Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Krawczyk (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Włodzimierz Kubik, Sędzia WSA Rafał Wolnik, Protokolant Referent Anna Cyganek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2008 r. sprawy ze skargi M. K. i K. K. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie dozoru pojazdu 1. uchyla zaskarżone postanowienie i orzeka, że nie podlega ono wykonaniu w całości, 2. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w K. na rzecz skarżących kwotę [...] ([...]) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniu [...] r. samochód marki [...] o numerze rejestracyjnym [...] stanowiący własność A. O. zamieszkałego w B., ul. [...] został usunięty z drogi publicznej na zlecenie funkcjonariuszy Komendy Miejskiej Policji w B. i zabezpieczony na parkingu strzeżonym PHU "[...]" S.C. M. i K. K. W związku z nieodebraniem tego pojazdu przez właściciela Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w B. decyzją znak: [...], wydaną w oparciu o art. 130 a ust. 1 i ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym ( Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) oraz § 8 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia

2002 r. w sprawie usuwania pojazdów ( Dz. U. Nr 134, poz. 1133 ze zm.) orzekł o jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa.

Pismem z dnia [...]r. K. K. prowadzący wraz z M. K. działalność gospodarczą w ramach Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego "[...]" S.C. z siedzibą w B. wystąpił do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. o refundację kosztów przechowywania opisanego pojazdu za okres od dnia [...]r. do dnia [...]r.

W wyniku tego wystąpienia Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. postanowieniem z dnia [...]r., sprostowanego postanowieniem z dnia [...]r., przyznał PHU "[...]" M. i K. K. zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór przedmiotowego pojazdu w okresie od dnia

[...]r. do [...]r. w wysokości [...] zł za każdy pełny i rozpoczęty miesiąc, co dało łączną kwotę [...] zł. W podstawie prawnej tego orzeczenia organ podał art. 102 § 2 i § 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm. – dalej u.p.e.a.) w związku z § 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 50, poz. 449). W uzasadnieniu zaś podał, że określony przepisami u.p.e.a. zakres obowiązków dozorcy jest adekwatny do obowiązków przechowawcy określonych przepisami Kodeksu cywilnego. Ponieważ zaś u.p.e.a. nie określa kryteriów ustalania wynagrodzenia dozorcy organ likwidacyjny był zobowiązany do odpowiedniego zastosowania art. 836 k.c., w myśl którego jeżeli wysokość wynagrodzenia nie jest określona w umowie albo taryfie przechowawcy należy się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte. Oznacza to, że określając takie wynagrodzenie należy uwzględnić zakres obowiązków przechowawcy (dozorcy) i okoliczności towarzyszące przechowaniu, jak miejsce przechowania, warunki sprawowania pieczy nad zajętą ruchomością oraz wielkość składowanego przedmiotu i powierzchnię niezbędną do jego składowania. Biorąc pod uwagę powyższe organ wezwał zarządcę parkingu do wykazania, jakie wynagrodzenie rynkowe, w danych stosunkach przyjęte, jest pobierane za przechowywanie rzeczy o tych samych właściwościach i w tych samych warunkach oraz jakie wydatki konieczne zostały poniesione za pełnienie dozoru w/w pojazdu. W przedłożonej przez zarządcę parkingu kalkulacji kosztów zakładowych za dozór pojazdów wskazana została kwota [...] zł netto za dobę ([...] zł brutto). Ponadto zarządca przedłożył wykaz stawek powszechnie stosowanych na parkingach w B. i K. mieszczących się w przedziale od [...] zł do [...] zł za dobę dozorowania pojazdu, co dawało średnią stawkę [...] zł za dobę dozorowania brutto. W tym stanie rzeczy Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. zwrócił się do Starostwa Powiatu Bielskiego i Starostwa Powiatu B. o udostępnienie informacji o wysokości opłat za parkowanie na parkingach wyznaczonych na podstawie art. 130a ust. 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym. W odpowiedzi organ otrzymał uchwałę Nr [...] Rady Powiatu w B. z dnia [...]r. w sprawie ustalenia wysokości opłat za usunięcie pojazdu z drogi na parking oraz jego parkowanie, a także uchwałę Nr [...] Rady Miejskiej w B. z dnia [...]r. w sprawie ustalania wysokości opłat za usunięcie pojazdu z drogi na parking strzeżony oraz za jego parkowanie. W świetle obu tych uchwał opłata za jedną dobę parkowania pojazdu o masie całkowitej do 3,5 t wynosiła [...] zł, a opłata za miesiąc parkowania takiego pojazdu [...] zł. W następstwie czego organ organ likwidacyjny przyjął stawkę [...] zł za miesiąc parkowania i orzekł jak w sentencji.

