Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący asesor WSA Katarzyna Korycka po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Stowarzyszenia [...] w [...] o wymierzenie Rektorowi Wyższej Szkoły [...] w [...] grzywny postanawia 1. wymierzyć Rektorowi Wyższej Szkoły [...] w [...] grzywnę w wysokości 1200 zł (tysiąc dwieście złotych); 2. zasądzić od Rektora Wyższej Szkoły [...] w [...] na rzecz Stowarzyszenia [...] w [...] kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Pismem z dnia 12 kwietnia 2017 r. Stowarzyszenie [...] w [...], dalej skarżący, na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. z 2016r. poz. 718 ze zm.), dalej p.p.s.a., złożył w tut. Sądzie wniosek o wymierzenie Wyższej Szkole [...] w [...] grzywny za nieprzekazanie sądowi skargi na bezczynność tego organu w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Powyższa sprawa zarejestrowana została w tutejszym Sądzie pod sygnaturą II SO/Bd 9/17.

W uzasadnieniu wniosku podał, że w dniu 13 lipca 2016 r. Stowarzyszenie wysłało skargę na bezczynność Wyższej Szkoły [...] w [...], która nie została przekazana do Sądu.

W odpowiedzi na wniosek, w piśmie z dnia 21 sierpnia 2017 r., organ podkreślił, że adresatem wniosku o wymierzenie grzywny jest Wyższa Szkoła [...] w [...], która nie ma statusu organu, o którym mowa w art. 55 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a tym samym nie ma podstaw normatywnych do orzeczenia wobec tego podmiotu kary grzywny, co czyni rzeczony wniosek bezprzedmiotowym.

Uznając wniosek skarżącego o wymierzenie grzywny za zasadny, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 14 września 2017 r. sygn. akt II SO/Bd 9/17 wymierzył Wyższej Szkole [...] w [...] grzywnę w wysokości 1000 zł oraz zasądził od ww. Szkoły na rzecz skarżącego Stowarzyszenia kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Pismem z dnia 1 października 2018 r. Stowarzyszenie [...] w [...] wystąpiło z ponownym wnioskiem o wymierzenie Rektorowi Wyższej Szkoły [...] w [...] grzywny za nieprzekazanie skargi na bezczynność tegoż organu z dnia 13 lipca 2016 r.

W odpowiedzi na wniosek, w piśmie z dnia 29 października 2018r., organ wyjaśnił, że korespondencja zawierająca skargę na bezczynność ze względu na obowiązującą instrukcję kancelaryjną nie została w ogóle otwarta i została przekazana bezpośrednio do archiwum. Dopiero po wymierzeniu pierwszej grzywny odszukano korespondencję zawierającą skargę na bezczynność, która miała zostać niezwłocznie wysłana do Sądu.

Sądowi z urzędu wiadomym jest, że skarga Stowarzyszenia [...] w [...] na bezczynność Rektora Wyższej Szkoły [...] w [...] została przekazana do Sądu przy piśmie z dnia 29 października 2018 r. i zarejestrowana pod sygnaturą II SAB/Bd 104/18. Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w punkcie pierwszym zobowiązał Rektora Wyższej Szkoły [...] w [...] do rozpatrzenia wniosku Stowarzyszenia [...] w [...] z dnia 7 czerwca 2016 r. w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, w punkcie drugim stwierdził, że podmiot zobowiązany dopuścił się bezczynności, która miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz w punkcie trzecim zasądził od Wyższej Szkoły [...] w [...] na rzecz Stowarzyszenia [...] w [...] kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wniosek o wymierzenie grzywny jest uzasadniony.

Stosownie do treści art. 54 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) – dalej p.p.s.a. organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Z kolei, w myśl art. 55 § 1 p.p.s.a. w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2, sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6, a więc do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.

Wobec powyższego wymierzenie organowi grzywny uzależnione jest od spełnienia dwóch warunków: stwierdzenia uchybienia przez organ trzydziestodniowemu terminowi do przekazania sądowi skargi wraz z aktami i odpowiedzią na skargę, bez względu na jego przyczyny oraz złożenia stosownego wniosku przez stronę. Należy również podkreślić, że dopełnienie obowiązku wynikającego z art. 54 § 2 p.p.s.a. z uchybieniem terminu przez organ nie skutkuje oddaleniem wniosku o wymierzenie organowi grzywny, czy też umorzeniem postępowania sądowoadministracyjnego. W uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r., II GPS 3/09 (ONSAiWSA 2010/1/2) podniesiono bowiem, iż skoro z art. 54 § 2 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wynika obowiązek dochowania określonego terminu, to uchybienie tej powinności mieści się w "niezastosowaniu się do obowiązków", będącym przesłanką wymierzenia grzywny na podstawie art. 55 § 1 tej ustawy. W istocie zatem przedmiot zaskarżenia określony w art. 55 § 1 ustawy obejmuje nie tylko zaniechanie przekazania sądowi skargi wraz z odpowiedzią na skargę i akt sprawy, ale także zwłokę organu w dopełnieniu tej czynności.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, że organ otrzymał skargę w dniu 18 lipca 2016 r. i nie wykonał ustawowego obowiązku przekazania skargi w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania, który biegł od dnia 19 lipca 2016 r. do dnia 1 sierpnia 2016 r. Istotny jest wreszcie fakt, że już raz tutejszy sąd prawomocnym postanowieniem z dnia 14 września 2017 r. sygn. akt II SO/Bd 9/17, doręczonym organowi w dniu 25 września 2017 r., wymierzył Wyższej Szkoły [...] w [...] grzywnę z tego tytułu w wysokości 1000 zł, która nie przyniosła oczekiwanego przez skarżącego rezultatu. Skarga Stowarzyszenia [...] w [...] z dnia 13 lipca 2016 r. została przekazana sądowi dopiero w dniu 29 października 2018 r. (data na kopercie) przy piśmie z dnia 29 października 2018 r. i zarejestrowana w dniu 31 października 2018r. pod sygn. akt II SAB/Bd 104/18.

