłości z dnia 2 czerwca 2016 r. z załącznikami. Z wniosku wynika, że spółka ma zobowiązania wobec jednego z jej wspólników na kwotę 14.000.000 zł oraz wobec Dyrektora Izby Celnej w wysokości 1.092.550 zł. Zgodnie z listą wierzycieli, łączna wartość zobowiązań spółki wynosi 21.178.718,92 zł.

Ponadto z załączonych dokumentów wynika, że na dzień 4 maja 2016 r. kapitał własny spółki był ujemny na poziomie 6.972.826,73 zł, wartość zobowiązań krótkoterminowych 2.256.750,15 zł i należności krótkoterminowych 403.836,14 zł. Spółka dysponowała na ww. dzień środkami pieniężnymi w kasie i na rachunkach w kwocie 44.811,32 zł. Do 4 maja 2016 r. przychody netto ze sprzedaży wyniosły 1.850.678,06 zł i odnotowana została strata w wysokości 8.942.347,68 zł

Z dokumentów przedłożonych na wezwanie skierowane na podstawie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm. – dalej: p.p.s.a.) wynika, że na koniec 2015 r. odnotowane zostały przychody netto w kwocie 10.136.983,54 zł, strata natomiast wyniosła 1.544.909,03 zł. Zgodnie z deklaracjami VAT-7 za kwiecień, maj i czerwiec 2016 r., spółka dokonała dostaw towarów i usług o wartościach odpowiednio 1.106.712 zł, 316.688 zł i 220.930 zł oraz dokonała zakupów związanych z działalnością opodatkowaną na kwoty odpowiednio 308.610 zł, 31.109 zł i 52.962 zł.

Przedłożono również dokumenty potwierdzające egzekucję zobowiązań podatkowych.

Postanowieniem z dnia 1.09.2016 r. referendarz sądowy przyznał wnioskodawcy prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie przewyższającej kwotę 10.000 zł (pkt I postanowienia), odmawiając przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie (pkt II postanowienia).

W sprzeciwie od tego postanowienia (złożonym w terminie) strona skarżąca, reprezentowana przez pełnomocnika, zarzuciła naruszenie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. oraz wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przyznanie jej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Kwestionując podstawy do zwolnienia skarżącej spółki jedynie od części wymaganego wpisu od skargi skarżąca zarzuciła, że gdyby miała możliwość poniesienia jakichkolwiek kosztów to by nie zwracała się o przyznanie prawa pomocy. Akcentując powyższe oraz domagając się zwolnienia od całości wymaganego w sprawie wpisu sądowego skarżąca podniosła, że aktualnie nie dysponuje środkami pieniężnymi, które wystarczyłyby na poniesienie kosztów sądowych w części od której skarżąca nie uzyskała zwolnienia. Odwołując się do treści art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. podkreśliła, że przesłanką przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym jest wykazanie przez wnioskodawcę, że nie ma on dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. W ocenie skarżącej spółki, wspomnianą przesłankę skarżąca spółka w sprawie wykazała albowiem przedstawiona przez stronę sytuacja finansowa nie pozostawia wątpliwości, że skarżąca nie jest w stanie ponieść wysokości wymaganego w sprawie wpisu sądowego od skargi. Do okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym przez spółkę zakresie strona zaliczyła – złożenie przez nią wniosku o ogłoszenie upadłości oraz konsekwencje wdrożonych wobec spółki czynności egzekucyjnych w postaci zabezpieczenia wszystkich kont oraz majątku spółki.

Do sprzeciwu dołączono kserokopie zawiadomień o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego i wkładu oszczędnościowego na łączną kwotę ponad 300.000 zł, skierowane do dłużnika zajętej wierzytelności – Banku A., Banku B w W. oraz Banku C w K.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

W myśl art. 260 § 1 p.p.s.a. w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 73 ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. poz. 658), rozpoznając sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego o odmowie przyznania prawa pomocy, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy.

W sprawie, przedmiotem sprzeciwu jest postanowienie referendarza sądowego na mocy którego strona skarżąca uzyskała prawo do zwolnienia od kosztów sądowych w zakresie częściowym, tj. ponad kwotę 10.000 zł. Zdaniem skarżącej spółki, przedstawiona przez nią sytuacja majątkowa uzasadniała zwolnienie wnioskodawcy od całości wpisu od skargi.

W ocenie Sądu, przedstawiona przez stronę dokumentacja, w tym także ta złożona na etapie sprzeciwu, nie daje podstaw do przyznania skarżącej spółce prawa pomocy w zakresie przez nią wnioskowanym, co nakazuje uznać dalej idące żądanie strony za bezzasadne.

