Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędziowie NSA Monika Nowicka del. WSA Teresa Zyglewska (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Maciej Kozłowski po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 14 grudnia 2015 r. sygn. akt III SA/Kr 811/15 w sprawie ze skargi T. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Nowym Sączu z dnia [...] 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji 1) uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2) zasądza od T. K. na rzecz A. B. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Zaskarżonym wyrokiem z 14 grudnia 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, po rozpoznaniu skargi T. K. , uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S. z [...]r. nr [...]w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji i poprzedzającą ją decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S. z [...]r. nr [...] oraz zasądził od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S. na rzecz skarżącego T. K. kwotę 200 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny.

Wójt Gminy K. decyzją z {...]r. znak: [...]zatwierdził granice nieruchomości oznaczonej jako dz. ew. nr [...]z dz. ew. nr [...](przed zmianą działka nr [...]i [...]), położonych w obrębie wsi K. .

T. K. pismem z [...]r. zwrócił się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S. o stwierdzenie nieważności decyzji Wójta Gminy K. z {...]r. T. K. zarzucił, że zaskarżona decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa poprzez naruszenie art. 33 w zw. z art. 34 ust. 1 i 2 Prawa geodezyjnego i kartograficznego, tj. wydanie decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości, w przypadku gdy właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, ustalenie przebiegu granicy nie było możliwe na podstawie dowodów z dokumentów określonych w art. 31 ust. 2 Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz brak było zgodnego oświadczenia stron. Wnioskodawca podniósł, że w wyniku przeniesienia prawa własności działki nr [...]na T. P. K. [...] r. aktem notarialnym Rep Nr [...]stał się stroną postępowania, w miejsce B. G. B. . [...] r. wniósł pismo do Urzędu Gminy K. , w którym w sposób wyraźny wskazał, iż w toku postępowania rozgraniczeniowego nie brał udziału w rozprawie rozgraniczeniowej, ponadto wyraził sprzeciw przeciwko jakiemukolwiek postępowaniu rozgraniczeniowemu, a tym samym jako nowy właściciel nieruchomości, nie wyraził zgody na przebieg granicy nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr [...]z działkami ewidencyjnymi nr [...]oraz [...] - położonymi w obrębie Wsi K. . Zarzucił również, że zaskarżona decyzja została wydana bez podstawy prawnej w związku z art. 33 i 34 Prawa geodezyjnego i kartograficznego i z naruszeniem przepisów o właściwości poprzez wydanie decyzji przez Wójta Gminy K. w przypadku, gdy Wójt nie miał podstaw do wydania decyzji, gdyż w tej sytuacji właściwy był sąd powszechny, a zatem organ powinien był umorzyć postępowanie administracyjne. T. K. wyjaśnił, że zarówno B. G. B. pismem z [...]r., jaki i on sam pismem z [...] r. wnieśli o cofnięcie wniosku o rozgraniczenie, podkreślając, iż sprzeciwiają się jakiemukolwiek postępowaniu rozgraniczeniowemu i przebiegowi granicy nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr [...]z działkami ewidencyjnymi nr [...]oraz [...] — położonymi w obrębie wsi K. . Tym samym nie było zgodnego oświadczenia stron w zakresie rozgraniczenia działek [...]a [...], [...]. Ustalenie przebiegu granic nie mogło nastąpić również na podstawie zebranych dowodów, gdyż protokół rozgraniczeniowy został sporządzony [...]r. tj. w czasie, gdy obecny właściciel nie był w posiadaniu działki [...].

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w N. S. decyzją z [...]r., wydaną na podstawie art. 158 § 1 i art. 156 kpa w związku z art. 33 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. nr 193, poz.1287 ze zm.), odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy K. z {...]r.