W zażaleniu na to postanowienie, sporządzonym przez pełnomocnika przechowawców M. i K. K., wnieśli oni o jego uchylenie i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji celem ustalenia wynagrodzenia za dozór zgodnie z taryfą wynikającą z uchwały Nr [...] Rady Miejskiej B. z dnia [...] r. w sprawie ustalenia wysokości opłat za usunięcie pojazdu z drogi na parking oraz za jego parkowanie, która obowiązywała w czasie wykonywania dozoru przedmiotowego pojazdu. W uzasadnieniu podali, że przyznana przechowawcy kwota została w sposób niesłuszny zaniżona. Zgodnie bowiem z dyspozycją zastosowanego w sprawie art. 836 k.c., skoro Naczelnik Urzędu Skarbowego nie zawarł umowy przechowania, w przedmiotowej sprawie obowiązująca jest taryfa określona w uchwale Rady Miejskiej obowiązująca w dacie tego przechowania. Powołana zaś w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia uchwała Rady Miejskiej w B. z dnia [...]r. nie mogła znaleźć zastosowania w sprawie, bowiem weszła w życie dopiero z dniem [...]r., a dozór był sprawowany do dnia

[...]r. kiedy to obowiązywała uchwała z dnia [...]r. Z tej ostatniej uchwały wynika, że obowiązująca stawka za dobę parkowania pojazdów o dopuszczalnej masie do 3,5 t wynosiła [...] zł. Jednocześnie w uchwale tej nie przewidziano stawki miesięcznej, a w konsekwencji obowiązującą opłatę za miesiąc parkowania pojazdu wyznaczał iloczyn liczby dni parkowania pojazdu i stawki dziennej. Kwoty tej strona wnosząca zażalenie nie określiła z uwagi na nieczytelne określenie daty początkowej okresu, za jaki należy się jej wynagrodzenie (data ta została, jak wyżej wskazano sprostowana postanowieniem z dnia [...]r.).

Zaskarżonym postanowieniem Dyrektor Izby Skarbowej w K. działając na podstawie art. 138 § 2 w zw. z art. 144 k.p.a. oraz art. 17 § 1, art. 18, art. 23 § 1 i § 4 pkt 1 i art. 102 § 4 u.p.e.a. uchylił w całości postanowienie organu I instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji.

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia podał, że w myśl art. 130a ust. 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym pojazd usunięty z drogi w trybie ust. 1 i ust. 2 tego artykułu i nieodebrany przez uprawnioną osobę w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia uznaje się za porzucony z zamiarem wyzbycia się. Pojazd ten przechodzi na własność Skarbu Państwa z mocy ustawy. O przejęciu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa, stosownie do § 8 ust. 1 rozporządzenia w sprawie usuwania pojazdów, orzeka naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego, a decyzja ta ma charakter deklaratoryjny. W przedmiotowej sprawie Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w B. otrzymał dopiero w dniu [...]r. z Komendy Miejskiej Policji w B. dokumentację przedmiotowego samochodu pozwalającą na wszczęcie opisanego postępowania. W dalszej części uzasadnienia organ odwoławczy powołując się na treść § 6 rozporządzenia w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz art. 102 § 2 u.p.e.a. podał, że organ likwidacyjny winien przyznać dozorcy zwrot koniecznych wydatków poniesionych w związku z dozorem oraz wynagrodzenie za dozór. W tej sytuacji, w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej, Naczelnik Urzędu Skarbowego błędnie powołał się na zapisy uchwał Rady Miejskiej w B. z dnia [...]r. oraz Rady Powiatu w B. z dnia [...]r. bowiem określają one jedynie wysokość opłat za usunięcie pojazdu z drogi i jego parkowanie nakładanych na właściciela usuniętego pojazdu wskazanego w dowodzie rejestracyjnym lub na osobę wskazaną w zezwoleniu na odbiór pojazdu. W ustawie Prawo o ruchu drogowym nie ma bowiem przepisu wskazującego, aby koszty parkowania ustalone przez radę powiatu na podstawie art. 130a ust. 6 tej ustawy obciążały Skarb Państwa jako właściciela pojazdu nabytego w trybie art. 130a ust. 10 tejże ustawy. Nabycie własności pojazdu z mocy ustawy pozbawione jest też jakichkolwiek obciążeń, do poniesienia których zobowiązany był poprzedni właściciel pojazdu. Tym samym jedyną podstawą prawną do przyznania dozorcy zwrotu koniecznych wydatków stanowi art. 102 § 2 u.p.e.a. W celu zaś określenia poniesionych przez dozorcę koniecznych wydatków oraz przyznania wynagrodzenia za dozór organ likwidacyjny winien wezwać Spółkę do szczegółowego rozliczenia poniesionych wydatków oraz ich rzetelnego udokumentowania. Wymogów tych nie spełniała odpowiedź Spółki udzielona organowi na kierowane do niej wezwanie. W odpowiedzi tej Spółka choć przedstawiła rozliczenie wydatków i wskazała, że pobierane przez nią wynagrodzenie wynosi [...] zł brutto za dobę dozorowania pojazdu, to jednak nie przedstawiła żadnej dokumentacji (np. faktur) potwierdzającej poniesione wydatki. W tej sytuacji Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. odstąpił od przeprowadzenia dalszego postępowania wyjaśniającego i niezasadnie oparł swoje rozstrzygnięcie na przywołanych uchwałach Rady Powiatu i Rady Miejskiej. Wobec powyższego ponownie rozpatrując sprawę organ likwidacyjny winien ustalić na podstawie dokumentów źródłowych jakie konieczne wydatki zostały poniesione przez PHU "[...]" S.C. M. i K. K. i dopiero w oparciu o ten materiał źródłowy ustali należny zwrot poniesionych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór. Organ nadzoru nakazał także organowi likwidacyjnemu odnieść się do żądania Spółki dotyczącego okresu, za który zwracane są koszty parkowania samochodu.

