Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Iwona Tomaszewska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder,, Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz, Protokolant Joanna Białas-Gołąb, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 06 października 2010r. sprawy ze skargi T. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy I uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty z dnia [...] r. Nr [...], II stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku

Starosta M. decyzją z dnia [...] ., [...], na podstawie art. 104 § 1 oraz art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 5 ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2009r. Nr 1, poz. 7 ze zm.) – po rozpatrzeniu wniosku Burmistrza Miasta i Gminy w M., Nr.[...] Ośrodka Pomocy Społecznej w M. z dnia [...]r. o zatrzymanie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu T. W. – zatrzymał prawo jazdy Kategorii [...] numer [...] na druku serii [...] wydane dnia [...]r. przez Starostę Powiatu M.

Organ I instancji w uzasadnieniu decyzji wskazał, że w dniu [...]r. do Starostwa Powiatowego w M. wpłynął wniosek Burmistrza Miasta i Gminy w M. o zatrzymanie prawa jazdy T. W. Z wniosku wynika, że T. W. jest dłużnikiem alimentacyjnym i w związku z tym Starosta niniejszą decyzją postanowił zatrzymać stronie prawo jazdy.

Zwrot zatrzymanego prawa jazdy nastąpi po stwierdzeniu ustania przyczyn zatrzymania.

T. W. w odwołaniu od decyzji wniósł :

1. o jej uchylenie w całości,

2. o uznanie tego środka represji za niezgodnego z obowiązującymi w Polsce i Unii Europejskiej w tym zakresie przepisami prawa, w tym szczególnie :

- wydanym w tej sprawie, prawomocnym orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego,

- Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz.U. z 1977r., Nr 38, poz. 167), który zabrania wszelkiej dyskryminacji człowieka;

3. odstąpienie od zastosowania wobec odwołującego się tego środka "wychowawczego" i karnego.

W uzasadnieniu odwołania T. W. wskazał między innymi, że nie jest dopuszczalne stosowanie w postępowaniu administracyjnym jakichkolwiek kar, które noszą znamiona ogólnie rozumianej dokuczliwości czy represji. Prawo karania obywateli jest zastrzeżone dla niezawisłych sądów.

W ocenie odwołującego się, decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy, nie ma żadnego uzasadnienia. Sam fakt bycia dłużnikiem alimentacyjnym, nie uprawnia nikogo do stosowania z pominięciem niezawisłego Sądu, jakichkolwiek represji karnych.

T. W. podniósł też, że nie unika pracy, nie uchyla się od obowiązku alimentacyjnego, składa stosowne wyjaśnienia odnośnie sytuacji rodzinnej i majątkowej, nie odrzucił żadnej oferty pracy, stażu czy kursu zawodowego. Obecna jednak sytuacja na rynku pracy w Polsce powoduje, że nie ma żadnych własnych środków utrzymania i sam pozostaje na utrzymaniu rodziny, wspomaga swojego syna jak może. Brak prawa jazdy może pozbawić go szans na jakiekolwiek zatrudnienie. Od początku tego roku alimenty płaci na bieżąco.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze , decyzją z dnia[...]., [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2009r., Nr 1, poz. 7 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania T. W. – utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Kolegium w uzasadnieniu decyzji podniosło, że materialnoprawną podstawę decyzji stanowią wskazane w niej przepisy art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Zgodnie z art. 5 ust. 5 tej ustawy, na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy.

W myśl ust. 3 art. 5 ustawy, w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił :

1. złożenia oświadczenia majątkowego,

2. zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy,

3. bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych – organ właściwy dłużnika składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z późn.zm.) oraz kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.

Kolegium wskazało, że przesłanką skierowania wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy jest zatem uniemożliwienie przeprowadzania wywiadu środowiskowego u dłużnika alimentacyjnego, oraz że powyższy przepis nakłada na organ obowiązek określonego zachowania się – w tym przypadku złożenia wniosku.

W niniejszej sprawie, wniosek o zatrzymanie prawa jazdy T. W. złożył organ właściwy dłużnika alimentacyjnego tj. Ośrodek Pomocy Społecznej w M. podając, że wzywał skarżącego w celu przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego oraz do złożenia oświadczenia majątkowego. Dłużnik wezwanie odebrał, lecz w wyznaczonym terminie i miejscu nie stawił się. Okoliczność ta wyczerpuje więc przesłanki z art. 5 ust. 3 ustawy tj. złożenie wniosku o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 Kodeksu karnego oraz skierowanie wniosku do właściwego starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.

W dalszej części uzasadnienia Kolegium podniosło, że w jego ocenie organ I instancji nie odniósł się bezkrytycznie do wniosku OPS w M. z dnia [...]r. Organ ten przed wydaniem decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy zapoznał się z decyzjami OPS w M. z dnia [...]r. i z [...]r. przyznającymi świadczenia alimentacyjne na syna skarżącego, z zaświadczeniem komornika z dnia [...]r. o bezskutecznej egzekucji alimentów orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z dnia [...]r. w sprawie o sygn. [...].

W ocenie Kolegium, w świetle zebranych dowodów bezsporne jest, że T. W. na dzień wydania zaskarżonej decyzji pozostaje dłużnikiem alimentacyjnym, który nie stawił się, mimo odebrania wezwania, na przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego i złożenie oświadczenia majątkowego.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego, Kolegium uznało, że twierdzenie skarżącego zawarte w odwołaniu, iż od początku roku alimenty reguluje na bieżąco, nie może świadczyć o tym, że nie jest już dłużnikiem alimentacyjnym, skoro zaległość wyliczona przez komornika na dzień [...]r. wynosi [...] zł. Odnosząc się do dalszych twierdzeń strony zawartych w odwołaniu Kolegium uznało, że mijają się one z prawdą, gdyż z akt sprawy wynika, że skarżący nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego i nie złożył informacji o swojej sytuacji majątkowej, ani nie przedstawił dowodu na to, że nie odrzucił żadnej oferty pracy, stażu lub kursu zawodowego.

Kolegium podniosło też, że decyzja organu I instancji nie spełnia wszystkich wymagań określonych w art. 107 § 3 kpa. W szczególności organ ten nie wskazał podstawy prawnej rozstrzygnięcia, nie podał i nie zinterpretował przepisów prawa odnoszących się do sprawy i nie wyjaśnił stronie, jakie przepisy i w jakim zakresie miały wpływ na treść decyzji. Braki te uzupełnił organ odwoławczy w uzasadnieniu decyzji, dlatego – w ocenie Kolegium - uchybienia te nie mają wpływu na treść rozstrzygnięcia organu I instancji.

Kolegium wskazało też, że stosownie do art. 5 ust. 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zatrzymanie prawa jazdy w okolicznościach niniejszej sprawy, jest wyłącznie sankcją administracyjną, którą Starosta obowiązany jest zastosować.

Zdaniem Kolegium, rację ma skarżący, że wezwanie do zwrotu prawa jazdy, wystosowane w dniu [...]r. jest przedwczesne. Zaskarżonej decyzji nie nadano bowiem rygoru natychmiastowej wykonalności, zatem żądanie zwrotu prawa jazdy, nastąpić może po dacie, w której decyzja z dnia [...]r. stanie się ostateczna.

T.W. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniósł :

1/ o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji jako niezgodnej ze stanem faktycznym i wydanej z naruszeniem prawa;

2/ o unieważnienie decyzji organu I instancji w całości i zwolnienie skarżącego z oddania prawa jazdy, które przysługuje mu zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, a także jest niezbędne do normalnego funkcjonowania we współczesnym świecie.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że organ odwoławczy jednoznacznie stwierdził, iż organ I instancji wydał decyzję z naruszeniem art. 107 § 1 i 3 kpa, a następnie nie podając podstawy prawnej "zastąpił" ten organ w sporządzeniu uzasadnienia.

Zdaniem skarżącego, taka sytuacja uniemożliwiała napisanie odwołania i domaganie się sprawiedliwego i bezstronnego rozpatrzenia sprawy, skoro organ odwoławczy, do którego wniósł odwołanie zastąpił organ I instancji.

Skarżący zaprzeczył, że nie złożył stosownej informacji o swojej sytuacji majątkowej. Na dowód czego przedłożył do skargi kserokopię oświadczenia majątkowego z dnia [...] r., złożonego komornikowi w G., który – jak podał skarżący – na bieżąco prowadzi wywiady środowiskowe zlecone przez OPS w M., Fundusz Alimentacyjny i wierzycielkę M. M. Przedłożył też kserokopię "zajęcia wierzytelności" wydane przez Komornika w sprawie KMP [...].

Ponadto skarżący zarzucił, że SKO w S. nie ustosunkowało się w ogóle do obowiązującego prawomocnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, w którym orzeczono, że "zabranie praw jazdy osobom, które nie płacą alimentów jest niekonstytucyjne".

Podniósł też, że od początku roku płaci bieżące alimenty i robi wszystko, aby pomóc synowi.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze , odpowiadając na skargę wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Odnosząc się do zarzutów skargi, Kolegium podniosło, że rozpatrując niniejszą sprawę organy obu instancji nie mogły jej rozstrzygać w oparciu o orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, gdyż stwierdzało ono niekonstytucyjność art. 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej.

W rozpoznawanej sprawie decyzje obu instancji zostały wydane w oparciu o art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 07 września 2007r. – o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, a więc na podstawie zupełnie innego aktu prawnego.

Ponadto Kolegium wskazało, że niezasadne jest powoływanie się przez skarżącego na składanie oświadczenia majątkowego i poddanie się wywiadom środowiskowym u komornika. Okoliczności te nie mogą być brane pod uwagę, bowiem oświadczenie i wywiad alimentacyjny winny zostać przeprowadzone przez Ośrodek Pomocy Społecznej w trybie i na zasadach określonych w art. 4 ust. 1 i 3 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

Zgodnie z postanowieniami art. 184 Konstytucji RP z 1997r., art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że badaniu w postępowaniu sądowo – administracyjnym podlega prawidłowość zastosowania przepisów prawa w odniesieniu od istniejącego w sprawie stanu faktycznego oraz trafność wykładni tych przepisów.

Ponadto, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów, Sąd stwierdził, że skarga zasługuje na uwzględnienie, chociaż nie wszystkie zarzuty okazały się uzasadnione.

Podstawę materialnoprawną wydanych decyzji w rozpoznawanej sprawie stanowiły przepisy ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz.U. z 2009r., Nr 1, poz. 7 ze zm.).

Zgodnie z art. 5 ust. 3 tej ustawy – w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił :

1/ złożenia oświadczenia majątkowego;

2/ zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy;

3/ bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych – organ właściwy dłużnika składa wniosek o ściganie za przestępstwo w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z późn.zm.) oraz kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego.

Stosownie zaś do art. 5 ust. 5 powyższej ustawy, na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy.

Należy podkreślić, że zgodnie z zasadą legalizmu wyrażoną w art. 6 kodeksu postępowania administracyjnego, organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Oznacza to, iż winny dokonać oceny i podjąć rozstrzygnięcie w oparciu o przepisy obowiązujące w dniu wydania decyzji.

W rozpoznawanej sprawie niesporne jest, że w dacie wydania zaskarżonej decyzji, skarżący był dłużnikiem alimentacyjnym tj. osobą zobowiązaną do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, przeciwko któremu egzekucja okazała się bezskuteczna (art. 2 pkt 3 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów).

Ponadto z prawidłowych ustaleń organu wynika, że skarżący nie zgłosił się na wezwanie Ośrodka Pomocy Społecznej w M. w celu przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego i złożenia oświadczenia majątkowego.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, złożenie komornikowi oświadczenia z dnia [...] r. o stanie majątkowym, nie jest tożsame z oświadczeniem złożonym organom pomocy społecznej, a tym bardziej nie zastępuje wywiadu alimentacyjnego.

Dlatego, twierdzenia skarżącego, że organ błędnie ustalił stan faktyczny, są całkowicie nieuzasadnione.

W ocenie Sądu, za zasadne uznać należy przywołanie przez skarżącego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 września 2009r. w sprawie o sygn.akt P 46/07 (Dz.U. z dnia 25 września 2009r., Nr 159, po. 1261), w którym Trybunał orzekł, że art. 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz.U. Nr 86, poz, 732 ze zm.) jest niezgodny z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wprawdzie powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego odnosi się do treści art. 5 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej i przepis ten nie stanowił podstawy orzekania przez organy w rozpoznawanej sprawie, to przyjąć należy, że wywody i argumenty Trybunału Konstytucyjnego zawarte w tym wyroku, pozostają aktualne dla właściwej interpretacji przepisów ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

W tym miejscu wyjaśnić trzeba, że sąd administracyjny przy ocenie zgodności aktu administracyjnego z prawem jest zobowiązany nie tylko uwzględniać przepisy ustaw, ale także przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, stosując ją bezpośrednio (art. 8 w zw. z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP). W przypadku uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ustawy z Konstytucją, Sąd – na podstawie art. 193 Konstytucji RP – ma obowiązek zwrócić się do Trybunału z odpowiednim pytaniem prawnym.

Należy mieć jednak na uwadze, że przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny nie są formalnie traktowane przepisy prawne (jednostki redakcyjne tekstu prawnego), ale wyinterpretowanie z nich normy prawne. Może zatem wystąpić taka sytuacja, kiedy ta sama norma prawna zostanie zawarta w różnych przepisach. W przypadku kiedy kwestia zgodności (w określony sposób) z Konstytucją danej normy prawnej była już rozstrzygana przez Trybunał Konstytucyjny – zachodzi podstawa umorzenia postępowania przed Trybunałem z uwagi na przesłankę na bis in idem tj. zbędność orzekania (por. części II uzasadnienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lipca 2007r., sygn.akt P 22/02, OTK seria A z 2004r., Nr 7, poz. 76 oraz LEX nr 121590, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2008r., sygn.akt P 18/06, punkt III ppkt 1.1 uzasadnienia, OTK seria A z 2008r., Nr 5, poz. 83 oraz ŁLEX nr 394607).

Wskazać też trzeba, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 maja 2005r. (sygn.akt SK 22/99, OTK z 2000r., Nr 4, poz. 107) stwierdził, iż orzeczenie o zgodności przepisu z Konstytucją oznacza przypisanie atrybutu konstytucyjności nie pewnej jednostce redakcyjnej bez względu na jej treść, lecz określonej treści normatywnej zawartej w tym przepisie, ustalonej w wyniku interpretacji. Trafnie określa się w doktrynie funkcję sądownictwa konstytucyjnego jako kontrolę norm, a więc kontrolę ustanowionych przez władze państwa reguł postępowania, "zakodowanych" w przepisach prawnych. Orzekanie przez Trybunał Konstytucyjny o zgodności z Konstytucją przepisu, który może być i bywa interpretowany zarówno zgodnie, jak i niezgodnie z Konstytucją, bez jednoczesnego sprecyzowania, który z kierunków wykładni pozostaje w zgodzie z Konstytucją, uniemożliwiałoby osiągnięcie celu kontroli, jakim jest eliminowanie z porządku prawnego niekonstytucyjności norm. W wyniku tej kontroli norma zgodna z Konstytucją pozostaje w mocy, norma zaś niezgodna ulega uchyleniu (vide także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lutego 2009r., sygn.akt I OSK 533/08, LEX nr 518238).

W ocenie Sądu, z uwagi na powyższe i to, że obecnie obowiązująca ustawa z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zawiera odnośnie trybu zatrzymania prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego analogiczne unormowanie jak w ustawie z dnia 22 kwietnia 2005r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, to do dokonania wykładni art. 5 ust. 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ma zastosowanie stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w wyroku z dnia 22 września 2009r. w sprawie P 46/07.

W powyższym wyroku Trybunał Konstytucyjny (punkt III ust. 2 ppkt 3.3 uzasadnienia) wskazał, że kontrolowana norma prawna narusza zasadę prawidłowej legislacji.

Trybunał stoi na stanowisku, że zasada prawidłowej legislacji mieści nie tylko wymóg dostatecznej określoności przepisów prawa. Obejmuje także "podstawowy z punktu widzenia procesu prawotwórczego etap formułowania celów, które mają zostać osiągnięte przez ustanowienie określonej normy prawnej. Stanowią one podstawę do oceny, czy (...) przepisy prawne w sposób prawidłowy wyrażają wysławianą normę oraz czy nadają się do realizacji zakładowego celu" (zob. wyrok TK z 24 lutego 2003r., sygn.akt K 28/02, OTK ZU nr 2/A/2003, poz. 13). Kwestia ta pozostaje również istotna z punktu widzenia innego wzorca kontroli konstytucyjności tj. art. 31 ust. 3 Konstytucji i sformułowanego tam wymogu niezbędności ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności jednostki. Trybunał zauważył, że pojawia się bowiem pytanie, czy przewidziane w art. 5 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, zatrzymanie prawa jazdy (a więc ograniczenie uprawnień konkretnego dłużnika alimentacyjnego) służyć ma uzyskaniu ostatecznego celu tej ustawy tj. skuteczności w egzekwowaniu świadczeń alimentacyjnych, czy tylko realizacji celów instrumentalnych, takich jak ułatwienie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, aktualizacja zawodowa dłużników alimentacyjnych czy też nieuchylanie się od wskazanych prac zarobkowych.