W uzasadnieniu Kolegium wyjaśniło, że badając sprawę pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa, w tym ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, stwierdzono, że Wójt Gminy K. nie dopuścił się rażącego naruszenia przepisów, które stanowiły podstawę wydania decyzji z {...]r. Kolegium wskazało, że zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zgodnego oświadczenia stron. Wójt Gminy po dokonaniu analizy całości zgromadzonego materiału dowodowego, na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, decyzją z {...]r. zatwierdził granice pomiędzy nieruchomością stanowiącą działkę ewidencyjną nr [...], a nieruchomościami stanowiącymi działki ewidencyjne nr nr: [...], (przed zmianą [...]), [...] na odcinkach opisanych punktami: D-A-B-C na mapie uzupełniającej do rozgraniczenia, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjno-kartograficznego [...] r. [...] nr [...], jako ustalone na podstawie zgodnego oświadczenia stron.

T. K. zwrócił się do SKO w N. S. o ponowne rozpatrzenie sprawy, zarzucając naruszenie:

1) art. 107 § 3 kpa i tym samym spowodowanie wadliwości decyzji, która zawiera niezrozumiałe uzasadnienie prawne,

2) art. 33 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że nastąpiło ustalenie przebiegu granicy na podstawie zebranych dowodów, czy też zgodnego oświadczenia stron,

3) art. 156 § 1 pkt 2 kpa poprzez uznanie, że nie doszło we wskazanym stanie faktycznym do rażącego naruszenia prawa,

4) art. 7, art. 8, art. 10 § 1 kpa poprzez brak podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Kolegium decyzją z [...]r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127§ 3 i art. 158 kpa w związku art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, utrzymało w mocy decyzję objętą wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W uzasadnieniu Kolegium wyjaśniło istotę postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oraz kwestię rażącego naruszenia prawa jako przesłanki stwierdzenia nieważności. Oceniając zaś decyzję Wójta Gminy K. z {...]r. pod kątem jej zgodności z obowiązującymi przepisami prawa, Kolegium nie stwierdziło, aby decyzja ta naruszyła w sposób rażący którykolwiek z przepisów stanowiących podstawę do jej wydania.

Odnosząc się do zarzutu, że zainteresowani właściciele nie zawarli ugody, zebrana w sprawie dokumentacja była rozbieżna i niepełna i jako taka nie powinna stanowić podstawy do ustalenia granic nieruchomości, Kolegium wyjaśniło, że rzeczywiście zainteresowani właściciele nie zawarli ugody, a zebrana w sprawie dokumentacja nie stanowiła podstawy do wydania w sprawie decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości, co zostało już wyjaśnione w decyzji z [...]r. Kolegium stwierdziło wprost, że granice pomiędzy nieruchomością stanowiącą działkę ewidencyjną nr [...], a nieruchomościami stanowiącymi działki ewidencyjne nr nr: [...], (przed zmianą [...]), [...] na odcinkach opisanych punktami: D-A-B-C ustalone zostały na podstawie zgodnego oświadczenia stron.

Kolegium za niezasadny uznało także zarzut, że postępowanie rozgraniczeniowe należało umorzyć i przekazać sprawę do rozpatrzenia sądowi powszechnemu. Wskazało, że postępowanie w zakresie ustalenia granicy działki ewidencyjnej nr [...]z działkami ewidencyjnymi nr: [...], [...] - położonymi w obrębie wsi K. , gm. K. zostało wszczęte postanowieniem z [...]r. na wniosek B. G. B. . W trakcie postępowania B. G. B. zbyła działkę ewidencyjną nr [...]na rzecz T. K. . Organ [...] r. przekazał geodecie informację o zmianie właściciela działki ewidencyjnej nr [...],tj. poinformował, iż zgodnie z treścią księgi wieczystej [...]w dziale II jako właściciel został wpisany T. P. K. , celem uwzględnienia tego faktu w trakcie prowadzonych czynności rozgraniczeniowych. Wójt Gminy pismem z [...]r. poinformował T. K. o toczącym się postępowaniu rozgraniczeniowym, przekazał kopię postanowienia wraz z mapą oraz zwrócił się z zapytaniem, czy jest zainteresowany kontynuowaniem postępowania. Pismo powyższe zostało odebrane przez T. K. [...]r., ale zainteresowany nie udzielił na nie odpowiedzi. Z kolei pismem z [...]r. Wójt Gminy zawiadomił strony postępowania, iż przed wydaniem decyzji mogą się wypowiedzieć co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań i zapoznać się z aktami sprawy w terminie od [...] do [...] r.

