Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janina Guść (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok, Sędzia NSA Krzysztof Ziółkowski, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Maria Flisikowska, po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 17 grudnia 2014 r. sprawy ze skargi A. F. i A. F. na decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 30 stycznia 2014 r., nr [...] w przedmiocie przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana, 3. zasądza od Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej solidarnie na rzecz skarżących A. F. i A. F. kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

A. F., A. F., T. L. i J. F.-L. wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 30 stycznia 2014 r., Nr [...], uchylającą w całości zaskarżoną decyzję Starosty z dnia 7 listopada 2012 r. i nakazującą Państwu A. i A. F. oraz J. F.-L. i T. L. przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego rowu położonego na działkach nr [...], [...] oraz [...] obręb I Miasto S. poprzez jego udrożnienie i połączenie z jeziorem B., tak aby zachować jego istniejące parametry w terenie.

Zaskarżoną decyzję podjęto w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Decyzją z dnia 7 listopada 2012 r., nr [...], Starosta , działając na podstawie art. 64b oraz art. 140 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 19 lit. a i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj.: Dz.U. z 2012 r., poz. 145 ze zm.), zobowiązał A. i A. F. do przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego (rowu) znajdującego się na działkach nr [...] i [...] obr. 1 Miasto S. stanowiących ich własność poprzez jego udrożnienie i połączenie z Jeziorem B. na długości 76m, tj. od przepustu na granicy działek nr [...] i [...] obr. 1 Miasto S. do brzegu jeziora w określonych parametrach. Zobowiązano również J. F. – L. i T. L. do udrożnienia przepustu znajdującego się na działce nr [...] obr. 1 Miasto S. stanowiącej ich własność.

Z uzasadnienia wynika, że w toku postępowania ustalono, że wskutek działań podejmowanych przez właścicieli wskazanych nieruchomości doprowadzono do zmiany dotychczasowej funkcji istniejącego od wielu lat rowu, tj. zapewnienia w najniższym punkcie zlewni odprowadzenia wód opadowych i innych z jej obszaru. Organ uznał, że czynnościami pozwalającymi na przywrócenie dotychczasowej funkcji będzie odkopanie zasypanego w części rowu, co wiąże się z usunięciem części wału ziemnego znajdującego się przy Jeziorze B. oraz udrożnienie przepustu w celu umożliwienia swobodnego odpływu wód z rowu. Warunkiem wykonania tych czynności było zaś określenie odcinka podlegającego odtworzeniu rowu oraz jego parametrów. Organ I instancji ze względu na brak danych historycznych pozwalających na precyzyjne określenie wskazanych parametrów formułując rozstrzygnięcie posiłkował się mapą wykonaną w 2012 r. Przy określaniu rzędnych dna rowu oraz nachylenia skarp organ wykorzystał informacje zawarte w opinii J. H. W opinii tej określono zlewnię przedmiotowego układu hydrograficznego oraz wyliczono ilość wody jaką rów powinien przepuścić i na tej podstawie wskazano parametry rowu, w tym jego szerokość - 1, 82 m. Wskazana w tej opinii wielkość zlewni została zakwestionowana w ekspertyzie NOT, w której wskazano inną wartość wód dopływających. Organ I instancji stwierdził, że taka różnica w określeniu wód ze zlewni, wynosząca ponad 30%, nie pozwala na dokładne określenie szerokości dna rowu w ujściu według stanu na 2000 rok, stąd też korzystając z ustaleń ekspertyzy NOT i posiłkując się mapą wskazano orientacyjną szerokość rowu w dnie na około 1,3 m.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyli A. F., A. F., T. L. i A. F.-L. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania. W uzasadnieniu odwołania wskazano, że:

- opinia biegłego J. H. zawiera szereg poważnych błędów merytorycznych;

- opracowanie sporządzone przez Pomorską Radę Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT w G. jest nic nie znaczącą opinią,

- w dacie nabycia nieruchomości przez państwa A. i A. F. nie było na nich urządzeń melioracji wodnej, o jakich mowa w art. 73 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo wodne oraz nie ma ich do chwili obecnej, co potwierdza ewidencja gruntów oraz ewidencja urządzeń melioracji wodnej prowadzonej przez Marszałka Województwa, dlatego nie ciąży na nich obowiązek utrzymania takiego urządzenia;

- w toku postępowania Starosta nie zebrał żadnych dowodów, z których wynikałyby żądane parametry urządzenia wodnego;

- prowadzone prace budowlane były legalne, zgłaszane do Starostwa w S., gdyż kontrola PINB wykazała brak podstaw do wszczęcia postępowania.

Według odwołujących się zaskarżona decyzja jest bezprawną próbą przymuszenia do oddania swoich nieruchomości w użytkowanie władz samorządowych S..

Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej rozpoznając odwołanie decyzją z dnia 3 stycznia 2013r., Nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Starosty z dnia 7 listopada 2012 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku rozpoznając skargę wniesioną na powyższą decyzję przez A. F., A. F., T. L. i J. F.-L. wyrokiem z dnia 26 czerwca 2013 r. sygn. akt II SA/Gd 162/13, uchylił zaskarżoną decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej. W uzasadnieniu wyroku Sądu wyjaśnił, że organ odwoławczy uchylił się od merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, poprzestając wyłącznie na kontroli rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji, przy czym ogólnikowość argumentacji wykazuje, że nie przeprowadzono żadnego postępowania wyjaśniającego w drugiej instancji, w tym zwłaszcza nie odniesiono się do zarzutów podnoszonych w odwołaniu, następnie powtórzonych w skardze do sądu administracyjnego. Nie oceniono zgromadzonego materiału dowodowego i nie ustosunkowano się do występujących nieścisłości. Wobec tego Sąd uznał, że organ odwoławczy procedując w powyższy sposób naruszył przepisy postępowania, a mianowicie art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., a w konsekwencji art. 80 k.p.a., co znalazło również odzwierciedlenie w błędnym uzasadnieniu. Organ odwoławczy nie podjął czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, w tym nie rozpatrzył całego materiału dowodowego znajdującego się w aktach sprawy. Nie wskazał przyczyn, dla których odmówił wiarygodności i mocy dowodowej dowodom, na które powołują się skarżący. Nie wyjaśnił również podstawy prawnej decyzji. Samo przywołanie art. 4 ust. 4 Prawa wodnego nie stanowi wyjaśnienia podstawy prawnej. Uchybienia te miały istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż bezpośrednio zdeterminowały treść zaskarżonej decyzji. Sąd wskazał, że w toku ponownego rozpatrywania sprawy organ odwoławczy powinien poddać wnikliwej ocenie zgromadzone w sprawie dowody, przeprowadzając postępowanie wyjaśniające zgodnie z przepisami art. 7 i art. 77 K.p.a. W szczególności zaś organ odwoławczy winien odnieść się szczegółowo do wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji oraz dokonać kompleksowej oceny całokształtu materiału dowodowego sprawy, w tym zwłaszcza Ekspertyzy Technicznej, sporządzonej przez Pomorską Radę Federacji Stowarzyszeń Naukowo – Technicznych NOT w G., a także opinii sporządzonej przez biegłego J. H. Weryfikacji ustaleń i wniosków tych opinii organ winien dokonać przy uwzględnieniu zarzutów skarżących. Dopiero wówczas organ może przejść do dokonania prawidłowej subsumcji ustalonych okoliczności faktycznych do właściwych przepisów Prawa wodnego, co z kolei powinno znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia.

Ponownie rozpoznając sprawę Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej decyzją z dnia 30 stycznia 2014 r., Nr [...], uchylił w całości decyzję Starosty z dnia 7 listopada 2012 r. i w tym zakresie orzekł o istocie sprawy nakazując Państwu A. i A. F. oraz J. F.-L. i T. L. przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego rowu położonego na działkach nr [...],[...] oraz [...] obręb I Miasto S. poprzez jego udrożnienie i połączenie z jeziorem B., tak aby zachować jego istniejące parametry w terenie w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji.

Uzasadniając rozstrzygnięcie organ odwoławczy wskazał, że przedmiotowy rów nigdy nie był zaliczony do urządzeń melioracji wodnych szczególnych ani podstawowych. Stanowi natomiast urządzenie wodne w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne, które jest ściśle związane z gruntem i należy do właściciela tego gruntu. Akta sprawy wskazują jednoznacznie, że rów w tym miejscu istniał przed nabyciem przez skarżących gruntów nad jeziorem B. Potwierdzają to zgromadzone dowody w postaci map i ewidencji gruntów. Ślady jego istnienia potwierdza również mapa z 2012 r. Ślady tego rowu obecnie zlokalizowane są na działkach nr [...], [...] oraz [...]. Dlatego dla organu odwoławczego niewiarygodne są twierdzenia skarżących, że w dacie zakupu wskazanych nieruchomości rowu nie było. Organ ustalił, że rów był i do końca 2011 r. pełnił swoją funkcję. Organ wskazał, że analiza treści ksiąg wieczystych wskazuje, że działka nr [...] jest własnością Państwa A. i A. F. od 1997 r., działka nr [...] jest własnością Państwa J. F.-L. i T. L. od 2008 r., a działka nr [...] jest własnością Państwa A. i A. F. od 2001 r. Z akt sprawy wynika, że problemy z odwodnieniem drogi występują od 2012 r. W tym czasie na gruntach należących do skarżących nastąpiło przekształcenie powierzchni działek m.in. usypanie wału wzdłuż ul. K. Organ uznał za bezsporny fakt nienależytego utrzymania rowu, gdyż zmiana jego funkcji skutkuje brakiem odpływu wód ze zlewni do jeziora i zalewanie ul. K.

