Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tamara Dziełakowska Sędziowie: sędzia NSA Piotr Korzeniowski (spr.) sędzia del. WSA Beata Jezielska Protokolant: asystent sędziego Adam Płusa po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prokuratora Rejonowego Gliwice-Wschód od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 28 sierpnia 2020 r. sygn. akt II SA/Gl 98/20 w sprawie ze skargi Prokuratora Rejonowego Gliwice-Wschód na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia 21 listopada 2019 r. nr SKO.OŚ/41.9/671/2019/9182/AK w przedmiocie zagospodarowania odpadów uchyla zaskarżony wyrok oraz uchyla zaskarżoną decyzję.

Wyrokiem z 28 sierpnia 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (dalej: Sąd I instancji), sygn. akt II SA/Gl 98/20 po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2020 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego Gliwice - Wschód w Gliwicach (dalej: Prokurator) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach (dalej: SKO, Kolegium) z 21 listopada 2019 r., nr SKO.OŚ/41.9/671/2019/9182/AK w przedmiocie zagospodarowania odpadów, oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wskazał, że policja w dniu 26 października 2018 r. w toku czynności służbowych dokonała kontroli trzech zestawów ciężarowych będących w trakcie rozładunku towarów. W stosunku do zestawów ciężarowych funkcjonariusze Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego w Katowicach ze względu na stwierdzone nieprawidłowości w postaci naruszenia szczegółowych wymagań dla transportu odpadów, podjęli decyzję o skierowaniu ww. pojazdów na miejsce wskazane przez Marszałka Województwa Śląskiego jako inne miejsce strzeżone do magazynowania zatrzymanych transportów odpadów.

W wyniku przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach badań odpadów znajdujących się na dwóch naczepach pojazdów ciężarowych sklasyfikowano przedmiotowe odpady w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów jako odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne (odpad o kodzie 08 01 11).

W toku prowadzonego postępowania administracyjnego uznano, iż posiadaczem odpadów o kodzie 08 01 11* znajdujących się na naczepach o numerach rejestracyjnych [...] oraz [...] jest firma C. sp. z o.o. z siedzibą w S. (dalej: Spółka).

Spółka przekazała przedmiotowe odpady przewoźnikom, a następnie nieuprawnionym odbiorcom, którzy nie posiadali stosownych decyzji na gospodarowanie odpadami. Pismem z 7 lutego 2019 r. Starosta Krakowski poinformował, iż w związku z naruszeniem zezwolenia na zbieranie odpadów (decyzja Starosty Krakowskiego z 13 lutego 2015 r.) zezwolenie to zostało cofnięte decyzją z 5 grudnia 2016 r. Decyzja ta jest ostateczna, lecz nieprawomocna. Nadto Starosta Krakowski w dniu 22 lipca 2016 r. odmówił Spółce udzielenia pozwolenia zintegrowanego. Decyzja jest prawomocna. Ponadto Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał w dniu 19 stycznia 2016 r. decyzję wstrzymującą użytkowanie instalacji do magazynowania odpadów niebezpiecznych o pojemności powyżej 50 Mg, eksploatowanej przez spółkę. Decyzja jest prawomocna i podlega wykonaniu. W związku z powyższym organ I instancji stwierdził, że nie ma możliwości zwrócenia odpadów znajdujących się na naczepach na teren nieruchomości w S.

Biorąc powyższe pod uwagę organ I instancji ustalił, że firma S. sp. z o.o. w D. posiada możliwości techniczne i organizacyjne pozwalające właściwie zagospodarować odpady o kodzie 08 01 11* w instalacji do termicznego przetwarzania odpadów.

Prezydent Miasta Katowice w decyzji z 16 maja 2019 r. zobowiązał Spółkę do zagospodarowania przedmiotowych odpadów.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach decyzją z 21 listopada 2019 r., nr SKO.OS/41.9/671/2019/9182/AK uchyliło decyzję organu I instancji z 16 maja 2019 r., nr 34/O/2019 zobowiązującą Spółkę do zagospodarowania na własny koszt odpadów w postaci farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne, przetrzymywanych na naczepach o nr rejestracyjnych: [...] oraz [...] na parkingu oraz zobowiązującą do przekazania odpadów do zagospodarowania firmie S. sp. z o. o. z siedzibą w D., a także do dostarczenia do Urzędu Miasta Katowice – Wydziału Kształtowania Środowiska karty przekazania odpadów niezwłocznie po przyjęciu odpadów przez uprawnionego odbiorcę, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty przekazania odpadów. Decyzja podlegała natychmiastowemu wykonaniu. SKO uchylając w całości zaskarżoną decyzję, umorzyło postępowanie organu pierwszej instancji w całości.

