Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz Sędzia NSA Rafał Batorowicz (spr.) Sędzia del. WSA Jacek Czaja Protokolant Anna Fyda-Kawula po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2011 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej P. P. S. "P." w W. S.A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 14 grudnia 2009 r. sygn. akt VI SA/Wa 1859/09 w sprawie ze skargi P. P. S. "P." w W. S.A. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie prawa ochronnego na słowny znak towarowy oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2009r., sygn. akt VI SA/Wa 1859/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, oddalił skargę P. P. S. "P." w W. S.A. z siedziba w W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z [...] sierpnia 2009 r. nr [...], którą odmówiono udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "Spirytus rektyfikowany" nr [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekał w następującym stanie faktycznym.

Zaskarżoną do sądu administracyjnego decyzją Urząd Patentowy RP utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] grudnia 2008 r. o odmowie udzielenia prawa ochronnego na słowny znak towarowy "spirytus rektyfikowany" zgłoszony w dniu [...] sierpnia 1999 r. (nr [...] ) przez P. P. S. "P." w W. S. A. (dalej: skarżąca, wnioskodawczyni, zgłaszająca).

Podstawą wydania decyzji z [...] grudnia 2008 r. był przepis art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.; dalej u.z.t.). Znak towarowy słowny pod nazwą: "spirytus rektyfikowany" został zgłoszony z przeznaczeniem dla oznaczenia napojów alkoholowych (klasa 33).

Urząd Patentowy RP rozpatrując zgłoszenie uznał, iż powyższe oznaczenie ma charakter wyłącznie opisowy. Informuje ono o rodzaju towaru oraz o sposobie jego wytwarzania; rozpatrywane jako całość nie posiada dostatecznych znamion odróżniających w odniesieniu do towarów, dla jakich zostało zgłoszone. Nie nadaje się zatem do identyfikacji na rynku towarów pod względem ich pochodzenia. Nie posiada też zdaniem Urzędu Patentowego żadnych charakterystycznych elementów mogących utkwić w pamięci odbiorcy wytwarzając asocjację pomiędzy oznaczonymi towarami o przedsiębiorcą, od którego pochodzą. Organ uznał, że odbiorca nabywając towary oznaczone zgłoszonym znakiem będzie poinformowany o cechach towaru, a nie jego pochodzeniu.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz piśmie z dnia [...] lipca 2009r. uzupełniającym ten wniosek zgłaszający podniósł, że Urząd nie wyjaśnił wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności i nie dokonał wystarczająco wnikliwej oceny przedstawionych argumentów i dowodów, w szczególności w aspekcie nabycia przez oznaczenie "spirytus rektyfikowany" wtórnej zdolności odróżniającej.

Urząd Patentowy ponownie rozpatrując sprawę poddał analizie wszystkie materiały zgromadzone w postępowaniu administracyjnym.

W pierwszej kolejności organ podkreślił, iż wtórna zdolność odróżniająca powstaje w wyniku rzeczywistego i konsekwentnego używania znaku przez przedsiębiorcę dla wskazywania pochodzenia oznaczanych nim towarów. Chodzi o używanie znaku w taki sposób, który umożliwia asocjację znaku z towarem oraz jej utrwalenie. Oznakowany towar musi być więc wprowadzony na rynek i dostępny dla kupujących.

Organ wskazał, iż w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dotyczącym tej problematyki wielokrotnie zwracano uwagę na przesłanki konieczne do nabycia wtórnej zdolności odróżniającej.

Urząd odnosząc się do dowodów przedstawionych przez stronę stwierdził, iż kopie faktur dotyczące sprzedaży spirytusu rektyfikowanego w grudniu 2006r., październiku 2007r. oraz lipcu 2008r. dowodzą obecności na rynku towaru oznaczonego spornym znakiem, jednakże nie świadczą o powiązaniu pomiędzy produktami sprzedawanymi przez wnioskodawcę a słownym wyrażeniem "spirytus rektyfikowany". Ponadto kopie tych faktur nie mogą stanowić dowodu na wtórną zdolność odróżniającą, gdyż dotyczą okresu po dokonaniu zgłoszenia spornego oznaczenia.

Przedstawione przez wnioskodawczynię zestawienie wielkości produkcji wyrobu "spirytus rektyfikowany" w latach od 2002r. do 2006r. również nie stanowi w ocenie organu dowodu na okoliczność nabycia przez oznaczenie "spirytus rektyfikowany" wtórnej zdolności odróżniającej. Zdaniem organu dotyczy to bowiem okresu po złożeniu wniosku o rejestrację. Ponadto zestawienie to nie dowodzi, iż opinia publiczna rozpoznaje samo słowne wyrażanie "spirytus rektyfikowany" jako wyznacznik pochodzenia.

Organ, powołując się stanowisko ETS wyrażone m.in. w wyroku wydanym w sprawie C-2505 P, August Storck AG v. OHIM, wskazał, iż istotniejszą wskazówką przy dokonywaniu oceny, czy zgłoszone oznaczenie nabyło wtórną zdolność odróżniającą mogłoby być przedstawienie procentowych wskaźników świadczących o udziale spornego znaku w rynku.

Podnoszony przez wnioskodawczynię fakt, iż na rzecz PPS P. W. jest zarejestrowanych szereg słowno - graficznych znaków zawierających określenie "spirytus rektyfikowany" pozostaje w ocenie Urzędu bez znaczenia dla oceny wtórnej zdolność odróżniającej wyrażenia "spirytus rektyfikowany", ponieważ wszystkie wskazane przez wnioskodawcę do stanowiska zgłaszającego z dnia [...].10.2008 r. znaki zostały zarejestrowane przez Urząd ze względu na swoją grafikę, a nie odróżniający charakter spornego oznaczenia.

Wskazany przez Skarżącego dowód w postaci wydruku ze strony internetowej Wikipedii na nabycie wtórnej zdolności odróżniającej Urząd uznał, że informacje zamieszczonych na tej stronie internetowej nie można uznać za w pełni wiarygodne a jak również samej Wikipedii za profesjonalne źródło informacji.

Uzyskanie w Stanach Zjednoczonych Ameryki rejestracji słownego znaku towarowego "spirytus rektyfikowany", na co również powołuje się wnioskodawczyni, nie ma w ocenie Urzędu żadnego wpływu na ocenę przedmiotowego oznaczenia, ponieważ polski system rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych jest całkowicie autonomiczny.

Ponadto w ocenie wnioskodawczyni dowodem mającym świadczyć o tym, iż określenie "spirytus rektyfikowany" nabyło wtórną zdolność odróżniającą są załączone przykłady wycofywania z Urzędu Patentowego (a także z rynku) przez przedsiębiorstwa z grupy P. ze zgłoszeń i rejestracji znaków towarowych z nazwą "rektyfikowany" oraz dokonywanie zgłoszeń dla spirytusu butelkowanego - bez słowa "rektyfikowany".

Urząd ponadto podkreślił, iż z przeprowadzonego przez Urząd postępowania dowodowego w powyższym zakresie wynika, iż różne spółki jak np. W. S.A. (R-[...]), W. P. Sp. z o.o. spółka komandytowa (R-[...] , R-[...] , R-[...], Z [...] znak zgłoszony do UP RP dn. 28.02.2008 r.), A.-B. S.A. ( R-[...], R-[...]), F. W. P. Ł. S.A. (R-[....]) nadal stosują i zamierzają stosować dla określenia produkowanych przez siebie towarów nazwę: "spirytus rektyfikowany". Wnioskodawczyni podkreśliła, iż podmioty te są żywo zainteresowane tym, aby słowny znak towarowy "spirytus rektyfikowany" nie uzyskał prawa ochronnego.

Badania opinii publicznej przygotowane przez niezależny instytut badawczy GFK P. to kolejny dowód, który zdaniem Skarżącej świadczy o nabyciu charakteru odróżniającego przez sporne oznaczenie.

Urząd uznał, że załączony wynik badań jest niemiarodajny. Badania są bowiem opatrzone błędem wynikającym z tego, że spółka PPS P. W. oświadczyła ośrodkowymi badawczemu, iż jest jedynym właścicielem marki "Spirytus rektyfikowany". Oświadczenie to nie jest zgodne z prawdą, ponieważ wnioskodawczyni nie jest jedynym podmiotem na rynku, który stosuje oznaczenie "spirytus rektyfikowany". Oznaczenia tego używają również m.in. przedsiębiorstwa: P. L. i P. Ł.. Urząd stwierdził, iż żaden z wyników badania nie mówi o tym, jaki odsetek konsumentów rozpoznaje oznaczenie "spirytus rektyfikowany" jako znak towarowy używany wyłącznie przez PPS P. W.. Ponadto organ zauważył, iż ankieta została przeprowadzona po dacie złożenia wniosku o rejestrację, a więc badanie to nie może stanowić dowodu na nabycie wtórnej zdolności odróżniającej.

Skarżąca Spółka podniosła, iż konsekwentnie używała oznaczenia "spirytus rektyfikowany" od 1945r. Odnosząc się do tego argumentu organ potwierdził, iż znak o numerze R-[...] był przez wnioskodawcę używany od 1945r., jednakże równocześnie - jeszcze do 2000r. - inne przedsiębiorstwa państwowe przemysłu spirytusowego używały go do oznaczania swoich wyrobów.

P. P. S. P. z siedzibą w W. S.A. powstało w 1991r. w wyniku podziału ogólnokrajowego P. P. S. P., a dopiero od dnia 1 sierpnia 1999r. stało się właścicielem m.in. znaku R-[...] "spirytus rektyfikowany". Tak więc przez 44 lata przedmiotowego oznaczenia używały wszystkie przedsiębiorstwa grupy P., a nie tylko Skarżąca Spółka.

W ocenie Urzędu na renomę znaku "spirytus rektyfikowany" zapracowały przedsiębiorstwa grupy P. łącznie, a nie tylko Skarżąca, która w 2000r. wprowadzała na rynek tylko 41 % spirytusu rektyfikowanego.

Zdaniem organu - w odczuciu przeciętnego odbiorcy wyrobów alkoholowych renomę posiadają wyroby wywodzące się od producentów z grupy P., a nie od konkretnego przedsiębiorstwa z tej grupy.

Organ podkreślił, że Skarżąca nie przedłożyła żadnych dowodów na okoliczność, że to ona wypracowała renomę oznaczenia "spirytus rektyfikowany".

Urząd powołując się na wyrok NSA z dnia 8 listopada 2002r., sygn. akt II SA 76/02 w sprawie "Podlaski" poddał w wątpliwość możliwość nabycia wtórnej zdolności odróżniającej przez znak towarowy w przypadku, gdy dane oznaczenie używane jest także przez innych producentów.

Skarżąca Spółka podniosła argument, że sporny znak - głównie w części słownej - jest powszechnie znanym i renomowanym znakiem towarowym. Dlatego też uzasadniony jest wniosek o jego rejestrację w postaci zgłoszonej, to jest jako znaku słownego.

Organ odnosząc się do tego argumentu podał, iż sama Skarżąca na własnej stronie internetowej, informując o swoim sztandarowym wyrobie posługuje się określeniem "spirytus rektyfikowany" z charakterystyczną zielono - szarą etykietą.

Można przypuszczać więc, iż upatruje charakterystycznych cech swojego oznaczenia nie w słownym wyrażeniu "spirytus rektyfikowany" ale w zielono -szarej etykiecie.

Zdaniem organu przedstawione przez stronę dowody powinny wykazywać intensywne używanie oznaczenia słownego "spirytus rektyfikowany".

Organ wskazał, że w przedłożonych przez nią materiałach dowodowych brak jest jakiejkolwiek informacji na temat prowadzenia reklamy w środkach masowego przekazu, na bilbordach itp., informacji o nakładach finansowych na promocję tego znaku, oświadczeń stosownych izb handlowych i przemysłowych. W ocenie Urzędu takie materiały w bardziej przekonujący sposób mogłyby wykazać, iż relewantny odbiorca miał szansę zetknąć się z tym oznaczeniem, i że je kojarzy z określonym przedsiębiorcą. Przedstawione przez zgłaszającego materiały dowodzą obecności "spirytusu rektyfikowanego" na rynku, ale żaden z przedstawionych dokumentów nie dowodzi przekonania właściwej grupy konsumentów, że przedmiotowe słowne oznaczenie pochodzi od wnioskodawcy. Załączone materiały to w dużej części wycinki prasowe, publikacje oraz kopie faktur sprzedaży spirytusu rektyfikowanego, które w ocenie organu nie wskazują na to, iż to firma PPS P. W. posługuje się przedmiotowym znakiem towarowym.

Organ stwierdził, iż z przedłożonych przez Skarżącą materiałów reklamowych wynika, iż przedmiotowe oznaczenie nigdy nie występuje samodzielnie; zawsze towarzyszy mu grafika w postaci zielono - szarej etykiety z napisem "P.". Ponadto, jak wskazuje organ niektóre reklamówki nie mogą być rozpatrywane z powodu braku datowania. Przedstawione dowody świadczą jedynie o tym, że sporne oznaczenie było długotrwałe używane na rynku, jednakże samo wieloletnie używanie znaku przez przedsiębiorcę jest konieczną, lecz nie jedyną i nie wystarczającą przesłanką do udowodnienia wtórnej zdolności odróżniającej.

Ponadto takie materiały, jak kopie faktur z lat 2006 - 2008, zestawienie wielkości produkcji PPS P. w W. S.A. w okresie od 2002r. do 2006r.. oraz publikacje dotyczące rynków alkoholowych (Alkohole 2000, Alkohole 2004, Alkohole 2005, Katalog wyrobów P. W., P., A., M., R. A., M. M.) nie mogą stanowić dowodu na nabycie wtórnej zdolności odróżniającej, gdyż są datowane na okres po dacie zgłoszenia.

Urząd dokonując analizy zebranego i przedstawionego przez Skarżącą stwierdził, iż całość materiału dowodowego przedłożonego przez stronę nie wykazuje, iż opinia publiczna rozpoznaje samo oznaczenie słowne "spirytus rektyfikowany" jako wyznacznik pochodzenia towaru.

Organ podkreślił nadto, iż Skarżąca próbowała wykazać wtórną zdolność odróżniającą słownego oznaczenia "spirytus rektyfikowany" w postępowaniu spornym prowadzonym na wniosek PPS P. z siedzibą w W. S.A. o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficzny "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 P. Ł." o numerze R-[...]. Urząd działając w trybie postępowania spornego orzekł, iż "spirytus rektyfikowany" jest określeniem ogólnoinformacyjnym, opisowym i stanowi nazwę rodzajową spirytusu.

Urząd uznał również, iż przedmiotowe oznaczenie nie może nabyć wskutek używania wtórnej zdolności odróżniającej ze względu na interes wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w swobodnym dostępie do takich oznaczeń.

W opinii skarżącej spółki rejestrację przedmiotowego oznaczenia uzasadnia również zawarte dnia [...] czerwca 1999r. porozumienie, mające na celu uregulowanie sytuacji prawnej "[...]" znaków towarowych. Oznaczenie "spirytus rektyfikowany" zostało wówczas nabyte przez PPS P. W.. Zdaniem wnioskodawcy konsekwencją tego ustalenia było to, iż pozostałe przedsiębiorstwa z grupy P. wycofały zgłoszone przed datą ww. porozumienia znaki towarowe zawierające słowo "rektyfikowany". Oznacza to zdaniem wnioskodawcy, iż inni sygnatariusze porozumienia nie mogą używać słowa "spirytus rektyfikowany".

Zdaniem Skarżącej Spółki zgłoszone oznaczenie składające się z dwóch wyrazów, które użyte osobno, niezależnie od siebie, nie nadają się do odróżniania towarów pochodzących od konkretnego przedsiębiorcy, natomiast ich zestawienie tworzy unikatowe oznaczenie, które powinno zostać dopuszczone do rejestracji jako oznaczenie stanowiące znak towarowy.

Odnosząc się do tego argumentu organ stwierdził, iż w orzecznictwie przyjmuje się, iż wyróżniający charakter znaku polega na wyposażeniu go w takie cechy, które w świadomości uczestników obrotu gospodarczego w sposób nie budzący wątpliwości wskazują, że towar w ten sposób oznaczony pochodzi od określonego, tego samego przedsiębiorstwa (tak w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 marca 2002 r., sygn. akt II SA 3847/01. Monitor Prawniczy z 2002, nr 10, poz. 436).

Znak towarowy "spirytus rektyfikowany" nie posiada takiego charakteru bowiem składa się ze słów, posiadających określone, dosłowne znaczenie. Spirytus - to wodny roztwór alkoholu etylowego służący do wyrobu napojów alkoholowych. Rektyfikacja to proces rozdzielania mieszaniny cieczy przez wielokrotną destylację. Rektyfikacja spirytusu to proces oczyszczania spirytusu surowego z ubocznych produktów fermentacji (np. estrów, kwasów) oraz zmniejszenie w nim zawartości wody. Tak więc oznaczenie słowne - spirytus rektyfikowany - oznacza spirytus oczyszczony przez wielokrotną destylację to jest rektyfikację. W związku z powyższym przedmiotowy znak należy uznać za oznaczenie opisowe, informujące jedynie o rodzaju towaru (spirytus) oraz sposobie jego wytworzenia (rektyfikacja).

W związku z tym powyższe pojęcie, odczytane łącznie z dodanym do niego rodzajem produktu poddanego procesowi rektyfikacji (spirytus), nie ma ono w sobie wystarczającej zdolności dystynktywnej.

Skarżąca Spółka nie zgodziła się z twierdzeniem Urzędu, iż nie można udzielić ochrony dla znaku "spirytus rektyfikowany", również z tego względu, że jego ochrona prowadziłaby do monopolizacji oznaczeń, które nie mają charakteru dystynktywnego, co w konsekwencji ograniczałoby swobodę działania innych uczestników obrotu gospodarczego wytwarzających podobne towary.

Zdaniem Skarżącej zgodnie z regułą zawartą w art. 156 ust. 2 p.w.p. prawo ochronne na znak towarowy nie daje uprawnionemu prawa zakazywania używania przez inne osoby w obrocie oznaczeń wskazujących w szczególności na cechy i charakterystykę towarów, ich rodzaj, ilość, jakość, przeznaczenie, pochodzenie czy datę wytworzenia lub okres przydatności.

Odnosząc się do tego argumentu organ stwierdził, iż przywołany przepis może być stosowany w przypadków znaków, które składają się z elementu fantazyjnego oraz elementu opisowego. Daje on możliwość używania elementu opisowego wchodzącego w skład zarejestrowanego znaku przez innych przedsiębiorców.

Spółka PPS "P" w Warszawie złożyła od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Skarżąca wniosła o uchylenie w całości decyzji Urzędu Patentowego z [...] sierpnia 2009r. zarzucając jej naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego oraz naruszenie interesu prawnego skarżącej. W szczególności zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie oraz błędną interpretację art. 7 ust. 1 u.z.t. w zw. z art. 315 ust. 3 p.w.p.; naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie oraz błędną interpretację art. 7 ust. 2 u.z.t. w zw. z art. 315 ust. 3 p.w.p. oraz naruszenie przepisów postępowania, a zwłaszcza art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 252 p.w.p. poprzez brak całościowej oceny przedstawionego w sprawie materiału dowodowego.

Uzasadniając zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez błędne ich zastosowanie oraz błędną interpretację art. 7 ust. 1 u.z.t. w zw. z art. 315 ust. 3. p.w.p., skarżąca podniosła następującą argumentację.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.z.t. w zw. z art. 315 ust. 3. p.w.p. jako znak towarowy może być zarejestrowany tylko znak, który ma dostateczne znamiona odróżniające w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego. Pojęcie zdolności odróżniającej (in concreto) było wielokrotnie przedmiotem orzekania sądów oraz rozważań doktryny. Powszechnie przyjmuje się, że oceniając zdolność odróżniającą znaku towarowego, w tym również czy jest ona szczególnie wysoka, należy dokonać całościowej oceny mniejszej lub większej zdolności znaku do identyfikowania towarów lub usług, dla których został zarejestrowany, jako pochodzących od określonego przedsiębiorstwa i odróżniania ich w ten sposób od towarów i usług pochodzących od innych przedsiębiorstw (orzeczenie ETS w połączonych sprawach C-108 i 10997 Chiemsee p. Huber i Attenberger [1999] ECR 1-2779, paragraf 49 oraz orzeczenie ETS w sprawie C-34297 Lloyd Schuhfabrik Meyer [1999] ECR 1-3819, paragraf 22). Znak towarowy, realizując funkcje odróżniającą, z jednej strony wskazuje więc na źródło pochodzenia towarów, z drugiej zaś, pozwala na odróżnianie jednych towarów od innych obecnych na rynku. Skarżąca podkreśliła, że funkcji znaku towarowego polegającej na wskazaniu źródła pochodzenia towaru nie można interpretować w sposób zawężający, to jest jako wskazywania nazwy lub adresu konkretnego przedsiębiorstwa, czy też zakładu produkcyjnego.

Zdaniem skarżącej bezpodstawnie Urząd Patentowy odmawia mocy dowodowej przestawionym przez skarżącą kopiom faktur na tej podstawie, że "dowodzą obecności na rynku towaru oznaczonego spornym znakiem, ale nie świadczą o powiązaniu pomiędzy produktami sprzedawanymi przez wnioskodawcę a słownym wyrażeniem: "spirytus rektyfikowany".

Skarżąca zgodziła się z Urzędem Patentowym RP, że wtórna zdolność odróżniająca powstaje w wyniku rzeczywistego i konsekwentnego używania znaku towarowego. Podkreśliła, że okoliczność ta może być dowodzona przy użyciu różnych środków dowodowych. Wskazała, iż w trakcie postępowania spornego przedstawiła bogaty materiał dowodowy wykazujący uzyskanie przez oznaczenie "Spirytus rektyfikowany" wtórnej zdolności odróżniającej.

Skarżąca wskazała, że używa oznaczenia "Spirytus rektyfikowany" dla konkretnego towaru - posiadającego określony skład chemiczny, określone właściwości, określoną jakość itp. Dzięki takiemu używaniu w świadomości przeciętnego konsumenta wytworzony został silny i nierozerwalny związek pomiędzy marką "spirytus rektyfikowany" a towarem, na którym oznaczenie to jest używane, a tym samym oznaczenie to uzyskało zdolność identyfikowania tego towaru na tynku jako pochodzącego z konkretnego przedsiębiorstwa (P. P. Spirytusowego "P". w W. S.A.). Istnienie takiego związku zostało udowodnione wynikami badania opinii publicznej. Obrazuje je również fakt identyfikacji oznaczenia "Spirytus rektyfikowany" z marką skarżącej w ogólnodostępnej encyklopedii internetowej Wikipedia.

Skarżąca ponownie podkreśliła, że prawo do znaku (jak również prawa do dokonanego w Urzędzie Patentowym zgłoszenia) jest prawem zbywalnym, może zatem być przeniesione przez osobę uprawnioną na inną osobę, co miało miejsce przy podziale wszystkich [...] znaków towarów. Z kolei renoma, powszechna znajomość, wtórna zdolność odróżniająca są ze znakiem (przedmiotem tego prawa) nierozerwalnie związane. Konsekwentne, nabycie przez znak powszechnej znajomości czy też udzielenie przez Urząd ochrony na znak w wyniku uznania jego wtórnej zdolności odróżniającej, nie może prowadzić do utraty tych przymiotów jedynie ze względu na zmianę podmiotu uprawnionego. Stwierdzenie, że przeniesienie znaku towarowego niweczy zdolność odróżniającą wypracowaną przez poprzednika prawnego nie da się pogodzić z definicją zdolności odróżniającej jako istniejącego w świadomości konsumenta związku pomiędzy oznaczeniem a konkretnym towarem umożliwiającym na odróżnienie tego towaru od towarów tego samego rodzaju pochodzących z innych przedsiębiorstw. Wtórna zdolność odróżniająca oznaczenia "spirytus rektyfikowany" jest ściśle związana z towarem, dla którego oznaczenie to było konsekwentnie używane w formie znaku towarowego. Fakt, że w wyniku przekształceń towar ten (posiadający określone właściwości, jakość, skład chemiczny itp.) produkowany jest obecnie przez P. P. S. "P." w W. S.A nie ma żadnego znaczenia dla stopnia, w jakim jest ono rozpoznawalne na rynku, a w konsekwencji dla oceny wtórnej zdolności odróżniającej.

Zdaniem Skarżącej Spółki kolejnym istotnym naruszeniem prawa wskazanym przez skarżącą jest posługiwanie się przez organ formalną teorią dowodową. Wskazała ona, iż Urząd Patentowy, odrzucając środki dowodowe przedstawione przez skarżącą, sugeruje, że uznałby daną okoliczność faktyczną za udowodnioną, gdyby skarżąca posłużyła się innym środkiem dowodowym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, oddalając skargę wskazał, iż w myśl art. 315 ust. 3 ustawy z dnia z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) - dalej powoływana jako p.w.p. - ustawowe warunki wymagane do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji ocenia się według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego, znaku towarowego albo topografii układów scalonych w Urzędzie Patentowym. Słowny znak został zgłoszony do rejestracji w dniu [...] sierpnia 1999r. tj. w okresie obowiązywania ustawy z dnia 31 stycznia 1985r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17) - dalej zwanej u.z.t. Ustawa ta ma zatem zastosowanie w rozpoznawanej sprawie.

Podstawą odmowy udzielenia ochrony przez Urząd Patentowy RP dla wyżej oznaczenia słownego "spirytus rektyfikowany" było uznanie, iż pełni ono rolę ogólnoinformacyjną. Mianowicie – Urząd stwierdził, iż zgłoszony znak nie identyfikował przedsiębiorcy, a jedynie informował o towarze i sposobie jego wytworzenia. Odmawiając udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy słowny "spirytus rektyfikowany" Urząd Patentowy wskazał sprzeczność rejestracji z treścią art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (u.z.t.).

Dalej Sąd pierwszej instancji wskazał, iż podstawową funkcją każdego znaku towarowego jest informacja o jego pochodzeniu, pozwalająca w sposób jednoznaczny odróżnić konkretny towar danego towaru oferowanego przez innego przedsiębiorcę. Słowny znak towarowy: "spirytus rektyfikowany" takiej funkcji nie spełnia. W powyższym oznaczeniu brak jest jakiegokolwiek elementu fantazyjnego mającego wskazywać na pochodzenie towaru. Określenie "spirytus rektyfikowany" nie ma zatem znamion odróżniających w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego. "Spirytus" to nic innego jak określenie alkoholu etylowego. Określenie to jest zatem nazwą rodzajową towaru. Słowo "rektyfikowany" natomiast jest to przymiotnik mówiący o sposobie jego wytworzenia. Urząd Patentowy w zakresie znaczenia pojęcia "spirytus rektyfikowany" przeprowadził stosowną argumentację, której wnioski Sąd orzekający w sprawie podził. Zakupiony znak był używany przez przedsiębiorstwa wchodzące w skład tzw. grupy P. na podstawie "Porozumienia przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego grupy P. w sprawie podziału [...] znaków towarowych" z dnia [...] czerwca 1999r. W ocenie spółki jej znak jest powszechnie znany i renomowany dlatego powinien podlegać szczególnej ochronie. Znak skarżącej był powszechnie znany w dacie zgłoszenia przez P. P. S. "P. w W. i funkcjonował jako znak ogólnopolskiego monopolisty, znanego jako P.

Zasadnie w ocenie Sądu pierwszej instancji przyjął Urząd Patentowy, że jeżeli nawet hipotetycznie uznać znak skarżącej za znak renomowany, to renomy tej nie wypracowała jedynie skarżąca spółka. W okresie bowiem zgłoszenia znaku przez skarżącą był używany przez wszystkie przedsiębiorstwa tzw. grupy P. i był kojarzony na rynku jako znak p. dawnego monopolisty, a nie wyłącznie oznaczający towary skarżącej. Zgłoszony znak towarowy nie zawierał identyfikacji spółki, jedynym napisem mogącym informować o producencie był stylizowany napis "P.".

Sąd wskazał, że załączone do akt sprawy dokumenty, w tym również wynik badania opinii publicznej wykonanego przez instytut badawczy GFK P. również nie stanowią dowodu, iż konsumenci spontanicznie kojarzą towar ze skarżącą wyłącznie na podstawie oznaczenia słownego "spirytus rektyfikowany", gdyż takie oznaczenie samoistnie w obrocie gospodarczym nie występuje.

Z powyższych względów powoływanie się przez skarżącą na nabycie przez rozpatrywany znak towarowy wtórnej zdolności odróżniającej należało również uznać za chybione.

Reasumując, Sąd rozpoznając niniejszą sprawę stwierdził, iż w zaskarżonej decyzji nie doszło do jakiegokolwiek, mogącego mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, naruszenia zasad proceduralnych – szczególnie wyrażonych w art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 252 p.w.p. Urząd Patentowy w sposób prawidłowy zgromadził i ocenił materiał dowodowy sprawy, zaś pogląd o braku zdolności odróżniającej niezbędnej dla rejestracji zgłoszonego znaku, stanowiący podstawę rozstrzygnięcia uzasadnił w sposób odpowiadający zasadom procedury administracyjnej. Dokonał także właściwej interpretacji, a w konsekwencji – subsumpcji – przepisów prawa materialnego.

Skargę kasacyjna od orzeczenia złożyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego Skarżąca Spółka wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w W. oraz zasądzenie, na podstawie art. 203 pkt 1 p.p.s.a., kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na podstawie art. 174 pkt 2 p.p.s.a. Skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi i nieuwzględnienie przez Sąd, iż zachodziło naruszenie przez organ w toku postępowania administracyjnego przepisów:

• art. 7 oraz art. 77 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.), dalej powoływanej jako k.p.a. w zw. z art. 252 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.), dalej powoływanej jako: p.w.p. polegające na:

- wydaniu przez organ decyzji z naruszeniem zasady oficjalności poprzez niepodjęcie wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy;

-braku zebrania i rozpatrzenia przez organ w sposób wyczerpujący całego materiał dowodowy w sprawie, w szczególności:

-braku zebrania dodatkowego materiału dowodowego na okoliczność posiadania -* przez znak towarowy SPIRYTUS REKTYFIKOWANY wtórnej zdolności odróżniającej, w sytuacji gdy organ uznał, że zebrany materiał dowodowy okazał się być niewystarczający;

- niewezwaniu Skarżącego do przedstawienia dodatkowych środków dowodowych na

powyższą okoliczność;

• art. 75 § 1 k.p.a. w zw. z art. 252 p.w.p. polegające na:

- bezpodstawnym niedopuszczeniu przez organ środków dowodowych wskazanych przez Skarżącego na okoliczność wtórnej zdolności odróżniającej znaku towarowego SPIRYTUS REKTYFIKOWANY, które nie były sprzeczne z prawem a mogły przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i wydania decyzji na korzyść Skarżącego; jeśli nieuwzględnienie przez Urząd Patentowy RP środków dowodowych wskazanych przez Skarżącego należy rozumieć jako odrzucenie stosownych wniosków dowodowych, co nie wynika w sposób jednoznaczny z decyzji Urzędu Patentowego RP;

alternatywnie

• art. 8 oraz art. 80 k.p.a. w zw. z art. 252 p.w.p. polegające na:

- błędnej ocenie materiału dowodowego w sprawie i bezpodstawnym przyjęciu, że nie

została wykazana wtórna zdolność odróżniająca znaku towarowego SPIRYTUS REKTYFIKOWANY; jeśli nieuwzględnienie przez Urząd Patentowy RP środków dowodowych wskazanych przez Skarżącego należy rozumieć jako uwzględnienie stosownych wniosków dowodowych i niedanie wiary dowodom przedstawionym przez Skarżącego, co nie wynika w jednoznaczny sposób z decyzji Urząd Patentowy RP.

Ponadto na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a, zarzucam zaskarżonemu wyrokowi:

• naruszenie prawa materialnego polegające na błędnej wykładni i w konsekwencji niewłaściwym zastosowaniu art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. z 1985 r. Nr 5, poz. 17 z późn. zm., dalej jako: u.z.t.) w zw. z art. 315 ust. 3. p.w.p.:

- poprzez przyjęcie, że przepis ten nie stanowi podstawy do zarejestrowania znaku towarowego posiadającego dostateczne znamiona odróżniające, który nie wskazuje imiennie producenta towarów;

- poprzez przyjęcie, że przepis ten nie stanowi podstawy do zarejestrowania znaku towarowego posiadającego wtórną zdolność odróżniającą;

- w zw. z art. 15 u.z.t. - poprzez przyjęcie, że zbycie prawa ze znaku towarowego powoduje utratę jego renomy i wtórnej zdolności odróżniającej;

- poprzez przyjęcie, że renomowany znak towarowy, którego renoma została wypracowana przez podmioty powiązane ekonomiczne, nie może być zarejestrowany;

- poprzez przyjęcie, że znak towarowy używany przez kilka podmiotów powiązanych ekonomicznie nie może uzyskać wtórnej zdolności odróżniającej;

- poprzez przyjęcie, że znak towarowy słowny posiadający wtórną zdolność odróżniającą nie może być zarejestrowany;

- poprzez przyjęcie, że znak towarowy słowny nie może uzyskać wtórnej zdolności odróżniającej;

- poprzez niezastosowanie tego przepisu i niezarejestrowanie znaku towarowego SPIRYTUS REKTYFIKOWANY;

• naruszenie prawa materialnego polegające na błędnej wykładni i w konsekwencji niewłaściwym zastosowaniu art. 7 ust. 2 u.z.t. w zw. z art. 315 ust. 3. p.w.p.:

- poprzez przyjęcie, że przepis ten umożliwia odmowę udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy, który nie wskazuje imiennie producenta towarów;

- poprzez przyjęcie, że przepis ten umożliwia odmowę udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy posiadający wtórną zdolność odróżniającą;

- poprzez pominięcie słowa "tylko" przy wykładni tego przepisu;

- poprzez przyjęcie, że przepis ten uniemożliwia udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy także w przypadku znaków, które stanowią nie tylko nazwę rodzajową towaru;

- poprzez przyjęcie, że pod pojęciem nazwa rodzajowa, o którym mowa w tym przepisie, należy rozumieć między innymi znaki towarowe posiadające wtórną zdolność odróżniającą;

- poprzez przyjęcie, że renomowany znak towarowy, którego renoma została wypracowana przez podmioty powiązane ekonomiczne, jest nazwą rodzajową i nie

może być zarejestrowany;

- poprzez przyjęcie, że znak towarowy używany przez kilka podmiotów powiązanych

ekonomicznie, który uzyskał wtórną zdolność odróżniającą jest nazwą rodzajową i nie może być zarejestrowany;

- poprzez przyjęcie, że znak towarowy słowny posiadający wtórną zdolność odróżniającą jest nazwą rodzajową i nie może być zarejestrowany;

- poprzez przyjęcie, że znak towarowy słowny posiadający wtórną zdolność odróżniającą jest nazwą rodzajową i nie może być zarejestrowany;

- poprzez zastosowania tego przepisu i odmowę udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy SPIRYTUS REKTYFIKOWANY posiadający wtórną zdolność odróżniającą.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej kasator podtrzymał, swoje stanowisko w niniejszej sprawie przedstawione w przebiegu dotychczasowego postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Skarga kasacyjna nie znajduje usprawiedliwionych podstaw.

P. P. S. "P." w W. S.A. z siedzibą w W. w postępowaniu przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej domagało się udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy, co istotne, słowny - "spirytus rektyfikowany". Zarówno w toku postępowania przed organem administracji publicznej jak i postępowania administracyjnego, w tym w skardze kasacyjnej, starało się wykazać, że znakowi słownemu należało przypisać pierwotną zdolność odróżniającą, a w przypadku uznania argumentacji w tym zakresie za nietrafną, że znak słowny nabył wtórną zdolność odróżniającą.

Wniosek o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy został złożony przed wejściem w życie p.w.p. Ustawodawca w art. 315 ust. 3 p.w.p. nakazuje oceniać ustawowe warunki wymagane do uzyskania prawa ochronnego albo prawa z rejestracji według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Przepisami, które w dniu zgłoszenia znaku towarowego określały podstawowe warunki uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy były ustępy 1 i 2 artykułu 7 u.z.t. Zgodnie z tymi przepisami "Jako znak towarowy może być zarejestrowany tylko znak, który ma dostateczne znamiona odróżniające w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego" (art. 7 ust. 1 u.z.t.) i "Nie ma dostatecznych znamion odróżniających znak, który stanowi tylko nazwę rodzajową towaru lub informuje jedynie o właściwości, jakości, liczbie, ilości, masie, cenie, przeznaczeniu, sposobie, czasie lub miejscu wytworzenia, składzie, funkcji lub przydatności towaru, bądź inne podobne oznaczenie nie dające wystarczających podstaw odróżniających pochodzenie towaru" (art. 7 ust. 2 u.z.t.).

Oznaczenie słowne "spirytus rektyfikowany" składa się z dwóch słów.

Pierwsze ("spirytus") stanowi nazwę rodzajową towaru – określonego rodzaju wyrobu alkoholowego – wysokoprocentowego roztworu wodnego alkoholu etylowego (Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., wydanie internetowe).

Drugie ("rektyfikowany" jako przymiotnik pochodny od rzeczownika "rektyfikacja") oznacza rozdzielanie mieszaniny cieczy przez wielokrotne odparowywanie i skraplanie (ibidem ). Pojęcie rektyfikacji kojarzone jest powszechnie jako proces technologiczny, nawet jeśli odbiorca nie zna jego szczegółowego przebiegu. W połączeniu z pierwszym ze słów składających się na oznaczenie słowne ("spirytus") kojarzone jest jako sposób wytworzenia określonego wyrobu.

Oba słowa – "spirytus rektyfikowany" - zawierają wyłącznie informację o rodzaju towaru i sposobie jego wytworzenia i nie mają dostatecznej zdolności dystynktywnej. Naczelny Sąd Administracyjny orzekający w niniejszej sprawie podziela w tym zakresie pogląd wyrażony w wyroku NSA z 18 czerwca 2008 r., sygn. II GSK 185/08.

Argumenty podnoszone przez P. P. S. "P." w W. S.A. z siedzibą w W. jakoby zestawienie używanych dla oznaczenia towarów miało szczególny, niepowtarzalny charakter nie są przekonywujące. Zestawienie słów "spirytus" i "rektyfikowany", niezależnie od kolejności ich użycia przy oznaczaniu towarów oraz sposobu ich odmieniania, nie będą kojarzone inaczej jak informacja o rodzaju towaru i sposobie jego wytworzenia. Odniesienia do niepowtarzalnego oznaczenia "baby dry" , niezwiązanego ściśle z właściwościami i funkcją towaru, nie są uprawnione.

Pod rządami ustawy o znakach towarowych nie obowiązywał odpowiednik art. 130 p.w.p., zgodnie z którym odmowa udzielenia prawa ochronnego nie może nastąpić w szczególności, jeżeli przed datą zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym znak ten nabrał, w następstwie jego używania, charakteru odróżniającego w przeciętnych warunkach obrotu. Mimo braku jednoznacznej regulacji przyjmowano jednak, że znak towarowy pozbawiony pierwotnej zdolności odróżniania może nabyć zdolność wtórną w wyniku długotrwałego używania w obrocie gospodarczym (por. Ryszard Skubisz, Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1997r., str. 56 i nast.). Najogólniej rzecz biorąc znak towarowy nabywa wtórną zdolność odróżniania, jeżeli skutkiem długotrwałego używania następuje efekt w postaci powstania u odbiorcy skojarzeń oznaczenia z konkretnym przedsiębiorcą a znak wystarczająco odróżnia oznaczony nim towar od towarów wprowadzanych do obrotu przez innych przedsiębiorców.

Strona wnosząca skargę kasacyjną starała się wykazać, że określone skojarzenia powstały po stronie odbiorców skutkiem używania renomowanego znaku od 1945r. przez jej poprzednika prawnego. Zarzucając naruszenie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 15 u.z.t. zmierzała do uzasadnienia tezy, że co do praw do znaku słownego "spirytus rektyfikowany" jest następcą prawnym P. P. S. "P." w W., ogólnopolskiego monopolisty, znanego jako P..

Ustawodawca w art. 15 ust. 1 u.z.t. ustanowił zasadę zbywalności praw związanych ze znakiem towarowym, z tym jednak, że zasadę przenoszalności praw ograniczył do praw z rejestracji. Strona wnosząca skargę kasacyjną pomija niepodważalną okoliczność, że znak słowny "spirytus rektyfikowany" nigdy nie został zarejestrowany. P. państwowemu – P. P. S. "P." w W. przysługiwało od 1988r. prawo z rejestracji znaku słowno – graficznego "spirytus rektyfikowany" R – [...], który odpowiadał nalepce na butelkę o charakterystycznych szaro – zielonych barwach, na której widniały napisy "spirytus rektyfikowany" i "P.". W 1991r. zarządzeniami Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego – P. P. S. "P." w W. na [...] przedsiębiorstw, w tym P. P. S. "P." z siedzibą w W., które ustanowiono następcą prawnym podzielonego przedsiębiorstwa państwowego w zakresie zarejestrowanych znaków towarowych. P. P. S. "P." w W. S.A. z siedzibą w W. nabyło prawa z rejestracji znaku towarowego słowno – graficznego "spirytus rektyfikowany" w 1999r. w wyniku przetargu. Niezależnie od oceny, czy następstwo P. P. S. "P." w W. S.A. z siedzibą w W. liczyć od 1991 czy 1999r., to jego przedmiotem był wyłącznie znak słowno graficzny o określonych cechach a nie znak słowny składający się wyłącznie ze słów "spirytus" i "rektyfikowany".

P. P. S. "P." w W. S.A. z siedzibą w W. bezpodstawnie utożsamia znak słowno – graficzny, do którego nabyła prawa z rejestracji, z oznaczeniem zgłoszonym Urzędowi Patentowemu Rzeczypospolitej Polskiej w postępowaniu zakończonym decyzją, której legalność badana jest w niniejszej sprawie sądowoadministracyjnej.

Brak podstaw, by długotrwałe używanie i renomę przypisać oznaczeniu "spirytus rektyfikowany" oderwanemu od innych elementów znaku słowno -graficznego odpowiadającego etykietce na butelkę. Znak towarowy stanowi niepodzielną całość. Używanie znaku słowno – graficznego nie oznacza, że w świadomości konsumenta powstają asocjacje pomiędzy elementem słownym a konkretnym przedsiębiorcą. Sąd pierwszej instancji trafnie podniósł, powołując się na wyroki ETS z dnia 4 maja 1999 r., w sprawach połączonych C-10897 i C-10997, Windsurfing Chiemsee i z dnia 22 czerwca 2006 r., sprawa C-25/05 P, August Storck AG v. OHIM, że przy ustalaniu, czy znak towarowy nabył zdolność odróżniającą w wyniku używania, właściwy organ musi dokonać oceny czy znak zaczął identyfikować dany produkt jako pochodzący z konkretnego przedsiębiorstwa i odróżnia tym samym ten towar od towarów pochodzących z innych przedsiębiorstw. W sytuacji gdy chodzi o oznaczenie słowne stanowiące element renomowanego zarejestrowanego znaku słowno – graficznego musiałoby dojść do wyjątkowych zjawisk, w wyniku których samo oznaczenie słowne byłoby źródłem określonych asocjacji a rejestracja znaku wyłączałaby możność określania rodzaju i sposobu wytwarzania takiego samego towaru przez innych przedsiębiorców. W niniejszej sprawie brak podstaw do przyjęcia, że takie wyjątkowe zjawiska wystąpiły, zwłaszcza jeśli zważyć, że oznaczenie słowne bezspornie było używane również przez innych przedsiębiorców. Powoływane wyniki badań opinii publicznej odnosiły się do znajomości okazywanej badanym etykiety na butelkę. Dane o produkcji i sprzedaży towaru oznaczonego znakiem słowno – graficznym w niczym nie uzasadniały tezy, że rodzaj i sposób wytwarzania towaru kojarzy się konsumentom z konkretnym przedsiębiorcą z wyłączeniem innych i to tym bardziej, że P. P. S. "P." w W. S.A. z siedzibą w W. nie było jedynym wytwórcą spirytusu poddanego procesowi rektyfikacji.

Przedstawione okoliczności oparte na wykładni art. 7 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 15 u.z.t. i niepodważalnych elementach stanu faktycznego są czynnikami, których występowanie w niniejszej sprawie czyni zarzuty naruszenia przepisów postępowania bezprzedmiotowymi. Zastrzeżenia co do sposobu dokonywania ustaleń faktycznych nie mogły doprowadzić do uznania, że znak "spirytus rektyfikowany" miał pierwotną lub nabył wtórną zdolność odróżniania.

Skarga kasacyjna z wymienionych powodów podlegała oddaleniu na podstawie art. 184 p.p.s.a.