Skargę na to postanowienie oraz dziewięć innych postanowień wydanych w podobnych sprawach wnieśli jednym pismem M. i K. Kł. zastępowani przez radcę prawnego B. D. W piśmie tym domagali się uchylenia zaskarżonego aktu oraz uchylenia poprzedzającego go postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. i zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucili naruszenie przepisu art. 102 § 2 u.p.e.a. poprzez błędne uczynienie z niego podstawy do przyznania skarżącym wynagrodzenia z tytułu sprawowanego dozoru oraz błędną jego wykładnię, w związku z: przyznaniem skarżącym bezpodstawnie statusu dozorcy oraz wskazaniu na konieczność udokumentowania wydatków przy żądaniu skarżących domagających się jedynie wypłaty wynagrodzenia.

W obszernym uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżących podniósł, że wszystkie zaskarżone postanowienia dotyczą identycznych stanów faktycznych i są związane z prowadzeniem przez skarżących parkingu strzeżonego w oparciu o zarządzenie Starosty B. wydanego w oparciu o art. 130a ust. 5c Prawa o ruchu drogowym. Różnice między zaskarżonymi postanowieniami sprowadzają się zaś, ich zdaniem, jedynie do modelu przechowywanego samochodu i czasu za jaki należy się wynagrodzenie. Okoliczność ta jest bezsporna. W dalszej części uzasadnienia skarżący podnieśli, że spór między stronami sprowadza się do ustalenia stawki, według której winno zostać wypłacone wynagrodzenie za dozór zabezpieczonych przez Policję pojazdów. Odnosząc się do meritum skargi skarżący podali, że strona przeciwna przyjęła niewłaściwą podstawę prawną do przyznania skarżącym wynagrodzenia z tytułu wykonywanego dozoru. Powtarzając argumentację podniesioną w zażaleniu od postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B., wskazali, że podstawę ustalenia wysokości przysługującego im wynagrodzenia winna stanowić uchwała Rady Miejskiej w B. z [...]r., w której nie została przewidziana stawka za każdy pełny i rozpoczęty miesiąc parkowania albo art. 836 k.c. w zakresie w jakim przewiduje, że przechowawcy należy się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte. Podnieśli, że odpowiadając na wezwanie organu likwidacyjnego przedstawili kalkulację, zgodnie z którą stawka dzienna opłaty wyniosła [...] zł brutto, a organ ustalił, że średnia stawka za tę usługę na innych parkingach w B. i K. wyniosła [...] zł za dobę, co niewątpliwie należy uznać za przyjęte w danych stosunkach wynagrodzenie. Zdaniem skarżących podstawy prawnej przyznania koniecznych wydatków i wynagrodzenia za dozór nie mógł stanowić art. 102 § 2 u.p.e.a., a to z uwagi na brzmienie art. 100 § 4 tej ustawy.

