Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Tarno, Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Długosz-Szyjko, Asesor WSA Maciej Kurasz (spr.), Protokolant Lidia Wasilewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 stycznia 2008 r. sprawy ze skargi J. P. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia skargi na czynność egzekucyjną oddala skargę

Zaskarżonym do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2007 r. Nr [...] Minister Finansów, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. - powoływanej dalej jako "Kpa") oraz art. 17, art. 18 oraz art. 54 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm. - dalej jako "u.o.p.e.a"), po rozpatrzeniu zażalenia J. P.- określanego dalej jako "Skarżący" lub "Strona" z dnia [...] listopada 2006 r. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] listopada 2006 r. oddalające skargę na czynność egzekucyjną; utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

Z akt sprawy wynikało, iż Naczelnik Urzędu Skarbowego w L. jako organ egzekucyjny na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego w dniu [...] maja 1999 r. obejmującego zaległości z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 1993r., prowadził egzekucję administracyjną do majątku A. i J.P. W dniu [...] maja 1999 r. doręczono zobowiązanym odpis tytułu wykonawczego wraz z zawiadomieniem o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego w Wielkopolskim Banku Kredytowym S.A. w L.

Następnie w dniu [...] września 2006 r. organ egzekucyjny zawiadomieniem z dnia [...] sierpnia 2006 r. dokonał zajęcia wierzytelności Skarżącego z tytułu świadczenia przedemerytalnego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.. O zastosowanym środku egzekucyjnym powiadomiono Skarżącego w dniu [...] września 2006 r., co wynika z potwierdzenia odbioru przesyłki znajdującej się w aktach sprawy. W dniu [...] września 2006 r. A. i J. P. wnieśli do Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. podanie zatytułowane "Skarga na zawiadomienie z dnia [...] sierpnia 2006 r. doręczone 30 sierpnia 2006 r. o zajęciu świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego". W podaniu kwestionowali wymagalność dochodzonego w przedmiotowym postępowaniu egzekucyjnym obowiązku. Wskazali, iż egzekwowany obowiązek nie istnieje bowiem w ich ocenie uległ on przedawnieniu. Pismem z dnia [...] października 2006 r. Strona wskazała, iż podanie z dnia [...] września 2006 r. stanowi również skargę na czynności egzekucyjne. Ponadto ponownie wskazała, iż egzekwowany obowiązek nie istnieje, uległ przedawnieniu. W takiej sytuacji w ocenie Skarżącego organ egzekucyjny powinien, na podstawie przepisu art. 45 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, odstąpić od czynności egzekucyjnych.

Dyrektor Izby Skarbowej we W. w dniu [...] listopada 2006 r. wydał postanowienie, w którym oddalił wniesioną skargę na czynność egzekucyjną. W uzasadnieniu postanowienia wskazując na dyspozycję przepisu art. 54 § 1 u.o.p.e.a. wskazał, iż okoliczności podnoszone przez Skarżącego co do przedawnienia obowiązku stanowią podstawę do rozpatrzenia ich w trybie umorzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 59 § 1 pkt 2 u.o.p.e.a. Organ egzekucyjny podniósł także, że okoliczności dotyczące istnienia bądź nie istnienia obowiązku nie mogą być badane w postępowaniu wszczętym skargą na czynność egzekucyjną. W postępowaniu wszczętym skargą na czynność egzekucyjną oceniane są natomiast aspekty formalne dokonanej czynności egzekucyjnej w zestawieniu z przepisami ustawy.

W zażaleniu Skarżący wskazał, mi.n., iż obowiązek wygasł z uwagi na jego przedawnienie. Skarżący podniósł także, że zaległość podatkowa z tytułu zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1993 r. uległa przedawnieniu już w 1999 r. z uwagi na upływ okresu 5 lat określonego w art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Podniósł także, że nawet gdyby uznać, iż bieg terminu przedawnienia uległ przerwaniu w dacie doręczenia tytułu wykonawczego w dniu 6 maja 1999 r., to dokonywanie zajęcia świadczenia emerytalnego w 2006 r. było bezskuteczne z uwagi na przedawnienie zaległości. Skarżący w swoim zażaleniu podnosi zarzuty, iż w niniejszej sprawie postępowanie egzekucyjne powinno być umorzone. Skarżący uznał także, iż w świetle przedstawionych zarzutów zaskarżone postanowienie wydano z naruszeniem art. 7 § 1 i § 3 oraz art. 59 § 1 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i w tej sytuacji zasadne jest zwolnienie spod egzekucji zajętego świadczenia przedemerytalnego oraz uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia.

W dniu [...] kwietnia 2007 r. Minister Finansów po dokonaniu analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wydał wymienione na wstępie postanowienie, którym utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] listopada 2006 r. oddalające skargę na czynność egzekucyjną polegająca na zajęciu wierzytelności z tytułu świadczenia przedemerytalnego. Minister Finansów uznał, iż czynności zajęcia świadczenia przedemerytalnego dokonano zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Ponadto wskazał, iż zarzuty dotyczące nieistnienia egzekwowanego obowiązku nie podlegają rozpatrzeniu w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 54 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W skardze Skarżący ponownie podniósł, iż egzekwowany obowiązek dotyczący zaległości podatkowej z tytułu zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym za 1993 r. nie istnieje, uległ przedawnieniu. W związku z czym w jego opinii zajęcie świadczenia przedemerytalnego dokonano bez podstawy prawnej, tj. bez tytułu wykonawczego stanowiącego podstawę wszczęcia i prowadzenia egzekucji. Ponadto zarzucił, iż w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym naruszono przepis art. 45 § 1 u.o.p.e.a. bowiem pomimo nieistnienia egzekwowanego obowiązku nie odstąpiono od czynności egzekucyjnych (zajęcia świadczenia przedemerytalnego).

W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o oddalenie skargi podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje;

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej jako "p.p.s.a."), sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem, z uwzględnieniem stanu prawnego, który miał zastosowanie w chwili orzekania w sprawie. W związku z tym, zgodnie z przepisem art. 145 § 1 pkt 1 ustawy p.p.s.a., aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny, konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia przepisów prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo też do naruszenia przepisów prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania albo stwierdzenia nieważności decyzji.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że poza przypadkiem wymienionym pod literą b), warunkiem sine qua non uchylenia zaskarżonego postanowienia jest stwierdzenie, że naruszenie prawa, którego dopuścił się organ administracji, miało lub mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W przypadku opisanym pod literą c) wymaga się ponadto, aby wpływ ten był istotny. Jedynie w razie stwierdzenia naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a.) możliwe jest uchylenie zaskarżonego aktu administracyjnego niezależnie od tego, czy naruszenie mogło, czy też nie mogło mieć wpływu na wynik sprawy.

Mając na uwadze powyższe normy prawne, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podzielając stanowisko zaprezentowane w rozpoznawanej sprawie przez Ministra Finansów uznał, że zaskarżone postanowienie nie narusza przepisów prawa materialnego, w stopniu dającym podstawę do jego uchylenia, jak również przepisów proceduralnych w stopniu mającym istotny wpływ na wynik niniejszej sprawy. Sąd nie dopatrzył się też w przedmiotowym postępowaniu naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub wystąpienia przesłanek pozwalających na stwierdzenie nieważności zaskarżonego postanowienia.

Na wstępie należy podkreślić, iż przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest zasadność skargi zobowiązanego na czynność egzekucyjną zajęcia świadczenia przedemerytalnego wniesionej na podstawie art. 54 § 1 u.o.p.e.a. Zgodnie z dyspozycją powyższego przepisu zobowiązanemu przysługuje skarga na czynności egzekucyjne lub egzekutora oraz skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego. Przepisy art. 1a pkt 2 u.p.e.a. w związku z art. 54 § 1 u.p.e.a. wskazują, jak rozumieć pojęcie "czynności egzekucyjnych". W świetle tych unormowań są to wszelkie działania podejmowane przez organ egzekucyjny i egzekutora, zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego. Owe działania, jak podkreśla się w doktrynie, to czynności faktyczne (a nie akty prawne). Stosownie do ugruntowanego orzecznictwa sądów oraz piśmiennictwa w skardze na czynności egzekucyjne nie można podnosić okoliczności, które są podstawą do wniesienia innego środka zaskarżenia m.in. zarzutów, czy też wniosku o umorzenia postępowania egzekucyjnego. (por. wyrok NSA z dnia 14 czerwca 1996 r., sygn. akt SA/Kr 206/96, LEX 29274).

W związku z powyższym Sąd podzielił stanowisko organów podatkowych, iż w trybie skargi uregulowanej w art. 54 § 1 u.o.p.e.a. nie mogą być badane okoliczności związane z nieistnieniem obowiązku skutkujące umorzeniem postępowania egzekucyjnego, czy też inne kwestie związane z ustaleniem stanu prawnego przedmiotowego postępowania egzekucyjnego. Sąd nadmienia, iż z akt sprawy wynika, iż złożone w postępowaniu egzekucyjnym przez Skarżącego wnioski: o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego, zwolnienie z egzekucji, a także o umorzenie postępowania egzekucyjnego zostały rozpatrzone przez organ egzekucyjny, który wydał w tych postępowaniach niekorzystne dla Skarżącego prawomocne rozstrzygnięcia. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika także, iż Strona wniosła na ostateczne postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] grudnia 2006 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Sąd administracyjny ze względu na uchybienie przez Skarżącego wymogom związanym z obowiązkiem uiszczenia wpisu sądowego - postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2007 r. Sygn. akt I SA/Wr 255/07 odrzucił skargę Strony.

Wskazać należy, iż Skarżący w złożonej do tutejszego Sądu skardze podniósł, że dochodzony w drodze postępowania egzekucyjnego obowiązek wygasł z uwagi na jego przedawnienie. Skarżący uzasadniał także, że zaległość podatkowa z tytułu zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1993 r. uległa przedawnieniu już w 1999 r. z uwagi na upływ okresu 5 lat określonego w art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Podniósł także, że nawet gdyby uznać, iż bieg terminu przedawnienia uległ przerwaniu w dacie doręczenia tytułu wykonawczego z dnia 6 maja 1999 r., to dokonywanie zajęcia świadczenia emerytalnego w 2006 r. było bezskuteczne z uwagi na przedawnienie zaległości. Skarżący w swoim zażaleniu podnosi zarzuty, iż w niniejszej sprawie postępowanie egzekucyjne powinno być umorzone. Uznał także, iż w świetle przedstawionych zarzutów zaskarżone postanowienie wydano z naruszeniem art. 7 § 1 i § 3 oraz art. 59 § 1 pkt 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i w tej sytuacji zasadne jest zwolnienie spod egzekucji zajętego świadczenia przedemerytalnego oraz uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia.

Biorąc pod uwagę charakter podnoszonych przez Skarżącego zarzutów Sąd przyznał rację organowi nadzoru, iż zarzuty skargi dotyczącej rozstrzygnięcia organu egzekucyjnego w kwestii skargi na dokonaną przez ten organ czynność egzekucyjną były nietrafione. Sąd odnosząc się do podnoszonych przez Skarżącego zarzutów wskazuje, że skarga, o której mowa w przepisie art. 54 u.o.p.e.a. przysługuje jedynie na czynności typu wykonawczego, zmierzające dc zastosowania lub zrealizowania zastosowanego środka egzekucyjnego. W ramach skargi na czynności egzekucyjne można jedynie podnosić zarzuty formalnoprawne, odnoszące się do prawidłowości postępowania organu egzekucyjnego bądź egzekutora przez pryzmat przepisów regulujących sposób i formę dokonywania czynności egzekucyjnych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. W tym postępowaniu, na co Sąd wskazywał na wstępie nie można podnosić zarzutów materialnoprawnych dotyczących nieistnienia egzekwowanego obowiązku. Należy również wskazać, iż w toku prowadzonego postępowania organ egzekucyjny zastosował środek egzekucyjny, do którego upoważniła go ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wskazany środek egzekucyjny wymieniony jest w art. 1a pkt 12 lit. a u.o.p.e.a., tj. egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także renty socjalnej. Podstawę zastosowania przedmiotowego środka egzekucyjnego stanowił tytuł wykonawczy nr [...] z dnia [...] maja 1999 r. wystawiony przez Urząd Skarbowy w L. na dochodzoną należność, którego odpis doręczono Stronie w dniu 28 maja 1999 r. Organ egzekucyjny stosując wyżej wymieniony środek egzekucyjny zastosował tryb postępowania określony w dziale II rozdziale 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zajęcia świadczenia dokonał, zgodnie z art. 79 § 1 i 4 ww. ustawy, poprzez przesłanie do organu rentowego - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. - zawiadomienia z dnia [...] sierpnia 2006 r. o zajęciu wierzytelności pieniężnej Skarżącego z tytułu świadczenia przedemerytalnego do wysokości egzekwowanej należności wraz z odsetkami za zwłokę z tytułu niezapłacenia należności w terminie płatności oraz kosztami egzekucyjnymi. O dokonanym zajęciu wierzytelności ze świadczenia przedemerytalnego powiadomiono Stronę w dniu 30 września 2006 r., przesyłając odpis zawiadomienia o zajęciu skierowanego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do zajęcia wierzytelności ze świadczenia przedemerytalnego wykorzystano druk zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego świadczenie z zaopatrzenia emerytalnego oraz z ubezpieczenia społecznego u dłużnika zajętej wierzytelności będącego organem rentowym, który odpowiada wzorowi ustalonemu dla tego rodzaju druków w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541, z późn. zm.).

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd przyznał rację organowi nadzoru nad postępowaniem egzekucyjnym, iż organ egzekucyjny zastosował środek egzekucyjny zgodnie z procedurą określoną w u.o.p.e.a.

Sąd poza zakresem rozpoznawanej sprawy wskazuje jednakże, iż w jego ocenie w przedmiotowej sprawie organ nadzoru powinien w ramach przysługujących mu kompetencji dokonać kontroli toczącego się postępowania egzekucyjnego w celu dokładnego zbadania podjętych przez organy egzekucyjne rozstrzygnięć, w szczególności postanowień organów egzekucyjnych wydanych w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego ze względu na brak istnienia obowiązku. Sąd nadmienia, iż w kontekście powyższego celowe byłoby przeanalizowanie aktualnego orzecznictwa sądów administracyjnych (w tym orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 kwietnia 2007 r. Sygn. akt II FSK 518/06) dotyczących kwestii biegu pięcioletniego terminu przedawnienia.

Sąd będąc związany zakresem sprawy, w której orzekał uznał, iż zaskarżone postanowienie nie narusza przepisów prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Sąd nie dopatrzył się także naruszenia przepisów postępowania dotyczących ogólnych zasad postępowania administracyjnego w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Z tych też względów Sąd na podstawie art. 151 ustawy p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.