Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Agnieszka Łąpieś-Rosińska, Sędziowie sędzia WSA Jakub Linkowski (spr.), sędzia WSA Małgorzata Małaszewska-Litwiniec, Protokolant sekr. sąd. Julia Durka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2013 r. sprawy ze skargi A. D. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego I Kartograficznego z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków oddala skargę

Po rozpatrzeniu wniosku A. V. reprezentowanego przez pełnomocnika adw. J. F., Prezydent W. decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2012r. działając na podstawie art. 104 § 1 k.p.a., art. 20 ust. 2 pkt 1 i pkt 2, art. 22 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 201 Or. Nr 240, poz. 1287 z późn. zm.)t w związku z § 47 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454) i art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15 marca 2002r. o ustroju m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 41, poz. 361 z późn. zm.) orzekł o odmowie aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków w zakresie zmiany wpisu właściciela polegającej na ujawnieniu w ewidencji spadkobierców A. B., jako współwłaścicieli działek ewidencyjnych: nr [...] z obrębu [...], nr [...] z obrębu [...] i nr [...], [...], [...], [...] i [...] z obrębu [...] położonych na terenie [...] W.

W uzasadnieniu decyzji podano, że w 1976 roku podczas odnawiania operatu ewidencyjnego wpisano A. B., jako właściciela ww. działek objętych wnioskiem. Wpis ten został dokonany na podstawie badań hipotecznych przeprowadzonych w 1973 roku. W toku postępowania ustalono, że księga wieczysta dla nier. Hip. "[...]" została zniszczona i wpisu A. B. jako właściciela dokonano nie na podstawie dokumentów lecz na podstawie domniemania istnienia prawa własności. Organ stwierdził, że wpis A. B., zmarłego w 1947 roku, jako właściciela powyższej nieruchomości ("[...]") był nieuprawniony w 1973 roku.

W tej sytuacji Prezydent W. stwierdził, że wobec faktu, że własność A. B. w stosunku do przedmiotowych nieruchomości budzi poważne wątpliwości nie było możliwe wpisanie do ewidencji jego spadkobierców jako współwłaścicieli tych nieruchomości. Takiego wpisu w odniesieniu do spadkobierców można dokonać tylko w sytuacji, gdy prawa spadkodawcy nie budzą wątpliwości.

W sprawie niniejszej nie przedstawiono żadnego dokumentu, z którego jednoznacznie wynikałoby prawo własności A. B. do przedmiotowych nieruchomości czego skutkiem była odmowa wnioskowanych zmian w ewidencji gruntów.

Organ podkreślił, że poprzez żądanie dokonania zmian w ewidencji gruntów nie można dochodzić praw lub roszczeń do nieruchomości. Prawa te mogą być ustalane w drodze postępowania sądowego.

Odwołanie od tej decyzji złożył A. V. reprezentowany przez pełnomocnika.

Decyzją z dnia [...] września 2012 r. nr [...] [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. po rozpatrzeniu odwołania A. V., orzekł o utrzymaniu w mocy zaskarżonej decyzji.

Powyższa decyzja [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] września 2012 r. została sprostowana postanowieniem tego organu nr [...] z dnia [...] września 2012r.

Z uzasadnienia decyzji organu odwoławczego wynika, że rozstrzygnięcie drugoinstancyjne zostało podjęte w innym stanie prawnym niż orzeczenie organu I instancji.

Organ wojewódzki podkreślił, że organ prowadzący ewidencję gruntów decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2012r. orzekł o wykreśleniu z ewidencji gruntów i budynków A. B. jako właściciela przedmiotowych działek.

Po rozpatrzeniu odwołania od tej decyzji [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego ostateczną decyzją nr [...] z dnia [...] września 2012r. utrzymał w mocy decyzję nr [...] z dnia [...] maja 2012r. orzekającą o wykreśleniu z ewidencji gruntów i budynków A. B. jako właściciela przedmiotowych działek.

W tej sytuacji organ odwoławczy był związany ww. rozstrzygnięciem zaś odnośnie przedmiotowych działek w dacie orzekania przez organ odwoławczy widniał wpis "właściciel nieustalony". W tych okolicznościach wpisanie do ewidencji gruntów spadkobierców A. B. jako współwłaścicieli omawianych nieruchomości było niemożliwe.