Kolegium podało też, że [...] r. T. K. złożył wniosek o zawieszenie postępowania rozgraniczeniowego na okres 2-miesięcy do czasu uregulowania spraw majątkowych pomiędzy inicjatorką postępowania o rozgraniczenie a A. B. Wójt Gminy wyznaczył na [...] r. rozprawę administracyjną, podczas której strony postępowania nie wyraziły zgody na zawieszenie postępowania. Jeszcze przed rozprawą, tj. [...] r. wpłynęły pisma od stron postępowania, A. T. oraz od A. B. , w których poinformowali, że nie wyrażają zgody na zawieszenie postępowania.

Następnie [...] r. wpłynęło pismo T. K. w którym wniósł o umorzenie postępowania, gdyż nie był obecny na gruncie [...]r., zarzucił też, że nie był powiadomiony o rozprawie 26 września 2009 r. i rozprawa nie powinna mieć miejsca. Poinformował również, że na skutek zmiany właściciela działki ewidencyjnej nr [...]sprzeciwia się jakiemukolwiek postępowaniu rozgraniczeniowemu i wnosi o umorzenie postępowania.

Kolegium dokonało analizy akt sprawy i ustaliło, że wezwanie na rozprawę administracyjną na 26 września 2012 r. adresowane do T. K. na adres: [...] zostało zwrócone przez pocztę z adnotacją: "31 sierpnia 2012 r. - Adresat nieobecny, powtórnie awizowano 7 września 2012 r. - zwrot nie podjęto w terminie". W takiej sytuacji przyjęto, że wystąpił skutek doręczenia oraz, że strona była prawidłowo powiadomiona o rozprawie. Kolegium stwierdziło również, że w sprawie nie zaszły okoliczności uzasadniające umorzenie postępowania w trybie art. 105 § 2 kpa. Kolegium podkreśliło, że z akt sprawy wynika, iż strony postępowania zgodnie oświadczyły, że ustalone granice działki ewidencyjnej nr [...], a działką ewidencyjną nr [...](przed zmianą nr [...]) oraz z działką ewidencyjną nr [...] na odcinkach opisanych na szkicu granicznym punktami: D-A-B-C, uznają za obowiązujące i nie zgłaszają zastrzeżeń do ich przebiegu. Strony podpisały protokół graniczny, który przed podpisaniem został im odczytany. Przed wydaniem decyzji strony nie wyraziły zgody na uwzględnienie wniosku T. K. o zawieszenie postępowania. Ponadto Kolegium nie zgodziło się ze stanowiskiem T. K. , że organ powinien był umorzyć postępowanie i z urzędu przekazać sprawę do rozpoznania sądowi, który w zaistniałych okolicznościach byłby właściwy do rozpoznania sprawy. Skoro organ prowadzący postępowanie rozgraniczeniowe stwierdził, że zaistniały przesłanki do wydania decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości, to tym samym brak było podstaw do umorzenia postępowania i przekazania z urzędu sprawy do rozpoznania sądowi powszechnemu.

Kolegium stwierdziło, że poczynione ustalenia wykluczały zaistnienie którejkolwiek przesłanki określonej w art. 156 § 1 kpa, warunkującej możliwość stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy K. z {...]r.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję SKO w N. S. z [...]r. wniósł T. K. , zarzucając naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 7, art. 8, art. 11 oraz art. 107 § 3 kpa polegające w szczególności na niedostatecznym wyjaśnieniu podstaw i przesłanek utrzymania w mocy decyzji Kolegium z [...]r. oraz niedostatecznym wyjaśnieniu istotnych okoliczności sprawy, w szczególności nie wzięcie pod uwagę braku zgodnego oświadczenia stron co do przebiegu granicy. Ponadto w skardze zarzucono naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 kpa przez uznanie, że nie doszło we wskazanym stanie faktycznym do rażącego naruszenia prawa, a także naruszenie art. 33 i 34 ustawy Prawa geodezyjnego i kartograficznego poprzez jego błędną wykładnię oraz błędne zastosowanie do nieprawidłowo ustalonego stanu faktycznego.

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie, podtrzymując w całości stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że skarga T. K. zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja SKO z [...]r. została wydana z naruszeniem prawa materialnego mającym wpływ na wynik sprawy oraz z naruszeniem przepisów postępowania mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że

z treści decyzji Wójta Gminy K. z {...]r. wynika, że "strony postępowania ustaliły przebieg granic działki ewidencyjnej nr [...]z działkami ewidencyjnymi nr [...]i [...] położonymi w obrębie wsi K. i podpisały protokół graniczny". Z protokołu tego, sporządzonego [...]r. wynika natomiast, że strony złożyły oświadczenia dotyczące przebiegu granic, oraz że dokumenty geodezyjne są niespójne i nie dają możliwości jednoznacznego określenia przebiegu granic. Tym samym przebieg granicy został ustalony przez organ w oparciu o art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, na podstawie zgodnego oświadczenia stron. W czynnościach ustalania przebiegu granic na gruncie [...]r. brała udział ówczesna właścicielka działki ew. nr [...]B. G. B. , a zarazem wnioskująca [...]r. o rozgraniczenie nieruchomości. W toku postępowania administracyjnego [...] r. przeniosła na rzecz skarżącego prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę ew. nr [...]. Skarżący został zawiadomiony o toczącym się postępowaniu rozgraniczeniowym pismem organu z [...]r. Analizując przebieg postępowania zakończonego decyzją z {...]r. Kolegium odniosło się do składanych przez skarżącego w toku postępowania rozgraniczeniowego pism zawierających wnioski o zawieszenie postępowania rozgraniczeniowego, względnie jego umorzenie. Wnioski te oceniło jako nieuzasadnione, uznając równocześnie, że Wójt Gminy K. miał podstawy do wydania decyzji o rozgraniczeniu, a to wobec istnienia zgodnego oświadczenia stron co do przebiegu granic działki, co skutkowało tym, że brak było podstaw do uznania, że decyzja o rozgraniczeniu wydana została z rażącym naruszeniem prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny przychylił się do stanowiska i argumentacji Kolegium, iż brak było podstaw do zawieszenia postępowania rozgraniczeniowego wobec braku na to zgody pozostałych uczestników postępowania.

W ocenie Sądu I instancji nie miał natomiast racji skarżący twierdząc, że cofnięcie wniosku o rozgraniczenie przez B. G. B. oraz przez skarżącego powinno było spowodować umorzenie postępowania na podstawie art. 105 § 2 kpa. Przede wszystkim B. G. B. wyzbywając się własności działki nr [...]utraciła przymiot strony postępowania, więc składanie przez nią jakichkolwiek wniosków procesowych pozbawione było znaczenia. Organ zasadnie powołał się na treść art. 105 § 2 kpa, zgodnie z którym umorzenie postępowania byłoby możliwe tylko przy braku sprzeciwu pozostałych stron, co w sprawie nie miało miejsca (sprzeciw zgłosił uczestnik A. B. ).

Ponadto Sąd I instancji stwierdził, że SKO nie oceniło decyzji Wójta Gminy K. w sposób pełny i należyty, z uwzględnieniem treści art. 156 § 1 kpa. Pominęło treść obowiązujących, jednoznacznych regulacji dotyczących postępowania poprzedzającego wydanie decyzji o rozgraniczeniu na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Zdaniem Sądu I instancji, Kolegium nie odniosło się zupełnie do najistotniejszej kwestii podnoszonej także przez skarżącego w toku kontrolowanego postępowania, tj. braku udziału skarżącego w czynnościach ustalenia przebiegu granic. Tymczasem udział stron w postępowaniu o rozgraniczenie ma szczególny charakter z uwagi na możliwość wydania decyzji kończącej postępowanie administracyjne wyłącznie po dokonaniu czynności, o których mowa w rozporządzeniu, polegających na ustalaniu przebiegu granic. W toku tych czynności strony są uprawnione do składania wiążących oświadczeń dotyczących zasięgu przysługującego im prawa własności. Niedopuszczalne było więc wydanie decyzji o rozgraniczeniu na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne - zgodnego oświadczenia stron co do przebiegu granic, w sytuacji braku udziału w tych czynnościach wszystkich stron postępowania. SKO pominęło i nie oceniło istotnej okoliczności - iż z chwilą wyzbycia się własności działki ewidencyjnej nr [...]B. G. B. utraciła przymiot strony postępowania o rozgraniczenie, pomimo iż była wnioskującą o jego przeprowadzenie, jako właścicielka tej działki w [...] r. W jej miejsce przymiot strony uzyskał skarżący i to z chwilą nabycia własności tej działki. Zatem skarżący powinien był uczestniczyć w czynnościach ustalania przebiegu granic na gruncie i mieć możliwość składania oświadczeń co do ewentualnego zawarcia ugody i jej treści lub w przypadku nie zawarcia ugody – oświadczenia dotyczącego przebiegu granicy. Oczywiste jest więc, że w takim stanie sprawy nie zaistniały przesłanki do wydania decyzji o rozgraniczeniu na podstawie zgodnego oświadczenia stron - skoro strona postępowania nie brała udziału w czynnościach i nie składała jakichkolwiek oświadczeń w prawem przepisanym trybie, właściwym i koniecznym dla wydania decyzji. Uchybienie to stanowi rażące naruszenie art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz § 12 i § 13 rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości.

Ponadto Sąd I instancji uznał, że treść załączonych akt rozgraniczeniowych, oraz decyzji o rozgraniczeniu i jej uzasadnienia nie wynika, aby wydanie decyzji przez Wójta Gminy poprzedzone było oceną dokumentacji, o której mowa w ust. 2 pkt. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, co należało traktować jako rażące naruszenie art. 33 ust. 2 pkt. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Omawiane naruszenie powoduje, że organ wydający decyzję o rozgraniczeniu nie może jej oprzeć na podstawie zebranych dowodów pozwalających na ustalenie przebiegu granicy, bowiem przepisy art. 33 ust. 1 i ust. 2 ustawy należy stosować łącznie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny dodał , że skutek spowodowany powyższym naruszeniem był także nie do pogodzenia z zasadami państwa prawnego. Pozostawienie w obrocie prawnym tej wadliwej decyzji pociągnęłoby za sobą brak możliwości ponownego ustalenia przebiegu wskazanych w niej granic w postępowaniu tak przed organami administracyjnymi, jak i przed sądem powszechnym.

Skargę kasacyjną od wyroku powyższego wyroku wniósł A. B. zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie:

przepisów prawa materialnego, tj.:

art. 33 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2010 r. nr 193, poz. 1287) przez jego niezastosowanie w sytuacji, w której w toku postępowania rozgraniczeniowego strony złożyły zgodne oświadczenie o przebiegu granicy,