SKO, rozpatrując odwołanie Spółki od powyższej decyzji, wskazało że stroną w postępowaniu zakończonym decyzją organu I instancji była spółka C. sp. z o.o. z siedzibą w S. Podmiot ten był adresatem tej decyzji. W toku postępowania odwoławczego przed Kolegium postanowieniem z 6 września 2019 r., sygn. akt VIII GU 796/19, Sąd Rejonowy dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie, VIII Wydział Gospodarczy do spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych, ogłosił upadłość Spółki i wyznaczył syndyka w osobie D.G. Organ wskazał, że w myśl art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 498 ze zm.- dalej: u.p.u.) po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. W myśl ust. 2 ww. artykułu postępowania, o których mowa w ust. 1, syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. Treść tego przepisu jednoznacznie wskazuje, że stroną postępowań administracyjnych, dotyczących masy upadłości upadłej spółki jest syndyk, który działa na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym, co wprost wynika z brzmienia przywołanego powyżej art. 144 ust. 2 u.p.n. w sprawie organ I instancji prowadził postępowanie - od momentu jego zainicjowania aż do zakończenia decyzją - z udziałem Spółki. Kolegium wskazało, że w postępowaniu administracyjnym zawsze musi uczestniczyć strona, a skierowanie aktu administracyjnego do podmiotu nie będącego w sprawie stroną i prowadzenie postępowania z udziałem takiego podmiotu stanowi naruszenie art. 29 k.p.a. Z uwagi na okoliczności stanu faktycznego sprawy - zmiana podmiotu mającego interes prawny w sprawie w rozumieniu art. 28 k.p.a., uzasadnione stało się, w ocenie Kolegium, uchylenie decyzji organu I instancji w całości i umorzenie postępowania w sprawie na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. w związku z art. 105 § 1 k.p.a. jako bezprzedmiotowego. Decyzja organu I instancji została skierowana bowiem do podmiotu - spółki, który nie może być stroną przedmiotowego postępowania administracyjnego i postępowanie w sprawie nie może się toczyć z jej udziałem.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach Prokurator Rejonowy Gliwice - Wschód w Gliwicach zaskarżonej decyzji zarzucił:

1. obrazę przepisów prawa, tj. art. 105 § 1 k.p.a. - mającą wpływ na wynik sprawy poprzez przyjęcie, że decyzja Prezydenta z 16 maja 2019 r. stała się bezprzedmiotowa z przyczyn podmiotowych, gdyż została skierowana do Spółki, która już po wydaniu ww. decyzji została postawiona w stan upadłości, gdy zgodnie z art. 144 ust. 1 i 2 u.p.u., w prawa i obowiązki upadłego w postępowaniu administracyjnym dotyczącym masy upadłości w sprawie o zobowiązanie w/w spółki do zagospodarowania odpadów wstąpił syndyk masy upadłości Spółki w upadłości;

