Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Czynne prawo wyborcze organów sołectwa mają stali mieszkańcy sołectwa uprawnieni do głosowania, a więc przebywający tam z zamiarem stałego pobytu, nawet jeśli nie są zameldowani na stałe.

oddala skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody W. w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Miasta P. w sprawie unieważnienia wyborów sołtysa i członków rady sołeckiej.

Wojewoda W. rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 7 stycznia 1999 r., na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, stwierdził nieważność uchwały Zarządu Miasta P. z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie unieważnienia wyborów sołtysa i członków rady sołeckiej w sołectwie T. oraz ogłoszenia terminu nowych wyborów.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia stwierdzono co następuje:

Zarząd Miasta postanowił unieważnić wybory organów sołectwa, uzasadniając swoja uchwałę faktem, iż w głosowaniu brały udział osoby nie ujęte w rejestrze wyborców Gminy P., a zatem - zdaniem zarządu - nieuprawnione do głosowania.

Przedmiotowa uchwała jest więc sprzeczna z prawem.

Zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym, czynne prawo wyborcze maja stali mieszkańcy sołectwa uprawnieni do głosowania. Przepisy ustawy o samorządzie terytorialnym nie wyjaśniają pojęcia "stałych mieszkańców uprawnionych do głosowania". Jednakże ustawa - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw /Dz.U. 1998 nr 95 poz. 602/, która w tej sprawie należy się posiłkować, określa to pojęcie.

Przepis art. 5 tej ustawy stanowi, iż prawo wybierania /czynne prawo wyborcze/ ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze działania rady. Zgodnie z art. 9 ustawy - Ordynacja wyborcza, przy ustalaniu faktu stałego zamieszkania dla potrzeb ustawy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 25 Kc miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Zatem o miejscu zamieszania decydują nie kryteria administracyjne /a więc zameldowanie/, ale fakt przebywania w danej miejscowości z zamiarem stałego pobytu.

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny /wyrok z dnia 22 sierpnia 1996 r. SA/Gd 1956/95 - Orzecz. w sprawach Samorządowych 1997 nr 1 poz. 17/ stwierdzając, iż odwołanie się do kryterium zameldowania na pobyt stały, jako warunku uczestniczenia i korzystania z pełnych uprawnień w zebraniu wiejskim narusza prawo. Dane z ewidencji ludności mogą być pomocne w ustalaniu charakteru pobytu osoby na terenie sołectwa, nie przesądzają one jednak o tych uprawnieniach.

W związku z powyższym, udział w głosowaniu osób, nie zameldowanych na terenie sołectwa, ale stale tam zamieszkujących, był zgodny z prawem.

Nie ma wobec tego podstaw do unieważnienia wyboru organów sołectwa z tego powodu.

Na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze skargę wniósł Zarząd Miasta i Gminy P., wnosząc o jego uchylenie.

Skarżący Zarząd nie kwestionując przytoczonej w rozstrzygnięciu nadzorczym argumentacji prawnej, podkreślił w skardze, że osoby stale zamieszkałe /nie zameldowane/ winny wystąpić o wydanie decyzji o wpisanie do rejestru wyborców. Inna interpretacja umożliwiałaby im jednoczesne głosowanie w miejscu stałego zameldowania /gdzie osoby są umieszczone w spisie wyborców/, jak również w miejscu stałego zamieszkania. Taka sytuacja byłaby prawnie niedopuszczalna. (...)

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Bezsporne jest w sprawie, że państwo M. stale zamieszkują na terenie gminy /mimo braku zameldowania na pobyt stały/. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania. Zasady i tryb wyboru sołtysa i rady sołeckiej oraz ich odwołania określa statut sołectwa /ust. 2 art. 36/.

Podobnie art. 5 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, na który powołuje się skarżący, stanowi, że prawo wybierania /czynne prawo wyborcze/ do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na terenie gminy.

Art. 9 tejże ustawy przy ustalaniu faktu stałego zamieszkania odsyła do przepisów Kodeksu cywilnego, który w art. 25 stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Tak wiec trafnie wskazano w rozstrzygnięciu nadzorczym, że decydujące znaczenie ma fakt stałego zamieszkania, a nie zameldowanie na pobyt stały, które jest pomocne przy ustalaniu spisu wyborców.

Zauważyć także należy, że do wyborów sołeckich nie jest wymagany spis wyborców. (...)

Skoro zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze jest zgodne z prawem, skarga uległa oddaleniu.