art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz § 11 i § 12 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (Dz. U. nr 45, poz. 453), przez ich błędną wykładnię zakładającą, że w przypadku zbycia nieruchomości objętej rozgraniczeniem dla ustalenia granicy w oparciu o zgodne oświadczenia stron bezużyteczne jest oświadczenie o przebiegu granicy złożone przez zbywcę i konieczne jest pozyskanie oświadczenia nabywcy nieruchomości – w sytuacji, gdy prawidłowa wykładnia tych przepisów, uwzględniająca regulację zawartą w art. 30 § 4 kpa prowadzi do wniosku, że czynności dokonane z udziałem poprzednika prawnego i składane przez niego oświadczenia zachowują prawną doniosłość także po wystąpieniu do sprawy następcy prawnego i są wobec niego skuteczne, zatem oświadczenie o przebiegu granicy złożone przez zbywcę nieruchomości nie musi być powtarzane i może stanowić podstawę do dokonania czynności o których mowa w § 11 pkt 2-4 rozporządzenia i wydania decyzji rozgraniczeniowej na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne na podstawie zgodnego oświadczenia stron,

art. 156 § 1 kpa poprzez jego bezpodstawne zastosowanie i błędną wykładnię polegającą na przyjęciu błędnego założenia, że SKO w N. S. winno stwierdzić nieważność decyzji Wójta Gminy K. z {...]r. znak [...]o rozgraniczeniu, wydanej na podstawie zgodnego oświadczenia stron o przebiegu granicy, gdy oświadczenia takiego nie składał nabywca nieruchomości i nie uczestniczył w czynności ustalenia przebiegu granicy na gruncie, bowiem oświadczenie złożone przez jego poprzednika prawnego w toku okazania granicy na gruncie nie zwalnia geodety i organu administracji z obowiązku powtórzenia okazania granic działki – w sytuacji w której, żaden przepis prawa nie wymaga powtórzenia czynności dokonanych ze stroną i składanych przez nią oświadczeń tylko z tego powodu, że następnie przestała być stroną a w jej miejsce wstąpił (na podstawie art. 30 § 4 kpa) jej następca prawny, który nie odwołał czynności zdziałanych przez zbywcę. Zatem, wydanie decyzji rozgraniczeniowej z uwzględnieniem oświadczenia zbywcy nie narusza prawa, tym samym brak jest podstaw do stosowania art. 156 kpa w szczególności pkt 2 i pkt 7 § 1 art. 156 kpa.

przepisów o postępowaniu, w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy;

art. 151 p.p.s.a. przez jego niezastosowanie i nieoddalenie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S. z [...]r. znak: [...]oraz art. 145 § 1 pkt a) p.p.s.a. przez jego bezpodstawne zastosowanie i uwzględnienie skargi mimo, że zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w N. S. z [...]r. znak: [...], poprzedzającą ją decyzja Kolegium z [...]r. znak: [...]oraz poddana kontroli w ramach postępowania o stwierdzenie nieważności decyzja Wójta Gminy K. z {...]r. znak [...]nie naruszały prawa; SKO słusznie ustaliło, że nie było podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy K. , bowiem nie była ona obarczona którąkolwiek z wad wymienionych w art. 156 kpa wbrew zapatrywaniu Sądu:

kontrolowana decyzja rozgraniczeniowa znajdowała oparcie w art. 33 ust.1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, nie naruszała przepisów prawa w tym ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (w szczególności art. 33 ust. 2 pkt 1) ani przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (w szczególności § 12 i § 13 rozporządzenia),

w toku postępowania strony uczestniczyły w czynności okazania granicy na gruncie i złożyły zgodne oświadczenia o jej przebiegu, które to oświadczenia nie zostały odwołane ani przez [...], ani przez T. P. K. ,

uczestnictwo w czynności okazania granicy na gruncie przez osobę będącą w chwili tej czynności właścicielem nieruchomości, a zatem stroną postępowania i złożone przez nią oświadczenie o przebiegu granicy jest prawnie skuteczne także po zbyciu nieruchomości i wstąpieniu do sprawy następcy prawnego, a czynność ta i złożone oświadczenie nie wymagają powtórzenia,

