Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Wiesław Morys po rozpoznaniu w dniu 24 września 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Starosty T. o rozstrzygnięcie sporu między Starostą T. a Prezydentem C. o właściwość organu do rozpoznania sprawy w przedmiocie ponoszenia wydatków na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo – wychowawczej postanawia: 1. odrzucić wniosek, 2. zwrócić Staroście T. ze środków Naczelnego Sądu Administracyjnego kwotę 100 (sto) złotych tytułem uiszczonego wpisu od wniosku.

Wnioskiem z dnia 5 lipca 2013 r. Starosta T. zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o wskazanie właściwego organu zobowiązanego do rozpoznania sprawy w przedmiocie ponoszenia wydatków na utrzymanie dziecka – A. U. w placówce opiekuńczo – wychowawczej.

W uzasadnieniu wniosku wskazał, że w jego ocenie miastem właściwym do ponoszenia kosztów utrzymana A. U., umieszczonej w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo – Wychowawczej w C., jest C., a to zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 135).

W odpowiedzi na wniosek Prezydent C. podniósł, iż z uwagi na to, że do chwili umieszczenia małoletniej w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo – Wychowawczej w C., tj. do dnia [...] lipca 2012 r. opiekę nad nią sprawował jej ojciec P. U. mający miejsce zamieszkania w T. G., po myśli art. 191 ust. 1 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, powiatem właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania dziecka jest powiat t.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Będąca przedmiotem sporu sprawa nie ma charakteru sprawy administracyjnej, zatem wniosek o rozstrzygnięcie tego sporu nie podlega rozpoznaniu przez sąd administracyjny.

Spory o właściwość między organami administracji publicznej powstają w związku z odmienną oceną kompetencji tych organów określonej w przepisach prawa. Jako spór o właściwość można określić obiektywnie istniejącą sytuację prawną, w której zachodzi rozbieżność poglądów między organami administracji publicznej co do zakresu ich działania, w tym przede wszystkim co do upoważnienia do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia tej samej sprawy administracyjnej (p. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Komentarz, pod red. T. Wosia, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2011 r., s. 94). Chodzi tu więc nie o każdą sprawę, którą upoważniony jest załatwić organ administracji publicznej, ale indywidualną sprawę należącą do jego właściwości, mającą cechy sprawy administracyjnej, czyli przede wszystkim załatwianą władczo w określonej prawem procesowym formie działania, przeto nie tylko rozstrzyganą przez organ administracji publicznej, ale też w ramach postępowania uregulowanego procedurą administracyjną.

Zagadnienie dotyczące umieszczenia dziecka w ośrodku opiekuńczo – wychowawczym i pokrycia wydatków z tym związanych do 1 stycznia 2012 r. regulował art. 86 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.). Ustęp 4 powołanego przepisu przewidywał, że "powiat prowadzący całodobową placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub rodzinę zastępczą przyjmującą dziecko oraz powiat, na terenie którego funkcjonuje całodobowa placówka opiekuńczo – wychowawcza zawiera z powiatem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przejętego dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub skierowaniem do całodobowej placówki opiekuńczo – wychowawczej porozumienie w sprawie umieszczenia dziecka i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 2 lub 3". W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, że porozumienie, o którym mowa w tym przepisie prawa nie miało charakteru aktu administracyjnego lecz umowy cywilnoprawnej. Jeżeli zatem sprawa pokrywania kosztów umieszczenia i pobytu dziecka w placówce opiekuńczo – wychowawczej załatwiana jest w formie porozumienia (umowy) między powiatami, to znaczy, że w tym przypadku nie mamy do czynienia ze sprawą administracyjną. Brak jest bowiem materialnoprawnej podstawy do wydania przez organy decyzji administracyjnej (p. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 lipca 2010 r., sygn. akt I OW 52/10, z dnia 1 czerwca 2009 r., sygn. akt I OW 37/09, publ. w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Z dniem 1 stycznia 2012 r. przepis art. 86 ustawy o pomocy społecznej został uchylony na podstawie art. 218 pkt 16 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887). Jednocześnie w ustawie tej zawarto art. 191 ust. 4, który stanowi odpowiednik uchylonego art. 86 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z treścią tego przepisu powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka lub placówka opiekuńczo – wychowawcza, zawiera z powiatem, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, porozumienie w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków na jego opiekę i wychowanie.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpoznającego niniejszą sprawę pogląd wyrażony pod rządami poprzednio obowiązującego art. 86 ustawy o pomocy społecznej, że porozumienie między powiatami w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków na jego opiekę i wychowanie ma charakter umowy cywilnoprawnej, pozostaje aktualny w obecnym stanie prawnym (p. też postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 marca 2012 r., sygn. akt I OW 3/12 oraz I OW 14/12, z dnia 23 września 2012 r., sygn. akt I OW 31/12, publ. jw.). Wobec powyższego stwierdzić należy, że rozstrzygnięcie sporu o właściwość w sytuacji, kiedy organy administracyjne zobligowane są do zawarcia porozumienia, oznaczałoby rozstrzygnięcie kwestii właściwości w sprawie cywilnej, skoro sprawy te nie podlegają rozpoznawaniu w trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i rozstrzyganiu w formie decyzji w rozumieniu tych przepisów. W konsekwencji tego niepodobna twierdzić, aby w takiej sprawie powstał spór o właściwość w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) w zw. z art. 22 § 1 pkt 1 K.p.a.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Zatem mając powyższe wywody na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 15 § 2, art. 64 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowił, jak w sentencji. O zwrocie całego uiszczonego wpisu sądowego orzeczono na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 w związku z art. 64 § 3 tej ustawy.