2. obrazę przepisów prawa, tj. art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. mającą wpływ na wynik sprawy poprzez uchylenie w całości decyzji organu I instancji i umorzenie postępowania w całości podczas, gdy po dopuszczeniu do udziału w sprawie syndyka masy upadłości Spółki należało uchylić pkt 1 decyzji Prezydenta z 16 maja 2019 roku i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy, wskazując jako zobowiązanego do zagospodarowania wymienionych w/w decyzją odpadów - syndyka masy upadłości Spółki w upadłości. Wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji. Zdaniem skarżącego decyzję SKO uznać należy za błędną Ogłoszenie upadłości likwidacyjnej strony skutkuje zawieszeniem z urzędu postępowania cywilnego, jeżeli dotyczy ono masy upadłości (art. 174 par. 1 pkt 4 k.p.c.). Dalsze postępowanie może toczyć się tylko z udziałem syndyka, którego wzywa się do udziału w sprawie w miejsce upadłego. Zdaniem skarżącego skoro przepisy dotyczące postępowania cywilnego oraz postępowania polubownego nakazują wprost zawieszenie postępowania dot. masy upadłości po postawieniu jego strony w stan upadłości to, na zasadzie analogii, również w postępowaniu administracyjnym należy sięgnąć po art. 97 § 1 pkt 3 k.p.a., który nakazuje organowi administracji publicznej zawieszenie postępowania, gdy strona utraciła zdolność do czynności prawnych. Stwierdził, że orzekający w analizowanej sprawie organ administracyjny II instancji, niezwłocznie po powzięciu wiadomości o postawieniu w stan upadłości Spółki, powinien z urzędu zawiesić prowadzone postępowanie, a następnie, po ustaleniu osoby syndyka masy upadłości tej Spółki, wezwać go do udziału w sprawie i podjąć zawieszone postępowanie. W efekcie tych działań, zamiast zaskarżonej decyzji organ winien wydać decyzję uchylającą decyzję organu I instancji w jej pkt 1 jednocześnie orzekającą w tym zakresie co do istoty sprawy poprzez wskazanie jako osoby zobowiązanej do zagospodarowania odpadów - syndyka masy upadłości ww. Spółki. Zamiast tego, naruszając ww. przepisy prawa, organ uchylił decyzję I instancji w całości i umorzył postępowanie w całości bez udziału strony postępowania, którą w niniejszej sprawie, z mocy prawa, jest syndyk masy upadłości Spółki w upadłości. W tym stanie rzeczy uchylenie zaskarżonej decyzji jest konieczne, gdyż umożliwi organowi administracyjnemu konwalidowanie postępowania odwoławczego w zakresie zapewnienia udziału w nim stron, poprzez wezwanie do udziału w sprawie w charakterze strony syndyka masy upadłości spółki w upadłości, a następnie wydanie decyzji merytorycznej, w której jako zobowiązany do zagospodarowania odpadów wskazany zostanie ten syndyk.

W odpowiedzi na skargę SKO podtrzymało swoją dotychczasową argumentację, wnosząc o oddalenie skargi.

Sąd I instancji, oddalając skargę w uzasadnieniu wyroku wskazał, że stosownie do treści art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U.2020 r., poz.1228 – dalej u.p.u.), po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu.

Podkreślone przez Sąd I instancji zostało, że przepis ten jednoznacznie wskazuje, że w postępowaniach dotyczących masy upadłości legitymowanym do występowania w nich jest jedynie syndyk masy upadłości. Postępowania dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka lub przeciwko niemu, a syndyk takie postępowania prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. Upadły zachowuje legitymację jedynie w sprawach, które nie dotyczą masy upadłości. W tym kontekście nie powinno budzić wątpliwości, że wynik niniejszego postępowania mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego, skoro zobowiązana spółka celem wykonania decyzji organu I instancji winna zagospodarować przedmiotowe odpady na własny koszt, a zatem uprawomocnienie ww. decyzji doprowadziłoby w dalszej kolejności do powstania kolejnego zobowiązania po stronie upadłej Spółki.

W ocenie Sądu I instancji, w rozpoznawanej sprawie, gdyby SKO zawiesiło postępowanie, a następnie po ustaleniu osoby syndyka upadłości Spółki, wezwało go do udziału w sprawie i podjęło zawieszone postępowanie, by kolejno zmienić zaskarżoną decyzję w punkcie 1 i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy, wskazując jako zobowiązanego do zagospodarowania wymienionych decyzją odpadów syndyka masy upadłości Spółki w upadłości, jak to sugeruje prokurator w skardze, wówczas to syndyk masy upadłości miałby prawo jedynie do złożenia skargi na decyzję organu II instancji, pozbawiony byłby zaś prawa do złożenia odwołania na decyzję organu I instancji mimo, że to on byłby podmiotem wskazanych w owej decyzji zobowiązań. Powyższe rozwiązanie byłoby sprzeczne z zasadą czynnego udziału strony w postępowaniu, jak również z zasadą dwuinstancyjności postępowania, na co zresztą słusznie zwrócił uwagę organ odwoławczy.

Według Sądu I instancji, ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych upadłej Spółki, która nadal pozostaje podmiotem praw i obowiązków wynikających ze stosunków prawnych nawiązanych przed ogłoszeniem upadłości, jednakże traci jedynie prawa zarządu majątkiem wchodzącym do masy upadłości, zachowując zarazem pełne prawo zarządu nad majątkiem, który do masy upadłości nie wchodzi. W stanie faktycznym niniejszej sprawy nie będzie miał zatem zastosowania art. 97 § 1 pkt 3 k.p.a., zgodnie z którym organ administracji publicznej zawiesza postępowanie w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych.

W skardze kasacyjnej Prokurator Rejonowy Gliwice-Wschód w Gliwicach (dalej: Prokurator) działając na podstawie art. 8 § 1 i art. 173 § 1 i 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.:Dz.U.2019.2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.), zaskarżył w całości wyrok Sądu I instancji.

Na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a., wyrokowi Sądu I instancji zarzucono:

1. naruszenie przepisu prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. w zw. z art. 105 § 1 i art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. 2020, poz. 256, dalej: k.p.a.), polegającego na przyjęciu, iż skoro decyzja Prezydenta została skierowana do Spółki, która po wydaniu tej decyzji postawiona została w stan upadłości, czyli podmiotu, który nie może być stroną tego postępowania administracyjnego, to postępowanie stało się bezprzedmiotowe z przyczyn podmiotowych podczas, gdy w ocenie Prokuratora stosownie do art. 144 ust. 1 i 2 w zw. z art. 145 ust. 1 i art. 61 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. 2020, poz.1228, dalej: pr.u.) - w prawa i obowiązki upadłego w postępowaniu administracyjnym dotyczącym masy upadłości ww. Spółki w postępowaniu o zobowiązanie jej do zagospodarowania odpadów, wstąpił syndyk masy upadłości Spółki w upadłości;

2. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy w postaci jego nieprawidłowego zastosowania a to art. 3 § 1, art. 145 ust. 1 pkt 1 lit. c) i art. 151 p.p.s.a. w zw. z art. 10 § 1 i art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., przez oddalenie skargi Prokuratora Rejonowego Gliwice-Wschód w Gliwicach na decyzję SKO w Katowicach z dnia 21 listopada 2019 r. o uchyleniu w całości zaskarżonej decyzji i umorzeniu postępowania administracyjnego w całości, w wyniku uznania, że decyzja SKO jest prawidłowa podczas, gdy WSA powinien był uchylić w całości zaskarżoną decyzję SKO, albowiem została ona wydana bez udziału syndyka masy upadłości Spółki - jako strony postępowania przed SKO po dopuszczeniu go do udziału w sprawie co pozwoliłoby uchylić tylko pkt 1 decyzji Prezydenta i w tym zakresie orzec co do istoty sprawy, wskazując jako zobowiązanego do zagospodarowania odpadów - syndyka masy upadłości Spółki w upadłości.

Podnosząc powyższe zarzuty na podstawie art. 176 § 1 pkt 3 i § 2 p.p.s.a., wniesiono o: rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie i uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach.

Według skarżącego kasacyjnie Prokuratora, pozbawienie upadłego zdolności do podejmowania działań w postępowaniu, nie może skutkować umorzeniem postępowania (jak w przedmiotowej sprawie), a jedynie zawieszeniem postępowania odwoławczego do czasu pojawienia się w nim syndyka masy upadłości.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną SKO 1. wniosło o oddalenie skargi kasacyjnej 2. Złożyło oświadczenie o rezygnacji, na podstawie art. 182 § 2 p.p.s.a. z rozpoznania skargi kasacyjnej na rozprawie.

Syndyk masy upadłości Spółki w upadłości – D.G. wniósł o: 1) oddalenie w całości skargi kasacyjnej Prokuratora Rejonowego Gliwice-Wschód w Gliwicach od wyroku Sądu I instancji; 2) zasądzenie od skarżącego na rzecz uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym.

Skarga kasacyjna jest zasadna.

