Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

1. Zarządzenie nr 72 Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 1952 r. w sprawie pisowni nazwisk i imion w dowodach osobistych i tymczasowych zaświadczeniach tożsamości /nie publikowane/ wydane na podstawie art. 10 ust. 2 dekretu z dnia 22 października 1951 r. o dowodach osobistych /Dz.U. nr 55 poz. 382/ upoważniało do zmiany z urzędu pisowni nazwiska na polską tylko wówczas, jeżeli nazwisko to miało brzmienie polskie, a pisownię zniekształcono na obcą /np. Tchayka należało poprawić na Czajka/ - /vide par. 2 cyt. zarządzenia/. Można było w tym trybie zmienić z urzędu pisownię nazwiska również wtedy, kiedy zachodziła potrzeba zastąpienia znaków pisarskich nie stosowanych w pisowni polskiej, polskimi znakami pisarskimi /par. 1 cyt. zarządzenia/. Natomiast przepisy powołanego zarządzenia nie przewidywały możliwości zmiany pisowni nazwisk z innych powodów. W szczególności brak było w tym zarządzeniu przepisu, który stanowiłby podstawę do wpisania w dowodzie osobistym lub tymczasowym zaświadczeniu tożsamości obco brzmiącego nazwiska przy zastosowaniu fonetycznej pisowni polskiej w sytuacji, gdy dotąd była stosowana pisownia obca i strona nie wnosiła o zmianę tej pisowni. Zmiana powyższa mogła być dokonana tylko na wyraźne żądanie zainteresowanego /par. 4 cyt. zarządzenia/.

2. Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk /Dz.U. 1963 nr 59 poz. 328/ stanowi, że zawsze, gdy istnieje wątpliwość, organ administracji państwowej - na wniosek strony - obowiązany jest ustalić "pisownię lub brzmienie imienia i nazwiska". Obowiązek powyższy wynika ze sformułowania zawartego w treści cytowanego przepisu "ustala w razie wątpliwości". Ustalenie pisowni imion i nazwisk w powołanym trybie nie jest zatem ograniczone tylko do wypadków, gdy te imiona lub nazwiska mają brzmienie lub pisownię niepolską. Powodem wydania takiej decyzji jest istnienie wątpliwości co do stosowania pisowni, które mogą wynikać nie tylko z niepolskiej pisowni, czy brzmienia, ale także z innych przyczyn.