Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Stahl po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] w Ł. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 27 stycznia 2012 r., sygn. akt II SA/Łd 1044/11 odmawiające dopuszczenia do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym w sprawie ze skargi K. P. na uchwałę Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 27 października 2010 r., nr XCIX/1826/10 w przedmiocie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Łodzi postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie

Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2012 r., sygn. akt II SA/Łd 1044/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odmówił Stowarzyszeniu [...] w Ł. dopuszczenia do udziału w charakterze uczestnika postępowania w sprawie ze skargi K. P. na uchwałę Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 27 października 2010 r., nr XCIX/1826/10 w przedmiocie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Łodzi.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że w świetle art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) dopuszczenie danego podmiotu w charakterze uczestnika postępowania, może mieć miejsce wyłącznie w tym postępowaniu sądowym, które w wyniku złożenia skargi staje się niejako "następstwem" postępowania administracyjnego. Nieprzypadkowo bowiem ustawodawca posłużył się pojęciem "postępowanie administracyjne", które jest pojęciem prawnym i nawiązuje do regulacji zawartej w art. 1 k.p.a. Jedynie postępowania enumeratywnie wymienione w tym przepisie stanowią "postępowania administracyjne" i do tego rozumienia odwołuje się przepis art. 33 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi statuujący przesłanki dopuszczenia do udziału w postępowaniu sądowym. Natomiast tryb postępowania w sprawie uchwalenia i zmiany studium zagospodarowania przestrzennego nie jest określony przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Postępowanie to odrębnie reguluje ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.). Skoro zatem procedura uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przez Radę Miejską w Łodzi nie była określona przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, lecz ustawami normującymi materię należącą do planowania i zagospodarowania przestrzennego, to nie mamy tu do czynienia z załatwieniem sprawy administracyjnej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego. Odrębność tego postępowania dotyczy podjęcia uchwały w sprawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, jak też wniesienia do sądu administracyjnego skargi na tę uchwałę na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, z którą to skargą mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Z uwagi na treść powołanego przepisu ustawy samorządowej przyjąć należy, że udział w charakterze uczestnika postępowania sądowego jakie toczy się w trybie skargi wniesionej na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, może zgłosić podmiot, który wykaże, iż przed wystąpieniem z wnioskiem o dopuszczenie go do udziału w sprawie jaka toczy się przed sądem spełnił wymagania określone w art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, a jej rozstrzygnięcie dotyczy wprost jego interesu prawnego. O istnieniu interesu prawnego przesądza zaś norma prawa materialnego, interes ten musi być osobisty, własny, indywidualny, znajdujący swoją podstawę w przepisach prawa materialnego oraz potwierdzenie w okolicznościach faktycznych.

Podkreślając powyższe Sąd stwierdził, że argumentacja Stowarzyszenia oparta na wykazaniu, iż podstawą skargi jest ochrona ogólnie rozumianego interesu publicznego oraz praw mieszkańców i właścicieli nieruchomości z obszaru [...] nie może stanowić podstawy prawnej do uwzględnienia wniosku o dopuszczenie do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania w sprawie ze skargi K. P., którego interes prawny koncentruje się wokół obszaru, na którym położone są nieruchomości stanowiące jego własność.

W zażaleniu na powyższe postanowienie Stowarzyszenie [...] w Ł. zarzuciło Sądowi I instancji naruszenie art. 33 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że ta sprawa nie może dotyczyć statutowej działalności Stowarzyszenia jako organizacji społecznej, a Stowarzyszenie może zgodnie z art. 25 § 4 ww. ustawy działać także w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób i w tej sprawie działało. Zarzucono ponadto naruszenie art. 141 § 4 w zw. z art. 166 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegające na niewłaściwym uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

Stosownie do art. 33 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., aktualnie Dz.U. z 2012 r. poz. 270) osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem na prawach strony. Zgodnie z § 2 tego artykułu udział w charakterze uczestnika postępowania może również zgłosić m.in. organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności.

Przede wszystkim stwierdzić należy, że ogólne sformułowanie przepisu art. 33 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, pozwala na przyjęcie, że odnosi się on do wszystkich rodzajów spraw sądowoadministracyjnych, w których może być wniesiona skarga do sądu administracyjnego, bez względu na to, jaki przejaw działalności administracji publicznej jest przedmiotem kontroli. Z treści tego przepisu wyraźnie wynika, że rozpoznawanie zgłoszenia przystąpienia do udziału w sprawie w charakterze uczestnika przez stowarzyszenie polega na zbadaniu, czy cel określony w statucie tej organizacji może uzasadniać wystąpienie z takim żądaniem.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że Sąd I instancji wyszedł z błędnego założenia, przyjmując, iż wniosek złożony przez Stowarzyszenie w trybie art. 33 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wymaga zbadania pod kątem posiadania przez to stowarzyszenie interesu prawnego, o jakim mowa w art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. Należy w tym miejscu podzielić pogląd wyrażony w postanowieniu NSA z dnia 23 lutego 2012 r., sygn. akt II OZ 104/12, w którym wskazano, że stanowisko, iż organizacja społeczna zgłaszając udział w postępowaniu w sprawie ze skargi na studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wniesionej przez inną osobę musi wykazać swój interes prawny w tym postępowaniu, nie znajduje żadnego uzasadnienia w przepisach Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ani też w przepisach ustawy o samorządzie gminnym. Zauważono ponadto, że również ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie zawiera żadnych odrębnych regulacji w tym zakresie, które wyłączałyby stosowanie art. 33 § 2 p.p.s.a. odnośnie organizacji społecznych.

Rozpoznając zatem wniosek Stowarzyszenia [...] w Ł. Sąd I instancji zobowiązany był zbadać – czego nie uczynił - czy pełnione są warunki formalno-prawne, tj. organizacja jest powołana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa powszechnie obowiązującego, a zakres działalności statutowej uwzględnia charakter rozstrzyganej sprawy sądowoadministracyjnej; czy udział tej organizacji odpowiada celowi sądownictwa administracyjnego tj. sprzyja realizacji "sądowej kontroli administracji" i wreszcie, czy organizacja realizuje cel publiczny, do którego została powołana. W tej mierze podkreślić wypada, że celem wymienionym w statucie organizacji, uzasadniającym dopuszczenie do udziału w postępowaniu sądowym może być np. propagowanie określonej działalności, czy pewnych idei, ochrona wartości materialnych i niematerialnych, jak również zapobieganie niekorzystnym zjawiskom społecznym lub ekonomicznym.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.