W orzecznictwie sądów administracyjnych, które tutejszy sąd w pełni aprobuje podkreśla się, że ponowny wniosek o wymierzenie grzywny organowi w trybie art. 55 § 1 p.p.s.a. nie może być uznany za niedopuszczalny w rozumieniu art. 58 § 1 pkt 4 p.p.s.a. w związku z art. 64 § 3 p.p.s.a., tylko dlatego, że grzywna ta została organowi już raz wymierzona, skoro organ nadal nie wywiązuje się z obowiązków określonych w art. 54 § 2 p.p.s.a. Nie zachodzi w takiej sprawie stan tzw. powagi rzeczy osądzonej. Przedmiotem kolejnego wniosku jest dalsza opieszałość organu, która nie stanowiła przedmiotu pierwotnego rozstrzygnięcia w rozumieniu art. 171 p.p.s.a. Chodzi także o fakt, że brak możliwości skutecznego złożenia w takiej sytuacji kolejnego wniosku uniemożliwiałby skarżącemu realizację prawa do sądu, który ma rozpoznać wniesioną skargę w rozsądnym terminie, podczas gdy organ nadal nie przekazuje jej sądowi. Takie działanie utrudniałoby również pracę i działanie sądu, który zostałby pozbawiony instrumentów do realizacji prawa do sądu i rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie. Ponadto treść art. 171 p.p.s.a. wskazuje, że res iudicata to moc prawna prawomocnego orzeczenia co do istoty sprawy, a więc orzeczenia materialnego. Sprawy z wniosku o wymierzenie grzywny nie mają charakteru rozstrzygnięć merytorycznych, a jedynie dotyczą wymierzenia grzywny za nierespektowanie obowiązku i terminu do przekazania sądowi skargi wraz z aktami sprawy. Tym samym tylko przyjęcie dopuszczalności ponownego złożenia wniosku o wymierzenie grzywny czyni realnym prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie dla strony, jak i prawo do sądu. W przeciwnym razie ani skarżący ani sąd nie miałby realnych instrumentów zmuszających do przekazywania skarg kierowanych do sądu. Jeśli zatem pierwsza grzywna nie przynosi skutku, to dalsza zwłoka organu, stanowiąca nowy element faktyczny winna umożliwiać skarżącemu domaganie się ponownie wymierzenia organowi kary, tym razem bardziej dotkliwej finansowo (vide: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2012 r. sygn. akt I OZ 418/12 – dostępny na stronie internetowej pod adresem https://orzeczenia.nsa.gov.pl). Zauważa się także, że wymierzenie organowi grzywny w trybie art. 55 § 1 p.p.s.a. nie ma jedynie na celu dyscyplinowania organu, ale stanowić ma również sankcję za naruszenie podstawowego prawa jednostki do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Sąd może uwzględnić wniosek skarżącego o wymierzenie grzywny, mimo że spełnienie przez organ obowiązku nastąpiło zanim jeszcze skarżący wniósł o wymierzenie kary grzywny i bez względu na okoliczność, że uchybienie terminu spełnienia obowiązków z art. 54 § 2 p.p.s.a. wynosiło zaledwie kilka dni (por. postanowienie WSA w Olsztynie z dnia 17 marca 2009 r. sygn. akt II SO/Ol 33/08 - LEX nr 489774).

Grzywna wymierzana na podstawie art. 55 § 1 p.p.s.a. ma charakter mieszany: dyscyplinujący, represyjny i prewencyjny. Uwzględniając wobec tego rolę jaką ma spełnić rozważana grzywna oraz fakt, że uprzednio wymierzona grzywna nie była wystarczająca dla osiągnięcia jej celu, a organ przekazał skargę z ponad dwuletnim opóźnieniem, sąd uznał, że grzywna w wysokości 1200 zł powinna stanowić dostateczną represję za uchybienie ustawowego terminu do przekazania skargi i zdyscyplinować organ do przestrzegania prawa. Określając wysokość grzywny sąd wziął pod uwagę przede wszystkim fakt, że opóźnienie w przekazaniu skargi było znaczne (ponad dwa lata), przy czym nawet nałożenie pierwszej grzywny postanowieniem z dnia 14 września 2017 r. nie wywarło oczekiwanego, dyscyplinującego wpływu, gdyż dopiero złożenie przez skarżącego kolejnego wniosku o wymierzenie grzywny doprowadziło do przesłania do Sądu przedmiotowej skargi, co miało miejsce po upływie roku od wymierzenia organowi pierwszej grzywny. Uwzględniono także okoliczność, że opóźnienie w przekazaniu skargi do sądu, a co za tym idzie oddalenie w czasie możliwości rozpoznania sprawy przez sąd, ogranicza w istocie stronie skarżącej możliwość realizacji jej konstytucyjnego prawa do sądu.

Wobec powyższego sąd na podstawie art. 55 § 1 w zw. z art. 154 § 6 p.p.s.a. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania sądowego sąd rozstrzygnął w punkcie drugim sentencji postanowienia w trybie art. 200 i art. 205 § 1 w zw. z art. 64 § 3 p.p.s.a.