art. 141 § 4 p.p.s.a. przez to, że uzasadnienie nie wyjaśnia podstawy prawnej rozstrzygnięcia w zakresie, w jakim Sąd stwierdza, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w N. S. naruszyło przepis prawa materialnego art. 156 kpa, lecz nie wyjaśnia, którą z jednostek redakcyjnych tego przepisu miał organ zdaniem Sądu naruszyć. Sąd nie wyjaśnia też, dlaczego w swych rozważaniach nie uwzględnia skutków, jakie wynikały dla organów ze stosowania art. 30 § 4 kpa.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając zarzuty skargi kasacyjnej podniesiono, że prezentowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny oczekiwanie, aby dokonane w toku postępowania rozgraniczeniowego czynności były powtarzane z następcą prawnym jest całkowicie bezzasadne, jako, że, nie ma żadnego uzasadnienia w przepisach, a otwierałoby drogę stronom postępowania do sabotowania postępowania. W ocenie autora skargi kasacyjnej, gdyby przyjąć, że postępowanie musi się toczyć od początku lub powtórzeniu ulec mają wszelkie czynności, w których nie uczestniczył sukcesor prawny, strony korzystając z tej metody mogłyby skutecznie uniemożliwić zakończenie sprawy. W świetle zasad ekonomii procesowej i ciągłości postępowania oczywistą staje się intencja ustawodawcy, jaka przyświecała wprowadzeniu do postępowania administracyjnego instytucji następstwa procesowego.

Wskazano również, że niezależnie od braku normatywnych podstaw do powtórzenia czynności dokonanych z udziałem zbywcy prawa, działanie takie byłoby pozbawione jakiejkolwiek racjonalności, zwłaszcza w przypadku czynności ustalenia przebiegu granic na gruncie. Nie trzeba dowodzić, że o przebiegu granic, określeniu stanu spokojnego posiadania może kompetentnie wypowiadać się ten, kto ma wiedzę o relewantnych dla niego faktach. Jest zaś oczywistym, że ma nią przede wszystkim właściciel, który zbywa nieruchomość, nie zaś nabywca - skoro bazować może w przeważającej mierze wypadków wyłącznie na informacjach przekazanych mu przez osobę tracącą właśnie status strony. Skoro w sprawie B. G. B. złożyła niekwestionowane oświadczenie przebiegu granicy to oczekiwanie na złożenie oświadczenia przez T. P. K. byłoby nieuzasadnione. W sprawie nie było potrzeby powtarzania rozprawy gruntowej i odbierania oświadczenia od nabywcy nieruchomości. Decyzja Wójta Gminy nie była obarczona wadami wymienionymi w art. 156 § 1 kpa i wbrew zapatrywaniu Sądu I instancji SKO nie naruszyło ani przepisów prawa materialnego ani przepisów postępowania przy wydaniu zaskarżonych decyzji. Dlatego Sąd nie miał podstaw do uchylenia decyzji Kolegium.

T. K. w piśmie z [...]r. wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.

W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Skarga kasacyjna oparta jest na usprawiedliwionych podstawach i zasługuje na uwzględnienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylając zaskarżoną decyzję, jak i decyzję ją poprzedzającą stwierdził, że w sprawie brak było podstaw do wydania decyzji rozgraniczeniowej na podstawie zgodnego oświadczenia stron, albowiem strona postępowania, to jest T. K. nie brał udziału w czynnościach i nie składał oświadczeń w prawem przepisanym trybie, właściwym i koniecznym do wydania decyzji na postawie art. 33 ust. 1 pgik. Okoliczność ta w ocenie Sądu I instancji nie została dostrzeżona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Świadczy to w ocenie Sądu I instancji o rażącym naruszeniu art. 33 ust. 1 i 2 pkt 1 pgik oraz § 12 i § 13 rozporządzenia w sprawie rozgraniczenia nieruchomości.

Przypomnieć należy, że art. 33 ust. 1 pgik stanowi, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron. W myśl zaś § 12 rozporządzenia w sprawie rozgraniczania nieruchomości " w razie gdy ustalenia przebiegu granicy nie można wykonać na podstawie zebranych dowodów, geodeta przyjmuje oświadczenia stron dotyczące przebiegu granicy". Przywołany przez Sąd I instancji § 13 rozporządzenia nakłada na geodetę obowiązek nakłaniania stron do zawarcia ugody w przypadku sporu co do przebiegu granicy.