W świetle art. 174 p.p.s.a., skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Podkreślić przy tym trzeba, że Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, ponieważ w świetle art. 183 § 1 p.p.s.a. rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. Jeżeli zatem nie wystąpiły przesłanki nieważności postępowania wymienione w art. 183 § 2 p.p.s.a. (a w rozpoznawanej sprawie przesłanek tych brak), to Sąd związany jest granicami skargi kasacyjnej. Oznacza to, że Sąd nie jest uprawniony do samodzielnego dokonywania konkretyzacji zarzutów skargi kasacyjnej, a upoważniony jest do oceny zaskarżonego orzeczenia wyłącznie w granicach przedstawionych we wniesionej skardze kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w tym składzie podziela w całości pogląd wyrażony w wyroku NSA z 5 października 2021 r., sygn. akt III OSK 3961/21 w analogicznej sprawie.

Zgodnie z art. 144 ust. 1 Prawa upadłościowego, po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Postępowania te syndyk prowadzi na rzecz upadłego, ale w imieniu własnym (art. 144 ust. 2 Prawa upadłościowego). Udział w procesie syndyka zamiast upadłego jest rodzajem zastępstwa procesowego pośredniego, bowiem zastępca działa na rzecz zastąpionego, ale w imieniu własnym. To, że zastępca pośredni dokonuje czynności prawnej we własnym imieniu, oznacza, że skutki tej czynności, polegające na nabyciu praw lub zaciągnięciu zobowiązań, dotykają jego sfery majątkowej. Syndyk nie jest jednak typowym zastępcą pośrednim upadłego, który w przeciwieństwie do typowego zastępcy pośredniego staje się zastępcą z mocy samego prawa, niezależnie od woli upadłego, który nie ma również wpływu na zakończenie bytu prawnego zastępcy oraz podejmuje czynności, które wykraczają poza zakres kompetencji typowego zastępcy. Zastępstwo pośrednie określane jest mianem podstawienia procesowego. Podstawienie procesowe polega na tym, że w procesie zamiast podmiotu będącego stroną w znaczeniu materialnym występuje jako strona w znaczeniu formalnym inny podmiot, eliminując przy tym w sposób pierwotny albo następczy, możliwość takiego wystąpienia przez stronę w znaczeniu materialnym. W sprawach dotyczących masy upadłości legitymację procesową ma tylko syndyk, który działa na rzecz upadłego, ale w imieniu własnym. Sytuację tę należy więc zakwalifikować jako podstawienie procesowe bezwzględne. Przy podstawieniu procesowym bezwzględnym legitymację procesową ma tylko podmiot podstawiony. Zarządca jako zastępca pośredni upadłego występuje w procesie dotyczącym masy upadłościowej w imieniu własnym dochodząc prawa podmiotowego upadłego lub przeciwstawiając się żądaniom skierowanym do upadłego. Zarządca realizuje więc w procesie prawa upadłego.

Powyższe rozważania mają istotne znaczenie z punktu widzenia podniesionych w tej sprawie zarzutów. Dotyczy to przede wszystkim zarzutów podnoszących naruszenie art. 105 § 1 w związku z art. 28 k.p.a. Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko zaprezentowane w skardze kasacyjnej, że w sytuacji, gdy decyzja organu I instancji została skierowana do spółki, która po wydaniu decyzji organu I instancji postawiona została w stan upadłości, a więc do podmiotu, który nie może być stroną postępowania administracyjnego, to postępowanie nie stało się bezprzedmiotowe z przyczyn podmiotowych. Wynika to z tego, że stosownie do art. 144 ust. 1 i 2 w związku z art. 145 ust. 1 i art. 61 ustawy Prawo upadłościowe, w prawa i obowiązki upadłego w postępowaniu administracyjnym dotyczącym masy upadłości spółki wstąpił syndyk masy upadłości. Konstrukcja prawna podstawienia procesowego bezwzględnego oznacza, że w każdym momencie postępowania administracyjnego istniał podmiot tego postępowania i jednocześnie adresat obowiązków wynikających z decyzji organu I instancji. To z kolei uniemożliwiało umorzenie postępowania na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. Odrębną kwestią jest natomiast przynajmniej tymczasowa utrata przez upadłego legitymacji formalnej, w wyniku ogłoszenia upadłości i wyznaczenia syndyka, która oznacza w istocie, że upadły zostaje pozbawiony zdolności do podejmowania działań w postępowaniu (a więc w swojej części zdolności do czynności prawnych), w takim zakresie, w jakim legitymację formalną uzyskuje syndyk (subrogacja). Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest natomiast ewentualne zawieszenie postępowania administracyjnego na podstawie art. 97 § 1 pkt 3 k.p.a. do czasu zgłoszenia się syndyka masy upadłości, a nie umorzenie postępowania administracyjnego.

