Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski, Sędziowie Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec, Sędzia NSA Krystyna Sidor (sprawozdawca), Protokolant Referent Marzena Okoń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 5 lipca 2012 r. sprawy ze skarg Fundacji G. w W. i Towarzystwa [...] w L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz uchyla decyzję Wójta Gminy z dnia [...] r. Nr [...]; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz strony skarżącej Fundacji G. w W. kwotę 217 (dwieście siedemnaście) złotych oraz na rzecz Towarzystwa [...] w L. kwotę 457 (czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia ...Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu odwołania F. G. i L. T. O. utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy z dnia ...

Organ I instancji ustalił – na wniosek inwestora E. Spółka z o.o. w W. - środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia polegającego na budowie parku elektrowni wiatrowych o mocy 18 MW wraz z infrastrukturą towarzyszącą na terenie Gminy....

W uzasadnieniu organ wskazał, że postępowanie dotyczy przedsięwzięcia określonego w § 3 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.), dla którego może być wymagane sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko, a kwalifikacja tego przedsięwzięcia nie uległa zmianie, pomimo iż z dniem 15 listopada 2010r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. nr 213, poz. 1397). Zgodnie bowiem z § 4 tego rozporządzenia do postępowań w sprawach decyzji, o których mowa w art. 71 ust. 1 oraz art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska wszczętych przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia, stosuje się przepisy dotychczasowe. Organ stwierdził więc, że przedmiotowe przedsięwzięcie należy do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Następnie organ uwzględniając wskazania zawarte w opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (postanowienie z dnia ...) nałożył na inwestora obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko określając równocześnie zakres tego raportu (postanowienie z dnia ...).

Analizując przedłożony raport organ I instancji w uzasadnieniu decyzji wskazał, że wynika z niego, iż przedsięwzięcie polegać będzie na budowie 10 turbin wiatrowych o mocy 1,8 MW i wysokości 145 m każda, jako obiektów wykorzystujących siłę wiatru do wytwarzania energii elektrycznej wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Farma zlokalizowana będzie na terenie gminy ... w miejscowościach C., M., P., R.. Elektrownie rozmieszczone będą na wydzielonym terenie składającym się z 13 działek rolnych o pow. 35,03 ha. Zostaną posadowione na działkach użytkowanych rolniczo, wolnych od zabudowy mieszkaniowej. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się tereny gruntów ornych, a w dalszym – zabudowa zagrodowa i tereny leśne. Gmina ... nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego.

Organ wskazał, że z raportu wynika, iż rozpatrywane były różne lokalizacje inwestycji w regionie Z. – o wyborze lokalizacji na granicy gminy ... i J. zdecydowały: dostępność wyniesionego terenu bez zabudowy, możliwość podpisania umów dzierżawy gruntów, brak cennych przyrodniczo obszarów chronionych, potencjalna możliwość przyłączenia farmy do sieci elektroenergetycznej, potencjalne korzystne warunki wiatrowe. W związku ze "Sprawozdaniem z prac terenowych i raportem końcowym z monitoringu chiropterologicznego obszaru planowanej farmy wiatrowej w miejscowości ...." inwestor dokonał zmiany lokalizacji konfliktowych turbin wiatrowych – ostateczny wariant rozmieszczenia turbin został poddany ocenie oddziaływania na środowisko.

Organ wskazał, że dla przedmiotowego terenu został przeprowadzony przedrealizacyjny "Monitoring ornitologiczny projektowanej farmy wiatrowej ...." pod kierownictwem prof. dr hab. P. T., w ramach którego określono skład gatunkowy oraz liczebności i zagęszczenia wybranych gatunków ptaków (lęgowych, wykorzystujących przestrzeń powietrzną w obszarze planowanej farmy, a także ptaków zimujących, migrujących, żerujących i odpoczywających). Z badań tych wynika, że liczebność gatunków potencjalnie konfliktowych z turbinami jest bardzo mała, dlatego uznano, że ewentualny wpływ na te gatunki farmy wiatrowej jest niski.

Organ I instancji wskazał też, że teren przeznaczony pod budowę elektrowni wiatrowych otoczony jest obszarami Natura 2000 – Obszarem Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina ...., Obszarem Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina .... i Obszarem Specjalnej Ochrony Ptaków Zlewnia ....

W odniesieniu do pierwszego z tych obszarów organ I instancji wskazał, że spośród wszystkich gatunków ptaków występujących w tym obszarze farma wiatrowa może mieć potencjalnie wpływ jedynie na orlika krzykliwego i trzmielojada, polegający na ograniczeniu areałów łowieckich w otoczeniu terytoriów lęgowych, czego następstwem może być obniżenie sukcesu lęgowego tych ptaków. Jednak biorąc pod uwagę niewielką liczbę stwierdzeń orlika w okresie lęgowym nad rozpatrywaną lokalizacją, świadczącą o znacznej odległości od rewirów lęgowych oraz brak wystąpienia efektu skumulowanego z inną farmą wiatrową, wpływ ten powinien być ograniczony. Potwierdza to również wykonana analiza kolizyjności, której wyniki wskazują, że nawet przy najbardziej pesymistycznych założeniach nie można uznać oddziaływania przedsięwzięcia na te gatunki za znaczące.

Z tych względów organ uznał, że planowane przedsięwzięcie nie będzie powodowało negatywnego oddziaływania na integralność obszaru Natura 2000 Dolina ....

Z kolei w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Dolina ..., znajdującym się ok. 4 km od planowanej inwestycji, większość chronionych gatunków to gatunki wodne, nie przemieszczające się poza to środowisko. Na obszarze tym znajduje się populacja i siedlisko dubelta, która posiada ogólną ocenę znaczenia w tym Obszarze znaczącą (C). Biorąc jednak pod uwagę odległość od granicy obszaru Natura 2000 oraz charakter wykorzystywanego biotopu (podmokłe łaja i bagna) niemożliwe jest wystąpienie negatywnego oddziaływania farmy na populację dubelta i jego siedliska. Pozostałe gatunki posiadają ocenę D, a więc są to populacje nieznaczące i nie stanowią przedmiotu założeń ochrony obszaru Natura 2000.

W Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Zlewnia ..., zlokalizowanym w odległości ok. 8, 5 km od terenu inwestycji większość chronionych gatunków to gatunki wodne, które nie korzystają albo bardzo sporadycznie korzystają z terenów wyniesionych, na których planowane są turbiny. Ocena znaczenia obszaru dla części z tych gatunków została określona jako znacząca (C), dla dzięcioła białoszyjego dobra (B), a dla pozostałych gatunków nieznacząca (D). Organ wskazał wprawdzie, że na występujący w tym obszarze gatunek orlika krzykliwego możliwy jest negatywny wpływ farmy wiatrowej w związku z ograniczeniem areałów łowieckich w otoczeniu terytorium lęgowego, co wpłynie na sukces lęgowy tego gatunku, jednak – zdaniem organu – niewielka liczba występowania orlika w okresie lęgowym nad rozpatrywaną lokalizacją świadczy o znacznej odległości rewiru lęgowego. Biorąc pod uwagę niewielką liczbę stwierdzeń, dużą odległość farmy od granic obszaru Natura 2000, a także brak wystąpienia efektu skumulowanego, wpływ farmy powinien być ograniczony na ten gatunek.

Organ wskazał, że pozostałe obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 znajdują się w dużych odległościach od terenu planowanej farmy np. Obszar Ostoja ... – 19 km czy I.L. M., będące jedną z ważniejszych w Polsce ostoi orlika krzykliwego – ok. 43 km, co eliminuje możliwość oddziaływania farmy na przedmiot ochrony.

Reasumując organ I instancji wskazał, że przeprowadzone analizy zawarte w raporcie wykazały, że projekt inwestycji w planowanym miejscu może być realizowany i nie będzie wywierał istotnego negatywnego wpływu na populację ptaków.

Organ wskazał ponadto, że żadna z turbin nie koliduje również z obszarem Specjalnej Ochrony Siedlisk Natura 2000 ..., znajdującym się w odległości 4 m od drogi dojazdowej do turbiny wiatrowej nr 3. Przedmiotem ochrony tego obszaru są siedliska określonych gatunków roślin, a w celu zminimalizowania ryzyka naruszenia siedlisk przesunięto odpowiednio łuk drogi. Farma elektrowni nie koliduje z chronionymi fragmentami pokrywy roślinnej przedmiotowego terenu, gdyż żadna z turbin nie jest zlokalizowana w obszarze lasu ani w jego najbliższym otoczeniu – wszystkie turbiny zlokalizowane są w obrębie pól uprawnych – nie wystąpią więc znaczące oddziaływania na obszarze Natura 2000 ...

Teren przedsięwzięcia znajduje się poza krajową siecią ekologiczną E. – P., przedmiotowa inwestycja znajduje się w sąsiedztwie fragmentu sieci korytarzy ekologicznych – korytarzy migracyjnych zwierząt.

W związku z wynikami analiz na inwestora został nałożony obowiązek przeprowadzenia monitoringu porealizacyjnego w odniesieniu do ptaków, które są grupą szczególnie narażoną na niekorzystny wpływ przedsięwzięcia.

W sprawie przeprowadzono również roczny przedrealizacyjny monitoring chiropterologiczny, zgodnie z wytycznymi Państwowej Rady Ochrony Przyrody, Porozumienia dla Ochrony Nietoperzy, Instytut Zoologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego.

Wynika z niego, że obszar ten jest wykorzystywany przez nietoperze w dość niewielkim stopniu ze względu na niezbyt korzystne warunki siedliskowe. Badany obszar ma więc relatywnie niewielkie znaczenie dla tych ssaków, choć lokalnie ich zagęszczenia mogą być wyższe, co zostało uwzględnione w planach rozmieszczenia turbin - pierwsza ocena kolizyjności wskazała, że w przypadku niektórych turbin kolizyjność mogłaby być wysoka, dlatego zmieniono ich rozmieszczenie. W związku ze stwierdzeniem gatunków nietoperzy potencjalnie narażonych na kolizje z turbinami ustalono sposoby minimalizacji przyrodniczej potencjalnego wpływu na tę grupę (czasowe wyłączanie turbin) oraz nakazano przeprowadzenie monitoringu porealizacyjnego, który pozwoli ocenić zarówno poziom śmiertelności, jak i okresy największego zagrożenia dla nietoperzy.

Poza tym organ I instancji wskazał, że w raporcie obszernie analizowano emisję hałasu w trakcie realizacji, funkcjonowania i likwidacji farmy. Stwierdzono, że zwiększony wpływ na komponenty środowiska naturalnego będą miały emisje hałasu podczas realizacji inwestycji i jej likwidacji, dlatego w celu ograniczenia tego oddziaływania organ I instancji nałożył na inwestora określone działania. Natomiast z uwagi na niepewność prognozy emisji hałasu na etapie funkcjonowania przedsięwzięcia, niewielką odległość farmy wiatrowej od najbliższych terenów chronionych akustycznie - przedmiotowa inwestycja znajduje się w odległości ok.300 m od najbliższych terenów chronionych akustycznie w myśl rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. z 2007r., Nr 120, poz. 826) – dla terenów zabudowy zagrodowej w otoczeniu farmy wiatrowej w miejscowościach C., K., P., P., P. dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą 55 dB (6-22) i 45 dB (22-6), jak również w celu określenia skuteczności zastosowanych zabezpieczeń akustycznych nałożono obowiązek sporządzenia analizy porealizacyjnej.

Organ wskazał ponadto, że w świetle raportu turbiny wiatrowe będą emitować niskie wartości promieniowania elektromagnetycznego, również emisja odpadów będzie miała charakter czasowy oraz ograniczy się do najbliższego otoczenia inwestycji, a więc nie będzie miała negatywnego wpływu na środowisko, a funkcjonowanie inwestycji nie będzie wiązać się z emisją zanieczyszczeń do powietrza.

Ponadto wprawdzie teren przeznaczony pod inwestycję zlokalizowany jest w strefie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych ...., to jednak na potrzeby funkcjonowania turbin wiatrowych nie będzie pobierana woda, nie będą również powstawały ścieki, a zatem nie przewiduje się zagrożenia zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych na etapie eksploatacji inwestycji.

Przedmiotowa inwestycja nie jest zakładem o zwiększonym bądź dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.

Ze względu na niewielką skalę oddziaływania przedsięwzięcia i usytuowanie w znacznej części od granic państwa nie wskazano potrzeby przeprowadzenia postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko.

Organ wskazał, że elektrownie wiatrowe będą technologicznie powiązane z planowanymi stacjami transformatorowymi GPZ, które są przedmiotem odrębnych decyzji środowiskowych. W raporcie przeanalizowano skumulowane oddziaływanie farmy wiatrowej ze stacją GPZ zlokalizowaną w odległości 0,6 km od najbliższej turbiny w miejscowości R. Z zapisów raportu wynika jednak, że nie prognozuje się wystąpienia przekroczenia dopuszczalnych norm poziomu hałasu na terenach chronionych akustycznie w drodze kumulacji dźwięku obu tych inwestycji.

Z informacji przedstawionych w raporcie wynika, że w zasięgu oddziaływania inwestycji nie istnieją elektrownie wiatrowe, a jedyną planowaną farmą elektrowni wiatrowych jest farma na terenie gminy J. o mocy 32, 4 MW (18 turbin) – z uwagi jednak na to, iż zakres i lokalizacja przyszłej inwestycji nie jest obecnie znana, nie brano pod uwagę potencjalnych skumulowanych oddziaływań z tą farmą.

Organ uznał zatem, że przedmiotowa inwestycja nie powinna wywoływać znacząco negatywnego oddziaływania na środowisko, a ewentualny jej wpływ będzie monitorowany.

Przed wydaniem decyzji przez organ I instancji warunki realizacji przedsięwzięcia opisane we wniosku oraz przedstawione w raporcie zostały uzgodnione z właściwymi organami - Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny pismem z dnia 2 maja 2011r. zaopiniował pozytywnie warunki realizacji inwestycji, a Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, w postanowieniu z dnia ... uzgodnienie obwarował określonymi warunkami dotyczącymi ochrony środowiska zarówno na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, jak i koniecznymi do uwzględnienia w projekcie budowlanym, jak również wskazał działania dotyczące zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i konieczność przeprowadzenia monitoringu porealizacyjnego ornitologicznego i chiropterologicznego. Uzgodnieniem tym organ wydający decyzję środowiskową był związany (art. 77 ust. 1 pkt 1 i art. 80 ust. 1 pkt 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku), dlatego organ uwzględnił w decyzji wszystkie warunki wskazane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.

Organ I instancji wskazał jednocześnie, że przed wydaniem postanowienia uzgadniającego RDOŚ zasięgnął opinii Regionalnej Komisji do Spraw Ocen Oddziaływania na Środowisko, która stwierdziła potrzebę przeprowadzenia kontroli wiarygodności wyników obserwacji ornitologicznych, będących podstawą analizy oddziaływania inwestycji na awifaunę – inwestor przedłożył dodatkowe wyniki obserwacji ornitologicznych. RDOŚ zlecił również wykonanie koreferatu do raportu w zakresie wpływu na awifaunę ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania na lokalną populację orlika krzykliwego oraz integralność obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Dokument został sporządzony przez prof. dr hab. L. J. i przedłożony RDOŚ .

Organ I instancji, zgodnie z art. 79 ust. 1 wskazanej ustawy, zapewnił również udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację planowanego przedsięwzięcia poprzez zamieszczenie informacji w publicznie dostępnym wykazie danych (obwieszczenia) o prowadzonym postępowaniu, wydanych w jego toku rozstrzygnięciach oraz o wydaniu decyzji środowiskowej. Ponieważ w postępowaniu liczba stron przekroczyła 20, organ I instancji zawiadamiał strony o wszystkich czynnościach postępowania oraz o wydanej decyzji w trybie art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego, tj. poprzez obwieszczenie lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty.

Organ I instancji wskazał, że uwagi do raportu wnosili – Stowarzyszenie, L. T. O. (LTO), Z. T. P. oraz F. G. wraz z własnymi opracowaniami – "Wyniki monitoringu awifauny w obszarze planowanej lokalizacji farmy wiatrowej w mezoregionie G. P. w gminie J. w okresie 25 sierpnia 2011 – 16 października 2011r." R. C. i innych oraz "Uwagi do opracowania - Monitoring ornitologiczny projektowanej farmy wiatrowej .... Raport końcowy z badań w sezonie 2008-2010" P. C.

Organ wskazał ogólnie, że do uwag tych odnosili się pisemnie inwestor oraz "eksperci wykonujący raport", a ustalenie zakresu raportu, jak również uzgodnienie i zaopiniowanie jego treści i zawartości zostało dokonane we współpracy z organami posiadającymi kompetencje i niekwestionowaną wiedzę w tym zakresie, co pozwalało uznać raport i wyjaśnienia jego autorów za wiarygodne.

W odwołaniach od decyzji organu I instancji – F. G. i L. T. O. (LTO) zarzucały naruszenie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo ochrony środowiska oraz art. 33 ust. 1 i art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, a także przepisów ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku, gwarantujących nie tylko formalny, ale przede wszystkim materialny udział społeczeństwa w postępowaniu, ponadto zaskarżyły postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia ... uzgadniające realizację przedsięwzięcia.

F. i LTO podnosiły, że zgromadzony materiał dowodowy nie jest wystarczający, by ocenić jaki wpływ ma przedmiotowe przedsięwzięcie na integralność obszaru Natura 2000. W przyjętym za podstawę zarówno postanowienia RDOŚ uzgadniającego przedsięwzięcie, jak i decyzji organu I instancji – "Monitoringu ornitologicznym projektowanej farmy wiatrowej .... Raport końcowy z badań w sezonie 2008 – 2010" nie przedstawiono bowiem prawidłowego oszacowania wartości najważniejszego czynnika negatywnego oddziaływania farmy na ptaki – tj. ich śmiertelności spowodowanej kolizjami z wiatrakami. Dotyczy to w szczególności gatunków będących przedmiotem ochrony Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina ..., Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina ... i Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Zlewnia ... m.in. orlika krzykliwego i bociana białego. Brak tej wartości podważa wiarygodność obliczeń i symulacji zwłaszcza, gdy chodzi o prognozy zmian liczebności populacji orlika krzykliwego, dodatkowo błędnie zastosowano "proste dane z populacji otwartych", które "nie mogą być używane do wnioskowania o rozrodczości" (co zostało naukowo wykazane) i nie przedstawiono szeregu parametrów wejściowych modeli, za pomocą których dokonano tych wyliczeń, co uniemożliwia odniesienie się do wskazanych wyników i ocenę zakresu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. F. i LTO przedstawiły natomiast własne wyliczenia oraz opinię dr P. C., z których wynika, że siłownie wiatrowe są realnym zagrożeniem dla objętych szczególną ochroną ptaków.

Podniosły, że przedstawiona w raporcie ocena wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 jest niepełna, gdyż nie wyklucza możliwości naruszenia integralności obszaru i spójności sieci, a tylko wykluczenie negatywnych skutków przedsięwzięcia umożliwia realizację inwestycji (ETS C – 239/04). Tymczasem niezależnie od wskazanych uchybień raportu, brak jest w nim również analizy efektów skumulowanych, analizy efektów utraty siedlisk (w związku z postulowanym odstraszaniem orlików krzykliwych czy bocianów z sąsiedztwa terenów zajętych przez siłownie), brak oceny efektów sąsiedztwa siłowni wiatrowych na efekty rozrodu orlika krzykliwego. Zdaniem F., o ile organ nie wykluczy negatywnego wpływu przedsięwzięcia na cele ochrony obszarów Natura 2000, powinien zastosować art. 34 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody.

LTO dodatkowo kwestionowało ocenę wpływu inwestycji na nietoperze – w raporcie nie wskazano szeregu informacji niezbędnych do prawidłowej oceny oddziaływania inwestycji na te ssaki (m.in. zmian ich aktywności w cyklu rocznym, interpretacji wyników i ustalenia skutków i zakresu oddziaływania inwestycji na ten gatunek, ustalenia map i opisu miejsc stwierdzeń nietoperzy, informacji o koloniach rozrodczych, obserwacji ich przelotów), a także zastosowano własną skalę intensywności przelotów, co było niedopuszczalne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania, utrzymało w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji.

Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego, decyzja organu I instancji odpowiada wszystkim wymaganiom formalnym - w decyzji określono bowiem wszystkie ustawowe elementy rozstrzygnięcia, uwzględniając wskazania organu uzgadniającego oraz opisano zgłoszone w toku postępowania uwagi.

Odnosząc się do zarzutów odwołania Kolegium stwierdziło ogólnie, że analiza oddziaływania przedsięwzięcia na obszary specjalnej ochrony siedlisk Natura 2000 została przedstawiona obszernie w uzasadnieniu decyzji w oparciu o raport oddziaływania na środowisko i postanowienie uzgadniające Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, organ I instancji zebrał uwagi do raportu zgłoszone przez organizacje ekologiczne, a do uwag tych odnieśli się autorzy raportu. Raport został uzupełniony o dodatkowe wyniki obserwacji prowadzonych na zlecenie Regionalnej Komisji do Spraw Ochrony Środowiska przez niezależnych obserwatorów, organ I instancji powołał się przy tym nie tylko na treść raportu, ale również na dokonane konsultacje z RDOŚ.

Organ odwoławczy wskazał na nakazane w decyzji warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji z uwzględnieniem ochrony wartości przyrodniczych, w szczególności na obowiązek zainstalowania barierki ochronnej w celu ochrony siedlisk w obszarze Natura 2000 ..., obowiązek czasowego wyłączania elektrowni zlokalizowanych na trasie potencjalnych przelotów ptaków w okresie zwiększonej migracji, a także na obowiązek wykonania monitoringu ornitologicznego i chiropterologicznego, a w przypadku stwierdzenia negatywnego oddziaływania na chronione gatunki zobowiązano inwestora do podjęcia na własny koszt działań ukierunkowanych na ograniczenie i całkowite wykluczenie negatywnego wpływu na te gatunki.

W związku z powyższym, zdaniem Kolegium, zarzut naruszenia art. 34 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody, art. 6 ust. 2 ustawy o ochronie środowiska nie znajduje uzasadnienia.

Organ I instancji nie naruszył również przepisów zapewniających udział w postępowaniu stron i społeczeństwa, gdyż zachował wymaganą w tym zakresie procedurę, zaś w uzasadnieniu decyzji odniósł się do zgłaszanych w postępowaniu uwag.

Organ odwoławczy stwierdził ponadto, że nie jest uprawniony do rozpoznania zażalenia na postanowienie uzgadniające RDOŚ, gdyż nie jest w tej sprawie organem wyższego stopnia.

W skargach do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie (zarejestrowanych pod sygnaturami II SA/Lu 354/12 i II SA/Lu 355/12) F. G. oraz L. T. O. wnosiły o uchylenie decyzji organów obu instancji.

F. G. podtrzymała swoje zarzuty podniesione w odwołaniu. Podkreśliła, że nie przeprowadzono w sposób prawidłowy oceny habitatowej – oceny oddziaływania przedsięwzięcia na cele ochrony obszaru Natura 2000 i jego integralność. W ocenie tej chodzi nie o ustalenie, jaki jest poziom tego oddziaływania, ale o wykluczenie oddziaływania znaczącego. Organy powinny przeprowadzić bardziej szczegółową weryfikację wartości szacowanej śmiertelności ptaków w kolizji podawanej w Monitoringu.

Brak jest również wartości parametrów wejściowych użytych w programie, który służył do obliczeń modelowych przedstawionych w raporcie – dane te mogłyby pozwolić na ocenę lub weryfikację prawidłowości wyników (prognoz liczebności populacji) przedstawionych w opracowaniu.

Bez tych danych organ nie mógł samodzielnie ocenić i zweryfikować raportu i wydać prawidłowego rozstrzygnięcia - powinien więc ewentualnie powołać biegłego.

Obowiązkiem organu odwoławczego było również rozpatrzenie wniesionego wraz z odwołaniem zażalenia na postanowienie uzgadniające RDOŚ.

L. T. O. również wskazywało na braki w materiale dowodowym i brak należytego uzasadnienia zaskarżonej decyzji, w szczególności brak wnikliwej oceny habitatowej oraz naruszenie art. 6 ustawy o ochronie środowiska oraz art. 33 i 34 ustawy o ochronie przyrody. LTO podniosło, że inwestycja będzie miała negatywny wpływ na chronione gatunki ptaków oraz nietoperze.

W odpowiedziach na skargi organ wniósł o ich oddalenie podnosząc argumenty zaprezentowane w uzasadnieniu kwestionowanego w skargach rozstrzygnięcia.

Na rozprawie sądowej w dniu 5 lipca 2012r. Sąd zarządził obie skargi połączyć do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia na podstawie art. 111 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 270) i prowadzić je pod sygn. akt II SA/Lu 354/12.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, przy czym z mocy art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012r., poz. 270), zwanej dalej ppsa, sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargi w niniejszej sprawie zasługują na uwzględnienie, albowiem organy obu instancji – wbrew art. 7, 77 § 1, 80 i art. 136 kpa nie przeprowadziły wyczerpującego postępowania dowodowego i nie dokonały wystarczających ustaleń, co mogło mieć istotny wpływ na wynik oraz nie uzasadniły należycie rozstrzygnięcia (art. 107 § 3 kpa).

Materialnoprawną podstawę decyzji stanowił art. 71 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), zwanej dalej uioś. Przedmiotowa inwestycja polegająca na budowie farmy elektrowni wiatrowej składającej się z 10 turbin wiatrowych o mocy 1,8 MW każda - należy bowiem do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których wymagane jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. (§ 3 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.) i § 3 ust. 1 pkt 6 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. nr 213, poz. 1397). W sprawie postanowiono o przeprowadzeniu oceny oddziaływania na środowisko i sporządzeniu raportu (art. 59 ust.1 pkt 2 uioś).

Obowiązkiem organu rozpoznającego sprawę była więc w szczególności wnikliwa i wszechstronna analiza przedstawionego raportu, a także podjęcie przez organ wszelkich niezbędnych czynności zmierzających do usunięcia pojawiających się w toku postępowania wątpliwości co do jakości i wyników tego raportu. Wyniki dokonanej przez organ analizy powinny znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu sporządzonym nie tylko zgodnie z wymogami art. 107 § 3 kpa, ale również z uwzględnieniem szczególnych wymogów wskazanych w art. 85 uioś.

Tymczasem organy obu instancji analizując raport pominęły, że brak w nim jednego z podstawowych elementów wymienionych w art. 66 ust. 1 uioś tj. opisu analizowanych wariantów, co najmniej dwóch (poza zaproponowanym) - racjonalnego wariantu alternatywnego oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska i określenia przewidywanego oddziaływania na środowisko każdego z tych wariantów.

Wariantowanie przedsięwzięcia jest w ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko szczególnie istotne – raport nie stanowi bowiem opinii biegłego, gdyż ustawa nie wymaga sporządzenia go przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną, lecz jest dowodem prywatnym, podlegającym ocenie przez organ rozpoznający sprawę. Aby zapewnić organowi możliwość jak najpełniejszej oceny oddziaływania tego przedsięwzięcia na środowisko ustawodawca przewidział obowiązek wskazania w raporcie opisu analizowanych wariantów, co daje organowi możliwość porównania, a nawet wyboru innego, niż zaproponowany przez inwestora, wariantu. Wynika to wprost z art. 81 uioś, który stanowi, że jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika zasadność realizacji przedsięwzięcia w wariancie innym niż proponowany przez wnioskodawcę, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, za zgodą wnioskodawcy, wskazuje w decyzji wariant dopuszczony do realizacji lub, w razie braku zgody wnioskodawcy, odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia. Znaczenie wariantowania w ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika również z art. 68 ust. 2 uioś, zgodnie z którym organ, określając zakres raportu, może - kierując się usytuowaniem, charakterem i skalą oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wskazać m.in. rodzaje wariantów alternatywnych wymagających zbadania, a także z art. 34 ustawy o ochronie przyrody, który stanowi, że jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, (...) organ może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000 (...).

Z powołanych przepisów wynika więc nie tylko obowiązek uwzględniania przez organ przy wydawaniu decyzji środowiskowej wariantów przedstawionych przez inwestora, ale przede wszystkim obowiązek organu samodzielnego poszukiwania rozwiązań zapewniających przewidzianą przepisami ochronę środowiska.

W niniejszej sprawie złożony raport wprawdzie zawiera na stronach 62 - 64 rozdział 4.3. "Warianty przedsięwzięcia i ich porównanie", ale ogranicza się jedynie do wyjaśnienia, że pierwotnie planowane było inne rozmieszczenie turbin, które zostało zmienione ze względu na ochronę nietoperzy. Wskazano, że o ostatecznej lokalizacji zdecydowały takie czynniki jak: brak znaczących konfliktów przyrodniczych, brak znaczących konfliktów z planowanym zagospodarowaniem i użytkowaniem terenu, brak negatywnego oddziaływania na obiekty chronione akustycznie, odpowiednie warunki aerodynamiczne terenu oraz siła i częstotliwość wiatrów, możliwość przyłączenia elektrowni do sieci przesyłowej, integralność i dostępność komunikacyjna terenu inwestycji, techniczna dostarczenia elementów konstrukcji, możliwość wykupienia lub wieloletniej dzierżawy gruntów.

Przedstawiony raport w istocie nie zawiera nawet opisu wymaganych wariantów najkorzystniejszego dla środowiska i racjonalnego wariantu alternatywnego, ani tym bardziej nie wskazuje ich oddziaływania na środowisko - nie spełnia więc wymogów wynikających z art. 66 ust. 1 pkt 5 i 6 uioś

Już tylko z tego powodu organy nie mogły dokonać pełnej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Brak wariantowania jest w sprawie niniejszej szczególnie istotnym brakiem, gdyż zaproponowane przedsięwzięcie – ze względu na lokalizację w otoczeniu obszarów Natura 2000 - Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina ..., Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina ... i Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Zlewnia ..., ale także wskazanych przez organ, jednak nie objętych analizą ze względu na "znaczną" odległość (19 km i 43 km) - Obszaru Ostoja .... czy I. L. M., będące jedną z ważniejszych w Polsce ostoi orlika krzykliwego - budzi uzasadnione wątpliwości skarżących. Wobec braku wymaganych wariantów, zgromadzone materiały dowodowe nie były miarodajne dla prawidłowego rozstrzygnięcia, a podnoszone przez skarżących zarzuty dotyczące uzasadnienia wariantu zaproponowanego przez inwestora wraz z przedstawioną oceną jego oddziaływania na środowisko dodatkowo podważają argumentację wydanego przez organy rozstrzygnięcia, w tym również jego uzasadnienie wskazujące na wątpliwości organu co do rozmiaru oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

Oceniając raport organ I instancji stwierdził mianowicie w konkluzji uzasadnienia, że jego wyniki prowadzą do wniosku, że przedsięwzięcie "nie powinno znacząco negatywnie oddziaływać na środowisko, a ewentualny jej wpływ będzie monitorowany", a stanowisko to podtrzymał organ odwoławczy. Organ nie stwierdził więc jednoznacznie, że inwestycja nie będzie oddziaływać znacząco negatywnie na obszary Natura 2000.

Okoliczność ta jest natomiast szczególnie istotna w sprawie ze względu na brzmienie art. 81 ust. 2 uioś, który zabrania wydania decyzji środowiskowej, jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że może ono znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000: " Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia (o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody)". Ze sformułowania tego wynika – jak słusznie podnoszą skarżący - że organ nie może wydać decyzji środowiskowej, jeśli ocena pozostawia jakąkolwiek możliwość takiego znaczącego negatywnego oddziaływania. Tylko wykluczenie możliwości znaczącego negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 umożliwia organowi wydanie decyzji środowiskowej. Stwierdzenie natomiast organu I instancji w konkluzji uzasadnienia, iż inwestycja "nie powinna znacząco negatywnie oddziaływać na środowisko, a jej ewentualny wpływ będzie monitorowany" wskazuje na to, że organ nie ma pewności, iż nie nastąpi znacząco negatywne oddziaływanie przedmiotowego przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, co uniemożliwiałoby wydanie decyzji środowiskowej zgodnie z art. 81 uioś.

Wątpliwości tych nie usunął również organ odwoławczy stwierdzając, że "zarzut naruszenia art. 34 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody nie znajduje uzasadnienia. Przepis ten stanowi, że w przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie o którym mowa w ust. 1 może zostać udzielone wyłącznie ze względu na wymienione w nim cele szczególne, w tym ochrona zdrowia i życia ludzi. Zaś w ust. 1 zawiera upoważnienie dla RDOŚ do zezwolenia na realizację działań mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000. W niniejszej sprawie przepis ten nie został naruszony, gdyż nie ma on zastosowania jako określający uprawnienia innego organu niż organ, który wydał zaskarżoną decyzję, ponadto nie zachodzą okoliczności uzasadniające jego zastosowanie". Taka argumentacja nie jest klarowna i nie wskazuje, że organ odwoławczy wykluczył znacząco negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Przepis art. 34 ustawy o ochronie przyrody stanowi, że jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska (...) może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000 (ust. 1). W przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu: ochrony zdrowia i życia ludzi; zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej (ust. 2). Z uzasadnienia organu odwoławczego nie wynika, dlaczego "nie zachodzą okoliczności uzasadniające zastosowanie tego przepisu" w niniejszej sprawie – nie wiadomo bowiem czy organ wykluczył znaczące negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 czy też uznał, że wprawdzie takie oddziaływanie jest możliwe, ale nie zachodzą przesłanki wymienione w powołanym przepisie.

Dodatkowo wątpliwości co do możliwości wystąpienia takiego oddziaływania przedsięwzięcia potęguje wskazana zarówno w postanowieniu uzgadniającym RDOŚ, jak i w decyzji organu I instancji potrzeba przeprowadzenia monitoringów porealizacyjnych (ornitologicznego, chiropterologicznego) wraz z zapisem, że "jeżeli podczas prowadzenia monitoringu zostanie stwierdzone negatywne oddziaływanie na chronione gatunki zwierząt (w tym ptaki i nietoperze) przekraczające rozmiary określone w raporcie (...) inwestor podejmie działania minimalizujące" - nie wiadomo bowiem, o jakie "rozmiary" chodzi.

Negatywne (nie – znaczące) oddziaływanie inwestycji na środowisko, w tym również na obszar Natura 2000 nie wyklucza natomiast wydania decyzji środowiskowej, choć nie oznacza, że wniosek o wydanie decyzji środowiskowej w każdym przypadku należy uwzględnić - zależy to od przekonywującego uzasadnienia realizacji tego przedsięwzięcia, co jest możliwe dopiero po wszechstronnym i pełnym przeanalizowaniu zaproponowanego przedsięwzięcia łącznie z innymi wariantami, poprzez odpowiednie porównania, które pozwolą organowi oszacować rozmiar oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i ewentualnie wybrać właściwy wariant.

W każdym przypadku organ dokonując oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko ma obowiązek badać czy inwestor zachował zasady wynikające z art. 6 ustawy o ochronie środowiska, który stanowi, że kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu (ust. 1). Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze (ust.2). Przepis ten wskazuje więc na zasadę zapobiegania i przezorności, obligującą inwestora do przewidzenia wszelkich następstw ingerencji w środowisko, co – jak słusznie podnoszą skarżący – w przypadku oddziaływania na obszary Natura 2000 wymaga szczególnie wnikliwego postępowania dowodowego - oraz podjęcia działań, które będą im zapobiegały lub je ograniczały do minimalnego stanu, akceptowalnego z punktu widzenia ochrony środowiska.

Zachowanie tych zasad powinno znaleźć odzwierciedlenie w przedstawionym raporcie.

Zgodnie z art. 66 uioś powinien on zawierać poza elementami opisującymi przedsięwzięcie i jego oddziaływanie na komponenty środowiska, także część metodologiczną m.in. opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę, przedstawienie zagadnień w formie graficznej i w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a także wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport oraz źródeł informacji stanowiących podstawę do sporządzenia raportu.

Część metodologiczna służyć ma zweryfikowaniu wniosków i opinii wskazanych w części opisującej przedsięwzięcie i ma ona szczególne znaczenie ze względu na zasadę przezorności, wymagającą przewidzenia wszelkich następstw ingerencji w środowisko, co wiąże się ściśle z dokonaniem poprawnych analiz i wyliczeń. Powinna więc ona obejmować m.in. dane wyjściowe do obliczeń, opis metodologii pomiarów, odchyleń etc. Wskazane bowiem w raporcie kwestie powinny być ocenione na podstawie właściwej dokumentacji pozwalającej na rzetelną ocenę potencjalnych skutków realizacji przedsięwzięcia (por. wyrok IV SA/Wa 2319/06).

W niniejszej sprawie skarżący zarzucają, że w analizach nie przedstawiono szczegółowych parametrów, pozwalających m.in. na prawidłowe oszacowanie wartości śmiertelności ptaków w kolizji z wiatrakami, co uniemożliwia dokonanie oceny czy zawarte w raporcie wnioski są uzasadnione metodologicznie. Organ powinien odnieść się do wskazanych przez skarżących konkretnie parametrów i wskazać czy były one istotne dla wyników końcowych i czy zostały uwzględnione w obliczeniach. Organ powinien przy tym rozważyć powołanie biegłego, tym bardziej, że skarżący przedstawili własne wyliczenia i opinię dr P. C. sprzeczną z wnioskami i konkluzjami raportu.

Skarżący wskazywali również na brak wielu niezbędnych analiz dotyczących ptaków i nietoperzy - analizy efektów skumulowanych, analizy efektów utraty siedlisk, oceny efektów sąsiedztwa siłowni wiatrowych na efekty rozrodu orlika krzykliwego i błędne wyliczenia jego rozrodczości, a także zmian w aktywności nietoperzy w cyklu rocznym (opisu, mapy), do czego organ również się nie odniósł należycie wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 107 § 3 kpa.

Wprawdzie co do braku analizy efektów skumulowanych organ I instancji (powołując się na zapisy w raporcie) stwierdził, że nie brano pod uwagę planowanej farmy wiatrowej na terenie gminy J., gdyż zakres i lokalizacja tej farmy nie jest jeszcze znana, pomimo iż wiadomo, że będzie ona składać się z 18 turbin o mocy 1,8 MW każda, zaś organ odwoławczy w ogóle nie wypowiedział się co do tej kwestii, mimo iż na etapie postępowania odwoławczego okoliczność ta mogła być dokładnie znana. Organ I instancji uwzględniał natomiast oddziaływanie planowanych, a więc jeszcze nie zrealizowanych stacji transformatorowych GPZ, dlatego pominięcie również planowanej farmy jest nieuzasadnione.

Poza tym organ – odnosząc się do podnoszonych w toku postępowania zarzutów - ogólnie wskazał, że autorzy raportu odnosili się do nich pisemnie, co ze względu na ich specjalistyczną wiedzę pozwalało dać im wiarę i oprzeć na ich wyjaśnieniach rozstrzygnięcie, tym bardziej, że uzgodnienie i zaopiniowanie raportu zostało dokonane we współpracy z organami posiadającymi kompetencje i niekwestionowaną wiedzę. Organ odwołał się zatem do autorytetu autorów raportu i RDOŚ, co jego zdaniem uzasadniało oparcie rozstrzygnięcia na ich stanowisku. Organ odwoławczy powtórzył natomiast uzasadnienie organu I instancji.

W ocenie Sądu, takie uzasadnienie nie czyni zadość obowiązkowi należytego uzasadnienia decyzji wynikającemu zarówno z art. 107 § 3 kpa, jak i art. 85 ust. 2 pkt 1 "b" uioś. Ten ostatni przepis zobowiązuje organ do wskazania w uzasadnieniu informacji, w jaki sposób i w jakim zakresie zostały uwzględnione ustalenia zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Wynika z niego wprost, że organ nie jest związany przedłożonym raportem, lecz samodzielnie dokonuje oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, przy czym ma prawo nie uwzględnić wszystkich ustaleń raportu.

Z powołanych przepisów uioś wynika więc, że w postępowaniu w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z woli ustawodawcy to na organie spoczywa główny ciężar oceny przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na środowisko. Organ ma prawo określać samodzielnie zakres tego raportu, w tym ma prawo żądać od inwestora dodatkowych wariantów przedsięwzięcia (art. 68 uioś), lecz nie jest związany jego ustaleniami (art. 85 ust. 2 pkt 1 lit. b uioś), ma również prawo wydać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla wariantu innego niż zaproponowany przez inwestora (art. 81 ust.1), może również zastosować środki, o których mowa w art. 34 ustawy o ochronie przyrody. W istocie ustawodawca przyznał więc organowi szerokie kompetencje w zakresie decydowania o uwarunkowaniach środowiskowych przedsięwzięcia, bowiem to organ może modyfikować kształt tego przedsięwzięcia. Przyznanie organowi takich szerokich kompetencji wymaga jednak od niego szczególnej wnikliwości i staranności w prowadzeniu postępowania dowodowego, zwłaszcza że ustawodawca zrezygnował jednocześnie z wprowadzenia obowiązku sporządzania raportu przez osoby posiadające specjalistyczną wiedzę i szczególne uprawnienia (raport powinien zawierać jedynie nazwisko osoby lub osób go sporządzających, art. 66 ust. 1 pkt 19). Zwykle postępowanie w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań będzie wymagało więc powołania biegłego, zwłaszcza, jeśli w toku postępowania zgłaszane są sprzeczne z ustaleniami raportu opinie i oceny. W postępowaniu tym odwoływanie się przez organ wyłącznie do autorytetu autorów raportu bez szczegółowego odniesienia się do odmiennych opinii innych stron postępowania nie może więc być wystarczającym, spełniającym wymogi zasady praworządności, uzasadnieniem rozstrzygnięcia.

Z tych względów stwierdzić należy, że wobec braku wymaganych wariantów przedsięwzięcia oraz nieodniesienia się szczegółowego przez organy obu instancji w uzasadnieniu decyzji do zarzutów skarżących, a także niejasnych sformułowań organów co do najistotniejszej w sprawie okoliczności - czy przedmiotowe przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszary Natura 2000 - nie można uznać, że organy wszechstronnie zbadały sprawę, co mogło mieć istotny wpływ wydane rozstrzygnięcie.

Wobec powyższego Sąd uchylił decyzje organów obu instancji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" i "c" i art. 135 ppsa, orzekając o kosztach na podstawie art. 200 tej ustawy.

Badając sprawę ponownie organ – mając na uwadze rozważania Sądu - zażąda uzupełnienia raportu o wymagane warianty, odniesie się również szczegółowo do zarzutów skarżących i przedstawionych przez nich wyliczeń, oceniając ponadto czy wskazywane przez nich brakujące parametry i analizy są konieczne do oceny oddziaływania, rozważy również powołanie w tym celu biegłego oraz przeprowadzenie rozprawy w celu skonfrontowania odmiennych stanowisk stron.