Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Grymuza (sprawozdawca) Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska Protokolant Specjalista Beata Basak po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 20 grudnia 2018 r. sprawy ze skargi A. Z. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w L. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności, która nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; II. umarza postępowanie w zakresie zobowiązania Prezesa Sądu Okręgowego w L. do załatwienia wniosku A. Z. z dnia 24 lipca 2018 r.; III. w pozostałym zakresie skargę oddala; IV. zasądza od Prezesa Sądu Okręgowego w L. na rzecz A. Z. kwotę [...]([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

akt II SAB/Lu 150/18

U z a s a d n i e n i e

A. Z. (dalej także: skarżący) w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 6 października 2018 r. zarzucił Prezesowi Sądu Okręgowego w L. (dalej także: organ) bezczynność polegającą na nierozpatrzeniu wniosku skarżącego z 24 lipca 2018 r. o udostępnienie informacji publicznej, w trybie przepisów ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1330 ze zm. - dalej także jako: "u.d.i.p."). Skarżący opisał przebieg postępowania w sprawie i podkreślił, że do czasu wniesienia skargi nie uzyskał od organu żądanych w tym wniosku informacji dotyczących treści decyzji o ustanowieniu biegłego M. T. biegłym sądowym oraz treści opinii zakładu pracy bądź organizacji zawodowej odnośnie tej osoby.

W oparciu o te zarzuty skarżący wniósł o:

1. zobowiązanie organu do rozpoznania powyższego wniosku;

2. orzeczenie, czy bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa;

3. wymierzenie organowi grzywny w maksymalnej wysokości;

4. zasądzenia na jego rzecz od organu zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi. Organ wskazał, że odpowiadając na prośbę zawartą we wniosku skarżącego 12 października 2018 r. przesłano mu (za pośrednictwem poczty elektronicznej) żądane przez niego informacje, których odbiór potwierdził on 22 października 2018 r. Organ przyznał, że udostępnił skarżącemu żądane informacje z uchybieniem terminu, jednakże wynikało to z błędnego odczytania treści wniosku strony.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga zasługuje częściowo na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2107), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (jeżeli ustawy nie stanowią inaczej). Kontrola ta – w myśl art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) – obejmuje orzekanie w sprawach ze skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 tego przepisu. Stosownie zaś do art. 149 § 1 p.p.s.a. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 (albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a):

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Jednocześnie Sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (§ 1a).

W myśl art. 149 § 2 p.p.s.a., uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, Sąd może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a. lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a.

Jakkolwiek przepisy p.p.s.a. nie określają, na czym polega stan bezczynności, to w orzecznictwie sądowym oraz w doktrynie zgodnie przyjmuje się, że ze stanem tym mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie, lub wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, ale – mimo istnienia ustawowego obowiązku – nie zakończył go wydaniem decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności (por. T. Woś (w:) T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 109).

W niniejszej sprawie skarżący zarzucił organowi bezczynność polegającą niezałatwienia jego wniosku z 24 lipca 2018 r., w którym zwrócił się o udostępnienie informacji dotyczących ustanowienia biegłego sądowego nr [...] M. T., to jest: treści decyzji o ustanowieniu biegłego oraz treści opinii zakładu pracy lub/i organizacji zawodowej, o której to opinii mowa w § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. nr 15, poz. 133).

W pierwszej kolejności wymaga podkreślenia, że Prezes Sądu Okręgowego jest organem władzy publicznej, obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p.

Nie budzi też wątpliwości, że treść decyzji o ustanowieniu wspomnianej wyżej osoby biegłym sądowym stanowi informację publiczną. Przepis art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a) tiret 1 u.d.i.p. wskazuje bowiem wyraźnie, że za informację publiczną uznaje się dane publiczne, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć organów władzy publicznej. Bezsprzecznie decyzja o powołaniu określonej osoby na stanowisko biegłego sądowego stanowi takie rozstrzygnięcie, zawierające dane publiczne, które podlegają udostępnieniu w trybie przepisów powołanej ustawy.

Oceny wymaga natomiast, czy Prezes Sądu obowiązany był do udostępnienia skarżącemu, na podstawie przepisów u.d.i.p., treści opinii zakładu pracy lub/i organizacji zawodowej, o której to opinii mowa w § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych.

Wskazać należy, że jak przyjmuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, stosownie do przepisów powołanej ustawy, że informacją publiczną jest każda informacja dotycząca sfery faktów i danych publicznych, a więc każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów realizujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań publicznych i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 listopada 2018 r., sygn. akt I OSK 241/17).

Z powyższego wynika, że prezes sądu okręgowego, po ustanowieniu określonej osoby biegłym sądowym, czyli po wytworzeniu informacji publicznej, ma obowiązek udzielenia informacji o przesłankach stanowiących podstawę do wpisu na listę biegłych.

Nie oznacza to jednak automatycznie obowiązku udostępnienia dokumentów, które osoba ubiegająca się o wpis przedłożyła prezesowi sądu okręgowego.

Zdaniem Sądu w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę dokumenty takie nie stanowią informacji publicznej albowiem, jak podkreśla się w orzecznictwie, dokumenty te mają charakter prywatny.

W tym kontekście trzeba mieć na uwadze, że zakres przedmiotowy ustawy o dostępie do informacji publicznej obejmuje jedynie dostęp do informacji publicznej, a nie publiczny dostęp do wszelkich informacji znajdujących się w posiadaniu podmiotów publicznych. Oznacza to, że dokument prywatny skierowany do organu przez podmiot ubiegający się o wpis na listę biegłych nigdy nie stanie się dokumentem urzędowym jedynie z tego względu, że został skierowany do prezesa sądu okręgowego. Fakt, że dokument prywatny trafia do organu i służy realizacji powierzonych prawem zadań organu, nie oznacza, że przez to nabiera on cech dokumentu urzędowego (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 11 maja 2017 r., sygn. akt II SAB/Sz 37/17; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 maja 2006 r., sygn. akt II OSK 812/05).

Podkreślenia wymaga zatem, że żądana przez skarżącego informacja w postaci opinii zakładu pracy bądź organizacji zawodowej dotycząca wskazanej przez skarżącego osoby nie stanowi informacji publicznej. Tym samym Prezes Sądu Okręgowego nie był obowiązany do udostępnienia treści tej opinii skarżącemu, zaś złożona przez niego skarga na bezczynność organu w tym zakresie nie mogła zostać uwzględniona i jako taka podlegała oddaleniu w tej części na podstawie art. 151 p.p.s.a.

Zasadna była natomiast skarga w części, w jakiej zarzucono organowi bezczynność w zakresie udostępnienia skarżącemu treści decyzji o ustanowieniu wspomnianego biegłego.

Przede wszystkim sam organ przyznał, że udostępnienie skarżącemu tego dokumentu, na skutek żądania zawartego we wniosku z 24 lipca 2018 r., który wpłynął do organu 31 lipca 2018 r., nastąpiło z uchybieniem ustawowego terminu dla dokonania tej czynności. Przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nakładają na podmioty dysponujące informacjami publicznymi obowiązek ich udostępnienia bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 1 u.d.i.p.). W przypadku, gdy informacja publiczna nie może zostać udostępniona w czternastodniowym terminie, należy powiadomić wnioskodawcę o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni się informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku (ust. 2). Prezes Sądu Okręgowego przekazał skarżącemu decyzję własną z [...] r., nr [...], o ustanowieniu M. T. biegłym sądowym w zakresie ochrony własności przemysłowej – pismem z 12 października 2018 r. przesłanym pocztą elektroniczną, a wobec odebraniu komunikatu zwrotnego "brak powiadomienia o dostarczeniu" z serwera odbiorcy, przesłanym ponownie (za pośrednictwem poczty tradycyjnej) 18 października 2018 r. na adres miejsca zamieszkania strony. Niewątpliwie zatem informacja ta została udostępniona stronie po upływie opisanego wyżej 14-dniowego terminu, wynikającego z art. 13 ust. 1 u.d.i.p.

W tym stanie rzeczy Sąd stwierdził, że organ pozostawał w bezczynności w rozpoznawanej sprawie w zakresie udostępnienia żądanej w omawianym wniosku informacji dotyczącej treści decyzji o ustanowieniu biegłego sądowego.

Jednocześnie, wobec tego, że po wniesieniu skargi w niniejszej sprawie, a przed jej rozpoznaniem, Prezes Sądu Okręgowego udostępnił skarżącemu powyższą informację, oczywiste jest, że postępowanie sądowoadministracyjne w części dotyczącej zobowiązania organu do załatwienia w tej części wniosku skarżącego stało się bezprzedmiotowe i jako takie podlega umorzeniu na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a.

Jednocześnie Sąd – na podstawie art. 149 § 1a p.p.s.a. – orzekł, że bezczynność organu w niniejszej sprawie nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Rażącym naruszeniem prawa pozostaje bowiem stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. Kwalifikacja naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako zwykłe naruszenie. Argumenty podane w odpowiedzi na skargę nie wskazują, by niedziałanie organu było celowe czy zawinione w stopniu rażącym. Oceniając tę okoliczność Sąd wziął ponadto pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w tym fakt, że zachowanie organu nie miało cech lekceważącego traktowania obowiązków nałożonych na niego z mocy ustawy.

Sąd nie dopatrzył się też przesłanek do wymierzenia organowi grzywny, na podstawie art. 149 § 2 p.p.s.a. Orzeczenie grzywny może nastąpić w sytuacji, w której istnieją szczególne okoliczności sprawy przemawiają za tym, że samo zobowiązanie organu do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności, może nie być wystarczające dla zdyscyplinowania organu. W rozpoznawanej sprawie brak jest okoliczności, które miałyby uzasadniać wymierzenie organowi grzywny. Nie ulega wątpliwości, że organ udostępnił skarżącemu żądaną przezeń informację publiczną, a jak wynika z wyjaśnień organu, zwłoka w udzieleniu tej informacji wynikała jedynie z niewłaściwego odczytania treści wniosku skarżącego. Przy tym trzeba mieć na uwadze, na co wskazano wyżej, że organ nie był zobowiązany do udostępnienia skarżącemu części informacji, żądanych w jego wniosku, a mimo to informacji tej mu udzielił. Z tych powodów, na podstawie art. 151 p.p.s.a., należało oddalić skargę także w części dotyczącej żądania wymierzenia organowi grzywny.

Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadnia art. 200 i art. 205 § 1 p.p.s.a.

Z tych wszystkich względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie orzekł, jak sentencji wyroku.