Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosława Kowalska, Sędzia WSA Ewa Machlejd, Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka (spr.), Protokolant st. ref. Jakub Szczepkowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2014 r. sprawy ze skargi O.[...] S.A. Oddział w [...] na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] sierpnia 2013 r., znak: [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz O. [...] S.A. Oddział w [...] kwotę 440 (czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Sygnatura akt VII SA/Wa 2272/13

UZASADNIENIE

[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r. znak: [...] na podstawie art. 151 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego ( Dz. U. z 2013r., poz. 267), po przeprowadzeniu postępowania wznowieniowego z wniosku K. B., odmówił uchylenia decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] listopada 2012., znak: [...]- utrzymującej w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] stycznia 2012r. znak: [...] zatwierdzającą projekt budowlany dla legalizacji budowy gazociągu wysokiego ciśnienia DN [...] [...], inwestycji pod nazwą "Doprowadzenie gazu do [...], wersja II, etap II" zrealizowanego przez Inwestora: O "[...]" S.A. Oddział w [...], na działkach obejmujących nieruchomości o nr ewidencyjnych (wymienionych w decyzji) w gminie [...] (miejscowości: [...] i [...]) oraz nakładającą obowiązek uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie gazociągu wysokiego ciśnienia DN [...],[...] wersja II, etap II.

W uzasadnieniu organ wskazał, że K B złożył wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego w sprawie zakończonej ww. decyzją [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] listopada 2012 r. znak: [...]. Jako przyczynę wznowienia wskazał przesłankę wynikającą z art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a., tj. brak udziału strony w postępowaniu. Poinformował m.in., że swój interes wywodzi się z posiadania działki w pracowniczym ogrodzie działkowym, przez którą przebiega objęty postanowieniem gazociąg, nie utracenie prawa użytkowania przydzielonej działki.

Po dokonaniu oceny powyższego wniosku w świetle formalnych przesłanek, wymaganych do wznowienia treścią art. 145 § 1, art. 147 i 148 K.p.a., wznowiono postępowanie w ww. sprawie.

Organ wskazał, że ustalenie stron każdego postępowania administracyjnego stanowi obowiązek organu administracji publicznej. Przepisem, który określa krąg stron w postępowaniu administracyjnym jest art. 28 K.p.a., stanowiący, że stroną postępowania jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku postępowanie dotyczy, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

W doktrynie i orzecznictwie powszechnie wskazuje się, iż posiadanie interesu prawnego w danej sprawie oznacza możliwość wskazania przepisu prawa materialnego, powszechnie obowiązującego, na podstawie, którego można skutecznie żądać ochrony ze względu na zaspokojenie własnej potrzeby. Interes prawny musi mieć charakter osobisty tj. powinien być własny, indywidualny, konkretny i aktualny. Należy go odróżnić od interesu faktycznego, który również ma charakter indywidualny, jednak nie został w żaden wyraźny sposób wzięty pod ochronę przez obowiązujące prawo. Interes faktyczny to taki stan, w którym obywatel jest bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mającego stanowić podstawę skutecznego żądania stosownych czynności organu administracji.

W przypadku K. B. występuje, co najwyżej interes o charakterze faktycznym, który nie powoduje podmiotowi wnoszącemu wniosek o wznowienie postępowania uzyskania statusu strony danego postępowania administracyjnego. Jest on zainteresowany rozstrzygnięciem przedmiotowej sprawy, lecz zainteresowania tego nie może poprzeć konkretnymi przepisami prawa.

Przedmiotem wznowionego postępowania administracyjnego jest zatwierdzenie projektu budowlanego dla legalizacji budowy gazociągu wysokiego ciśnienia DN [...][...]i nałożenie inwestorom obowiązku uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie. W konsekwencji, w postępowaniu tym nie może być stosowany przepis art. 28 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane, na podstawie którego ustala się krąg osób będących stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę, lecz art. 28 K.p.a.

Zgodnie ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, wnioskodawca nie jest użytkownikiem wieczystym, ani właścicielem działki w sąsiedztwie działki przez którą przebiega przedmiotowy gazociąg wysokiego ciśnienia. Właścicielem działki nr ewid. [...] w [...] jest Miasto i Gmina [...], a użytkownikiem wieczystym Polski Związek Działkowców. Obydwa te podmioty brały udział w postępowaniu legalizacyjnym dotyczącym budowy ww. gazociągu. Fakt posiadania przez K. B. działki nr ewid. [...]oraz jej użytkowania wynika tylko z umowy dzierżawy ww. działki i nie może to stanowić okoliczności przyznania mu statusu strony na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a.