Pismem z dnia 12 października 2012 r. reprezentowany przez pełnomocnika adwokata J. F., A. V. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zarzucając decyzji nr [...] z dnia [...] września 2012r.:

1. naruszenie przepisów postępowania a w szczególności art 7 k.p.a., art 8 k.p.a. oraz art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności mających wpływ na prawidłowe załatwienie sprawy oraz niezawieszenie postępowania do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia kwestii wpisu A. B. jako właściciela przedmiotowych nieruchomości

2. naruszenie § 47 ust. 3 i § 45 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków - poprzez nieuzasadnioną odmowę wnioskowanej aktualizacji ewidencji gruntów i nieuzasadnione przeprowadzenie postępowania w sytuacji gdy zmiana w ewidencji gruntów powinna zostać ograniczona do czynności materialno-technicznej.

Zarzucono także naruszenie art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne poprzez błędne uznanie, iż fakt, że księgi hipoteczne uległy zniszczeniu uniemożliwia wprowadzenie zmian w ewidencji gruntów w zakresie wpisu właściciela.

Mając powyższe na uwadze, skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji nr [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego oraz utrzymanej nią w mocy decyzji organu I instancji oraz o zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowo administracyjnym według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż skarżący jest spadkobiercą A. B. Ujawnione w ewidencji wpisy [...] A. B., jako właściciela przedmiotowej nieruchomości, są efektem badań hipotecznych, tj. ustaleń organu administracji.

W ocenie skarżącego zniszczenie księgi hipotecznej, które - zdaniem organu administracji - w chwili obecnej uniemożliwia stwierdzenie aktualnego stanu prawnego nieruchomości pod kątem hipotecznym nie może stanowić podstawy tak daleko idących działań, jak odmowa dokonania wpisu na rzecz spadkobierców A. B.

Skarżący powołał się na postanowienie Sądu Grodzkiego w W. z dnia [...] marca 1948r. (sygn. akt [...]) stwierdzające nabycie spadku po A. B.

Skarżący podkreślił, iż podczas prowadzenia badań stanowiących podstawę wpisu A. B. jako właściciela przedmiotowej nieruchomości, nie natrafiono na żadną informację na temat jakiejkolwiek innej osoby, której przysługiwałoby prawo własności działek objętych przedmiotowym postępowaniem.

Nie uzyskano również wiarygodnej informacji na temat utraty przez A. B. prawa własności przedmiotowych nieruchomości. Przyjęcie zatem, iż A. B. (jego spadkobiercy) nie był właścicielem tych nieruchomości nie zostało potwierdzone dowodami.

Skarżący podkreślił, że postępowanie w niniejszej sprawie powinno zostać zawieszone do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia kwestii wpisu A. B. jako właściciela przedmiotowych nieruchomości.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm. ) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej, przy czym w świetle przepisu § 2 powołanego artykułu, kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Ponadto, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.).

Oceniając zaskarżoną decyzję w oparciu o wskazane kryteria Sąd uznał, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem skargi jest decyzja Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta W. orzekającą o odmowie aktualizacji operatu ewidencji gruntów i budynków w zakresie zmiany wpisu właściciela polegającej na ujawnieniu w ewidencji spadkobierców A. B. jako współwłaścicieli dla działek ewidencyjnych: nr [...] z obrębu [...], nr [...] z obrębu [...] i nr [...], [...], [...], [...] i [...] z obrębu [...] położonych na terenie [...] W.

W ocenie Sądu powyższe stanowisko organu administracji jest zasadne, albowiem wpisy w ewidencji gruntów i budynków mają charakter deklaratoryjny a nie konstytutywny. Organy ewidencyjne jedynie rejestrują stany prawne nieruchomości, które są ustalane w innym trybie i przez inne organy orzekające. Natomiast poprzez żądanie zmiany wpisów w ewidencji nie można dochodzić swoich praw czy roszczeń do gruntów, budynków i lokali. Prawa te należy ustalić na drodze postępowania sądowego. Strona skarżąca domagała się wpisania w ewidencji gruntów w zakresie działek ewidencyjnych: nr [...] z obrębu [...], nr [...] z obrębu [...] i nr [...], [...], [...], [...] i [...] z obrębu [...] spadkobierców A. B., załączając postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku. Jednocześnie skarżący nie przekazał organowi żadnego dokumentu prawnego, z którego wynikałby tytuł prawny A. B. do przedmiotowych nieruchomości.

Organ zasadnie powziął więc wątpliwości, co do tego czy A. B. był rzeczywiście właścicielem wskazanych nieruchomości.