Zdaniem Trybunału punkt III, ust. 2 ppkt. 3.5, kwestionowana regulacja narusza w szczególności zasadę sprawiedliwej procedury. Brak stosownego trybu odwoławczego sprawia, że wniosek organu właściwego dłużnika (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) dotyczący zatrzymania prawa jazdy może mieć charakter nie dość zweryfikowany, a nawet – arbitralny. Ewentualna kontrola sądowoadministracyjna decyzji starosty o zatrzymaniu prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego nie obejmuje zasadności merytorycznej wniosku kierowanego do starosty przez organy samorządowe miejsca zamieszkania dłużnika. Wobec związania starosty tym wnioskiem sąd administracyjny nie bada też – w podstawowym wymiarze – merytorycznej zasadności decyzji w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Tymczasem, zasada sprawiedliwej procedury wymaga, by odpowiedni organ mógł przedstawić motywy swego rozstrzygnięcia, a ponadto – by rozstrzygnięcie to było weryfikowane, a postępowania prowadzone w sposób jawny i z udziałem stron.

W dalszej części uzasadnienia wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał także (punkt III, ust. 4 ppkt 4.3), że wszelkie ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw i wolności, muszą uwzględniać treść art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten stanowi, że ograniczenia takie mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie prawnym dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, wolności i praw innych osób.

Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty danego prawa lub wolności.

Trybunał uznał, że zatrzymanie prawa jazdy przewidziane w ustawie o dłużnikach alimentacyjnych winno służyć realizacji podstawowego celu tej ustawy, jakim jest zapewnienie skuteczności w egzekwowaniu należności alimentacyjnych. W ocenie Trybunału takiego celu – z zasady – nie można osiągnąć przez zatrzymanie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu, którego aktywność zawodowa (potencjalna bądź realna) łączy się z posiadaniem prawa jazdy. O ile bezspornym pozostaje stosowanie środków aktywizacji zawodowej wobec dłużników alimentacyjnych (np. przez kierowanie dłużnika alimentacyjnego do prac organizowanych na zasadach robót publicznych), o tyle zatrzymanie prawa jazdy w wielu sytuacjach nie służy podstawowemu celowi ocenianej regulacji ustawowej.

Trybunał podniósł też, że zatrzymanie prawa jazdy ogranicza możliwości "aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego poprzez ograniczenie ofert pracy, które można do niego skierować, utrudnia podjęcie pracy w małych miejscowościach, w których brak jest często środków komunikacji uniemożliwiając dojazd do pracy".

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, kwestionowana regulacja nie może również zostać uznana za niezbędną w tym znaczeniu, że przymuszenie do realizacji obowiązków alimentacyjnych nie byłoby możliwe przy zastosowaniu mniej uciążliwych dla zobowiązanego do ich wykonywania środków.

Mając powyższe na względzie oraz z uwagi na realizację konstytucyjnych wartości oraz jedność porządku prawnego, w niniejszej sprawie Sąd skorzystał z prawa bezpośredniego stosowania Konstytucji (art. 8 w zw. z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP), Sąd bowiem jest zobowiązany do dokonywania wykładni prawa zgodnej z Konstytucją.

W ocenie Sądu, skoro Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 5 ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej jest niezgodny z Konstytucją RP, a art. 5 ust. 3,5 i 6 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów mieści unormowania analogiczne do zawartych w art. 5 już nieobowiązującej ustawy z dnia 22 kwietnia 2005r., to orzeczenie Trybunału wyrażone w wyroku z dnia 22 września 2009r. sygn.akt P 46/07 odnosi się również do aktualnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 7 września 2007r.. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Przy ponownym rozpatrzeniu wniosku o zatrzymanie skarżącemu prawa jazdy organ uwzględni powyższe zapatrywania Sądu odnośnie wykładni art. 5 ustawy z dnia 7 września o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Z tych względów, Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji zostało orzeczone na podstawie art. 152 tej ustawy.