Organ wskazał, że dzierżawca działki nie jest podmiotem, któremu przysługują uprawnienia wynikające z przepisów ustawy K.p.a. czy Prawa budowlanego, gdyż posiada on jedynie prawa zależne od podmiotu będącego właścicielem działki a wynikające ze stosunku zobowiązaniowego. Może zatem domagać się respektowania jego praw cywilnych wynikających z umowy od właściciela działki a nie organów administracji publicznej. Dla tych organów, stroną uprawnioną do zgłaszania żądań o charakterze administracyjno-prawnym, w tym wniosków o wszczęcie postępowań administracyjnych czy wznowienia postępowania administracyjnego jest jedynie podmiot legitymujący się prawem własności lub innym prawem o podobnym charakterze (tj. użytkowanie wieczyste lub trwały zarząd), lecz nie dzierżawca.

Wobec powyższego organ stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie nie zachodzi okoliczność określona w art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a. dająca podstawę wznowienia postępowania. W sprawie nie występują też inne przesłanki wymienione w art. 145 § 1 K.p.a. dające podstawę do wznowienia postępowania z urzędu.

Odwołanie od ww. decyzji złożył K. B.

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] sierpnia 2013 r. znak [...]na podstawie art. 138 § 2 K.p.a., uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego nie zgadzając się ze stanowiskiem organu I instancji wskazał, że w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że cechami interesu prawnego, o którym mowa w art. 28 k.p.a. jest to, że jest on indywidualny, konkretny, aktualny, sprawdzalny obiektywnie, jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego. Postępowanie administracyjne dotyczy interesu prawnego konkretnej osoby wówczas, gdy w tym postępowaniu wydaje się decyzję, która rozstrzyga o prawach i obowiązkach tej osoby lub rozstrzygnięcie o prawach i obowiązkach innego podmiotu wpływa na prawa i obowiązki tej osoby.

Przy czym źródłem interesu prawnego w rozumieniu art. 28 k.p.a. może być prawo cywilne, w tym rzeczowe, zwłaszcza własność bądź użytkowanie wieczyste (wyrok NSA z dnia 30 listopada 2010 r., sygn. akt II OSK 1792/09).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419 ze zm.) Polski Związek Działkowców ustanawia w drodze uchwały na rzecz swojego członka bezpłatne i bezterminowe prawo używania działki i pobierania z niej pożytków (użytkowanie działki). Jednakże, na wniosek członka, Polski Związek Działkowców ustanawia na jego rzecz prawo użytkowania działki w rozumieniu Kodeksu cywilnego w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego, jeżeli grunty wchodzące w skład rodzinnego ogrodu działkowego znajdują się w użytkowaniu wieczystym Polskiego Związku Działkowców (art. 14 ust. 2 tej ustawy). Zasadą wynikającą z art. 10 powołanej ustawy jest to, że grunty należące do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, a przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod rodzinne ogrody działkowe, przekazywane są nieodpłatnie w użytkowanie Polskiemu Związkowi Działkowców. Grunty takie mogą być także oddawane nieodpłatnie Polskiemu Związkowi Działkowców w użytkowanie wieczyste. Zatem możliwość ustanowienia przez Polski Związek Działkowców prawa użytkowania działki ogrodniczej na rzecz członka w rozumieniu Kodeksu cywilnego, uwarunkowana jest tym czy Polskiemu Związkowi Działkowców przysługiwało prawo użytkowania wieczystego gruntu. Stosownie do art. 15 ust. 2 powołanej ustawy, nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych użytkownika działki, stanowią jego własność. Przepis ten nie różnicuje sytuacji prawnej użytkownika działki ustanowionego w drodze uchwały Polskiego Związku Działkowców z użytkownikiem działki któremu przysługuje użytkowanie w rozumieniu Kodeksu cywilnego. W obu przypadkach nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce stanowią własność tych osób, o ile zostały wykonane lub nabyte z ich środków finansowych.

Organ podkreślił, że K. B we wniosku o wznowienie postępowania wskazywał na wyrok NSA oz. W Rzeszowie z dnia 17 grudnia 2001 r., sygn. akt SA/Rz 912/00 zapadły w sprawie ze skargi m.in. K. B. w przedmiocie pozwolenia na budowę gazociągu wysokiego ciśnienia DN [...] na trasie od włączenia do gazociągu DN [...] do ogrodzenia Zakładów Chemicznych "[...].", przebiegającej m.in. przez tereny Urzędu Miasta i Gminy, użytkowane jako ogródki działkowe "[...]." na działce nr [...]. W uzasadnieniu wyroku NSA wskazał, że "zgodnie z treścią art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 1980 nr 9 poz. 26 ze zm.) stroną postępowania administracyjnego jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Najistotniejszym w tej materii jest ustalenie, czy dana osoba ma interes prawny w toczącym się postępowaniu. Treścią pojęcia interesu prawnego jest publiczne prawo podmiotowe rozumiane jako przyznanie przez przepis prawa jednostce konkretnych korzyści, które można realizować w postępowaniu administracyjnym, bo orzeka się o nich przez wydanie decyzji administracyjnej. Cechami tego interesu jest to, że ma on charakter indywidualny, konkretny, aktualny i sprawdzalny obiektywnie, a jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisów prawa materialnego (...). W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego dominuje zdecydowanie pogląd, że tylko przepis prawa materialnego stanowiąc podstawę interesu prawnego stwarza dla określonego podmiotu legitymację procesową. Naczelny Sąd Administracyjny wielokrotnie wskazywał na to, że interes prawny, którego istnienie warunkuje przyznanie osobie przymiotu strony w określonej sprawie musi bezpośrednio dotyczyć sfery prawnej podmiotu. Brak bezpośredniości wpływu sprawy na sferą prawną osoby nie pozwała na uznanie jej za stroną. Stroną postępowania jest ten podmiot, którego własny interes prawny lub obowiązek podlega konkretyzacji w postępowaniu administracyjnym (...). W wielu orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego wymienia się rozmaite przypadki powstania interesu prawnego, o którym rozstrzyga się decyzją administracyjną, wywodzonego ze stosunków cywilnoprawnych, w których pozostają strony postępowania administracyjnego. Źródłem interesu prawnego w rozumieniu art. 28 K.p.a. w świetle orzecznictwa NSA mogą być przykładowo następujące przypadki: dzierżawa nieruchomości, której dotyczy postępowanie; własność lub posiadanie nieruchomości, na której ma być wznoszony obiekt budowlany oraz własność nieruchomości z nią sąsiadującej; najem lokalu w budynku wielomieszkaniowym, który podlega przebudowie powodującej uszczuplenie powierzchni wspólnych; umowa notarialna zobowiązująca do przeniesienia na nabywcę własności nieruchomości, której dotyczy postępowanie. Przyjmując wskazane wyżej pojęcie interesu prawnego stwierdzić należy, że postępowanie w przedmiotowej sprawie dotyczy interesu prawnego K. B. Interes ten wywodzi się z posiadania przez niego działki w pracowniczym ogrodzie działkowym, przez którą przebiegać ma objęty postępowaniem gazociąg, z nabycia prawa do użytkowania przydzielonej działki oraz z faktu wybudowania przez niego na tej działce altanki ogrodowej, w bezpośredniej bliskości której ma przebiegać gazociąg. Stwierdzeniu takiemu nie stoi na przeszkodzie fakt, że właścicielem działki jest Gmina [...], skoro przekazała ją z przeznaczeniem na ogród działkowy".

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz treść ww. wyroku NSA oz. w Rzeszowie z dnia 17 grudnia 2001 r., GINB za trafny uznał zarzut odwołania, podniesiony uprzednio we wniosku o wznowienie postępowania, że skarżącemu jako użytkownikowi działki ogrodniczej przysługuje prawo strony w postępowaniu, dotyczącym samowolnej budowy gazociągu wysokiego ciśnienia na działce nr ewid. [...], której użytkownikiem jest K. B.

W związku z powyższym organ odwoławczy, uchylił zaskarżoną decyzję organu wojewódzkiego i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Skargę do sądu administracyjnego złożyła spółka O [...]Spółka Akcyjna Oddział w [...].

W uzasadnieniu skargi wskazała, że w orzecznictwie sądowym przeważa stanowisko, w którym przyjęto, że pojęcie strony, jakim posługuje się art. 28 K.p.a. może być wyprowadzone tylko z przepisów prawa materialnego, czyli normy prawnej, która stanowi podstawę ustalenia uprawnienia lub obowiązku. Od interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, to jest stan, w którym dany podmiot jest bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego.

Budowa gazociągu wysokiego ciśnienia jest bez wątpienia zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, inwestycją celu publicznego o charakterze liniowym. Wszelkie prace związane z realizacją inwestycji mają oparcie w przepisach prawa budowlanego. Art. 28 Prawa budowlanego jednoznacznie stwierdza, iż stronami w postępowaniu o pozwolenie na budowę, a co za tym idzie legalizacji, jest właściciel, użytkownik wieczysty bądź zarządca nieruchomości. Przepis szczególny jakim jest art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami dot. uzyskania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane dla inwestycji liniowej zawęża jeszcze definicję strony w ww. postępowaniu tylko i wyłącznie do właściciela bądź użytkownika wieczystego. Bliżej nieokreślony obszar czyli nie wydzielona działka zgodnie z przepisami prawa geodezyjnego i kartograficznego nie mogła i nie może stanowić podstawy do ujawnienia w ewidencji gruntów i budynków. W ewidencji gruntów działka ta stanowi jedną całość, bez wskazania poszczególnych posiadaczy. Podział nieruchomości nie jest ujawniony w powszechnie dostępnych dokumentach, jak również wykaz poszczególnych jej użytkowników. W ewidencji jako użytkownik wieczysty figuruje Polski Związek Działkowców, który uczestniczył w postępowaniu jako strona. Rekreacyjna działka K B nie zmieniła swego przeznaczenia i nadal jest użytkowana jako działka rekreacyjna. Na działce K B nie były wykonywane żadne roboty budowlane, nie poniósł on również żadnego uszczerbku na swym majątku z racji wybudowania gazociągu. Nadmienić również należy, iż przez działkę K B przebiega inny gazociąg wybudowany przed wzniesieniem przez niego budynku zwanego altaną.

Wobec powyższego słusznie uznał organ II instancji, iż K B przysługuje jedynie prawo użytkowania przedmiotowej działki pracowniczej. Użytkownikiem wieczystym jest Polski Związek Działkowców, tak więc wszelkie prawa i obowiązki związane z działkami przysługują związkowi, a nie poszczególnym użytkownikom. Wszelkich roszczeń z tym związanych może dochodzić związek oraz to na związku leży obowiązek ponoszenia wszelkich ciężarów.

Zgodnie z wyrokiem WSA z dn. 16 listopada 2012 r. II S.A./Łd 700/12 interes prawny w postępowaniu o ustaleniu warunków zabudowy może mieć szerszy krąg podmiotów, aniżeli właściciele i użytkownicy działek sąsiednich, ale zawsze są to właściciele i użytkownicy wieczyści działek, których mogą dotknąć skutki decyzji. Z przytoczonego orzeczenia jednoznacznie wynika, że nawet przy szerszym kręgu podmiotów, Sąd uznał, że muszą to być właściciele bądź użytkownicy wieczyści działek.

Organ w odpowiedzi na skargę podtrzymał dotychczasowe stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, chodzi tutaj o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Ponadto, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną - art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U z 2012 r., poz. 270 ze zm.), cyt. dalej p.p.s.a.

Należy również pamiętać, że Sad ocenia prawidłowość wydanych rozstrzygnięć w oparciu o stan prawny sprawy na datę wydania zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych kryteriów, Sąd uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest decyzja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] sierpnia 2013 r. mocą której organ uchylił zaskarżoną decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji. Mocą decyzji I instancji [...]Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r.) po przeprowadzeniu postępowania wznowieniowego z wniosku K. B, odmówił uchylenia własnej decyzji z dnia [...] listopada 2012 r., utrzymującej w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. zatwierdzającą projekt budowlany po przeprowadzeniu legalizacji budowy gazociągu wysokiego ciśnienia.

Na wstępie należy wskazać, że ustalenie stron każdego postępowania administracyjnego stanowi obowiązek organu administracji publicznej. Przepisem, który określa krąg stron w postępowaniu administracyjnym jest art. 28 K.p.a., stanowiący, że stroną postępowania jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku postępowanie dotyczy, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Przepis art. 28 k.p.a. nie stanowi jednak samoistnej normy prawnej, gdyż ustalenie interesu prawnego lub obowiązku prawnego może nastąpić tylko w związku z normą prawa materialnego. Zasadnie organ I instancji, II instancji jak i skarżący wskazali, że pojęcie "interes prawny", na którym oparta jest legitymacja procesowa strony w postępowaniu administracyjnym, należy ustalać według norm prawa materialnego, a mieć interes prawny znaczy to samo, co ustalić powszechnie obowiązujący przepis prawa, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby, albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania (art. 28 k.p.a.). Interes prawny musi mieć charakter osobisty tj. powinien być własny, indywidualny, konkretny i aktualny. Przy czym interes prawny może mieć oparcie także w materialnych przepisach prawa cywilnego. Należy go odróżnić od interesu faktycznego, który również ma charakter indywidualny, jednak nie został w żaden wyraźny sposób wzięty pod ochronę przez obowiązujące prawo. Interes faktyczny to taki stan, w którym obywatel jest bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mającego stanowić podstawę skutecznego żądania stosownych czynności organu administracji.

Zdaniem Sądu prawidłowe stanowisko w sprawie interesu prawnego K. B. przedstawił organ I instancji jak i skarżący spółka O [...] Spółka Akcyjna Oddział w [...].

Na wstępie należy wskazać, ze K. B. składając wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego w sprawie zakończonej ww. decyzją [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] listopada 2012 r. jako przyczynę wznowienia wskazał przesłankę wynikającą z art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a., tj. brak udziału strony w postępowaniu. Wskazał, że swój interes wywodzi z posiadania przez niego działki w pracowniczym ogrodzie działkowym, przez którą przebiega objęty postanowieniem gazociąg.

Zatem spór w niniejszej sprawie dotyczy kwestii czy użytkownik rodzinnego ogródka działkowego ma interes prawny do występowania w sprawie administracyjnej, która wiąże się z rodzinnym ogródkiem działkowym.

Stosownie do ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419 ze zm.) rodzinnym ogrodem działkowym w rozumieniu ustawy jest wydzielony obszar gruntu będący we władaniu Polskiego Związku Działkowców (art. 6). Z kolei zgodnie z art. 25 ust. 1 tej ustawy Polski Związek Działkowców jest ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizacją społeczną powołaną do reprezentowania i obrony praw i interesów swych członków wynikających z użytkowania działek w rodzinnych ogrodach działkowych. Polski Związek Działkowców posiada osobowość prawną, działa poprzez swoje organy, ustanowione ustawą oraz statutem. Jednostki organizacyjne Polskiego Związku Działkowców korzystają z osobowości prawnej Polskiego Związku Działkowców w ramach uprawnień i odpowiedzialności określonej statutem - art. 27 ww. ustawy. Jednostkami organizacyjnymi Polskiego Związku Działkowców są: rodzinny ogród działkowy, jednostki terenowe i jednostka krajowa - art. 28 ust. 1 pkt 1, 2, 3 ww. ustawy. Polski Związek Działkowców działa na podstawie ustawy oraz statutu.

Z akt sprawy wynika, że K. B. jest użytkownikiem określonej w umowie dzierżawy części działki nr ewid. [...] w [...] w ramach rodzinnego ogródka działkowego. Działka K. B. (ogródek) nie jest działką w rozumieniu jej odrębności geodezyjnej, a wiec także prawnej, jest jedynie jednostką przestrzenną ogrodu, utworzoną w wyniku podziału gruntu rodzinnego ogrodu działkowego na tereny ogólne i działki dokonanego przez Polski Związek Działkowców (art. 13 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych). Prawo użytkowania działki przez K. B. wynika z umowy dzierżawy. Właścicielem działki nr ewid. [...] w [...] jest Miasto i Gmina [...] , a użytkownikiem wieczystym Polski Związek Działkowców.

Jak wyżej wskazano Polski Związek Działkowców zgodnie z art. 25 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych jest ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizacją społeczną powołaną do reprezentowania i obrony praw i interesów swych członków wynikających z użytkowania działek w rodzinnych ogrodach działkowych. Z powołanego wyżej przepisu wynika, że Polski Związek Działkowców reprezentuje, broni praw i interesów swych członków wynikających z użytkowania działek w rodzinnych ogrodach działkowych. Przepis ten daje zatem Polskiemu Związkowi Działkowców legitymację czynną do brania udziału we wszelkich postępowaniach związanych z rodzinnymi ogródkami działkowymi. W niniejszej sprawie podmiot ten brał udział w postępowaniu legalizacyjnym dotyczącym budowy gazociągu wysokiego ciśnienia DN [...][...]. Udział w tym postępowaniu brał także właściciel nieruchomości Miasto i Gmina [...].

Fakt posiadania (użytkowania) przez K. B. działki nr ewid. [...] wynika tylko z umowy dzierżawy ww. działki. Podzielić należy pogląd organu I instancji, zgodnie z którym dzierżawca działki nie jest podmiotem, któremu przysługują uprawnienia wynikające z przepisów ustawy K.p.a. czy Prawa budowlanego, gdyż posiada on jedynie prawa zależne od podmiotu będącego właścicielem działki a wynikające ze stosunku zobowiązaniowego. Może zatem domagać się respektowania jego praw cywilnych wynikających z umowy od właściciela działki a nie organów administracji publicznej. Dla tych organów, stroną uprawnioną do zgłaszania żądań o charakterze administracyjnoprawnym, w tym wniosków o wszczęcie postępowań administracyjnych czy wznowienia postępowania administracyjnego jest jedynie podmiot legitymujący się prawem własności lub innym prawem o podobnym charakterze (tj. użytkowanie wieczyste lub trwały zarząd), lecz nie dzierżawca. Wnioskodawca – K. B.- nie jest zatem użytkownikiem wieczystym, ani właścicielem działki w sąsiedztwie działki przez którą przebiega przedmiotowy gazociąg wysokiego ciśnienia DN [...][...]. Sam fakt użytkowania nie może to stanowić okoliczności przyznania mu statusu strony na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a.

Tym samym Sąd podzielił stanowisko, że K. B. przysługuje jedynie interes faktyczny. Interes prawny w oparciu o prawo użytkowania wieczystego przysługuje Polskiemu Związkowi Działkowców. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że szczególnymi cechami interesu prawnego jest po pierwsze bezpośredniość związku między sytuacją danego podmiotu, a wspomnianą normą prawa, na której budowany jest interes prawny, to należy uznać, że interes prawny mają tylko te z podmiotów, których sytuacja prawna wynika wprost z normy prawa materialnego, a nie powstaje za pośrednictwem drugiego podmiotu. Drugą szczególną cechą interesu prawnego jest jego realność, interes ten musi rzeczywiście istnieć w dacie stosowania danych norm prawa administracyjnego. Nie może to być interes tylko przewidywany w przyszłości ani hipotetyczny. Zgodzić się należy z argumentami skargi, iż w następstwie zalegalizowania budowy ww. gazociągu działka K. B. nie zmieniła swego przeznaczenia i nadal jest użytkowana jako działka rekreacyjna. Na działce tej nie były wykonywane żadne roboty budowlane, jej użytkownik nie poniósł żadnego uszczerbku na swym majątku z racji wybudowania gazociągu.

Bliżej nieokreślony obszar jakim jest nie wydzielona działka zgodnie z przepisami prawa geodezyjnego i kartograficznego nie mogła i nie może stanowić podstawy do ujawnienia w ewidencji gruntów i budynków. W ewidencji gruntów działka ta stanowi jedną całość, bez wskazania poszczególnych posiadaczy. Podział nieruchomości nie jest ujawniony w powszechnie dostępnych dokumentach, jak również wykaz poszczególnych jej użytkowników. W ewidencji jako użytkownik wieczysty figuruje Polski Związek Działkowców, który uczestniczył w postępowaniu jako strona. Z tego względu Sąd uznał, ze interes prawny przysługuje wyłącznie Polskiemu Związkowi Działkowców. Użytkownikiem wieczystym jest Polski Związek Działkowców, tak więc wszelkie prawa i obowiązki związane z działkami przysługują związkowi, a nie poszczególnym użytkownikom. Wszelkich roszczeń z tym związanych może dochodzić związek oraz to na związku leży obowiązek ponoszenia wszelkich ciężarów.

Rozpoznając ponownie sprawę Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego uwzględni stanowisko zaprezentowane w niniejszym wyroku.

Wobec powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił zaskarżoną decyzję. Pkt II wyroku orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a. O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 200 ww. ustawy .