Podkreślić należy, że w rozpoznawanej sprawie, co umknęło uwadze Sądu I instancji, a co stanowiło podstawę rozważań organu w zaskarżonej decyzji, granice pomiędzy nieruchomościami zostały ustalone na podstawie zgodnego oświadczenia stron. W aktach sprawy znajduje się bowiem protokół graniczny sporządzony przez geodetę w dniu [...]r., z którego wynika, że właściciel nieruchomości podlegających rozgraniczeniu, to jest B. G. B. , A. T. i A. B. złożyli zgodne oświadczenie co do przebiegu granicy będącej przedmiotem postępowania.

Przypomnieć jedynie należy, że w dacie sporządzania protokołu granicznego właścicielką nieruchomości była B. G. B. , która w dniu [...] r. przeniosła własność tej nieruchomości na rzecz T. K. .

Rację ma więc skarżący kasacyjnie, że Wojewódzki Sąd Administracyjny naruszył dyspozycję art. 141 § 4 p.p.s.a. nie wyjaśniając dlaczego w swoich rozważaniach nie uwzględnił skutków jakie wynikały dla organu administracji z zastosowania art. 30 § 4 k.p.a.

Powyższy przepis stanowi, że w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni. Taka sytuacja miała miejsce w rozpoznawanej sprawie, albowiem w toku postępowania rozgraniczeniowego w miejsce B. G. B. wstąpił nabywca nieruchomości T. K. . Podkreślić należy, że następca prawny wstępuje do postępowania na miejsce dotychczasowej strony, w rozumieniu art. 30 § 4 k.p.a. w takim stadium, w jakim postępowanie to znajduje się w chwili jego zgłoszenia się, co w szczególności oznacza, iż wszystkie czynności procesowe dokonane przed zaistnieniem następstwa przez organ lub poprzednika prawnego pozostają ważne (wiążące) i nie muszą być powtarzane (por. P. Przybysz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. LEX komentarz do art. 30).

Jeżeli zaś jakaś czynność zdziałana przez poprzednika ma charakter odwołalny, to zgodnie z ogólną zasadą dyspozycyjności, następca prawny może ją zmienić lub odwołać na takich zasadach, jak strona postępowania. W rozpoznawanej sprawie T. K. wbrew twierdzeniom zawartym w piśmie z dnia [...]r. nie odwołał zgodnego oświadczenia stron o przebiegu granicy. Wynika to z pism składanych przez T. K. w toku postępowania rozgraniczeniowego, albowiem w żadnym z nich nie zawiera cofnięcia zgodnego oświadczenia stron o przebiegu granic.

Powyższe przesądza o trafności zarzutu skargi kasacyjnej dotyczącej naruszenia art. 156 § 1 k.p.a. w zw. z art. 30 § 4 k.p.a., albowiem decyzja o rozgraniczeniu nieruchomości została wydana na podstawie zgodnego oświadczenia stron, o którym mowa w myśl art. 33 ust. 1 pgik. W sprawie zaś z uwagi na treść art. 30 § 4 k.p.a. nie zachodziła konieczność powtarzania czynności procesowych, w tym sporządzania nowego protokołu granicznego. W powyższych okolicznościach zasadnym okazały się także zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art. 33 ust. 1 i 2 pkt 2 pgik oraz § 11 i 12 rozporządzenia w sprawie rozgraniczenia nieruchomości.

Skoro kontrolowana w trybie nadzwyczajnym decyzja nie jest obarczona wadą rażącego naruszenia prawa, o którym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., to w takiej sytuacji zaskarżony wyrok w oparciu o art. 188 p.p.s.a. w zw. z art. 151 p.p.s.a. należało uchylić, a skargę T. K. oddalić.

O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono w oparciu o art. 203 pkt 2 p.p.s.a.