Podczas postępowania wyjaśniającego organ ustalił, że w 1976r. przy odnawianiu operatu ewidencyjnego dla obrębów gdzie znajdują się przedmiotowe działki, wpisano A. B. jako właściciela. Wpis A. B. został dokonany na podstawie badań hipotecznych wykonanych w 1973 r. załączonych do operatu ewidencyjnego. W sprawozdaniu z badań wykazano nier. hip. "[...]", w którym w rubryce "właściciel" wpisano: "Ks. zniszczona aktualnego właściciela ustalić nie można był A. B."

Operaty ewidencyjne były ponownie odnowiony w latach 1996-98. Dawny operat został zastąpiony nowym operatem ([...]), do którego również załączono sprawozdanie z badań hipotecznych. Dla nier. hip. "[...]" potwierdzono, że księga jest zniszczona, właściciela nie można ustalić, ale był nim A. B. W wyniku odnowienia ewidencji oraz po zakończeniu w dniu 14 czerwca 2010 r. modernizacji operatu ewidencyjnego nie uległ zmianie wpis A. B. jako właściciela przedmiotowych nieruchomości.

Z powyższych dokumentów wynika zatem, że w 1976r. dokonano wpisu A. B. jako właściciela nier. hip. "[...]" nie na podstawie dokumentu prawnego, ale na zasadzie domniemania.

W trakcie prowadzenia postępowania ani organy działające w sprawie ani strony nie przedłożyły dokumentu, który w świetle obowiązujących przepisów stanowiłyby podstawę ujawnienia właściciela tej działki w ewidencji gruntów i budynków, a co za tym idzie umożliwiłby wpis spadkobierców A. B. jako współwłaścicieli przedmiotowych nieruchomości.

Zgodzić należy się z orzekającymi w sprawie organami, że wpis A. B. jako właściciela przedmiotowych nieruchomości nie znajdował uzasadnienia w dokumentach pozostających w posiadaniu organu prowadzącego ewidencję, nie został on również wprowadzony zgodnie z przepisami o prowadzeniu ewidencji gruntów i budynków. Powstał on w wyniku wpisania danych niepodlegających ujawnieniu w ewidencji (nie wpisuje się w niej bowiem ani byłych ani nieżyjących właścicieli).

Dlatego też organy ewidencyjne podjęły działania w celu wykreślenia A. B. z ewidencji gruntów jako właściciela działek ewidencyjnych: nr [...] z obrębu [...], nr [...] z obrębu [...] i nr [...], [...], [...], [...] i [...] z obrębu [...].

Prezydent W. decyzją nr [...] z dnia [...] maja 2012r. orzekł o wykreśleniu z ewidencji gruntów i budynków A. B. jako właściciela przedmiotowych działek.

Po rozpatrzeniu odwołania od tej decyzji [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego ostateczną decyzją nr [...] z dnia [...] września 2012r. utrzymał w mocy decyzję nr [...] z dnia [...] maja 2012r. orzekającą o wykreśleniu z ewidencji gruntów i budynków A. B. jako właściciela przedmiotowych działek.

W tej sytuacji organ odwoławczy był związany tym rozstrzygnięciem. Trzeba podkreślić, że odnośnie przedmiotowych działek w dacie orzekania przez organ odwoławczy widniał wpis "właściciel nieustalony". W tych okolicznościach wpisanie do ewidencji gruntów spadkobierców A. B. jako współwłaścicieli omawianych nieruchomości było niemożliwe.

Stosownie do treści art. 23 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz § 45 i § 46 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (a wcześniej gdy dokonano spornych wpisów art. 10 ust. 1 dekretu z 2 lutego 1955r o ewidencji gruntów i budynków oraz § 24 ust. 2 pkt. 1 zarządzenia Ministrów Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej z 20 lutego 1969r. w sprawie ewidencji gruntów) - zmiany dotyczące właściciela powinno wynikać z aktu notarialnego, prawomocnego orzeczenia sądu, ostatecznych decyzji administracyjnych lub odpisu z ksiąg wieczystych.

Wobec powyższego zasadnie przyjęły organy orzekające w sprawie, iż organy ewidencyjne nie mogą dokonywać samodzielnie ustaleń odnośnie własności nieruchomości, nie mogą dokonywać interpretacji dokumentów ustanawiających taką własność, a wpis w ewidencji nie może zastąpić ustalenia własności we właściwym trybie. Słusznie organ w uzasadnieniu decyzji wskazał, że na podstawie wpisów w ewidencji nie można dochodzić swoich praw do gruntów, budynków i lokali gdyż prawa te należy ustalić w drodze postępowania sądowego.

W tych okolicznościach rozstrzygnięcie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] września 2012 r. uznać należy za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę.