Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosława Włodarczak - Siuda, Sędziowie Sędzia WSA Barbara Gebel, Sędzia NSA Iwona Tomaszewska (spr.), Protokolant Małgorzata Płocharska-Małys, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 18 lipca 2012 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Szczecinie Barbary Rzuchowskiej sprawy ze skargi D. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji do kierowania pojazdami I. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji w części określającej termin sprawdzenia kwalifikacji oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] r., Nr [...] w tej samej części, II. oddala skargę w pozostałej części, III. orzeka, że zaskarżona decyzja w części określającej termin sprawdzenia kwalifikacji nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku.

Prezydent Miasta decyzją z dnia [...] r., nr[...] , na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. "b" ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.), po uwzględnieniu wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji skierował D. B. na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w zakresie prawa jazdy kategorii [...] , w związku z przekroczeniem [...] punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Jednocześnie stwierdził, że niepoddanie się sprawdzeniu kwalifikacji do dnia [...] r. spowoduje wydanie decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami.

D. B. w odwołaniu od tej decyzji podniósł, że Sejm RP w dniu 29 listopada 2010 r. uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którą przekroczenie 24 punktów nie daje podstaw do skierowania kierowcy na badania lekarskie. Ponadto nakładanie punktów karnych przez Policję jest niezgodne z Konstytucją, podobnie jak nakładanie tych punktów bez orzeczenia Sądu skazującego za wykroczenie. Zauważył też, że organ I instancji wydał decyzją nie uwzględniając faktu, iż odwołujący się podjął starania o przyjęcie na kurs w wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego. W przypadku zaliczenia kursu nie będzie podstaw do kontynuowania tego postępowania.

W tych okolicznościach D. B. uznał, że nieuzasadnione jest skierowanie na egzamin a postępowanie powinno być zawieszone do czasu rozstrzygnięta wątpliwości związanych ze zgodnością przepisów o nakładaniu punktów karnych oraz do czasu zakończenia lub nieukończenia kursu w ośrodku szkolenia kierowców.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] r. nr [...] , na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. "b" ustawy Prawo o ruchu drogowym – utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, że wniosek o sprawdzenie kwalifikacji D. B. złożył Komendant Wojewódzki Policji w dniu [...] r., powołując się na fakt otrzymania przez kierowcę łącznie [...] punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie od [...] r. do [...] r.

Kolegium podniosło, że zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. "b" ustawy Prawo o ruchu drogowym, kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega osoba posiadająca uprawnienia do kierowania pojazdami, skierowana decyzją starosty na wniosek komendanta wojewódzkiego policji, w razie przekroczenia [...] punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1.

Z treści przytoczonego przepisu wynika, że w przypadku przekroczenia [...] punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 tej ustawy, organ jest zobowiązany orzec o skierowaniu takiego kierowcy na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami.

Odnosząc się do zarzutów i twierdzeń zawartych w odwołaniu Kolegium wyjaśniło, że w postępowaniu o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami, nie ma możliwości korygowania liczby punktów karnych. Może to uczynić jedynie Policja w odrębnym trybie. Ponadto, organy administracji publicznej wydają rozstrzygnięcie w oparciu o przepisy prawa obowiązujące w dacie ich wydania.

W dacie wydania zaskarżonej decyzji obowiązywały przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, w brzmieniu przytoczonym w uzasadnieniu decyzji.

Przepisy art. 114 utracą moc z dniem 01 stycznia 2013 r. na podstawie art. 125 pkt 10 lit. "a" ustawy z dnia 05 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. Nr 30, poz. 151).

Z tego względu, Kolegium za niezasadny uznało zarzut utraty mocy obowiązującej zastosowanych w niniejszej sprawie przepisów.

Kolegium podniosło też, że zgodnie z art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym, kierowca wpisany do ewidencji, o której mowa w ust. 1, może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie 1 roku od wydania po raz pierwszy prawa jazdy.

Stosownie do § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego – odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i wpisanych tymczasowo , przekroczyła [...].

W tych okolicznościach, Kolegium uznało, że skierowanie D. B. na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami jest zgodne z prawem.

D. B. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zarzucił, że organy nie uwzględniły jego argumentów dotyczących zmiany przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym uchwalonych przez Sejm RP w dniu 29 grudnia 2010r. oraz podjęcia starań o przyjęcie na kurs w ośrodku ruchu drogowego.

W ocenie skarżącego, postępowanie administracyjne powinno zostać zawieszone do czasu rozstrzygnięcia wątpliwości związanych ze zgodnością przepisów dotyczących nakładania punktów karnych oraz do czasu ukończenia lub nieukończenia przez stronę kursu. Może bowiem okazać się, że nie będzie podstaw do kontynuowania tego postępowania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze odpowiadając na skargę wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

W niniejszym postępowaniu zgłosiła udział Prokurator Prokuratury Apelacyjnej B. Ż., która podniosła, że w aktach administracyjnych brak jest dowodu doręczenia skarżącemu decyzji organu I instancji, co stanowi przeszkodę do ustalenia, czy odwołanie zostało wniesione w terminie.

W przypadku ustalenia, że odwołanie zostało wniesione z uchybieniem terminu, Prokurator wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, a w przypadku wniesienia odwołania w terminie o oddalenie skargi.

Wobec braku dowodu doręczenia stronie decyzji organu I instancji, Sąd zobowiązał organ odwoławczy do nadesłania dowodu doręczenia.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w piśmie z dnia [...] r. wyjaśniło, że organ I instancji nie posiada zwrotnego poświadczenia odbioru przez skarżącego decyzji z dnia [...] r. Dlatego organ I instancji włączył do akt kserokopię książki nadawczej.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia Kolegium, Sąd przyjął, że D. B. złożył odwołanie w terminie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowanie przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz.U. z 2012 r., poz. 270) – dalej P.p.s.a., sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd administracyjny ma zatem zbadać czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu, to znaczy ma ustalić, czy organ orzekający w sprawie prawidłowo zinterpretował i zastosował przepisy prawa, w oparciu o właściwie ustalony stan faktyczny.

W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a – c P.p.s.a.).

Uwzględnienie skargi następuje również w przypadku stwierdzenia, że zaskarżony akt jest dotknięty jedną z wad wymienionych w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 2 P.p.s.a.). Wskazać też trzeba, że stosownie do art. 134 § 1 P.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga okazała się częściowo uzasadniona lecz z innych przyczyn niż zarzucił to skarżący, a dostrzeżonych przez Sąd z urzędu.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie stan faktyczny jest bezsporny i wynika ze zgromadzonych dowodów.

Nie ulega wątpliwości, że skarżący D. B. w okresie od [...] r. dopuścił się wielokrotnego naruszenia przepisów ruchu drogowego, za które przypisano mu łącznie [...] punktów. Na tej podstawie Komendant Wojewódzki Policji wystąpił wnioskiem z dnia [...] r. o sprawdzenie kwalifikacji kierowcy na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1b ustawy Prawo o ruchu drogowym. Zgodnie z tym przepisem, kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega osoba posiadająca uprawnienie do kierowania pojazdem, w razie przekroczenia [...] punktów otrzymanych za przekroczenie przepisów ruchu drogowego.

Trafnie podniosło Kolegium, że zapis zawarty w art. 114 ust. 1 pkt 1b ustawy Prawo o ruchu drogowym, a zwłaszcza użyte w nim sformułowanie "podlega" nie budzi żadnych wątpliwości co do obligatoryjnego charakteru poddania się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji przez kierowcę, któremu przypisano [...] punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy. Decyzja wydana na mocy tego przepisu ma charakter związany i nie jest pozostawiona swobodnemu uznaniu organu orzekającego.

W tych okolicznościach faktycznych i prawnych, skierowanie skarżącego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami, jest zgodne z prawem.

Jednakże zaskarżona decyzja i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji w części dotyczącej określenia terminu sprawdzenia kwalifikacji dotknięta jest wadą nieważności.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądów administracyjnych, które sąd w niniejszym składzie podziela, w przepisie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. "b" powołanej ustawy mowa jest wyłącznie o skierowaniu kierowcy na konkretne sprawdzenie jego kwalifikacji. Przepis ten nie określa terminu sprawdzenia kwalifikacji ani też nie przyznaje organowi uprawnień do decydowania, w jakim czasie dana osoba zobowiązana jest poddać się stosownemu egzaminowi. (vide wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 września 2007 r., sygn.akt I OSK 1363/06, z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn.akt I OSK 960/06, z dnia 15 października 2009 r., sygn.akt I OSK 35/09 i z dnia 25 listopada 2010 r., sygn.akt I OSK 190/10).

Brak w przepisach o ruchu drogowym podstawy do określenia przez organ terminu wykonania omawianego skierowania oznacza, że decyzja taka w zakresie określającym termin poddania się przez kierowcę kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji została wydana bez podstawy prawnej, zatem zgodnie z dyspozycją art. 156 § 1 pkt 2 kpa, decyzja taka w tej części jest nieważna i w tym zakresie należy ją wyeliminować z obrotu prawnego.

Dodań też należy, że jeżeli przepisy ustawy o ruchu drogowym nie zawierają odmiennych unormować ustawowych i nie przewidują możliwości odmiennego uregulowania przez organ kwestii wykonalności przedmiotowego skierowania, to niesporne jest, że podlega ono wykonaniu z dniem, w którym orzeczenie o skierowaniu na sprawdzenie kwalifikacji do prowadzenia pojazdu stanie się ostateczne. Adresat takiej decyzji zobowiązany jest zatem do niezwłocznego wykonania ostatecznego orzeczenia, a tym samym do niezwłocznego poddania się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji.

W tych okolicznościach, Sąd uznał, że decyzja Prezydenta Miasta z dnia [...] r. w części ustalającej, w jakim skarżący ma poddać się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji została podjęta bez podstawy prawnej, zaś Samorządowe Kolegium Odwoławcze , utrzymując decyzję dotkniętą wadą nieważności, rażąco naruszyło art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., czym także wyczerpało dyspozycję art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Stwierdzone naruszenia stanowiły podstawę do stwierdzenia nieważności tych decyzji w części dotyczącej terminu.

W pozostałej części decyzje są zgodne z prawem.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w skardze, Sąd uznał je za nieuzasadnione.

Organy orzekające nie naruszyły zasady praworządności określonej w art. 6 k.p.a. i prawidłowo orzekały na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Nie ma zatem racji skarżący, że organy orzekały w oparciu o nieobowiązujące przepisy. Przepisy art. 114 ustawy Prawo o ruchu drogowym utracą moc dopiero z dniem 19 stycznia 2013 r. (a nie jak mylnie podało Kolegium z dniem 01 stycznia 2013 r.) na podstawie art. 125 pkt 10 lit. "g" i art. 139 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2011 r., Nr 30 poz. 151 ze zm.). Zgodnie z art. 125 pkt 10 lit. "g" tej ustawy, w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym uchyla się rozdział 2 i 2b (tj. Rozdział 2 – Szkolenie i egzaminowanie : art. 101 do art. 115).

Zmiany te stosownie do art. 139 wchodzą w życie z dniem 19 stycznia 2013 r.

Nie jest również trafmy zarzut o nieuwzględnieniu przez organ odwoławczy starań skarżącego o zmniejszenie liczby punktów przez udział w szkoleniu na podstawie art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Organ odwoławczy prawidłowo wyjaśnił stronie, że stosownie do obowiązującego w dacie wydania decyzji § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz.U. nr 236, poz. 1998 ze zm.) odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozporządzeniem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i wpisanych tymczasowo przekroczyła 24.

Z powyższych względów, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji w części określenia terminu sprawdzenia kwalifikacji. W pozostałej części na podstawie art. 151 powołanej ustawy skargę oddalił.

Stosownie do art. 152 tej ustawy orzekł, że zaskarżona decyzja w części określającej termin nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku.