Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Hauser po rozpoznaniu w dniu 21 października 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia adwokata M. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2008 r., sygn. akt IV SA/Wa 23/08 w przedmiocie przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w sprawie ze skargi B. C. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] w przedmiocie wymeldowania postanawia uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać wniosek pełnomocnika uczestnika postępowania adwokata M. S. w przedmiocie koszów nieopłaconej pomocy prawnej Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Warszawie do ponownego rozpoznania.

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2008 r. po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi B. C. na postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...]. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania odwoławczego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżone postanowienie i utrzymane nim w mocy postanowienie Wojewody M. z dnia [...] .

Następnie wnioskiem z dnia 15 lipca 2008 r. pełnomocnik uczestnika postępowania (Z. C.) adwokat M. S. zwrócił się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w wysokości 360 zł (trzystu sześćdziesięciu złotych) wraz z podatkiem VAT, z tytułu sporządzenia opinii prawnej uzasadniającej odmowę wniesienia skargi kasacyjnej oraz zwrot kosztów opłaty skarbowej za pełnomocnictwo w kwocie 17 zł (siedemnastu złotych) .

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 30 lipca 2008 r. sygn. akt IV SA/Wa 23/08 w pkt 1 przyznał adwokatowi M. S. kwotę 180 zł (stu osiemdziesięciu złotych) powiększoną o kwotę 39,60 zł (trzydziestu dziewięciu 60/100 złotych) stanowiącą 22% podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, a w pkt 2 oddalił w pozostałej części wniosek o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny uznaje, że kwota należna za sporządzenie opinii prawnej o odmowie wniesienia, skargi w niniejszej sprawie wynosi 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych), ale powinna być powiększona o kwotę 39,60 zł (trzydziestu dziewięciu 60/100 złotych) stanowiącą 22% podatku VAT. Ponadto Sąd I-instancji dodał, iż brak jest podstawy prawnej do przyznania zwrotu kosztów pełnomocnictwa, dlatego w tym zakresie wniosek należało oddalić jako bezzasadny.

Adwokat M. S. złożył zażalenie na to postanowienie zarzucając mu naruszenie art. 250 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270 ze zm., dalej zwana p.p.s.a) w związku z § 2 ust. 1 i 2 oraz § 18 ust. 2 pkt 2 lit. b oraz § 19 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz.1348 ze zm.) poprzez uznanie, że w niniejszej sprawie nie zachodzi okoliczność wzmożonego nakładu pracy adwokata i szczególnej zawiłości sprawy. Ponadto żalący się zarzucił naruszenie art. 141 § 4 w związku z art. 166 p.p.s.a. poprzez nie wskazanie w treści uzasadnienia przyczyny, dla której wniosek o przyznanie zwrotu kosztów nie został uwzględniony w całości lecz jedynie w części. Dodatkowo w zażaleniu zwrócono uwagę na naruszenie § 19 ust. 2 w.w. rozporządzenia poprzez uznanie, że wniosek o zwrot poniesionych kosztów z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa jest bezzasadny.

Należy też zwrócić uwagę, iż żalący się na podstawie art. 194 § 3 p.p.s.a. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie kwoty 360 zł (słownie złotych: trzysta sześćdziesiąt) powiększonej o kwotę podatku VAT, tytułem kosztów nie opłaconej pomocy prawnej oraz o zwrot wydatków adwokata z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wyznaczony adwokat ma prawo do wynagrodzenia za podjęte czynności w zakresie nieopłaconej pomocy prawnej oraz niezbędnych wydatków, na podstawie art. 250 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem ustala się na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Wspomniane rozporządzenie w § 18 ust. 1 pkt 2 lit. b stanowi, że stawki minimalne w postępowaniu sądowadministracyjnym za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej wynoszą 50 % stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy ten sam adwokat w drugiej instancji - 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej jednak niż 120 zł. W niniejszej sprawie przedmiotem zaskarżenia jest postanowienie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w przedmiocie wymeldowania, a więc zgodnie z § 18 pkt c powołanego rozporządzenia stawka minimalna wynagrodzenia pełnomocnika wynosiła 240 zł.

Mając na uwadze, że jak wynika z analizy akt sprawy, w przedmiotowej sprawie pełnomocnik ustanowiony został po wydaniu wyroku i sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, a nie prowadził sprawy w I instancji, w rozumieniu § 18 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia, przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości 75 % stawki minimalnej przewidzianej w § 18 ust. 1 pkt 1 lit. "c" rozporządzenia, co daje kwotę 180 zł. Zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzenia tak ustaloną opłatę należy podwyższyć o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach, co daje kwotę 219,60zł.

W związku z powyższym należy uznać, że kwota minimalnego wynagrodzenia adwokata, który sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej (kwota 180 zł wraz kwotą 39,60 zł tj. z należnym na podstawie § 2 ust. 3 rozporządzenia podatkiem od towarów i usług) została przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie obliczona właściwie.

Należy jednak podkreślić, iż w świetle wykładni funkcjonalnej art. 250 p.p.s.a. (szerzej por. postanowienie NSA z dnia 22 grudnia 2004 r., sygn. akt OZ 720/04, opublikowane w Bazie orzeczeń NSA - www.nsa.gov.pl) oraz § 2 ust. 1 wspomnianego wyżej rozporządzenia, do którego odsyła w/w przepis ustawy procesowej Sąd zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. W tym kontekście należy podkreślić, iż w niniejszej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w ogóle nie odniósł się do zawartych we wniosku o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, argumentów pełnomocnika uczestnika postępowania adwokata M. S. mających świadczyć o jego zaangażowaniu w załatwienie sprawy i podjętych w tym zakresie czynnościach – m.in. w zakresie osobistych spotkań z mocodawcą i udzielanych mu pouczeń o możliwości załatwienia sprawy w ramach postępowania administracyjnego. Tym samym Sąd I-instancji nie wykazał, dlaczego zasądził na rzecz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w minimalnej wysokości stawki.

Niezależnie od powyższego należy jednak zauważyć, że w myśl stosowanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny art. 250 p.p.s.a. (zob. też § 19 pkt 2 rozporządzenia wykonawczego) wyznaczony pełnomocnik (tu adwokat), poza wynagrodzeniem związanym z nieopłaconą pomocą prawną, ma także prawo do zwrotu niezbędnych i udokumentowanych wydatków.

Wydatkiem takim jest niewątpliwie kwota uiszczonej opłaty skarbowej. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635), obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa powstaje z chwilą złożenia dokumentu w sądzie. Jednocześnie, składający pełnomocnictwo jest zobowiązany dołączyć dowód wpłaty należnej opłaty skarbowej najpóźniej w terminie 3 dni od chwili powstania obowiązku jej zapłaty - § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej (Dz. U. Nr 187, poz. 1330).

W przedmiotowej sprawie Sąd pierwszej instancji niezasadnie więc odmówił pełnomocnikowi uczestnika postępowania - adwokatowi M. S. przyznania kosztów tytułem zwrotu wydatków poniesionych na uiszczenie opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.