Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Elżbieta Kremer po rozpoznaniu w dniu 25 września 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 2 sierpnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Lu 435/13 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi T. W. na bezczynność Wójta Gminy N. w przedmiocie nieprzekazania odwołania od decyzji z dnia [...] maja 2013 r. w sprawie zasiłku celowego postanawia: oddalić zażalenie.

T. W. złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skargę na bezczynność Wójta Gminy N. w przedmiocie nieprzekazania do organu odwoławczego jej odwołania od decyzji z dnia [...] maja 2013 r. w sprawie zasiłku celowego. Jednocześnie skarżąca wniosła o przyznanie jej "pomocy prawnej".

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odmówił przyznania skarżącej prawa pomocy, wskazując na art. 247 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.). Sąd stwierdził, że wniesiona skarga, jako niedopuszczalna, podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a. Sąd wskazał również na art. 52 § 1 i 2 p.p.s.a. i stwierdził, że środkiem zaskarżenia, który przysługuje stronie w razie niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 k.p.a., w przepisach szczególnych bądź w terminie ustalonym w myśl art. 36 lub w razie przewlekłego prowadzenie postępowania, jest zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (art. 37 § 1 k.p.a.). W ocenie sądu, z akt niniejszej sprawy wynika, że skarżąca, wnosząc skargę, nie wyczerpała środków zaskarżenia, jakie służyły jej w administracyjnym toku instancji tj. nie skorzystała z przysługującego jej prawa do złożenia zażalenia w trybie art. 37 § 1 k.p.a. na niezałatwienie przez Wójta Gminy N. sprawy w terminie. Sąd podkreślił, że o wyczerpaniu przez skarżącą trybu opisanego w powyższym przepisie nie może świadczyć fakt złożenia przez nią do Wójta Gminy N. zawartego w tym samym piśmie co skarga "Wezwania do przekazania odwołań". Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa składa się bowiem do organu, któremu zarzucana jest bezczynność, jedynie wówczas, gdy nad tym organem nie ma organu wyższego stopnia. Jeżeli jednak organ taki istnieje, strona winna złożyć zażalenie do organu wyższego stopnia, które – co wymaga podkreślenia – składa się bezpośrednio do takiego organu. Ponadto, nawet gdyby sformułowany przez skarżącą środek zaskarżenia został prawidłowo skierowany do organu wyższego stopnia nad Wójtem Gminy N., to z uwagi na to, że skarżąca środek ten wniosła równocześnie ze skargą do sądu administracyjnego, przedmiotową skargę uznać należy za przedwczesną. Z treści art. 52 § 1 i § 2 p.p.s.a. wynika bowiem jednoznacznie, że wyczerpanie przez stronę środków zaskarżenia musi poprzedzać wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Powyższe okoliczności stanowiły w ocenie sądu podstawę do odrzucenia skargi w myśl art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a. jako niedopuszczalnej. W konsekwencji skarga odpowiada kryteriom skargi oczywiście bezzasadnej, przez co żądanie dotyczące przyznania prawa pomocy – w myśl art. 247 p.p.s.a. – nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd odstąpił od przesłania skarżącej urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy (druk "PPF"), ze względu na bezcelowość tej czynności.

Od tego postanowienia skarżąca wniosła zażalenie, wnosząc o uchylenie orzeczenia. W uzasadnieniu wskazała, że w sprawie powinien mieć zastosowanie art. 52 (p.p.s.a. – przyp. NSA), gdyż zażalenie w tej sprawie nie przysługuje. Akt równoczesnego złożenia wezwania (do usunięcia naruszeń prawa – przyp. NSA) i skargi podlega ocenie NSA, a więc pomoc prawna jest niezbędna w sprawie. Zapowiedziała również złożenie wniosku na druku PPF w przypadku odrzucenia skargi. Zarzuciła naruszenia art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 247 p.p.s.a. prawo pomocy nie przysługuje stronie w razie oczywistej bezzasadności jej skargi. Skarżąca złożyła skargę do sądu na bezczynność wójta w przedmiocie nieprzekazania odwołania od decyzji.

O bezzasadności skargi można mówić m.in. wtedy, gdy już z jej pobieżnej analizy wynika, że nie może zostać uwzględniona, w szczególności gdy skarga podlega odrzuceniu przez sąd (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OZ 273/08 oraz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 września 2005 r., sygn. akt II OZ 718/05). Skarga skarżącej jako podlegająca odrzuceniu jest więc oczywiście bezzasadna.

Co prawda sąd błędnie wskazał na możliwość zastosowania w sprawie art. 35 i 36 k.p.a., albowiem terminy określone w art.35 i 36 k.p.a dotyczą merytorycznego rozpoznania sprawy, tym samym zażalenie z art.37 k.p.a. składa się wówczas gdy organ w wskazanych terminach nie rozpoznał merytorycznie sprawy. Natomiast w niniejszej sprawie problem nie dotyczy niewydania decyzji merytorycznej w sprawie, która została faktycznie wydana przez organ I instancji, ale dotyczy nieprzekazania odwołania w terminie określonym w art.133 k.pa. Mianowicie do wójta jako organu I instancji mają zastosowanie przepisy dotyczące przekazywania odwołania (art. 133 k.p.a.). Wskazać w tym miejscu należy, iż przekazanie odwołania jest czynnością materialno - techniczną, na którą nie przysługuje zażalenie w trybie art. 37 k.p.a., który co do zasady dotyczy załatwienia sprawy, a więc wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w formie postanowienia lub decyzji. Warunkiem wniesienia do sądu skargi na bezczynność w zakresie przekazania odwołania jest więc wykorzystanie środka określonego w art. 53 § 3 p.p.s.a., zgodnie z którym jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa (zob. B. Adamiak, J. Borkowski Kodeks postępowania administracyjnego - Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 501).

Strona powinna bowiem uprzednio (przed wniesieniem skargi) wezwać organ do usunięcia naruszeń prawa. Uczyniła to natomiast niewłaściwie, gdyż dopiero w skardze do sądu. W obecnej sytuacji skargę należy uznać za przynajmniej przedwczesną. Skarga, która została wniesiona bez wyczerpania środków prawnych przysługujących wobec czynności organu administracji publicznej podlega odrzuceniu przez sąd i traktowana jest jako bezzasadna.

Trafnie zatem - co do zasady - sąd I instancji ocenił, iż spełniona została przesłanka oczywistej bezzasadności skargi, a w konsekwencji odmówił skarżącej przyznania prawa pomocy.

Wobec powyższego, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.