Organ odwoławczy przychylił się do stanowiska skarżących, że opinia biegłego J. H. zawiera błędy. Organ odwoławczy uznał, że zarówno w opinii

J. H., jak i w opinii Pomorskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT w G. sposób wyliczenia ilości wód opadowych budzi wątpliwości. W opracowaniu pana J. H. (na str. 7) wytłumaczono, że zakres zlewni określono na podstawie wizji lokalnej w terenie i analizy warunków gruntowych. Powierzchnię zlewni określono na podstawie danych z rejestru gruntów oraz obliczeń w programie graficznym Arkadia Intellicad. Ilość wód opadowych określona w opracowaniu pana J. H. wynosi 2,62 m3/s, zaś ekspertyza NOT ilość wód określiła w wysokości 1,79 m3/s. Organ zauważył, że nie wskazano jednak, na czym polega błąd w obliczeniach wykonanych przez pana J. H. oraz z jaką metodą wyliczono mniejszą ilość wód. W prowadzonym postępowaniu, nie wystąpiono do J. H. o ustosunkowanie się do zarzutów, gdyż zdaniem organu odwoławczego dokładne wyliczenie dzisiejszej zlewni nie ma znaczenia w niniejszym postępowaniu. Różnica w określeniu wód zlewni spowodowała, że organ I instancji nie mógł dokładnie określić szerokości ujścia dna rowu, dlatego wskazał jego orientacyjną szerokość w dnie na około 1,3m. W ekspertyzie technicznej Pomorskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT na rys. 6 przedstawiono położenie urządzenia wodnego jako mapa z 1979 r. podczas, gdy widnieje na niej działka [...], która istnieje na mapie z 2012 r., a nie jest zaznaczona na mapie z 1988 r., gdyż w tym czasie była częścią działki [...], która stanowiła działkę jeziora B. Działka jeziora B. została zmieniona dopiero w 2000 r. Wielokrotne kserowanie istniejących map tego terenu jest przyczyną błędów i trudno na ich podstawie określić parametry istniejącego urządzenia.

Według organu odwoławczego z akt sprawy oraz z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że w 2011 r. doszło do usunięcia przepustu znajdującego się w ciągu rowu na granicy działek [...], [...] i [...], jednocześnie w punkcie 2 zobowiązano do jego udrożnienia. Oględziny przeprowadzone w terenie uniemożliwiły potwierdzenie tego faktu. Jak wynika z protokołu oględzin z dnia 28 sierpnia 2012 r. woda wypełniała części rowu tak, że przepust był niewidoczny. Organ uznał jednak, że nie ma to jednak znaczenia w niniejszym postępowaniu. Zarówno bowiem zamulenie przepustu bądź jego likwidacja świadczy o nienależytym utrzymaniu tego urządzenia i zgodnie z art. 64b wymaga przywrócenia poprzedniej funkcji tego urządzenia wodnego. Organ I instancji w zaskarżonej decyzji określił spadek kanału, nachylenie skarp oraz szerokość dna w ujściu. Parametry te określił korzystając ze zgromadzonego materiału. Organ odwoławczy wskazał, że skarżący słusznie kwestionują wielkości, które w zaskarżonej decyzji oparte zostały częściowo na błędnych wyliczeniach. Organ stwierdził, że zebrany materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, że rów istniał i obecnie na skutek nienależytego jego utrzymania nie spełnia swojej funkcji. Uznając, że brak jest dokumentacji potwierdzającej jednoznacznie dokładne parametry rowu, a w niniejszym postępowaniu nie można narzucać właścicielom urządzenia odtworzenia rowu o parametrach innych niż były przed zakupem, organ odwoławczy orzekł o odtworzeniu rowu o parametrach istniejących w terenie.

W skardze na powyższa decyzję A. F. i A. F. wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania w przedmiotowej sprawie. Skarżący wskazali, że nie ignorują faktu konieczności odprowadzania wód opadowych przez ich nieruchomość, ale ze względu na planowaną na nich realizację kompleksu parkowego z sadem i stawem rybnym, proponowali posłużenie w celu uregulowania stosunków wodnych rurą, która mogłaby odprowadzać wody ze zlewni ul. K. Wykonanie rowu uniemożliwi im zaplanowane wykorzystanie ich nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem. Według skarżących organy podjęły działania zmierzające do pozbawienia ich własności nieruchomości. Posłużyły się przy tym opiniami m.in. J.H., która według skarżących ma charakter opracowania teoretycznego, zawierającego szereg błędów merytorycznych. Skarżący zarzucili, że zaskarżona decyzja poprzez fakt braku możliwości odtworzenia parametrów urządzenia wodnego jest niewykonalna. Według skarżących rów na działkach nr [...] i nr [...] nigdy nie istniał. Potwierdzają to zapisy ewidencji gruntów oraz ewidencji urządzeń melioracji wodnej. Wobec tego na obecnych właścicielach nieruchomości nie ciąży obowiązek odtworzenia rowu.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację sformułowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2014 r., w sprawie zarejestrowanej pod sygn. akt II SA/Gd 191/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku odrzucił skargę. Postanowienie to uprawomocniło się w stosunku do skarżących T. L. i J. F.–L.. W stosunku do A.. F. i A. F. Sąd postanowieniem z dnia 21 lipca 2014 r. przywrócił termin do uiszczenia wpisu od skargi i nadał jej bieg, rejestrując sprawę pod nową sygn. akt II SA/Gd 617/14.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku ustalił i zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem i polega na weryfikacji decyzji organu administracji publicznej z punktu widzenia obowiązującego prawa materialnego i procesowego.

Wojewódzki sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a). Oznacza to, że sąd nie może w ocenie legalności zaskarżonej decyzji ograniczać się jedynie do zarzutów sformułowanych w skardze, ale powinien kontrolować prawidłowość zaskarżonego aktu z urzędu.

Dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Przeprowadzone w określonych wyżej ramach badanie zgodności z prawem zaskarżonej decyzji wykazało, że przy wydaniu decyzji doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy. Nadto zaskarżona decyzja została ona wydana z naruszeniem przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co uzasadniało jej uchylenie.

Przedmiotem kontroli Sądu w przedmiotowej sprawie jest decyzja zobowiązująca skarżących do przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego - rowu poprzez jego udrożnienie. Decyzja ta została wydana na podstawie art. 64 b ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145 ze zm.) Zgodnie z art. 64 b Prawa wodnego w przypadku nienależytego utrzymywania urządzenia wodnego, powodującego zmianę jego funkcji lub szkodliwe oddziaływanie na grunty, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego może, w drodze decyzji, nakazać przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego lub likwidację szkód, określając warunki i termin wykonania tych czynności.

Organ odwoławczy na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. wydał w niniejszej sprawie decyzję uchylająca decyzję organu I instancji i orzekł merytorycznie w sprawie. Organ orzekł o nakazaniu A. F. i A. F. oraz J. F.-L. i T. L. przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego – rowu położnego na działkach nr [...], [...] i [...] obręb i Miasto S. poprzez jego udrożnienie i połączenie z jeziorem B., tak aby zachować jego istniejące parametry w terenie.

Decyzja ta jest wadliwa. Przesłanką wydania decyzji na podstawie art. 64 b Prawa wodnego jest nienależyte utrzymywanie urządzenia wodnego. Utrzymywanie urządzeń wodnych polega na działaniach prowadzonych w celu zachowania ich funkcji, obejmuje to ich eksploatację, konserwację oraz remonty. Obowiązki związane z utrzymaniem urządzeń wodnych obciążają właścicieli tych urządzeń. W przypadku rowów i przepustów są nimi właściciele nieruchomości, na których znajdują się te urządzenia wodne. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że A. F. i A. F. są współwłaścicielami nieruchomości stanowiącej działki nr [...] i [...]. Natomiast współwłaścicielami działki nr [...] są wyłącznie J. F.-L. i T. L. Organ w wydanej decyzji nieprawidłowo skierował nakaz przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego zbiorczo do wszystkich właścicieli poszczególnych nieruchomości, zamiast dokonać w tym zakresie podziału obowiązków i nałożyć je w odniesieniu do poszczególnych odcinków rowu wyłącznie na ich właścicieli nieruchomości, na których znajduje się odcinek urządzenia wodnego.