W ustosunkowaniu do treści sprzeciwu na wstępie należy zaznaczyć, że sformułowany w nim zarzut nie został przedstawiony w sposób prawidłowy. Powołany przez stronę skarżącą § 1 pkt 1 art. 246 p.p.s.a. dotyczy bowiem osób fizycznych, gdy tymczasem stroną skarżącą w sprawie jest spółka kapitałowa tj. osoba prawna. W wypadku natomiast podmiotu tego rodzaju prawidłowo sformułowany zarzut odnosić się winien do § 2 art. 246 p.p.s.a. Z uwagi również na to, że strona skarżąca domagała się zwolnienia tylko od całości kosztów sądowych (a nie także ustanowienia pełnomocnika z urzędu), zakres wniosku należało odnieść do żądania zwolnienia w zakresie częściowym (art. 245 § 3 p.p.s.a.), a nie jak podkreślano w sprzeciwie, w zakresie całkowitym. W związku z tym należy przypomnieć, że w myśl art. 246 § 2 pkt 2) p.p.s.a. osobie prawnej może być przyznane prawo pomocy w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Trzeba również przy tej okazji zwrócić uwagę na powszechnie aprobowany w orzecznictwie sądowym pogląd co do tego, że w procedurze planowania wydatków związanych z prowadzoną działalnością podmioty, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinny uwzględniać także konieczność posiadania środków na prowadzenie postępowań sądowych (por. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9.10.2014 r., sygn. akt I SA/Kr 1276/13; dostępne na stronie - http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Odwołując się do materiału dowodowego sprawy jakim dysponował referendarz sądowy na dzień wydania zaskarżonego postanowienia należy stwierdzić, że dokumenty złożone na poparcie wniosku nie pozwalały przyjąć, by wynikająca z przedłożonych przez stronę dokumentów sytuacja majątkowa spółki dawała podstawy do przyjęcia, że spółka nie dysponuje środkami pieniężnymi na opłacenie wpisu w zakresie wskazanym w orzeczeniu referendarza. Jak trafnie zwrócił uwagę referendarz sądowy, złożone przez spółkę deklaracje VAT-7 za miesiące bezpośrednio poprzedzające wniesienie skargi (kwiecień, maj 2016 r.) a także za czerwiec 2016 r. wskazują na to, że w tym okresie spółka wykazywała wysokie obroty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Wartość dokonywanych przez spółkę dostaw towarów i świadczenia usług w miesiącach od kwietnia do czerwca 2016 r. wyniosła bowiem odpowiednio kwotę – 1.106.712 zł, 316.688 zł i 220.930 zł. Dodatkowo, ze złożonego przez spółkę na etapie ubiegania się o prawo pomocy wniosku o ogłoszenie upadłości (z dnia 2.06.2016 r.) wynika, że na dzień zgłoszenia wniosku o upadłość na rachunkach spółki znajdowały się środki pieniężne w kwocie 62.400,80 zł. Wszystkie te okoliczności świadczą o tym, że na dzień wniesienia skargi spółka dysponowała środkami, które mogła przeznaczyć na opłacenie kosztów sądowych.

Oceny tej nie zmienia fakt wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Wniosek ten nie został bowiem dotychczas oceniony przez sąd, zaś jak wynika z uzasadnienia wnioskodawca powołuje się w jego treści na przysługujący mu majątek jaki miałby wystarczyć na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Spółka sama przyznaje zatem, że dysponuje środkami na pokrycie kosztów związanych z procesem upadłościowym, wobec czego trudno byłoby zakładać, że nie jest w stanie wyasygnować środków na koszty postępowania sądowo-administracyjnego.

Dodatkowo podnieść należy, że wbrew intencjom strony kwestionującej orzeczenie referendarza, również dokumenty załączone do sprzeciwu nie dają podstawy dla zmiany zaskarżonego postanowienia. Wprawdzie z ich treści istotnie wynika, że w stosunku do spółki dokonano zajęcia na kwotę ponad 300.000 zł, jednakże dowodzą one również niespójności z danymi zawartymi w załączonym do wniosku oświadczeniu. W dokumencie tym wskazano bowiem, że strona skarżąca dysponuje jednym rachunkiem bankowym, na którym zgromadzono oszczędności w kwocie 44.000 zł (A). Tymczasem zajęcia dokonane na rzecz Urzędu Skarbowego w K. jednoznacznie świadczą o tym, że strona skarżąca dysponuje także innymi rachunkami (prowadzonymi przez Bank A., Bank B w W. oraz przez Bank C w K. Niewątpliwie zatem spółka nie wymieniła w oświadczeniu wszystkich rachunków bankowych prowadzonych dla przedsiębiorstwa i nie zdała tym samym pełnej relacji z wartości przysługujących jej praw majątkowych.

Końcowo należy dodać, że w zaskarżonym postanowieniu uwzględniono łączny zakres finansowego obciążenia jakie ciąży na skarżącej spółce z tytułu kosztów sądowych wymaganych także w innych jej sprawach jakie zostały zarejestrowane przed tut. Sądem.

Mając na uwadze powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu działając na podstawie art. 260 w zw. z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.