Z tego ostatniego przepisu wynika bowiem, że dozorcy winien zostać doręczony przez poborcę skarbowego protokół zajęcia. Tym samym należy przyjąć, że skarżący nie byli formalnie dozorcami ustanowionymi w trybie przepisów u.p.e.a. lecz stroną stosunku zobowiązaniowego odpowiadającego treścią umowie przechowania. Gdyby nawet przyjąć, że przepisy u.p.e.a. znajdą zastosowanie w sprawie, to i tak zdaniem skarżących wyliczenia wynagrodzenia za przechowanie należy dokonać w oparciu o art. 836 k.c. na co wskazano w wyroku NSA z dnia 16 lutego 1999 r., sygn. akt I SA/Wr 2390/97, [w:] ONSA z 2000 r., Nr 1, poz. 28. Wreszcie skarżący podnieśli zarzuty w stosunku do wskazań skierowanych do organu likwidacyjnego w zaskarżonym postanowieniu. W szczególności zakwestionowali wskazanie dotyczące udokumentowania koniecznych wydatków poniesionych przez nich w związku z wykonywaniem dozoru. Podkreślili, że nie występowali o zwrot koniecznych wydatków związanych z dozorem, lecz jedynie o wynagrodzenie za dozór, stąd też wskazywanie na konieczność udokumentowania poniesionych wydatków jest bezpodstawne. Z istoty wynagrodzenia wynika, że jest to swojego rodzaju gratyfikacja za wykonane czynności, natomiast zwrot kosztów jest zwrotem poniesionych wydatków. Okoliczność, że w art. 102 § 2 u.p.e.a. jest mowa o wynagrodzeniu i poniesionych wydatkach z czego wynika, że pojęcia te mają odmienne znaczenie i pełnią rożne funkcje. Koszty zatem nie mieszczą się w wynagrodzeniu, ewentualnie, w razie zgłoszenia takiego żądania mogą to wynagrodzenie uzupełniać. W efekcie żądanie wynagrodzenia w wysokości określonej albo w taryfie, albo przyjęte w danych stosunkach nie uprawnia organu likwidacyjnego do żądania udowodnienia poniesionych wydatków, są to bowiem dwa odmienne roszczenia, których dozorca/przechowawca może domagać się niezależnie od siebie.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie. Odnosząc się do zarzutów skargi podał, że Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w B. dopiero w dniu [...]r. otrzymał z Komendy Miejskiej Policji w B. dokumentację pozwalającą na wszczęcie postępowania w sprawie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa przedmiotowego samochodu, a po wydaniu decyzji z dnia [...]r., przekazał ją przy piśmie z dnia [...]r. do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B. jako organu właściwego do przeprowadzenia likwidacji pojazdu. Organ nadzoru podał także, że stanowiący przedmiot postępowania pojazd został usunięty z drogi ponieważ kierujący nim nie posiadał aktualnej polisy OC. Następnie wskazał on na przepis § 6 ust. 1 rozporządzenia w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nakazujący do przechowywania ruchomości stosować odpowiednio przepisy art. 100 - 103 u.p.e.a Odpowiednie stosowanie przepisów zdaniem autora odpowiedzi na skargę nie oznacza, że przepisy te mają być stosowane wprost, a zatem mimo, iż w toku postępowania nie można było z oczywistych względów doręczyć dozorcy protokołu zajęcia, o czym stanowi art. 100 § 4 zd. drugie u.p.e.a., to jednak w sprawie znajduje zastosowanie art. 102 § 2 tej ustawy. Tym samym nie sposób zgodzić się z twierdzeniem strony skarżącej, iż organ nadzoru wydał zaskarżone postanowienie w oparciu o błędną podstawę prawną. Na zastosowanie art. 102 § 2 u.p.e.a. do ustalenia wynagrodzenia za przechowywanie pojazdów wskazał zarówno Naczelny Sąd Administracyjny (w wyroku z dnia 8 września 2006 r. I OSK 1184/05), jak i Sąd Najwyższy (w uchwale z dnia 19 czerwca 2007 r. III CZP 47/07). Wbrew twierdzeniom skarżącego opłaty ustalone przez Radę Miejską w B. uchwałą z [...] r. nie mogły stanowić podstawy przyznania dozorcy wynagrodzenia, podobnie zresztą jak i późniejsza uchwała tego organu czy uchwała Rady Powiatu w B. z

[...]r. Opłaty ustalone na podstawie art. 130a ust. 5 i ust. 6 Prawa o ruchu drogowym nie mogą odnosić się bowiem w żaden sposób do przyznania wydatków i wynagrodzenia od Skarbu Państwa za dozór dla podmiotów prowadzących parkingi. Tym samym organ podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu dotyczące wskazań skierowanych do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w B., co do dalszego trybu postępowania. W kwestii zarzutu dotyczącego bezpodstawnego żądania przedstawienia przez dozorcę rachunków dokumentujących poniesione wydatki organ zauważył, że w aktach sprawy znajduje się żądanie refundacji kosztów przechowywania przedmiotowego samochodu przedstawione przez Spółkę Cywilną "[...]", a zatem wbrew twierdzeniom skargi Spółka nie zwróciła się o przyznanie wynagrodzenia lecz o zwrot poniesionych wydatków.

W piśmie procesowym z dnia [...]r. złożonym na rozprawie pełnomocnik skarżących podał, że dla ustalenia okresu za jaki należy się wynagrodzenie dla dozorcy za wykonywanie dozoru nad pojazdem nie miało znaczenia kiedy organ wydający decyzję o przejęciu pojazdu otrzymał dokumentację pozwalającą na wszczęcie tego postępowania, bowiem pojazd ten przeszedł na własność Skarbu Państwa z mocy prawa z chwilą upływu sześciomiesięcznego terminu liczonego od dnia jego usunięcia z drogi. Decyzja zaś o jego przejęciu ma charakter deklaratoryjny. Tym samym po dniu przejścia własności na Skarb Państwa jest on zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych z przechowywaniem. Organ likwidacyjny wydając postanowienie o zwrocie koniecznych wydatków za dozór powinien przeprowadzić odpowiednie postępowanie wyjaśniające w tym zakresie, a nie arbitralnie ustalać okres i kwotę należną za dozór. W dalszej części pisma pełnomocnik podtrzymał stanowisko zajęte w skardze dotyczące podstaw prawnych i sposobu obliczania należnego skarżącym wynagrodzenia za dozór.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna aczkolwiek nie do końca z przyczyn podniesionych przez skarżących. Wskazać należy, że stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej (...) (art. 1 § 1). Kontrola o jakiej mowa sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2)

i polega na zbadaniu czy organy administracji w toku rozpoznawania sprawy nie naruszyły prawa materialnego i procesowego. W przypadku stwierdzenia naruszenia prawa, sąd dokonuje oceny wpływu tego naruszenia na wynik sprawy. Powyższe ustalenia dokonywane są wedle stanu prawnego i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu, a sąd nie jest w ich toku związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi < Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej p.p.s.a.>).

W pierwszym rzędzie wskazać należy, że stroną postępowania w niniejszej sprawie nie było Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe "[...]" Spółka Cywilna M. i K. K., jak wskazano w skardze oraz odpowiedzi na skargę lecz osoby fizyczne M. i K. K., które jako przedsiębiorcy pod tą firmą zarejestrowały się w ewidencji działalności gospodarczej. W orzecznictwie podkreśla się, że firma prowadzona przez osobę fizyczną nie może być stroną postępowania administracyjnego. Wynikająca z przepisów prawa okoliczność, iż osoba fizyczna działa pod określoną firmą, a firma ta stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) podlega wpisowi do ewidencji, nie może mieć wpływu na to, że stroną postępowania administracyjnego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest zawsze tylko przedsiębiorca, tzn. określona osoba fizyczna lub prawna prowadząca tę działalność (vide: m.in. wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 marca 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 2305/06 [w:] LEX nr 329763). Dla przyjęcia powyższego stanowiska bez znaczenia jest też okoliczność, że przedsiębiorców łączy umowa spółki cywilnej. Spółka taka jest bowiem stosunkiem zobowiązaniowym między wspólnikami, a przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie jest spółka cywilna lecz wspólnicy.

Przechodząc do merytorycznej oceny zaskarżonego aktu należy wskazać, że art. 130a ust. 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym przewiduje instytucję przejścia z mocy ustawy na rzecz Skarbu Państwa własności pojazdów, które zostały usunięte z drogi na skutek naruszenia przepisów o bezpieczeństwie lub porządku ruchu drogowego wskazanych w ust. 1 lub ust. 2 tego artykułu oraz nie zostały odebrane przez osobę uprawnioną w terminie 6 miesięcy od dnia ich usunięcia. Do przejścia własności takich pojazdów na rzecz Skarbu Państwa dochodzi w związku z uznaniem ich za porzucone z zamiarem wyzbycia się własności (art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym). Tryb postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa został określony w rozporządzeniu w sprawie usuwania pojazdów, wydanym na podstawie art. 130a ust. 11 pkt 3 Prawa o ruchu drogowym. Wskazać należy, że do dnia [...]r. kwestie te były uregulowane rozporządzeniem z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów, a po tej dacie reguluje je rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 października 2007 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. Nr 191, poz. 1377) Zgodnie z § 8 ust. 1 tych rozporządzeń (zachował on identyczne brzmienie w obu przywołanych rozporządzeniach) orzeczenie o przejęciu pojazdu, na rzecz Skarbu Państwa wydaje naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego. Naczelnik wydając takie orzeczenie, bada, czy zostały spełnione ustawowe przesłanki formalne wskazane w art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym. W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowany jest jednolity pogląd, że wskazane orzeczenie naczelnika urzędu skarbowego nie ma charakteru konstytutywnego i jest wyłącznie orzeczeniem deklaratoryjnym, bowiem sam upływ 6 miesięcy od dnia usunięcia pojazdu powoduje, że nieodebrany w tym terminie pojazd staje się własnością Skarbu Państwa z mocy samego prawa (vide: wyroki NSA z dnia 8 września 2006 r., I OSK 1185/05, [w:] LEX nr 321159 oraz 21 lutego 2007 r., I OSK 1765/06, [w:] LEX nr 344067). W pierwszym z tych wyroków wskazano także, że bez znaczenia jest tu okoliczność, że organ likwidacyjny dokumenty niezbędne do wszczęcia procedury dotyczącej wydania decyzji o przejęciu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa otrzymał już po upływie wzmiankowanego okresu. Tym samym już tylko z tego powodu Sąd był zobligowany usunąć z obrotu prawnego zarówno zaskarżone postanowienie jak i poprzedzające je postanowienie organu likwidacyjnego, bowiem wydające je organy nie wypowiedziały się jednoznacznie w kwestii dlaczego uznały, że wynagrodzenie za sprawowany dozór nad pojazdem usuniętym z drogi należał się skarżącym tylko za okres od daty przekazania do urzędu skarbowego dokumentacji pojazdu przez Komendę Miejską Policji w B. do daty jego sprzedaży w drodze licytacji. Za zajęcie stanowiska w tej kwestii nie można w szczególności uznać zawartego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nakazu odniesienia się przez organ likwidacyjny do żądania Spółki "dotyczącego okresu, za który zwracane są kwoty kosztów parkowania samochodu". Wskazać tutaj należy, że oceniając zgodność z prawem tej części kontrolowanego rozstrzygnięcia Sąd nie będąc związany żądaniami skargi był uprawniony do działania z urzędu. Nota bene pełnomocnik skarżących odniósł się do tej problematyki w sposób niejednoznaczny, bowiem wyraźnie różniły się między sobą jego żądania zawarte w skardze, piśmie procesowym z dnia [...]r. oraz zgłoszone w trakcie rozprawy.

W tym miejscu wskazać należy, że część omówionych przepisów została uznana wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r. sygn. akt

P 4/06 (Dz. U. Nr 100, poz. 649) za niezgodne z przepisami Konstytucji R.P.

W szczególności w wyroku tym Trybunał uznał przepis art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym w zakresie, w jakim dopuszcza odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu za niezgodny z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64

ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 3 Konstytucji. Trybunał uznał także za niezgodny z art. 64 ust. 3 Konstytucji przepis art. 130a ust. 11 pkt 3 Prawa o ruchu drogowym upoważniający ministra właściwego do spraw wewnętrznych do określenia w drodze rozporządzenia trybu postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny orzekł, że oba przywołane przepisy Prawa o ruchu drogowym w zakresie wyżej wskazanym, tracą moc obowiązującą dopiero z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Trybunał podkreślił, że odroczenie terminu utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów ma ten skutek, że w okresie dwunastu miesięcy od ogłoszenia wyroku TK w organie promulgacyjnym przepisy te (o ile wcześniej nie zostaną uchylone bądź zmienione przez ustawodawcę), mimo że obalone w stosunku do nich zostało domniemanie konstytucyjności, winny być przestrzegane i stosowane przez wszystkich adresatów, w tym przez sądy orzekające. Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji także rozstrzygnięcie TK o odroczeniu utraty mocy obowiązującej przez niekonstytucyjne przepisy ma charakter ostateczny i moc powszechnie obowiązującą (por. uzasadnienie omawianego wyroku TK [w:] OTK-A 2008/5/76). To wyraźne wskazanie powoduje, iż kontrolując legalność aktów administracyjnych wydanych w granicach rozpoznawanej sprawy Sąd nie był uprawniony do kwestionowania ich legalności z powodów domniemanej niekonstytucyjności części przepisów, na których zostały one oparte.