Nadto wskazać należy, że decyzja nakazująca przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego musi precyzować zakres nałożonego obowiązku. Zgodnie z art. 64 b Prawa wodnego organ w decyzji wydanej na jego podstawie winien określić warunki wykonania czynności polegającej na przywróceniu poprzedniej funkcji urządzenia wodnego. Decyzja musi być sformułowana w sposób nie budzący wątpliwości na etapie jej wykonania, w tym wykonania zastępczego. Sformułowanie decyzji, w której wskazano na przywrócenie poprzedniej funkcji urządzenia wodnego – rowu poprzez jego udrożnienie i połączenie z jeziorem B., tak aby zachować jego istniejące parametry w terenie, nie spełnia tego wymogu.

Organ odwoławczy zakwestionował prawidłowość parametrów rowu ustalonych w decyzji organu I instancji, wskazując na nieścisłości i sprzeczność materiału dowodowego w tym zakresie. Jednocześnie organ ten zaniechał dokonania własnych ustaleń odnośnie parametrów rowu, ograniczając się w decyzji do nakazania odtworzenia rowu o parametrach istniejących w terenie. Taki sposób sformułowania skierowanego do stron nakazu jest nieprawidłowy. Organ winien w decyzji precyzyjnie wskazać jakie parametry winien mieć rów po udrożnieniu. W tym celu organ powinien dokonać ustaleń odnośnie parametrów rowu na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, bądź w razie braku możliwości dokonania takich ustaleń dopuścić w tym zakresie nowe dowody. Organ winien w oparciu o dowód z oględzin dokonać ustalenia aktualnych parametrów rowu, na wszystkich jego odcinkach. Konieczne jest przy tym uwzględnienie, że wskutek zaniedbania konserwacji rowu mogło dojść do istotnej zmiany jego parametrów i konieczne może być ich odtworzenie. Dane wynikające z oględzin organ winien zatem porównać z dowodami w dokumentów w postaci map, na których figuruje przedmiotowe urządzenie wodne. Z map tych wynika szerokość rowu, która jest zróżnicowana na różnych odcinkach tego urządzenia. Porównanie szerokości urządzenia wynikającej z map z danymi wynikającymi z oględzin winno umożliwić prawidłowe określenie pierwotnej szerokości rowu.

Organ odwoławczy nie dokonując ustaleń w tym zakresie naruszył w niniejszej sprawie przepisy prawa procesowego art. 7 k.p.a. i 77 1 k.p.a. Zgodnie z art. 7 k.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zasada prawdy obiektywnej jest naczelną zasadą postępowania administracyjnego. Wynika z niej obowiązek organu administracji publicznej wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych związanych z określoną sprawą. Realizacja zasady prawdy obiektywnej ma ścisły związek z realizacją zasady praworządności, ustalenie stanu faktycznego sprawy jest bowiem niezbędnym elementem prawidłowego zastosowania normy prawa materialnego (Barbara Adamiak "Kodeks postępowania administracyjnego - Komentarz" B. Adamiak, J. Borkowski, CH Beck, Warszawa 2004 rok, str. 67). Stosownie zaś do art. 77 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej są obowiązane w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Z treści ww. przepisów wynika, że postępowanie dowodowe przed organem administracji oparte jest na zasadzie oficjalności. Organ zobowiązany jest z urzędu przeprowadzić dowody służące ustaleniu stanu faktycznego. Zobowiązany jest w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy i podejmować wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy i w tym celu dopuścić jako dowód w sprawie wszystko, co może przyczynić się do jej wyjaśnienia, a nie jest sprzeczne z prawem (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 grudnia 2000 roku, sygn. akt V SA 1816/00, LEX nr 77645, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2000 roku, sygn. akt V S.A. 948/00, LEX nr 50114).

Wskazać także należy, że decyzja wydana w trybie art. 64 b Prawa wodnego ma doprowadzić do przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego. Niemniej przesłanką je wydania jest wyłącznie nienależyte utrzymywanie urządzenia wodnego, powodującego zmianę jego funkcji lub szkodliwe oddziaływanie na grunty. Decyzja wydana w celu przywrócenia funkcji urządzenia nie zawsze musi prowadzić do jego całkowitego odtworzenia w pierwotnej postaci, gdyż może to w okolicznościach danej sprawy okazać się zbędne (w przypadku poprawy stosunków wodnych i zmniejszenia ilości wody odbieranej przez urządzenie). Decyzja taka nie może być natomiast wydawana w celu realizacji nowego urządzenia wodnego przekraczającego parametry poprzednio istniejącego urządzenia, na co słusznie wskazano w zaskarżonej decyzji. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w niniejszej sprawie na okoliczność jakie parametry powinno mieć przedmiotowe urządzenie wodne aby mogło sprawnie odprowadzić nadmiar wód opadowych z obszaru zlewni zlokalizowanej w okolicy ul. K. do odbiornika – jeziora B., jest zatem w niniejszej sprawie zbędne. Z okoliczności sprawy wynika, że ilość wody jaka powinna być odprowadzana przez przedmiotowe urządzenie wodne jest większa niż w przeszłości. W okolicznościach sprawy brak jest zatem podstaw do ograniczenia parametrów urządzenia w stosunku do parametrów istniejących poprzednio.

Jeżeli poprzednio istniejące urządzenie wodne o określonych parametrach nie będzie mogłoby prawidłowo spełniać swoich funkcji nie wskutek jego nienależytego utrzymywania lecz w wyniku zmiany okoliczności faktycznych (zmiany stosunków wodnych w sąsiedztwie) konieczne i celowe dla naprawy stosunków wodnych na przedmiotowym terenie może okazać się zbudowanie nowego urządzenia wodnego. Kwestia ta nie jest jednak przedmiotem niniejszego postępowania.

Organ zamierzając orzec o przywróceniu urządzenia wodnego do stanu poprzedniego winien ustalić parametry tego urządzenia, zarówno na podstawie dostępnej dokumentacji jak i oględzin w terenie. Na podstawie zebranego materiału dowodowego organ powinien ustalić, czy odtworzenie rowu melioracyjnego doprowadzi do przywrócenia jego poprzedniej funkcji, jeżeli tak organ w wydanej decyzji winien szczegółowo wskazać parametry, jakie urządzenie wodne powinno posiadać po wykonaniu decyzji.

Zarzut skarżących, iż na tym terenie nie istniało nigdy urządzenie wodne nie jest uzasadniony. Brak zapisów w tym zakresie w ewidencji urządzeń melioracji wodnych i ewidencji gruntów nie wyklucza istnienia urządzenia wodnego w postaci rowu lub kanału. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 19 lit. a Prawa wodnego, który zawiera definicję legalną urządzeń wodnych, należy przez nie rozumieć urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności budowle piętrzące, upustowe, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy. Organy prawidłowo zatem uznały, iż przedmiotowy rów (bądź kanał w zależności od jego szerokości) ma charakter urządzenia wodnego.

Istnienie na przedmiotowym terenie urządzenia wodnego w postaci rowu lub kanału potwierdza zebrana przez organ administracji w toku postępowania dokumentacja w postaci map archiwalnych, w tym mapy z 1963 i 1979 r. Mapy te sporządzone w określonej skali mogą służyć do dokonania ustaleń w zakresie parametrów urządzenia. Fakt braku konserwacji urządzenia, niezależnie od tego, kiedy zaistniał obciąża aktualnych właścicieli nieruchomości, bowiem to na nich jako aktualnych właściciel nieruchomości nakładany jest obowiązek przywrócenia poprzedniej funkcji urządzenia wodnego. Podnoszona przez skarżących kwestia ich planów inwestycyjnych odnośne nieruchomości nie może wykluczać wydania decyzji w trybie art. 64 b Prawa wodnego i przywrócenia poprzedniej funkcji istniejącego na tym terenie urządzenia wodnego.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że organ odwoławczy rozstrzygający niniejszą sprawę naruszył przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, a ponadto - nie ustalając należycie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności, naruszył przepisy postępowania administracyjnego (art. 7, art. 77 § 1 k.p.a.) w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, i z tych przyczyn - na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a., uchylił zaskarżoną decyzję.

Na podstawie art. 152 p.p.s.a. sąd orzekł, że uchylona decyzja nie może być wykonana.

Ponownie rozpoznając sprawę organ II instancji winien uwzględnić treść powyższych rozważań Sądu przy podejmowaniu rozstrzygnięcia. Z art. 153 ustawy

- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wynika bowiem, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

O zwrocie kosztów postępowania obejmujących uiszczony przez skarżących wpis sądowy orzeczono na podstawie art. 200, 205 § 1 i 202 § 1 p.p.s.a.