Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący : sędzia NSA Jolanta Sikorska (spr.), Sędziowie: sędzia NSA Mirosława Rozbicka - Ostrowska, sędzia NSA Tadeusz Kuczyński, , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 stycznia 2016 r. sprawy ze skargi K. S. na bezczynność Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. w przedmiocie przyznania pomocy finansowej w formie zasiłku okresowego i zasiłku celowego I. zobowiązuje Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. do rozpoznania wniosku skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. w sprawie pomocy finansowej w formie zasiłku okresowego i zasiłku celowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy: II. stwierdza, że bezczynność Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. w rozpatrzeniu wniosku skarżącej nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

K. S., dalej skarżąca, złożyła w niniejszej sprawie skargę na bezczynność Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. w przedmiocie rozpoznania jej wniosku z dnia 9 stycznia 2013 r. w sprawie przyznania pomocy finansowej w formie zasiłku okresowego i zasiłku ceowego.

Z akt administracyjnych niniejszej sprawy wynika, że skarżąca wystąpiła w dniu 9 stycznia 2013 r. do MOPS w Ś. o przyznanie zasiłku okresowego oraz zasiłku celowego na zakup żywności i kranu do kuchni. W oświadczeniu z dnia 14 stycznia 2013 r. podała, że prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, nie pracuje, studiuje w trybie dziennym. Nie posiada żadnych dochodów, a otrzymywana z uczelni pomoc materialna nie może być uznana za dochód. Nie korzysta z pomocy matki i sama takiej pomocy jej nie udziela.

Pismem z dnia 21 stycznia 2013 r. skarżąca została wezwana przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. do dostarczenia w terminie 7 dni zaświadczenia potwierdzającego wysokość otrzymanego stypendium z uczelni za grudzień 2012 r. Jednocześnie została pouczona, że nieusunięcie wskazanego braku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki, skarżąca odmówiła jej przyjęcia w dniu 23 stycznia 2013 r.

Pismem z dnia 11 lutego 2013 r. skarżąca została zawiadomiona przez organ pomocy społecznej, że wobec nieusunięcia braków formalnych wniosku, pozostawia się go bez rozpatrzenia.

W dniu 29 maja 2013 r. skarżąca wystąpiła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z zażaleniem na niezałatwienie przez organ pomocy społecznej jej żądania z dnia 9 stycznia 2013 r.

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2013 r. Kolegium odmówiło uwzględnienia zażalenia i wyznaczenia terminu na załatwienie sprawy.

W tych okolicznościach faktycznych skarżąca wystąpiła do tutejszego Sądu ze skargą w niniejszej sprawie na bezczynność "MOPS w Ś." w przedmiocie rozpoznania jej wniosku z dnia 9 stycznia 2013 r. W skardze zarzuciła Dyrektorowi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. bezczynność wynikającą z nierozpoznania jej wniosku w zakresie przyznania zasiłku okresowego oraz zasiłku celowego. Podkreśliła, że pomimo trwającego postępowania wyjaśniającego organ zaniechał samodzielnego pozyskania informacji o wysokości pobieranego stypendium socjalnego, pomimo że posiadał wiedzę na temat miejsca, gdzie skarżąca się kształciła.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś., odnosząc się do twierdzeń skarżącej wyjaśnił, że skarżąca odmówiła przyjęcia wezwania do usunięcia braku formalnego podania. W tej sytuacji koniecznym było pozostawienie wniosku skarżącej bez rozpoznania, albowiem dotknięty był on brakiem formalnym.

Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt IV SAB/Wr 288/14 zobowiązał Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. do rozpoznania wniosku skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy (pkt I wyroku) oraz stwierdził, że bezczynność Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. w rozpatrzeniu wniosku skarżącej nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa (pkt II wyroku).

W uzasadnieniu wskazał, że pozostawienie przez organ podania bez rozpoznania nie powoduje, że strona nie może domagać się stwierdzenia, że organ pozostaje w bezczynności. Bezpodstawne pozostawienie podania bez rozpoznania oznacza, że organ administracji publicznej pozostaje bezczynnym. Przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu administracji, lecz ich brak w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie.

W ocenie tego Sądu, wniosek skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. spełniał wszystkie wymagania k.p.a. - zawierał oznaczenie osoby, która go złożyła wraz z jej adresem oraz własnoręcznym podpisem, a także w sposób jasny i zrozumiały zostało wyartykułowane żądanie strony. Z przepisów ustawy o pomocy społecznej nie wynika ponadto, aby wymogiem formalnym wniosku o przyznanie świadczenia było dołączenie do niego jakichkolwiek dokumentów, w szczególności takich, które zostały wskazane przez Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w wezwaniu z dnia 21 stycznia 2013 r. Dla skutecznego zainicjowania postępowania wystarczającym było zatem samo złożenie wniosku, który podlegał ocenie formalnej, wyłącznie w zakresie spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 63 § 2 i 3 k.p.a. Po stwierdzeniu, że skarżąca wypełniła te wymagania postępowanie wstępne winno dobiec końca, zaś organ pomocy społecznej zobowiązany był do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego mającego na celu merytoryczne rozpatrzenie żądania strony oraz do wydania w tym zakresie decyzji.

Jako, że pozostawienie podania bez rozpatrzenia nie mogło wywołać zamierzonych przez organ skutków, Sąd rozpoznający sprawę uznał, że Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. pozostaje w bezczynności. Nie rozpoznał bowiem wniosku skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. w terminach przewidzianych w przepisach k.p.a.

W tej sytuacji wydanym w sprawie wyrokiem z dnia 5 lutego 2015 r. sygn. akt IV SAB/Wr 288/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdzając, że Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. pozostaje w bezczynności zobowiązał tenże organ do rozpoznania wniosku skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy. Biorąc pod uwagę okres, w którym organ pozostawał w bezczynności, a także okoliczność, że bezczynność organu powstała w wyniku wadliwej interpretacji art. 64 § 2 k.p.a. uznał, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Wyrok powyższy został zaskarżony do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargą kasacyjną wniesioną przez Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. W skardze podniesiono zarzut naruszenia art. 58 § 1 pkt 5 p.p.s.a. poprzez wydanie wyroku z określeniem obowiązku zamiast odrzucenia skargi z powodu nieważności postępowania oraz art. 63 i art. 64 § 2 k.p.a. poprzez ich niezastosowanie.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej nie posiadał w przedmiotowej sprawie zdolności procesowej, w związku z czym nie przeciwko niemu powinna być kierowana skarga. Wskazano, że Sąd może rozpoznać skargę, gdy brak jest formalnych przeszkód do jej rozpoznania, w pierwszej kolejności zbadaniu podlega dopuszczalność skargi pod kątem wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 58 § 1 p.p.s.a. Zgodnie zaś z art. 58 § 1 pkt 5 p.p.s.a., sąd odrzuca skargę, gdy jedna ze stron nie ma zdolności sądowej. Stronami postępowania, zgodnie z art. 32 p.p.s.a., są skarżący i organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Zatem organem, który powinien być wskazany w skardze jest zdaniem autora skargi kasacyjnej Prezydent Miasta Ś. Dodatkowo skarżący kasacyjnie podniósł, że nie jest zasadne uznanie, że w sprawie nie znajdowało uzasadnienia art. 64 § 2 k.p.a., albowiem ustawa o pomocy społecznej nie wyłącza możliwości jego zastosowania.

Powołując powyższe argumenty w ramach podstawy kasacyjnej, jej autor wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i odrzucenie skargi, ewentualnie jej oddalenie, a także o zasądzenie na rzecz organu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Rozpoznając powyższą skargę kasacyjną, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna została oparta częściowo na usprawiedliwionych podstawach, w związku z czym wyrokiem z dnia 27 października 2015 r., sygn. akt I OSK 1420/15 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu oraz odstąpił od zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.

W uzasadnieniu wyroku wskazał, że istota skargi kasacyjnej sprowadza się do twierdzenia, że Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. nie jest stroną postępowania przed sądem administracyjnym w rozumieniu art. 32 p.p.s.a., a więc organem, którego bezczynność podlega zaskarżeniu do sądu, a w konsekwencji organem, na który może zostać nałożony obowiązek, o którym mowa w art. 149 p.p.s.a.

Wskazał, że stosownie do art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zadania w niej określone wykonują w gminach jednostki organizacyjne - ośrodki pomocy społecznej. W myśl art. 110 ust. 7 ustawy wójt, burmistrz łub prezydent miasta udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy. Upoważnienie to ma niewątpliwie charakter obligatoryjny. Z kolei w art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zawarte jest ogólne unormowanie, zgodnie z którym decyzje w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Z kolei, z § 1 ust. 2 pkt 1 i ust. 6 pkt 2 i 3 Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś., nadanego uchwałą Nr III/9/10 Rady Miejskiej w Ś. z dnia 28 grudnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2011 r., Nr 13, poz. 159) wynika, że Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest gminną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, działającą w formie jednostki budżetowej, którą kieruje i reprezentuje na zewnątrz dyrektor ośrodka, działający na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Prezydenta Miasta Ś.

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że na tle przedstawionej wyżej przepisów zarysował się w orzecznictwie spór, czy wójt (burmistrz, prezydent) jest organem właściwym w sprawach z zakresu pomocy społecznej. W wyroku z dnia 21 grudnia 2007 r., sygn. I OSK 383/07 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że z wynikającej z art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej dekoncentracji kompetencji wynika, że wójt nie jest organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawach z zakresu pomocy społecznej. Według odmiennego poglądu, przeniesienie kompetencji orzeczniczych na kierownika ośrodka nie powoduje zmiany właściwości organu, a wydana w sprawie decyzja jest w dalszym ciągu decyzją wójta (wyrok NSA z dnia 12 lutego 2013 r., I OSK 1158/12).

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że skład rozpoznający przedmiotową sprawę, podziela drugie z wymienionych wyżej stanowisk. Upoważnienie kierownika ośrodka pomocy społecznej do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej, nie powoduje wyłączenia kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do rozstrzygania wymienionych spraw, stosownie do ogólnej zasady wyrażonej w powołanym art. 39 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. W dalszym ciągu piastun funkcji określonego organu zachowuje swoje kompetencje a kierownik ośrodka pomocy społecznej podejmuje decyzje wyłącznie z jego upoważnienia i w zakresie jego kompetencji. To, że upoważnienie ma charakter obligatoryjny nie może skutkować utratą kompetencji przez właściwy organ. Kierownik ośrodka pomocy społecznej, na podstawie takiego upoważnienia nie staje się organem załatwiającym określony rodzaj spraw. Za takim stanowiskiem przemawia, na co wskazano w ww. wyroku sygn. akt I OSK 1158/12, że okoliczności polegające na nieobsadzeniu stanowiska kierownika ośrodka pomocy społecznej, bądź okresowa niemożność wykonywania obowiązków przez powołanego kierownika, paraliżowałyby działalność organu, bądź powodowała, że decyzje w sprawach istotnych dla obywateli nie byłyby podejmowane albo dotknięte by były wadą nieważności. Skoro zatem organem administracji publicznej w sprawach z zakresu pomocy społecznej jest Prezydent Miasta Ś., z upoważnienia którego decyzje wydaje Dyrektor Miejskiego Ośrodka pomocy Społecznej w Ś., to wniesiona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skarga powinna wskazywać jako organ, którego bezczynność zostaje zaskarżona właśnie Prezydenta Miasta Ś., z upoważnienia którego działał w sprawie wymieniony wyżej podmiot. W przypadku błędnego wskazania w skardze organu, rolą Sądu I instancji było podjęcie działania mającego na celu naprawienie tego błędu, który miał charakter oczywisty. Również rozstrzygnięcie zapadłe na podstawie art. 149 p.p.s.a. nakładające obowiązek wydania aktu, a będące skutkiem uwzględnienia skargi winno zostać skierowane wobec Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej działającego z upoważnienia właściwego organu, czyli Prezydenta Miasta Ś..

Tymczasem postępowanie przed Sądem I instancji w sposób nieuprawniony, z naruszeniem art. 32 p.p.s.a., przeprowadzone zostało z udziałem Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś., a zaskarżonym wyrokiem Sąd zobowiązał ten podmiot do rozpoznania wniosku skarżącej. Sąd I instancji nie zażądał dokumentu, z którego wynikałoby udzielone przez Prezydenta Miasta Ś. upoważnienie do załatwiania spraw z zakresu pomocy społecznej, a mimo to zobowiązał Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej do rozpoznania wniosku strony.

Tym samym należy zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego uznać, że postępowanie przed Sądem I instancji zostało przeprowadzone z naruszeniem art. 32 i art. 149 p.p.s.a., z udziałem podmiotu, który nie ma samoistnej, wynikającej z samego faktu kierowania ośrodkiem pomocy społecznej, zdolności sądowej.

Naczelny Sąd Administracyjny nakazał, by ponownie rozpoznając skargę Sąd I instancji wziął pod uwagę powyższe rozważania i po ustaleniu, czy Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. posiada właściwe upoważnienie od Prezydenta Miasta Ś., podjął rozstrzygnięcie, właściwie określając organ zobowiązany do załatwienia sprawy.

Mając powyższe na uwadze. Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 183 § 2 pkt 2 p.p.s.a., orzekł jak w pkt I sentencji i na podstawie art. 207 § 2 p.p.s.a. odstąpił od zasądzenia na rzecz skarżącej kasacyjnie zwrotu kosztów postępowania z uwagi na przyczyny, z powodu których wyrok uchylono.

Rozpoznając ponownie sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił się do Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. o nadesłanie upoważnienia udzielonego Dyrektorowi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. przez Prezydenta Miasta Ś. do załatwiania spraw z zakresu pomocy społecznej. W odpowiedzi Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. nadesłał zarządzenie nr 0151-251/09 Prezydenta Miasta Ś. z dnia 1 września 2009 r. w sprawie udzielenia upoważnienia. W upoważnieniu tym, powołując się na art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) w związku z art. 110 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) i art. 54 ust. 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.), Prezydent Miasta Ś. w § 1 upoważnił Panią V. K. – Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. do: 1) wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z pomocy społecznej należących do właściwości gminy; 2) załatwiania spraw i wydawania decyzji dotyczących potwierdzania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. W § 2 wskazał, że upoważnienie ważne jest od dnia 1 września 2009 r. do odwołania, a w § 3 postanowił, że zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

Mając na względzie z jednej strony wyżej powołane rozważania zawarte w uzasadnieniu wyroku wydanego w niniejszej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny, z drugiej zaś treść wyżej wskazanego upoważnienia z dnia 1 września 2009 r. udzielonego przez Prezydenta Miasta Ś. Dyrektorowi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z pomocy społecznej należących do właściwości gminy, Sąd uznał, że organem właściwym do rozpoznania wniosku skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. w sprawie pomocy finansowej w formie zasiłku okresowego i zasiłku celowego jest działający z upoważnienia Prezydenta Miasta Ś. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś.. Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. posiada bowiem właściwe upoważnienie od Prezydenta Miasta Ś. do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z pomocy społecznej należących do właściwości gminy, a zatem do wydawania decyzji w sprawie przyznania pomocy finansowej w formie zasiłku okresowego i zasiłku celowego.

Z niekwestionowanych okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, że skarżąca wystąpiła w dniu 9 stycznia 2013 r. do MOPS w Ś.o przyznanie zasiłku okresowego oraz zasiłku celowego na zakup żywności i kranu do kuchni. W oświadczeniu z dnia 14 stycznia 2013 r. opisała swoją sytuację majątkową i rodzinną. Dyrektor MOPS w Ś. wezwał skarżącą pismem z dnia 21 stycznia 2013 r. do dostarczenia w terminie 7 dni zaświadczenia potwierdzającego wysokość otrzymanego stypendium z uczelni za grudzień 2012 r. Skarżąca została jednocześnie pouczona, że nieusunięcie powyższego braku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Skarżąca odmówiła przyjęcia ww. pisma w dniu 23 stycznia 2013 r., co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki.

Pismem z dnia 11 lutego 2013 r. skarżąca została zawiadomiona przez organ pomocy społecznej, że wobec nieusunięcia braków formalnych wniosku, pozostawia się go bez rozpatrzenia.

Rozważając kwestię zasadności skargi wniesionej w niniejszej sprawie na bezczynność Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ś. w zakresie rozpoznania ww. wniosku skarżącej z dnia 9 stycznia 2013 r. należy mieć na względzie, że zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a., skarga na bezczynność organu administracji przysługuje w sprawach, w których są wydawane decyzje i postanowienia (art. 3 § 2 pkt 1 - 3 p.p.s.a.) oraz w tych sprawach, w których mogą być wydawane akty (inne niż decyzje i postanowienia) lub podejmowane czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.). Bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie określonym terminie wymieniony organ nie podejmie żadnych czynności w sprawie lub gdy wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, jednakże – mimo istnienia ustawowego obowiązku – nie zakończył go wydaniem stosownego aktu lub nie podjął czynności (zob. T. Woś (w:) T. Woś (red.), H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Postępowanie sądowoadministracyjne, Warszawa 2010, s. 70; wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z: 24 lipca 2013 r., sygn. akt I OSK 2749/12, 3 lipca 2014 r., sygn. akt II OSK 348/13, 4 września 2014 r., sygn. akt I OSK 413/14).

Zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 września 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13, z bezczynnością organu mamy do czynienia nie tylko w przypadku, gdy mimo upływu terminu sprawa nie jest załatwiona, ale również w przypadkach, gdy organ odmawia jej rozpoznania lub załatwienia, bo mylnie sądzi, że zachodzą okoliczności, które uwalniają go od obowiązku prowadzenia postępowania w konkretnej sprawie i zakończenia go wydaniem decyzji administracyjnej.

Pozostawienie przez organ podania bez rozpoznania nie powoduje, że strona nie może domagać się stwierdzenia, że organ pozostaje w bezczynności. Bezpodstawne pozostawienie podania bez rozpoznania oznacza, że organ administracji publicznej – właściwy w sprawie, której podanie dotyczy – pozostaje bezczynnym i na tę jego bezczynność służy skarga do sądu administracyjnego (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 16 lipca 2014 r., sygn. akt II SAB/Po 30/14 oraz teza przywołanej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 września 2013 r., sygn. akt I OPS 2/13).

Reasumując stwierdzić należy, że w przypadku skargi na bezczynność organu przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu administracji, lecz ich brak w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy istotą sporu pozostaje ocena, czy pozostawienie wniosku skarżącej bez rozpoznania w efekcie nieusunięcia przez nią dostrzeżonych przez organ braków formalnych było działaniem dopuszczalnym, czy też organ zobowiązany był do samodzielnego wyjaśnienia wskazanej okoliczności a następnie wydania stosownego rozstrzygnięcia. Wyjaśnienia zatem wymaga, czy podanie z 9 stycznia 2013 r. dotknięte było uchybieniami formalnymi, które wymagały usunięcia przez skarżącą.

Wskazać należy, że podstawą prawną wezwania skarżącej do osobistego stawiennictwa celem przedłożenia zaświadczenia o wysokości stypendium socjalnego otrzymanego w grudniu 2012 r. był art. 50 oraz art. 64 § 2 k.p.a. Powołane przez organ pomocy społecznej przepisy stanowią dwie niezależne od siebie instytucje postępowania administracyjnego wywołujące odmienne skutki w razie niezastosowania się do nich przez wnioskodawcę.

Zgodnie z pierwszym z ww. przepisów, organ administracji publicznej może wyzwać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych (art. 50 § 1 k.p.a.). Natomiast art. 64 § 2 k.p.a. stanowi, że jeżeli podanie nie czyni zadość innym (poza brakiem adresu wnioskodawcy) wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Z art. 63 § 2 i 3 k.p.a. wynika, że podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych. Podanie również winno oraz być zaopatrzone w podpis wnioskodawcy.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego niniejszej sprawy wskazać należy, że wniosek skarżącej z 9 stycznia 2013 r. spełniał wszystkie wskazane w k.p.a. wymagania, tj. zawierał oznaczenie osoby, która go złożyła wraz z jej adresem oraz własnoręcznym podpisem. W sposób jasny i zrozumiały zostało również wyartykułowane żądanie strony, która wnioskowała o przyznanie zasiłku okresowego i zasiłku celowego na żywność oraz kran do kuchni.

Również przepisy szczególne nie przewidywały innych wymagań formalnych właściwych dla podania składanego w przedmiotowym zakresie. Zgodnie bowiem z art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm.), dalej u.p.s., świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego lub innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Zarówno z ww. przepisu prawa, jak i pozostałych przepisów u.p.s. nie wynika, aby wymogiem formalnym wniosku o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej było dołączenie do niego jakichkolwiek dokumentów, w szczególności takich, które zostały wskazane przez Dyrektora MOPS w wezwaniu z 21 stycznia 2013 r. (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 13 czerwca 2012 r., sygn. akt II SAB/Lu 20/12).

Dla skutecznego zatem zainicjowania postępowania w niniejszej sprawie wystarczającym było samo złożenie wniosku, który podlegał ocenie formalnej wyłącznie w zakresie spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 63 § 2 i 3 k.p.a. Po stwierdzeniu, że skarżąca wypełniła te wymagania, postępowanie wstępne winno dobiec końca, zaś organ pomocy społecznej zobowiązany był do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego mającego na celu merytoryczne rozpatrzenie żądania strony oraz do wydania w tym zakresie decyzji.

Niewątpliwie w toku postępowania o przyznanie zasiłku celowego oraz zasiłku okresowego sprawą kluczową jest ustalenia kryterium dochodowego osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 pkt 1 u.p.s., prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – co do zasady – przysługuje osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza ustalonego odrębnymi przepisami kryterium dochodowego, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Z akt sprawy wynika, że działania organu w tym zakresie zostały już podjęte poprzez przeprowadzenie w dniu 14 stycznia 2013 r. rodzinnego wywiadu środowiskowego, którego celem, jak stanowi art. 107 ust. 1 u.p.s., jest ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej. Ponadto informacje mające znaczenie dla rozstrzygnięcia o przyznaniu lub wysokości świadczenia z pomocy społecznej mogą zostać pozyskane – niezależnie od woli strony – na wniosek pracownika socjalnego w trybie, o którym mowa w art. 105 ust. 1 u.p.s.

W tej sytuacji nieprzedstawienie przez skarżącą zaświadczenia o wysokości stypendium socjalnego uzyskanego za grudzień 2012 r. nie stanowiło braku formalnego jej wniosku uniemożliwiającego rozpoznanie jej wniosku i wydanie decyzji w sprawie. Organ posiadał bowiem instrumenty służące pozyskaniu informacji w zakresie koniecznym do rozpoznania sprawy i mógł je zastosować, niezależnie od wiedzy i woli wnioskodawczyni.

Skoro podanie skarżącej inicjujące postępowanie w niniejszej sprawie spełniało wymagania formalne wynikające z przepisów k.p.a., skierowane do skarżącej na podstawie art. 64 § 2 k.p.a. wezwanie nie znajdowało uzasadnienia w świetle przepisów u.p.s. Pozostawienie w tej sytuacji ww. podania bez rozpatrzenia daje podstawy do przyjęcia, że Dyrektor MOPS w Ś. pozostaje w bezczynności skoro nie rozpoznał ww. podania w terminach przewidzianych w przepisach rozdziału 7 (załatwianie spraw) działu I (przepisy ogólne) k.p.a., tj. art. 35 § 1 i 3 k.p.a. Wprawdzie, działając na podstawie art. 36 § 1 k.p.a. organ poinformował skarżącą, że jej podanie nie może zostać załatwione w ciągu jednego miesiąca z uwagi na toczące się postępowanie wyjaśniające, jednakże wyznaczony na 10 marca 2013 r. nowy termin rozpatrzenia sprawy, już upłynął. Podjęta przez organ czynność polegająca na pozostawieniu podania bez rozpoznania okazała się bezpodstawna, w związku z czym nie mogła wywoływać zamierzonych przez organ skutków prawnych.

W tej sytuacji Sąd stwierdzając, że organ pozostaje w bezczynności, zgodnie z art. 149 § 1 zd. 1 p.p.s.a., uwzględnił skargę i zobowiązał Dyrektora MOPS w Ś. do rozpoznania wniosku skarżącej z 9 stycznia 2013 r. w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Oceniając zgodnie z art. 149 § 1 zd. 2 p.p.s.a., czy bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, Sąd miał na uwadze zarówno okres, w którym organ pozostawał w bezczynności, jak również okoliczność, że bezczynność organu powstała w wyniku wadliwej interpretacji przepisu art. 64 § 2 k.p.a., na podstawie którego pozostawiono podanie bez rozpatrzenia. Przekonanie organu o formalnym zakończeniu sprawy, potwierdzone stanowiskiem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W., świadczyło – zdaniem Sądu – że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.