Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kremer (spr.) Sędziowie WSA Halina Jakubiec WSA Janusz Kasprzycki Protokolant Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2010 r. sprawy ze skargi I. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 3 listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] 2009 r. znak [...], II. orzeka, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane, III. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz adwokat M. R. – B. - Kancelaria Adwokacka ul. [...] tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) podwyższoną o podatek od towarów i usług przewidziany dla tego rodzaju czynności.

I. K. wniosła skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 3 listopada 2009r. znak [...], wydaną po rozpatrzeniu jej wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją tut. Kolegium z dnia [...] 2009r. znak [...] orzekającą o stwierdzeniu nieważności decyzji Wójta Gminy z dnia [...] 2008r. znak: [...] orzekającej o rozgraniczeniu działki ewidencyjnej nr 988/1 objętej Kw Nr 27558, położonej w A, stanowiącej własność I. K. od strony działki nr 986/2 objętej Kw Nr 63165 stanowiącej własność S. T. oraz punkt trójmiedzy działek: nr 989/1 stanowiącej własność A. B., H. B., J. B., P. B. objętej Kw Nr 37998, nr 986/2 stanowiącej własność S. T. objętej Kw Nr 63165, i nr 988/1 stanowiącej własność I. K. objętej Kw Nr 27558 .

Wydanie powyższych decyzji poprzedzone zostało następującymi ustaleniami faktycznymi i prawnymi.

Postanowieniem Wójta Gminy z dnia [...] 2007r. , wydanym na wniosek I. i A. K. wszczęte zostało postępowanie rozgraniczeniowe dla wskazanych wyżej działek. Do przeprowadzenia czynności upoważniony został geodeta B. N. Geodeta zawiadomił strony , że w dniu 15 maja 2008r. godz. 9 przeprowadzone zostaną czynności rozgraniczenia gruncie. Zawiadomienia dla I. K. i S. T. zostały doręczone w dniu 17 kwietnia 2008r., dla pozostałych stron w dniu 24 kwietnia 2008r. Pismem z daty 8 maja 2008r. S. T. i T. T. poinformowali geodetę, że 15 maja 2008r. nie mogą uczestniczyć w czynnościach. W związku z powyższym geodeta telefonicznie poinformował ich o zmianie terminu na dzień 20 maja. Z treści protokołu granicznego wynika, że czynności w dniu 15 maja 2008r. zostały wstrzymane, a nowy termin wyznaczono na dzień 20 maja 2008r. W czynnościach w dniu 20 maja 2008r. uczestniczyli I. K. i H. B., S. T. i pozostałe strony nie uczestniczyły. Po sporządzeniu stosownego operatu, Wójt Gminy decyzją z dnia [...] 2008r. [...] orzekł o rozgraniczeniu. Decyzja została doręczona stronom i w dniu 21 października 2008r. stała się ostateczna.

W dniu 23 marca 2009r. do Samorządowego Kolegium wpłynął wniosek S. T. o stwierdzenie nieważności decyzji Wójta Gminy z dnia [...] 2008r. [...] o rozgraniczeniu. Jako podstawę prawną stwierdzenia nieważności decyzji podano art. 156 § 1 pkt 2 kpa. W uzasadnieniu wniosku wskazano, że doszło do naruszenia art. 32 ust.1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, który przewiduje, że wezwania do stawienia się na gruncie doręcza się stronom za zwrotnym poświadczeniem odbioru, nie później jednak niż 7 dni przed wyznaczonym terminem, ponadto w wezwaniu należy poinformować o skutkach niestawiennictwa. Wnioskodawczyni podnosi, że jak wynika z uzasadnienia decyzji Wójta Gminy z dnia [...] 2008r protokół graniczny został podpisany 20 września 2008r. (taka data podana we wniosku, w decyzji jest 20 maja 2008r.) przez H. B. i I. K. Podaje, że nie dostała wezwania zgodnego z art. 32 ust. 1 ustawy, nie wie czy pozostałe osoby uczestniczące w charakterze stron takie wezwania otrzymały. Podaje, że w sprawie stawienia się na gruncie odebrała jedynie telefon, jednakże z uwagi na powyższy przepis taka rozmowa telefoniczna nie może być traktowana jako należyte wezwanie. Podnosi, że wydając decyzję po przeprowadzeniu prac rozgraniczeniowych bez jej udziału naruszono jej prawo do przedstawienia stanowiska i obrony interesów prawnych, a zgodnie z art. 10 kpa organ administracji zobowiązany jest zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] 2009r. znak [...], działając na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i art. 158 § 1 kpa w związku z art.32 ust.1 i art. 33 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tj. Dz.U. z 200r. Nr 98, poz.1071) oraz § 19 Rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości ( Dz.U Nr 45, poz. 453 ) stwierdziło nieważność decyzji Wójta Gminy z dnia [...] 2008r. znak [...]. W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, że w sprawie doszło do naruszenia art. 32 ust. 1 ustawy, a także § 19 powołanego rozporządzenia, który wymaga aby dokumentacja rozgraniczeniowa nieruchomości zawierała dowody doręczenia stronom wezwań do stawienia się na gruncie. Kolegium podkreśla, że telefoniczne zawiadomienie o nowym terminie rozprawy granicznej nie może zostać uznane za dokonane zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Kolegium wskazało również na naruszenie art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy, albowiem na organie ciąży obowiązek dokonania oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości, oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami. W rozpatrywanej sprawie mimo, że dokumentacja nie zawierała wszystkich dowodów doręczeń organ zaopiniował pozytywnie przedłożony przez geodetę operat. Kolegium wskazało również, że organ naruszył zasady określone w art.7, 10, 77, 80, 81 kpa. W konkluzji Kolegium wyjaśniło dodatkowo, że jeżeli strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, to zgodnie z art. 145 § 1 pkt 4 kpa okoliczność ta stanowi podstawę do wznowienia postępowania, a nie stwierdzenia nieważności. Jednak Kolegium uznało, że w niniejszej sprawie, organ rażąco naruszył wskazane przepisy prawa materialnego, które przemawiają za stwierdzeniem nieważności decyzji.

Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy złożyła I. K., wnosząc o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego. W uzasadnieniu wniosku opisała , że przez cały czas trwania tego postępowania wszczętego na jej wniosek w dniu 6 marca 2007r. S. T. aktywnie uczestniczyła w postępowaniu, podała że już w 2007r. były wyznaczane czynności na gruncie o których S. T. była prawidłowo zawiadamiana, lecz w nich świadomie i celowo nie uczestniczyła. O czynnościach na gruncie w dniu 20 maja 2008r. została zawiadomiona telefonicznie , a na taką formę zawiadomienia pozwala art. 55 § 1 kpa. Odwoła się również do zakończonej sprawy cywilnej o sygn. akt [...].

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu wniosku I. K., decyzją z dnia 3 listopada 2009r. znak [...], utrzymało w mocy swoją decyzję z dnia [...] 2009r. znak [....]. W uzasadnieniu decyzji powtórzyło wszystkie argumenty zawarte w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] 2009r., a odnośnie powołanego we wniosku art. 55 § 1 kpa podało, że przepis ten nie może mieć zastosowania w niniejszej sprawie, albowiem art. 32 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne jest przepisem szczególnym.

Skargę na powyższą decyzję złożyła I. K. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji. Decyzji zarzuciła naruszenie prawa materialnego polegające na: wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, bez uprzedniej kontroli ze strony organu, czy zachodzą przesłanki formalno prawne warunkujące jego dopuszczalność, a także na niedokładnym zbadaniu całości materiału akt sprawy dotyczącej decyzji o rozgraniczeniu, a w konsekwencji niewłaściwe przyjęcie daty rozprawy granicznej i zarzucenie naruszenia art.32 ust.1 ustawy i 19 § rozporządzenia. W uzasadnieniu skargi przedstawiła szczegółowo okoliczności faktyczne sprawy.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie, a w uzasadnieniu podtrzymało argumenty zawarte w uzasadnieniu decyzji. Kolegium podkreśliło, że w sprawie zachodziły przesłanki formalno-prawne do wszczęcia postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, albowiem zostało wszczęte na wniosek strony w oparciu o przesłankę z art. 156 § 1 pkt 2 kpa. tj rażącego naruszenia prawa.

S. T. pismem z dnia 5 lutego 2010r. wniosła o oddalenie skargi jako bezzasadnej, wskazując że w sprawie doszło do naruszenia art. 32 ust.1 ustawy, a art. 55 § 1 kpa nie może mieć zastosowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia

30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – p.p.s.a. (Dz. U. nr 153, poz. 1270) sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej a stosownie do przepisu art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie w oparciu o art. 134 § 1 ustawy p.p.s.a Sąd rozstrzyga

w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną. W ramach tak określonej kognicji Sąd bada czy przy wydaniu zaskarżonego aktu administracyjnego nie naruszono przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania.

Skarga w przedmiotowej sprawie jest zasadna.

Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podziela poglądów prawnych Samorządowego Kolegium Odwoławczego zawartych w zaskarżonej decyzji. Pierwsza i zasadnicza kwestia, która wymaga wyjaśniania to, czy w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia art. 32 ust.1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U z 2005r. Nr 240, poz. 2027 z zm.). Brzmienie tego przepisu jest bezsporne, wezwanie do stawienia się na gruncie doręcza się stronom za zwrotnym poświadczeniem odbioru, nie później niż 7 dni przed wyznaczonym terminem, zaś ust. 2 stanowi, że w wezwaniu należy poinformować strony o skutkach niestawiennictwa. Kolegium w rozpoznawanej sprawie ograniczyło się wyłącznie do oceny stanu faktycznego z punktu widzenia treści art. 32 ust. 1 ustawy, pomijając dalszą regulację zawartą w art. 32 ustawy. Mianowicie art. 32 ust. 3 ustawy stanowi, że nieusprawiedliwione niestawiennictwo stron nie wstrzymuje czynności geodety, zaś ust.4 brzmi " W razie usprawiedliwionego niestawiennictwa strony, geodeta wstrzymuje czynności do czasu ustania przeszkody lub wyznaczenia pełnomocnika - nie dłużej jednak niż na okres jednego miesiąca ".

W rozpoznawanej sprawie mamy właśnie do czynienia z instytucją wstrzymania czynności przez geodetę. Jak wynika z dokumentacji operatu czynności rozgraniczeniowe na gruncie wyznaczone zostały na dzień 15 maja 2008r. godz.9. (str. 6 operatu) Wezwania do stawienia się na gruncie tym terminie dla I. K. i S. T. zostały doręczone w dniu 17 kwietnia 2008r. (zwrotne poświadczenie odbioru str. 7 operatu), dla pozostałych stron w dniu 24 kwietnia 2008r. ( zwrotne poświadczenie odbioru str.7 i 8 operatu). Wezwania zawierały informację o skutkach nieusprawiedliwionego niestawiennictwa stron (art. 32 ust. 3), jak również informację iż usprawiedliwione niestawiennictwo stron może być podstawą odłożenia terminu wykonania rozgraniczenia nie dłużej jednak jak na okres jednego miesiąca ( art.32 ust.4 ). Tym samym wezwania do stawienia się na gruncie spełniały wszystkie wymogi o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy, zachowany również został siedmio dniowy termin. Pismem z daty 8 maja 2008r. S. T. i T. T. poinformowali geodetę, że 15 maja 2008r. nie mogą uczestniczyć w czynnościach. W związku z powyższym geodeta telefonicznie poinformował ich o zmianie terminu na dzień 20 maja 2008r.. Z treści protokołu granicznego wynika, że czynności w dniu 15 maja 2008r. zostały wstrzymane, a nowy termin wyznaczono na dzień 20 maja 2008r. W czynnościach w dniu 20 maja 2008r. uczestniczyły I. K. i H. B., S. T. i pozostałe strony nie uczestniczyły. Tym samym problem prawny, który wymaga rozstrzygnięcia to odpowiedź na pytanie, jaki charakter prawny ma wstrzymanie czynności – o jakim mowa w art. 32 ust. 4 ustawy - i czy dla podjęcia czynności w terminie do jednego miesiąca ma zastosowanie art. 32 ust.1. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu wstrzymanie czynności na okres nie dłuższy niż jeden miesiąc oznacza, że ta sama czynność jest następnie kontynuowana w innym terminie. Dlatego też jeżeli w razie usprawiedliwionego niestawiennictwa jednej ze stron geodeta wstrzymuje czynność na okres nie dłuższy niż jeden miesiąc, to dla ustalenia terminu w którym czynność będzie kontynuowana nie ma zastosowania art. 32 ust.1 . Gdyby termin wstrzymania czynności był dłuższy niż jeden miesiąc wówczas ustalenie nowego terminu powinno nastąpić zgodnie z wymogami art.32 ust.1. Taką wykładnię art. 32 ust. 4 ustawy potwierdza Rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości ( Dz.U Nr 45, poz. 453 ) który w § 20 ust.2 stanowi, że protokół graniczny sporządza się według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia. W protokole granicznym w pkt 1 podaje się dzień w którym rozpoczęto (podjęto w nowo wyznaczonym terminie) czynności ustalenia przebiegu granic... , w pkt 7 podaje się że z powodu usprawiedliwionej nieobecności ... wstrzymano czynności ustalenia granic, zaś pkt 8 stanowi " Nowy termin podjęcia czynności ustalania granic wyznaczono na dzień ...o czym strony obecne poinformowano".

Tym samym w przypadku wstrzymania czynności przez geodetę – zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy - do zawiadomienia stron o ustaleniu nowego terminu nie stosuje się art. 32 ust. 1, zawiadomienie może nastąpić w każdej formie w tym również telefonicznej. Wskazane przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze naruszenie § 19 rozporządzenia, który wymaga aby dokumentacja rozgraniczeniowa nieruchomości zawierała dowody doręczenia stronom wezwań do stawienia się na gruncie, a także naruszenie art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy polegające na tym, że organ zaopiniował pozytywnie przedłożony przez geodetę operat mimo, że nie zawierał wszystkich dowodów doręczeń, a także przepisów kpa stają się nieaktualne w kontekście stwierdzenia, że w rozpoznawanej sprawie nie doszło do naruszenia art.32 ust.1 ustawy.

Na marginesie Sąd pragnie zwrócić uwagę, że nie branie przez stronę bez własnej winy udziału w postępowaniu jest przesłanką wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 4 kpa ) nie może tym samym być traktowana jako przesłanka stwierdzenia nieważności decyzji. Jeżeli nawet przepisy przewidują szczególną regulację dotycząca zawiadamiania stron o podejmowanych czynnościach, to naruszenie tych przepisów w wyniku czego strona nie bierze udziału w postępowaniu jest nadal przesłanką wznowieniową .

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, działając na podstawie art.145 § 1 pkt 1 lit a ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z zm.) uwzględnił skargę i uchylił zaskarżoną decyzje oraz poprzedzającą ją decyzję. Zgodnie z art.152 powołanej ustawy orzeczono, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane, o kosztach orzeczono zgodnie z art. 250.