Postanowieniem z 5 września 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) - P.p.s.a., odrzucił skargę [...] sp. z o.o. w [...] na czynność Prezydenta Miasta [...] w przedmiocie włączenia budynku mieszkalnego przy ul. [...] w [...] do wykazu zabytków (Gminnej Ewidencji Zabytków). W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, że zaskarżona czynność podlega kontroli sądowoadministracyjnej na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., zatem zastosowanie mają terminy wskazane w art. 53 § 2 P.p.s.a. Skarżąca powinna była zatem wezwać organ do usunięcia naruszenia prawa w terminie 14 dni, w którym dowiedziała się lub mogła dowiedzieć się o czynności. Sąd I instancji wyjaśnił, że skarżąca dowiedziała się o ujęciu obiektu od dnia 10 grudnia 2012 r. w gminnej ewidencji zabytków, co najmniej z chwilą doręczenia jej postanowienia Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] października 2013 r. o odmowie uzgodnienia projektu rozbiórki budynku w części dotyczącej budynku mieszkalnego. Skarżąca wniosła zażalenie od tego postanowienia, po którego rozpoznaniu Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego postanowieniem z [...] maja 2014 r. utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy. Skarga w rozpoznawanej sprawie została poprzedzona dwoma wezwaniami do usunięcia naruszenia prawa - z 5 kwietnia 2016r. i 2 czerwca 2016 r., a więc z naruszeniem terminów z art. 52 § 3 P.p.s.a., co czyni wniesioną skargę niedopuszczalną i należy ją odrzucić.
Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia wniosła [...] sp. z o.o. w[...] , zaskarżając je w całości i domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. 3 § 2 pkt 6 P.p.s.a., art. 52 § 3 i 4 P.p.s.a., art. 58 § 1 pkt 6 P.p.s.a., art. 133 § 1 P.p.s.a., art. 141 § 4 P.p.s.a. w związku z art. 166 P.p.s.a. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżąca podniosła, że zaskarżona czynność stanowi akt jednostki samorządu terytorialnego z zakresu administracji publicznej, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 6 P.p.s.a., zatem nie mają do niej zastosowania terminy wskazane w art. 52 § 3 P.p.s.a.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy. Z akt sprawy wynika, że Miejski Konserwator Zabytków przy piśmie z 3 grudnia 2012 r. przedstawił [...] Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków w [...] zaktualizowany wykaz zabytków nieruchomych wyznaczonych do ujęcia w gminnej ewidencji z wnioskiem o uzgodnienie. Załączony do pisma wykaz opatrzony datą 3 grudnia 2012 r. zawiera adnotację, że karty adresowe zabytków nieruchomych planowanych do ujęcia w gminnej ewidencji zostały poddane czynności sprawdzenia przed włączeniem do ewidencji. [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków w [...] w piśmie z 10 grudnia 2012 r. uzgodnił wykaz zabytków nieruchomych wyznaczonych przez prezydenta miasta z terenu miasta[...] . Powyższy tok czynności potwierdzają dołączone do skargi pisma Miejskiego Konserwatora Zabytków w [...] z 23 maja 2016 r. (k. 12) i 1 czerwca 2016r. (k.14).
Należy wskazać, że zgodnie z art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte: 1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru; 2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków; 3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Zgodnie z poglądem wyrażonym w postanowieniu NSA z 14 września 2012 r. sygn. akt II OSK 1950/12 (Lex nr 1413428) wyznaczenie, na podstawie art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, przez organ gminy w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków obiektu zabytkowego do włączenia do gminnej ewidencji zabytków stanowi sprawę z zakresu administracji publicznej. Akt ten, zapewniając warunki prawno-organizacyjne umożliwiające zachowanie zabytków znajdujących się na terenie gminy, władczo wkracza bowiem w zespół uprawnień właściciela zabytku objętego wpisem do gminnej ewidencji. Wypada podkreślić, że powołane orzeczenie dotyczyło działania prezydenta miasta, które przybrało formę zarządzenia, a którego treścią było określenie zabytków znajdujących się w ewidencji zabytków gminy. Zarządzenie to stanowi akt organu jednostki samorządu terytorialnego z zakresu administracji publicznej podlegający kognicji sądu administracyjnego na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (art. 3 § 2 pkt 6 P.p.s.a.). Przepisy ustawy o samorządzie gminnym nie regulują kwestii terminu do wniesienia skargi do sądu administracyjnego na wskazany akt, a art. 53 § 2 P.p.s.a. nie ma zastosowania.
W tym stanie rzeczy, wobec zasadności zarzutów zawartych w skardze kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, jak w sentencji, na podstawie art. 185 § 1 P.p.s.a.