Odnosząc się do argumentów skargi wskazać należy, że wbrew jej zarzutom zaskarżone postanowienie jak i poprzedzające je postanowienie organu likwidacyjnego zostały wydane w oparciu o prawidłową podstawę prawną. Zastosowany w sprawie przepis art. 102 § 2 u.p.e.a. miał bowiem zastosowanie do ustalenia wysokości należnego skarżącym wynagrodzenia w związku z postanowieniami § 3 pkt 1 lit c, § 4 ust. 1 pkt 3 oraz § 6 rozporządzenia w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Rozporządzenie to Rada Ministrów wydała zaś w oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 174 u.p.e.a. Przepis u.p.e.a. stanowi, że dozorcy na jego żądanie przysługuje zwrot koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór. Wbrew zarzutom skargi zgodzić należy się także ze stanowiskiem Dyrektora Izby Skarbowej w K., że opłaty za parkowanie ustalone przez radę powiatu na podstawie art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym nie odnoszą się do Skarbu Państwa lecz do właścicieli pojazdów usuwanych z dróg publicznych i umieszczanych na parkingach w trybie przewidzianym przepisami art. 130a cyt. ustawy. Na poparcie tego stanowiska przytoczyć można nie tylko wskazany w odpowiedzi na skargę pogląd zamieszczony w uzasadnieniu wyroku NSA z dnia 8 września 2006 r., I OSK 1184/05, [w:] LEX nr 321159 oraz w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2007r., III CZP 47/07, [w:] OSNC 2008/7-8/80, ale także tezy zamieszczone w innych w wyrokach NSA (z dnia 15 maja 2007 r., I OSK 1768/06, [w:] LEX nr 347847 oraz z dnia 20 lutego 2007 r., I OSK 1795/06 [w:] LEX nr 344505). Zauważyć wreszcie trzeba, że przywołana w uzasadnieniu skargi uchwała Rady Miejskiej w B. podjęta została na podstawie przepisu art. 130a ust. 6 Prawa o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2006 r., który to przepis utracił z tą datą moc prawną w związku z uznaniem go za niekonstytucyjny wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 czerwca 2005 r. sygn. akt K 23/04

(Dz. U. Nr 109, poz. 925).

Za uzasadnione Sąd uznał argumenty skargi, że w toku ustalania wysokości przysługującego skarżącym wynagrodzenia pomocniczo może znaleźć zastosowanie art. 836 k.c. w zakresie w jakim przewiduje, że przechowawcy należy się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte. Art. 102 § 2 u.p.e.a. stanowiący, jak wyżej wykazano, podstawę zwrotu koniecznych wydatków należnych dozorcy oraz ustalenia wynagrodzenia za dozór nie określa bowiem, jak należy ustalić przedmiotową należność. NSA w przywołanym już wyroku z dnia 20 lutego 2007 r.,

I OSK 1795/06, wskazał, że przedmiotowa należność winna odpowiadać wydatkom poniesionym przez podmiot wykonujący dozór na wykonywanie dozoru, w tym przypadku na utrzymanie i eksploatację parkingu oraz wynagrodzeniu za sprawowany dozór mienia przechowywanego na parkingu. Jednocześnie w wyroku tym NSA uznał, że pomocniczo zastosować tutaj można obowiązujące stawki opłat za parkowanie pojazdów ustalone uchwałą rady powiatu mimo, iż nie odnoszą się do pojazdów, które przeszły na własność Skarbu Państwa. W żaden sposób nie można bowiem wykazać, że należności dla dozorującego wyliczone przy zastosowaniu omawianej stawki opłaty za parkowanie odbiegają od rzeczywistych kosztów parkowania pojazdu Skarbu Państwa. W przekonaniu Sądu brak jest też przeszkód przy ustalaniu przedmiotowych należności za dozór powołania się przez organ likwidacyjny na stawki opłat pobieranych za przechowywanie samochodów na innych parkingach strzeżonych, w tym także stawki opłat miesięcznych. Zgodzić się trzeba ze skarżącymi, że za zbyt daleko idącą należy uznać konieczność wykazania się szczegółowym rozliczeniem poniesionych przez nich wydatków oraz ich rzetelnym udokumentowaniem. Z drugiej strony wskazać jednak należy, iż żądanie takie mogło być uzasadnione przedłożoną przez samych skarżących szczegółową kalkulacją poniesionych wydatków dołączoną do wniosku o refundację kosztów (k– 16 akt administracyjnych). Reasumując w ocenie Sądu do wyliczenia należności za dozór pojazdu konieczne jest uwzględnienie specyfiki parkingu, na którym sprawowany był dozór oraz porównanie kosztów tego dozoru i wynagrodzenia ze stawkami stosowanymi u innych podmiotów prowadzących podobną działalność. Przy czym w razie zgłoszenia przez dozorcę żądania ustalenia jedynie należnego wynagrodzenia w oparciu o stawki stosowane przez inne podmioty prowadzące podobną działalność, nie jest celowe żądanie od tego dozorcy szczegółowego rozliczenia poniesionych wydatków na podstawie dokumentów źródłowych (faktur, rachunków).

