Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Grzegorz Saniewski (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Joanna Brzezińska Sędzia WSA Elżbieta Piechowiak Protokolant Katarzyna Korycka po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 października 2013 r. sprawy ze skargi P. C. na decyzję [...] Kuratora Oświaty w B. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie orzeczenia o braku potrzeby kształcenia specjalnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu, 3. zasądza od [...] Kuratora Oświaty w B. na rzecz skarżącego P. C. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Orzeczeniem nr [...]r. Zespół Orzekający Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w [...] na podstawie art. 71b ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572, ze zm., zwanej w skrócie "u.s.o."), po rozpatrzeniu wniosku D. B. (matki dziecka) orzekł o braku potrzeby kształcenia specjalnego J. C.

W uzasadnieniu organ wskazał, że J. był badany po raz kolejny, opisał jego zachowanie i nastrój podczas badania i stwierdził, że nie występują u niego istotne cechy charakterystyczne dla zespołu Aspergera - uczeń nie wymaga kształcenia specjalnego.

Odwołanie od powyższej decyzji pismem z dnia 26 stycznia 2013 r. wniósł ojciec dziecka - skarżący P. C.

W odwołaniu podniósł, że J. C. został wstępnie zdiagnozowany jako dziecko autystyczne przez pracownika Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w [...] jesienią 2002 r. Pod koniec 2002 r. lekarz medycyny - specjalista psychiatra dzieci i młodzieży wydał diagnozę lekarską ze wskazaniem na zespół Aspergera. Skutkowało to koniecznością przeniesienia dziecka do przedszkola z oddziałami integracyjnymi. Od wiosny 2003 r. dziecko pozostawało pod opieką Poradni dla Osób z Autyzmem w [...]. Dokumentacja z leczenia w tej placówce została przedstawiona zespołowi orzekającemu Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w [...] w postępowaniu towarzyszącym wydaniu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego J. C. z dnia 16 lutego 2010 r. W związku z rozpoznanym autyzmem w orzeczeniu zalecono kontynuowanie konsultacji specjalistycznych w Poradni dla Osób z Autyzmem w [...] oraz dalszą terapię.

Odwołujący zarzucił, że wbrew treści kwestionowanego orzeczenia z dnia [...] r. w posiedzeniu zespołu orzekającego nie brał udziału lekarz – co jest naruszeniem § 4 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno - pedagogicznych. Samo orzeczenie doręczono skarżącemu 17 stycznia 2013 r. w siedzibie Poradni, odmawiając jednocześnie udostępnienia akt sprawy, przy czym odmowy dokonano bez zachowania formy postanowienia, o którym mowa w art. 74 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267; zwanej "k.p.a.").

Odwołujący ponadto wskazał i szczegółowo opisał dostrzegalne u J. C. zachowania spełniające według odwołującego 5 z 6 głównych kryteriów diagnostycznych zespołu Aspergera wg Gillbergów. Zaznaczył także, że ze względu na wykształcone u dziecka dyssymulacje podczas badania dotychczasowe terapie poprzedzane były przez psychologów co najmniej dwugodzinną obserwacją dziecka w przedszkolu i szkole. Okoliczności potwierdzające istnienie u dziecka objawów zespołu Aspergera można było ustalić na podstawie wywiadu z odwołującym; powinny być one ponadto udokumentowane w formie ankiety przekazanej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w [...] ze Społecznego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w [...], a wypełnionej przez nauczycieli, psychologa oraz pedagoga szkolnego.

Decyzją z dnia [...][...] Kurator Oświaty, na podstawie art. 71b ust. 4 u.s.o., § 17 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072) oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Kurator ustalił, że skarżący złożył odwołanie w dniu 14 lutego 2013 r., tj. po terminie określonym w § 17 ust. 1 ww. rozporządzenia w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych.

Ponadto Kurator nie stwierdził nieprawidłowości, które mogłyby być podstawą do uchylenia decyzji organu I instancji. Według Kuratora zespół orzekający działał zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 oraz § 4 – 13 i § 16 – 17 ww. rozporządzenia.

W skardze do sądu administracyjnego P. C. wniósł o uchylenie decyzji Kuratora, zarzucając mu naruszenie art. 6 – 11, art. 77 § 1 i 107 § 1 k.p.a. poprzez:

– błędne ustalenie, iż jego odwołanie zostało wniesione 14 lutego 2013 r. tj. po terminie, w sytuacji kiedy odwołanie zostało wniesione 28 stycznia 2013 r. tj. z zachowaniem terminu,

– naruszenie art. 77 § 1 k.p.a. poprzez brak przeprowadzenia przez Kuratora badania lekarskiego ewentualnie ponownego badania psychologicznego oraz ponownej oceny dokonanej przez pedagoga, które umożliwiłyby rozstrzygnięcie istotnych wątpliwości związanych z treścią orzeczenia organu pierwszej instancji,

– brak wyjaśnienia przez organ sprzeczności, tj. stwierdzeniu w orzeczeniu z dnia 12 grudnia 2012 r. że brak potrzeby kształcenia specjalnego ze względu na brak istotnych objawów zespołu Aspergera po wcześniejszym wskazaniu w orzeczeniu z dnia 16 lutego 2010 r., że istnieje potrzeba kształcenia specjalnego w związku z rozpoznanym autyzmem – w sytuacji kiedy choroby zaliczane do spektrum autyzmu uznaje się za nieuleczalne,

– brak poinformowania skarżącego o dacie posiedzenia zespołu orzekającego (naruszenia art. 10 § 1 k.p.a. oraz § 6 ust. 10 i § 5 ust. 1 rozporządzenia z dnia 18 września 2008 r.).

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Odnosząc się do zarzutów Kurator podniósł, że we wniosku D. B. jako adres zamieszkania rodziców podano [...] i na ten adres została przekazana korespondencja dotycząca terminu posiedzenia Zespołu Orzekającego.

Kurator przyznał, że wskazana w decyzji data wniesienia odwołania – 14 lutego, jest błędna, co jest wynikiem omyłki (w tym dniu skarżący przekazał uzupełnienie odwołania). Tym niemniej skoro decyzja organu pierwszej instancji została skutecznie doręczona jednemu z przedstawicieli ustawowych dziecka (matce), na wskazany przez nią adres do doręczeń w dniu 19 grudnia 2012 r., to termin do złożenia odwołania upływał w dniu 2 stycznia 2013 r. Odwołanie zostało zatem złożone po terminie.

Niezależnie od tego, mając na uwadze fakt, że ojciec dziecka nie zamieszkuje razem z nim i matką, na co wskazał on dopiero w odwołaniu, Kurator zdecydował się na merytoryczne rozpatrzenie odwołania. Rozporządzenie MEN z dnia 18 września 2008 r. nie wymaga bowiem, aby wniosek pochodził od obojga rodziców. Każdy zaś z rodziców uprawniony jest do wykonywania władzy rodzicielskiej i reprezentowania dziecka w postępowaniu, jeśli władza ta nie została odebrana lub ograniczona. Każdy z nich może więc składać środki odwoławcze. Ojciec dziecka miał zatem prawo złożyć odwołanie i organ miał obowiązek je rozpatrzyć.

Uznając za niezasadny zarzut nieprzeprowadzenia ponownych badań lekarskich, psychologicznych i pedagogicznych Kurator stwierdził, że § 17 ust. 5 rozporządzenia MEN z dnia 18 września 2008 r. określa, że kurator oświaty zasięga w miarę potrzeb, opinii psychologa, pedagoga, lekarza lub innego specjalisty. Przepis ten nie nakłada zatem na organ obowiązku zasięgnięcia opinii, lecz jedynie daje taką możliwość. Decyzja w tym względzie należy do organu i pozostawać musi w bezpośrednim związku z okolicznościami danej sprawy. Kurator, analizując dokumentację badań, nie dopatrzył się potrzeby zasięgania takiej opinii. Powołany w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w [...] Zespół Orzekający, w którego skład weszli lekarz, pedagog i dwóch psychologów stwierdził bowiem jednogłośnie, że u J. C. nie stwierdzono występowania istotnych cech charakterystycznych dla zespołu Aspergera i w związku z tym uczeń nie wymaga kształcenia specjalnego. Informacja ta zawarta jest w protokole z posiedzenia Zespołu Orzekającego i organ uwzględnił to stanowisko, uznając za niecelowe zasięgnięcie dodatkowych opinii.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270; zwanej w skrócie "p.p.s.a.") sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej a stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie w oparciu o art. 134 § 1 p.p.s.a Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Kryterium legalności umożliwia sądowi administracyjnemu wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji, jeżeli stwierdzi on naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Dokonując kontroli w powyższy sposób Sąd uznał, że skarga jest zasadna.

Podstawą materialnoprawną rozstrzygania w kontrolowanej sprawie, o potrzebie kształcenia specjalnego, są przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (w skrócie "u.s.o.").

Stosownie do art. 1 u.s.o. system oświaty zapewnia w szczególności:

― możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami (art. 1 pkt 5 u.s.o. ),

― opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych (art. 1 pkt 5a u.s.o.).

Zgodnie z art. 71b ust. 1 u.s.o. kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież, o których mowa w art. 1 pkt 5 i 5a, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5.

Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydają zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych (art. 71b ust. 3 u.s.o.). Od orzeczeń tych rodzice dziecka mogą złożyć w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia odwołanie do kuratora oświaty (art. 71b ust. 4 u.s.o.).

W art. 71b ust. 6 u.s.o. ustawodawca zawarł upoważnienie dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, aby określił on, w drodze rozporządzenia, skład zespołów orzekających, tryb ich powołania, szczegółowe zasady działania tych zespołów, tryb postępowania odwoławczego, wzory orzeczeń oraz szczegółowe zasady kierowania dzieci i młodzieży do kształcenia specjalnego, indywidualnego rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania. W oparciu o powyższą delegację ustawową zostało wydane rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Zgodnie z § 5 tego rozporządzenia, orzeczenie w przedmiocie nauczania indywidualnego wydawane jest jedynie na wniosek rodziców lub prawnych opiekunów, natomiast § 6 określa treść wniosku i wymaganą dokumentację. Unormowanie to jednak nie wyłącza konieczności stosowania w ww. postępowaniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym także unormowania odnoszącego się do prawidłowego ustalania stron postępowania. Zgodnie z art. 28 k.p.a. stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stronami postępowania w przedmiotowej sprawie winni być oboje rodzice bez względu na fakt, iż tylko jedno z nich jest wnioskodawcą. Zgodnie bowiem z art. 98 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9 poz. 59 ze zm.) rodzice są przedstawicielami ustawowymi dla dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. A zatem w sytuacji, gdy przepisy uznają za stronę małoletnie dziecko, to jest ono reprezentowane przez przedstawiciela ustawowego – rodzica, przy czym w przypadku braku ograniczeń co do zakresu sprawowanej władzy rodzicielskiej, obojgu rodzicom przysługuje równy zakres praw i obowiązków wobec podlegającego ich pieczy dziecku tj. oboje rodzice są stronami postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 kwietnia 2012 r. sygn. akt II SA/Bd 153/12), publ. w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych (w skrócie "CBOSA") dostępnej poprzez stronę internetową http://orzeczenia.nsa.gov.pl/).

W kontrolowanej sprawie wniosek o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego podpisała jedynie matka dziecka D. B., wskazując jednakże w treści wniosku drugiego z rodziców – skarżącego P. C. W aktach sprawy brak jest dowodów, które wskazywałyby na ograniczenie praw rodzicielskich P. C. W konsekwencji zatem należało uznać, że stronami w postępowaniu w przedmiocie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego J. C. są oboje rodzice, tj. zarówno wnioskodawczyni jak też skarżący – którzy nota bene oboje zostali wskazani w sentencji orzeczenia organu pierwszej instancji.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że we wniosku o wydanie orzeczenia został podany adres zamieszkania bez określenia, czy jest to adres zamieszkania jednego czy obojga rodziców ("rodzica/rodziców" bez skreślenia). Z kolei w znajdującej się w aktach sprawy "Informacji" o dziecku ze Społecznego Gimnazjum im. [...] w części "kontakty z rodzicami" znajduje się informacja, że ojciec dziecka mieszka poza granicami kraju. Wobec zatem informacji, iż jedna ze stron postępowania zamieszkuje za granicą, w sprawie winny mieć zastosowanie przepisy art. 40 § 4 i 5 k.p.a. Stosownie do art. 40 § 4 k.p.a. strona zamieszkała za granicą lub mająca siedzibę za granicą, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w kraju, jest obowiązana wskazać w kraju pełnomocnika do doręczeń. Zgodnie zaś z art. 40 § 5 k.p.a. w razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń przeznaczone dla tej strony pisma pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem.

Z powyższego wynika, że w przypadku jeżeli w sprawie wiadomo, iż strona zamieszkuje za granicą, obowiązkiem organu jest przede wszystkim skontaktowanie się z tą stroną i przy pierwszym kontakcie poinformowanie o konieczności ustanowienia pełnomocnika do doręczeń – osoby pozostającej w kraju. Dopiero po wypełnieniu tego obowiązku organ może skutecznie doręczać stronie swoje rozstrzygnięcia w sposób przewidziany prawem, tj. albo do rąk ustanowionego w kraju pełnomocnika do doręczeń, albo pozostawiając pisma przeznaczone dla strony zamieszkującej za granicą w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia (w przypadku kiedy osoba ta nie ustanowiła pełnomocnika do doręczeń w kraju). W kontrolowanej sprawie organ I instancji nie zastosował wskazanego trybu doręczenia. Zamiast tego organ doręczył swoje rozstrzygnięcie bezpośrednio skarżącemu w dniu 17 stycznia 2013 r. W tej sytuacji zdaniem Sądu należy uznać, że organ I instancji w sposób skuteczny doręczył swoje rozstrzygnięcie jednej ze stron postępowania właśnie 17 stycznia 2013 r. W konsekwencji błędne jest stanowisko organu odwoławczego, iż odwołanie – złożone przez skarżącego w dniu 28 stycznia 2013 r. zostało złożone z uchybieniem 14 dniowego terminu określonego w § 17 ust. 1 ww. rozporządzenia MEN z dnia 18 września 2008 r.

Należy przy tym wytknąć organowi, że w stwierdzenie niedopuszczalności odwołania – czy to z powodu wywiedzenia go przez podmiot niebędący stroną, czy to z uchybieniem terminu – właściwa jest forma postanowienia, a nie decyzji (art. 134 k.p.a.)

Powyższe uchybienie tj. bezpodstawne uznanie, że w przypadku złożenia wniosku przez jednego z dwojga rodziców tylko rodzicowi będącego wnioskodawcą należy doręczać wszelkie pisma – skutkowało uniemożliwieniem skarżącemu czynnego udziału w postępowaniu na etapie postępowania przed organem I instancji, co jest równoznaczne z naruszeniem art. 10 § 1 k.p.a. Tym niemniej samo to uchybienie, aczkolwiek istotne, nie miało wpływu na wynik sprawy, skoro ostatecznie doszło do doręczenia skarżącemu decyzji organu I instancji i do merytorycznego rozpatrzenia odwołania skarżącego.

Jednocześnie jednak treść rozstrzygnięcia organu odwoławczego nie pozwala na stwierdzenie, że usuwając uchybienie organu I instancji w zakresie możliwości udziału w sprawie skarżącego, Kurator wydał swoje orzeczenie w sposób zgodny z prawem.

Odnośnie merytorycznej treści decyzji Kuratora należy wskazać na problem kryteriów, jakie powinny być stosowane przy orzekaniu o potrzebie kształcenia specjalnego oraz o roli Kuratora jako organu odwoławczego.

Jak wskazał tutejszy Sąd w wyroku z dnia 21 maja 2013 r. (sygn. akt II SA/Bd 91/13 publ. CBOSA) § 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1072) stanowi, że rozporządzenie to "(...) określa (...) szczegółowe zasady kierowania dzieci i młodzieży do kształcenia specjalnego, indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania". Pomimo takiego stwierdzenia w rozporządzeniu nie można doszukać się owych "zasad kierowania dzieci i młodzieży do kształcenia specjalnego" rozumianych jako kryteria, w oparciu o które organy winny ocenić, czy dana osoba powinna zostać skierowana do kształcenia specjalnego, czy też nie – tak aby w (zgodnie z upoważnieniem ustawowym) została uwzględniona jak najpełniej realizacja potrzeb dziecka. Rozporządzenie jedynie szczegółowo określa tryb postępowania organów, treść wniosków, treść rozstrzygnięć oraz sposób postępowania właściwych organów w przypadku, kiedy zostanie wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

W takim przypadku poszukując kryteriów, w oparciu o które winny działać zespoły orzekające wydające orzeczenia w przedmiocie potrzeby kształcenia specjalnego oraz rozstrzygający w tych sprawach kuratorzy oświaty, należy odwołać się do treści samej ustawy o systemie oświaty. Kryteria te można odczytać z treści cytowanego wyżej art. 71b ust. 1 u.s.o. Zgodnie ze zdaniem pierwszym tego przepisu "kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież, o których mowa w art. 1 pkt 5 i 5a, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy". Wynika z tego, że kształceniem specjalnym należy objąć dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie (por. cytowany wyżej art. 1 pkt 5 i pkt 5a u.s.o.):

1) wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki,

2) wymagające stosowania specjalnych metod pracy.

Orzekając, stosownie do art. 71b ust. 1 i 3 ustawy o systemie oświaty, o potrzebie kształcenia specjalnego organ nie ma zatem oceniać, czy ktoś wymaga kształcenia specjalnego, bo jest chory (np. na autyzm). Organ ma ocenić, czy dana osoba np. chora na autyzm czy jakąkolwiek inną, choćby do końca nie zdiagnozowaną chorobę, ale taką, która powoduje niepełnosprawność czy "niedostosowanie społeczne" – jest w takim stanie, że edukacja tej osoby może przebiegać w ramach zwykłej organizacji nauki i przy użyciu zwykłych metod pracy, czy też edukacja tej osoby wymaga stosowania specjalnej organizacji nauki i specjalnych metod pracy. Uznanie, że stosownie zwykłych metod nauki i zwykłych metod pracy nie zapewni "najpełniejszej realizacji potrzeb dziecka" w zakresie edukacji – powinno skutkować orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Mając na względzie, iż w kontrolowanej sprawie należało rozstrzygnąć w powyższy sposób Sąd uznał, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 71b ust. 1 u.s.o. a także z naruszeniem art. 107 § 3 k.p.a.

Zgodnie z powołanym przepisem art. 107 § 3 k.p.a. uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji ma na celu m.in. przekonanie strony i organów (także Sądu) o zasadności i poprawności podjętego rozstrzygnięcia.

Z art. 107 § 3 k.p.a. jednoznacznie wynika, że uzasadnienie podjętego rozstrzygnięcia powinno być skonstruowane w sposób umożliwiający realizację zasady ogólnej przekonywania (art. 11 k.p.a.), a także objaśniać tok myślenia prowadzący do konkretnego rozstrzygnięcia w sprawie. Motywy rozstrzygnięcia muszą być tak ujęte, aby strona zainteresowana mogła zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, którymi kierował się organ przy jej wydaniu (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 98/12, opubl. CBOSA oraz wskazane tam wyroki: NSA OZ w Gdańsku z 6 maja 1999 r. II SA/Gd 134/97, Lex nr 44166 i z dnia 29 września 1987 r. IV SA 220/87). Takie uzasadnienie daje również rękojmię, iż organ dołożył należytej staranności przy podejmowaniu rozstrzygnięcia.

W kontrolowanej sprawie organy skupiły się w gruncie rzeczy na ocenie, czy J. C. jest chory na autyzm w postaci zespołu Aspergera. Jak wynika z powyższych rozważań Sądu – ocena ta nie jest oceną, jaka powinna zostać przeprowadzona w świetle art. 71b ust. 1 u.s.o. Co więcej ocena sformułowana przez organ I instancji jest lakoniczna, sprowadzająca się do opisu przeprowadzonego badania i konstatacji, że brak u badanego cech charakterystycznych dla zespołu Aspergera. Posługując się tego rodzaju uzasadnieniu organ występuje w roli niesprawdzalnej wyroczni, a jego rozstrzygnięcie nie poddaje się w żaden sposób kontroli – ani strony, ani sądu administracyjnego.

Z kolei Kurator w swoim orzeczeniu poprzestał na formalnej ocenie orzeczenia organu I instancji, nie wypowiadając własnej oceny merytorycznej sprawy, w szczególności nie oceniając zasadności skarżącego powołanej w odwołaniu.

Należy podkreślić, że Kurator jako organ odwoławczy nie może ograniczyć się do formalnej oceny decyzji organu I instancji (Zespołu Orzekającego), poprzez proste stwierdzenie, że nie doszło do nieprawidłowości przy jej wydawaniu, organ I instancji działała zgodnie z przepisami rozporządzenia MEN z dnia 18 września 2008 r. W myśl obowiązującej zasady ustrojowej dwuinstancyjności, organ odwoławczy pełni kompetencje zarówno kontrolne, jak i merytoryczne. Oznacza to, że organ ten winien rozpatrzyć sprawę na nowo w jej całokształcie (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 1999 r., sygn. akt IV SA 1313/98, opubl. w Systemie Informacji Prawnej LEX pod nr 48725). Cechą postępowania odwoławczego w ujęciu art. 138 k.p.a. jest bowiem to, że organ odwoławczy nie ogranicza się do kontroli decyzji organu I instancji, lecz obowiązany jest ponownie sprawę rozstrzygnąć. Wymieniony przepis nakłada na organ administracji obowiązek merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy por. wyrok NSA z dnia 11 czerwca 1999 r., sygn. akt IV 2498/98, LEX nr 48645). Organ odwoławczy nie może zatem poprzestać na formalnej ocenie rozstrzygnięcia organu I instancji, czy jedynie przytaczać ocen, których dokonał organ I instancji. Winien albo dokonać ocen własnych, albo przynajmniej, przytaczając oceny organu I instancji, wyraźnie wskazać, że sam jest tego samego zdania – podziela ocenę organu pierwszej instancji. Oceny te powinny przy tym spełniać wymogi ww. art. 107 § 3 k.p.a. i art. 11 k.p.a., z czym wiąże się konieczność merytorycznego odniesienia się do stanowiska przedstawionego w odwołaniu.

Podkreślając, że organ odwoławczy nie może ograniczyć się do formalnej oceny decyzji organu pierwszej instancji należy przy tym wskazać, że Kurator jest wprawdzie organem jednoosobowym, nie wyspecjalizowanym tak jak zespół orzekający (w skład którego, stosownie do § 4 ust. 2 ww. rozporządzenia z dnia 18 września 2008 r. wchodzi: dyrektor poradni psychologiczno – pedagogicznej, psycholog, pedagog i lekarz, a który to skład może zostać rozszerzony o innych potrzebnych specjalistów, stosownie do § 4 ust. 3 rozporządzenia) i może nie dysponować wiedzą specjalistyczną, tym niemniej stosownie do § 17 ust. 2 rozporządzenia kurator oświaty zasięga, w miarę potrzeb, opinii psychologa, pedagoga, lekarza lub innego specjalisty (§ 17 ust. 2 rozporządzenia). Będąc zatem samodzielnym organem merytorycznym, kurator oświaty posiada niezbędne środki prawne, zapewniające mu możliwość sformułowania własnej, merytorycznej oceny sprawy.

Ze względu na powyższe, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało orzec jak w pkt 1 sentencji wyroku.

W ponownym postępowaniu organ winien rozstrzygnąć stosując się do powyższego stanowiska Sądu, w szczególności poprzez zawarcie w orzeczeniu uzasadnienia spełniającego wymogi art. 107 § 3 k.p.a. poprzez m.in. odniesienie się do stanowiska zawartego w odwołaniu skarżącego.

Rozstrzygnięcie zawarte w pkt 2 wyroku podjęto zgodnie z treścią art. 152 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

O kosztach orzeczono stosownie do art. 200 p.p.s.a. biorąc pod uwagę wysokość wniesionego wpisu.