W niniejszej sprawie Sąd I instancji stanął na stanowisku, że gdyby organ odwoławczy zawiesił postępowanie, a następnie po ustaleniu syndyka masy upadłości spółki, wezwał go do udziału w sprawie, to syndyk masy upadłości miałby jedynie prawo do złożenia skargi na decyzję organu odwoławczego. Pozbawiony byłby natomiast prawa do złożenia odwołania od decyzji organu I instancji, pomimo że to syndyk byłby adresatem obowiązków wskazanych w decyzji organu I instancji. Stanowisko to jednak pomija jednak treść normatywną art. 144 ust. 1 i ust. 2 Prawa upadłościowego, z którego wynika z jednej strony, że po ogłoszeniu upadłości postępowanie administracyjne może być nie tylko wszczęte wobec syndyka, ale również prowadzone wobec niego. Oznacza to, że ustawodawca zakłada ciągłość postępowania, co jest konsekwencją konstrukcji prawnej podstawienia procesowego. Z drugiej strony, syndyk masy upadłości działa wprawdzie w imieniu własnym, ale na rzecz upadłego. Ponadto stanowisko Sądu I instancji pomija inne, przyjęte w k.p.a. rozwiązania procesowe, takie jak np. obowiązek zawieszenia postępowania w przypadku śmierci strony w sprawach, które nie są ściśle związane z prawami i obowiązkami strony.

Nie ulega przecież wątpliwości, że w takich sprawach postępowania administracyjne musi ulec zawieszeniu do czasu ustalenia następców prawnych, również już po wydaniu decyzji organu I instancji, ale przed rozpoznaniem odwołania. Oznacza to, że następcy prawni zmarłego także mają możliwość złożenia tylko skargi do sądu administracyjnego i niejako zostają pozbawieni możliwości złożenia odwołania od decyzji organu I instancji, chociaż to oni stają się adresatem praw lub obowiązków wynikających z tej decyzji. Konstrukcja następstwa prawnego, tak jak konstrukcja podstawienia procesowego zakłada jednak ciągłość postępowania administracyjnego i nie oznacza konieczności umorzenia tego postępowania jako bezprzedmiotowego (art. 105 § 1 k.p.a.).

Decyzja organu I instancji została wydana w tej sprawie przed ustanowieniem syndyka masy upadłości. Oznacza to, że decyzja ta prawidłowo została skierowana do spółki. Natomiast już w dacie wydania decyzji organu odwoławczego legitymację formalną posiadał syndyk masy upadłości na podstawie art. 141 ust. 1 i 2 Prawa upadłościowego. Decyzja organu odwoławczego powinna zatem zostać skierowana do syndyka masy upadłości, który wstąpił do postępowania w drodze podstawienia procesowego bezwzględnego. Otwarcie postępowania upadłościowego spowodowało bowiem, że tylko syndyk masy upadłości mógł być adresatem decyzji nakładającej obowiązki w zakresie zagospodarowania odpadów, ponieważ to syndyk masy upadłości dysponował w tej sprawie legitymacją procesową. Decyzja organu odwoławczego została zatem wydana z naruszeniem art. 105 § 1 k.p.a., czego nie dostrzegł Sąd I instancji. Zarzut naruszenia art. 3 § 1, art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) oraz art. 151 p.p.s.a. w związku z art. 105 § 1 k.p.a. i w związku z art. 10 i art. 28 k.p.a. oraz art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. zasługiwał zatem na uwzględnienie.

Wynika to z tego, że stosowanie do art. 144 ust. 1 i 2 w zw. z art. 145 ust. 1 i art. 61 ustawy Prawo upadłościowe, w prawa i obowiązki upadłego w postępowaniu administracyjnym dotyczącym masy upadłości spółki wstąpił syndyk masy upadłości.

W tej sprawie uzasadniało to uchylenie zaskarżonego wyroku i zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z 21 listopada 2019 r., nr SKO.OŚ/41.9/671/2019/9182/AK w przedmiocie zagospodarowania odpadów.

Z tych względów i na podstawie art. 188 w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku.