Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Olga Białek Sędziowie: Sędzia WSA Anna Siedlecka Sędzia NSA Halina Kremis (spr.) Protokolant: Asystent sędziego Katarzyna Grott po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 października 2012 r. sprawy ze skargi A. P., M. P., M. P., P. P. na decyzję D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego we W. z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmian wpisu w operacie ewidencji gruntów i budynków oddala skargę.

Zaskarżoną do sądu decyzją D. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta J. G. z dnia [...] r. (Nr [...]) odmawiającą wprowadzenia zmian wpisu w operacie ewidencji gruntów i budynków dla nieruchomości oznaczonej geodezyjnie jako działka nr [...] AM [...] o pow. 0,1268 ha, położonej w obrębie ewidencyjnym [...] gmina miejska J. G., oznaczonej w k.w. nr [...].

Na uzasadnienie organ odwoławczy wskazał, że A. P., współwłaściciel opisanej wcześniej nieruchomości zabudowanej, położonej w J. G., przy ul. N. [...] wniósł o zmianę wpisu w ewidencji, na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w J. G. z dnia [...] r. (sygn. akt [...]) oraz opinii biegłego sądowego z dnia [...] r., stanowiącej integralną część postanowienia.

Organ pierwszej instancji, przywołując w podstawie prawnej orzeczenia art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r., Nr 193, poz. 1287 ze zm.) oraz par. 47 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2001 r., Nr 38, poz. 454, ze zm.) odmówił wprowadzenia zmiany w jednostce rej. Nr [...], dotyczącej podziału do korzystania z nieruchomości. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ doszedł do przekonania, że podział do korzystania (tzw. podział quo ad usum) nie jest przedmiotem zmian w operacie gruntów. Wskazuje on bowiem wewnętrzne zorganizowanie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej i w żadnym razie nie stanowi zniesienia współwłasności rzeczy wspólnej.

W terminowym odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca podniósł, że postanowienie sądu jest pewnym uregulowaniem prawnym, które (jego zdaniem) powinno być ujawnione w jednostce rejestrowej, w celu potwierdzenia faktów wynikających z p. 1 postanowienia. Wniósł o uchylenie odmownej decyzji organu pierwszej instancji.

Utrzymując w mocy orzeczenie prezydenta organ odwoławczy w uzasadnieniu decyzji wskazał, że zasady zakładania i prowadzenia ewidencji gruntów i budynków określają przepisy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz przywołane już rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy. Wskazując na treść unormowań, zawartych w art. 2 ust. 8 , art. 7d pkt 1 i art. 7 ust. 1 pkt 2a, a także art. 20 ust. 1, 20 ust. 2 pkt 1 i 51, a także par. 44 pkt 2, 45 i 47 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków organ wskazał, że ani przepisy ustawy, ani rozporządzenia wykonawczego nie dają podstaw do kształtowania stosunków własnościowych i związanych z nimi uprawnień i obowiązków. Rejestr ewidencji gruntów jest wyłącznie odzwierciedleniem aktualnego stanu prawnego nieruchomości, zwiera dane wynikające z tytułu własności, ma charakter deklaratoryjny, a co za tym idzie potwierdza stan prawny nieruchomości, zaistniały wcześniej. Dołączony do wniosku odpis prawomocnego postanowienia sądu nie stanowi (jak pisze organ) podstawy do zmian wpisów danych w ewidencji gruntów i budynków, tzw. katastrze nieruchomości. Przytoczone na wstępie uzasadnienia przepisy (w szczególności art. 20 ust. 1) nie przewidują ujawnienia w ewidencji granic do korzystania z nieruchomości, będącej współwłasnością kilku osób. Jak dalej w motywach orzeczenia podnosi organ drugiej instancji, postanowienie sądu rejonowego określa tymczasowe porozumienie współwłaścicieli nieruchomości oraz sposób w jaki będą z niej korzystali. Przepisy ustawy o ewidencji gruntów i budynków nie przewidują ujawniania w tym rejestrze granic do korzystania z nieruchomości, będącej współwłasnością kilku osób.

Reasumując, zdaniem organu drugiej instancji, wobec braku podstaw do wprowadzenia żądanych wpisów do operatu gruntów i budynków wniosek nie mógł zostać uwzględniony.

Skargę na ostateczną decyzję w sprawie złożyli A. P., M. P., M. P. i P. P.. W skardze podniesiono zarzuty zbieżne z odwołaniem. Wskazano, że (zdaniem skarżących) nie ma przeszkód aby w ewidencji wpisać dokonane orzeczeniem sądu i poprzedzającą je opinią biegłego zmiany, skoro w ewidencji ujmuje się dane dotyczące powierzchni, a właśnie powierzchni wydzielonej skarżącym do wyłącznego korzystania dotyczy postanowienie sądu. Skarżący wnoszą o uchylenie zaskarżonej decyzji i nakazanie dokonania wpisu zgodnie z wnioskiem.

W doręczonej sądowi odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył:

Skarga nie może zostać uwzględniona. Należy bowiem wskazać, że wojewódzki sąd administracyjny w zakresie swoich kompetencji ocenia zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego. Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez sąd naruszenia przepisów prawa materialnego albo istotnych, mających ewidentny wpływ na wynik sprawy, wad w postępowaniu administracyjnym (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a.

Jak wskazują dołączone do odpowiedzi na skargę akta administracyjne A. P. przedłożył w organie pierwszej instancji [...] r. "zgłoszenie zmian danych ewidencji gruntów i budynków" pisząc, że zgłasza zmiany danych ewidencyjnych poprzez określenie sposobu użytkowania działki [...] N. [...] na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w J. G. sygn. akt [...]". Do wniosku został dołączony odpis prawomocnego postanowienia, zapadłego w sprawie [...]. Z sentencji tego postanowienia wynika, że orzeczeniem tym sąd dokonał podziału do korzystania nieruchomości, w postaci działki gruntu nr [...]..... przez wydzielenie i przyznanie do wyłącznego korzystania wnioskodawcom części działki szczegółowo tam opisanej, w dalszej części pozostawiając ją we współkorzystaniu wnioskodawców i uczestników. Do wniosku została także dołączona opinia biegłego sądowego (k. 4 akt adm.).

Materialno-prawną podstawę działań organów, orzekających w sprawach z zakresu ewidencji gruntów i budynków, stanowi ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Stosownie do art. 1 reguluje ona (między innymi) sprawy dotyczące ewidencji gruntów i budynków. Jednocześnie w art. 2 tego aktu ustawodawca definiuje na potrzeby ustawy pojęcie "ewidencji gruntów i budynków" – (katastru nieruchomości) – precyzując, że rozumie się przez to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami.

Szczegółowy zakres, jaki z woli ustawodawcy obejmuje ewidencja gruntów i budynków, określa rozdział 4 zatytułowany "ewidencja gruntów i budynków". Z kolei art. 20 ust. 1 stanowi, że ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące: 1) gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty; 2) budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych; 3) lokali - ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej. Stosownie do ustępu 2 cytowanego przepisu w ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także: 1) właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części; 2) miejsce zamieszkania lub siedzibę osób wymienionych w pkt 1; 3) informacje o wpisaniu do rejestru zabytków; 4) wartość nieruchomości. W ustępie 4 tego artykułu ustawodawca przekazał w ręce Rady Ministrów możliwość rozszerzenia, w drodze rozporządzenia, zakresu informacji objętych ewidencją gruntów i budynków, uwzględniając zadania administracji publicznej. Żaden z przepisów rozporządzenia wykonawczego nie daje kompetentnemu organowi podstawy materialno-prawnej do ujęcia w ewidencji sądowego, czy też umownego, podziału do korzystania wspólnej nieruchomości.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 października 2002 r. ( V CK 369/02, LEX nr 487504 "Podział quoad usum oznacza określenie podziału do korzystania z rzeczy wspólnej przez jej współwłaścicieli. Jednym ze sposobów tego określenia jest przyznanie współwłaścicielowi określonej części nieruchomości do wyłącznego korzystania".

Jednocześnie, jak wskazuje komentator, dokonywany podział oznacza określenie sposobu współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej przysługującego każdemu ze współwłaścicieli z mocy art. 206 k.c. (...)"

W wyniku dokonanego podziału współwłaściciele, pozostając współposiadaczami samoistnymi rzeczy wspólnej, uzyskują posiadanie zależne części rzeczy. (...). Nie przysługuje im zresztą żadne prawo rzeczowe do wydzielonej części rzeczy wspólnej (por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks..., s. 257). Dokonanie podziału quoad usum oznacza wewnętrzne "zorganizowanie" sposobu korzystania (przy współposiadaniu samoistnym) z rzeczy wspólnej. (...)

Na koniec należy mocno podkreślić, że dokonanie podziału quoad usum w żadnym razie nie oznacza zniesienia współwłasności. Nadal bowiem współwłaściciele pozostają w stosunku współwłasności, a dokonany podział rzeczy wspólnej nie oznacza likwidacji współwłasności". (Edward Gniewek, komentarz Zakamycze 2001). Inaczej mówiąc, wbrew odmiennym twierdzeniom skarżących, prawomocne orzeczenie sądowe, dokonujące podziału do korzystania, nie stwarza żadnego stanu prawnego, a jedynie kształtuje pewien stan faktyczny współposiadania rzeczy wspólnej między współwłaścielami, który może ulec zmianie i nie ma charakteru stałego.

Ze wskazanych względów organ nie mógł (działając w ramach i zgodnie z zasadą legalizmu) uwzględnić wniosku strony. Stąd skarga, na podstawie art. 151 ppsa podlegała oddaleniu.

.