Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Olga Białek Sędziowie: Sędzia NSA Halina Kremis Sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak (sprawozdawca) Protokolant: Asystent sędziego Łukasz Cieślak po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi S.B. na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w powiecie w. w przedmiocie egzekucji obowiązku polegającego na nakazie rozbiórki samowolnie wybudowanego budynku gospodarczego postanawia: I. odrzucić skargę; II. zwrócić stronie skarżącej wpis sądowy od skargi w kwocie 100 zł (słownie: sto złotych).

Pismem z dnia 29 kwietnia 2014 r., skierowanym do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, S.B. złożyła skargę na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie W. w przedmiocie egzekucji obowiązku wynikającego z decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie W. z dnia [...] r. nr [...].

Skarżąca wniosła o "podjęcie działań kontrolnych i nadzorczych zmierzających do przymuszenia Z.P. do rozbiórki budynku w postaci samowolnie wybudowanego budynku gospodarczego, zlokalizowanego na działce nr 37/1 w miejscowości D., gmina D. oraz wpłynięcia na służby inspektoratu budowlanego, by przeprowadziły odpowiednie czynności w tej sprawie". Wskazała, że decyzja Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie W. z dnia [...] r. nr [...] o rozbiórce budynku jest ostateczna. Zaznaczyła, że działka, na której doszło do wybudowania samowoli budowlanej, stanowi jej współwłasność.

Do skargi dołączono pismo D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego we W. z dnia 25 listopada 2013 r., stanowiące odpowiedź na pismo skarżącej z dnia 16 października 2013 r. "o zintensyfikowanie czynności w sprawie rozbiórki budynku w postaci samowolnie wybudowanego budynku gospodarczego, zlokalizowanego na działce nr 37/1 w miejscowości D., gmina D." wobec "bezczynności organów Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie W.".

W odpowiedzi na skargę Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie W. wniósł o jej oddalenie. Organ przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania, podając w szczególności, że w dniu 7 maja 2014 r. przeprowadził oględziny i stwierdził, że nakaz rozbiórki nie został wykonany, w związku z czym w dniu 8 maja 2014 r. wystawił tytuł wykonawczy nr [...] wszczynając postępowanie egzekucyjne należności niepieniężnych.

Postanowieniem z dnia [...] r. nr [...] D. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego we W. na podstawie art. 6 § 1a ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 z późn. zm.) w związku z art. 123 kpa oraz art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409), po rozpoznaniu skargi S.B. z dnia 29 kwietnia 2014 r. – uznał skargę za uzasadnioną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skierowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skarga podlega odrzuceniu, albowiem jej wniesienie jest niedopuszczalne.

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że zarzuty skarżącej dotyczą bezczynności organu administracji publicznej jako wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, które zmierza do wykonania obowiązku określonego w decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie W. z dnia [...] r. nr [...].

Zgodnie z art. 26 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 z późn. zm.) – zwanej dalej: u.p.e.a., organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego.

W myśl art. 6 § 1 u.p.e.a., w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych.

Stosownie do art. 6 § 1a u.p.e.a., na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności, o których mowa w § 1, służy skarga podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku. Postanowienie w sprawie skargi wydaje organ wyższego stopnia. Na postanowienie oddalające skargę przysługuje zażalenie.

Z akt rozpatrywanej sprawy wynika, że S.B. – jako podmiot, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku – wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiecie W..

Odnosząc powyższe do kwestii właściwości sądu administracyjnego w niniejszej sprawie zauważyć trzeba, że przepis art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) – zwanej dalej: p.p.s.a., w pkt 8 stanowi, że skarga do sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania może dotyczyć wyłącznie bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania w przedmiocie: 1) decyzji administracyjnej; 2) postanowienia wydanego w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończącego postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygającego sprawę co do istoty; 3) postanowienia wydanego w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie; 4) innego niż określone w pkt 1-3 aktu lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącego uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa albo 5) pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanej w indywidualnych sprawach.

W katalogu aktów i czynności, których niewydanie może być uznane za bezczynność organu brak jest czynności wierzyciela zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych. Wprawdzie z przepisu art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. wynika, że sąd administracyjny jest właściwy w sprawach skarg na bezczynność, ale przepis ten ogranicza możliwość wniesienia takiej skargi do przypadków, gdy bezczynność dotyczy – w zakresie postępowania egzekucyjnego – wydania postanowienia, na które służy zażalenie, oraz czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącej uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Podjęcie działań zmierzających do wszczęcia postępowania egzekucyjnego i zastosowania adekwatnego środka egzekucyjnego (art. 1a pkt 12 lit. b u.p.e.a.) nie należy do tego rodzaju czynności.

W świetle powyższego należy dojść do wniosku, że zgodnie z art. 6 § 1a u.p.e.a. skarga na bezczynność organu egzekucyjnego pierwszej instancji wniesiona do sądu administracyjnego przez podmiot, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania przez osobę trzecią obowiązku o charakterze administracyjnym, jest niedopuszczalna (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 czerwca 2003 r., sygn. akt II SAB/Ka 138/02, opubl. ONSA 2004/2/81). W tego rodzaju sprawach właściwy jest bowiem tryb skargowy wskazany w art. 6 § 1a u.p.e.a.

Z tych względów stwierdzić trzeba, że skarga w trybie art. 6 § 1a u.p.e.a. na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności zmierzających do wykonania tytułu egzekucyjnego jest jedynym środkiem prawnym, który może być wykorzystany przez osobę trzecią. Postępowanie wywołane taką skargą toczy się przed organem wyższego stopnia nad wierzycielem i kończy się wydaniem przez ten organ postanowienia. Jedynie na postanowienie oddalające skargę służy zażalenie, a w razie jego nieuwzględnienia skarga do sądu administracyjnego (art. 3 § 2 pkt 3 p.p.s.a.).

Uwzględniając powyższe rozważania stwierdzić należy, że w myśl art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. w związku z art. 6 § 1a u.p.e.a. droga sądowoadministracyjna w przedmiocie skargi na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych jest dopuszczalna wyłącznie w sytuacji, gdy organ wyższego stopnia postanowieniem oddalił skargę, a organ II instancji nie uwzględnił zażalenia na to postanowienie. Zaskarżeniu wówczas podlega postanowienie organu, który rozpatrywał zażalenie. W sytuacji natomiast, gdy skarga na bezczynność została uwzględniona przez organ wyższego stopnia, skarga do sądu administracyjnego na bezczynność wierzyciela jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu.

Reasumując – do rozpatrzenia skargi na bezczynność organu egzekucyjnego (takiej, jak wniesiona w niniejszej sprawie) zgodnie z art. 6 § 1a u.p.e.a. właściwy jest organ wyższego stopnia (w realiach niniejszej sprawy – D. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego we W.), a nie sąd administracyjny.

Z przywołanych regulacji wynika bowiem, że przepisy ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi umożliwiają podmiotom wymienionym w art. 6 § 1a u.p.e.a. wniesienie skargi do sądu administracyjnego jedynie na bezczynność organu wyższego stopnia w wydawaniu postanowienia, o jakim mowa w tym przepisie bądź nierozpoznania zażalenia na postanowienie odmawiające uwzględnienia skargi, natomiast z regulacji tych nie wypływa uprawnienie do wniesienia skargi na bezczynność wierzyciela w przypadku niepodejmowania przez niego czynności egzekucyjnych.

Identyczne stanowisko prezentowane było wielokrotnie w orzecznictwie sądowoadministracyjnym (por. w szczególności postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 23 lipca 2014 r. sygn. akt II SAB/Wr 30/14; z dnia 14 marca 2014 r. sygn. akt II SAB/Wr 119/13; z dnia 28 stycznia 2014 r. sygn. akt II SAB/Wr 5/14; z dnia 9 lutego 2009 r. sygn. akt II SAB/Wr 12/08 oraz przywoływane wyżej postanowienie NSA z dnia 30 czerwca 2003 r. sygn. akt II SAB/Ka 138/02, opubl. ONSA 2004/2/81).

Informacyjnie wypada dodać, że skargę na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych można wnosić do organu wyższego stopnia w każdym czasie, to znaczy od powstania obowiązku podlegającego egzekucji do momentu jego wykonania.

Zauważyć przy tym wypada, że w przedmiotowej sprawie w omawianym trybie zapadło postanowienie D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego we W. z dnia [...] r. nr [...], w którym organ ten na podstawie art. 6 § 1a u.p.e.a. w związku z art. 123 kpa oraz art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 z późn. zm.) – po rozpoznaniu skargi S.B. z dnia 29 kwietnia 2014 r. – uznał skargę tę za uzasadnioną.

Biorąc pod uwagę powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu działając na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a., orzekł jak w pkt I sentencji postanowienia. Rozstrzygnięcie w pkt II sentencji wynika z zastosowania art. 232 § 1 pkt 1 p.p.s.a.