Wreszcie zauważyć należy, że zaskarżone postanowienie zostało oparte na przepisie art. 138 § 2 w związku z art. 144 tej ustawy oraz w zw. z art. 18 u.p.e.a. nakazującym odpowiednie stosowanie w postępowaniu egzekucyjnym przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, jeżeli przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej. Oparte na przywołanych przepisach postanowienie kasacyjne powoduje przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji w sytuacjach określonych w pierwszym z wyżej wymienionych przepisów. Stanowi on, że organ odwoławczy (w przypadku egzekucji administracyjnej organ nadzoru) może uchylić zaskarżony akt w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Żadne inne wady postępowania ani wady aktu podjętego w I instancji nie dają organowi odwoławczemu podstaw do wydania tego typu orzeczenia kasacyjnego. Należy podkreślić, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą wyjątkowy charakter orzeczenia kasacyjnego powodującego przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia przez organ I instancji wywołuje doniosłe konsekwencje prawne. Przy interpretacji przepisu art. 138 § 2 K.p.a. stanowiącego wyłom od zasady merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez organ odwoławczy, nie jest zatem dopuszczalna wykładnia rozszerzająca (vide: wyroki NSA z dnia

25 listopada 2003r., IV SA 1496/02 [w:] Mon. Prawn. 2004 nr 2, poz. 60; z dnia

6 września 2001 r., II SA/Gd2235/99, [w:] LEX nr 76091; z dnia 6 sierpnia 1999 r. IV SA 2776/98, [w:] LEX nr 47914). Biorąc pod uwagę wszystkie omówione powody zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. należało usunąć z obrotu prawnego.

Ponownie rozpatrując sprawę Dyrektor Izby Skarbowej w K. winien w pierwszym rzędzie gruntownie rozważyć, czy rozstrzygnięcie sprawy zgodne ze wskazaniami Sądu, wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Podejmując to rozstrzygnięie organ nadzoru powinien wziąć zwłaszcza pod uwagę, że jego obowiązkiem jest dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy i w tym celu może on, kierując się wskazaniami Sądu, przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe w trybie art. 136 w zw. z art. 144 K.p.a. W przypadku uznania, że zachodzi jednak konieczność przekazania sprawy organowi likwidacyjnemu organ nadzoru winien wskazać, jakie konkretne okoliczności winny być wzięte pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, przy czym wskazania te nie mogą przesądzać o treści końcowego rozstrzygnięcia, bowiem może o nim decydować organ likwidacyjny.

W tym stanie rzeczy działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. Sąd uchylił zaskarżone postanowienie. O jego niewykonalności do czasu uprawomocnienia się wyroku orzeczono po myśli art. 152 p.p.s.a. O zwrocie kosztów postępowania Sąd rozstrzygał w oparciu o art. W tym stanie rzeczy działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 135 p.p.s.a. Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku. O niewykonalności zaskarżonej decyzji do czasu uprawomocnienia się wyroku orzeczono po myśli art. 152 p.p.s.a. O zwrocie kosztów postępowania Sąd rozstrzygał w oparciu o art. 200, art. 202 § 1 i 2 i art. 209 P.p.s.a. oraz przepisy § 14 ust. 2 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia

28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.). Zasądzone koszty postępowania nie obejmują zwrotu opłaty skarbowej uiszczonej od udzielonego pełnomocnictwa, bowiem jej zwrot został uwzględniony w wyroku WSA w Gliwicach

z dnia 10 listopada 2008 r., sygn. akt II SA/Gl 587/08.