Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Irena Wesołowska, Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Gorzeń (spr.), Sędzia NSA Elżbieta Rischka, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Beata Jarecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 12 stycznia 2011 r. sprawy ze skargi ,,A" S.A. z siedzibą w G. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 16 lipca 2010 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oddala skargę.

A S.A. z siedzibą dniu 28 kwietnia 2010 r. złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie powstania nieodpłatnego świadczenia w związku z nabyciem służebności przesyłu w drodze zasiedzenia.

Uzasadniając wniosek strona przedstawiła następujący stan faktyczny:

Spółka jest przedsiębiorstwem energetycznym zajmującym się przesyłem

i dystrybucją energii elektrycznej, świadczącym usługi przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej na podstawie umów zawartych z przedsiębiorstwami energetycznymi. Spółka posiada oraz buduje nowe urządzenia elektroenergetyczne, które służą

do doprowadzania i odprowadzania energii elektrycznej. W większości przypadków urządzenia te nie są i nie mogą być zlokalizowane na gruntach stanowiących własność Spółki. W celu realizacji zadań ustanawiana jest służebność przesyłu zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) zwanej dalej Kodeks cywilny, k.c. W przypadku Spółki służebność przesyłu polega na prawie wybudowania na obcym gruncie urządzeń elektroenergetycznych, jak również prawie przejścia, przejazdu i korzystania z gruntu zajmowanego przez urządzenia w celu usunięcia awarii, bieżącej obsługi oraz wykonania prac remontowych, eksploatacyjnych i modernizacyjnych na urządzeniach. Wszystkie te czynności odbywają się w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych i służą umożliwieniu wykonywania prawa własności Spółki.

Ustanowienie służebności przesyłu bez wynagrodzenia następuje w drodze umowy zawartej pomiędzy właścicielem nieruchomości, a Spółką. Forma aktu notarialnego wymagana jest tylko i wyłącznie dla oświadczenia właściciela nieruchomości, który prawo to ustanawia. Jednakże w większości przypadków ustanowienie służebności gruntowej następuje w drodze umowy, w której oświadczenie właściciela nieruchomości oraz oświadczenie Spółki wyrażone jest w formie aktu notarialnego. Ponadto zdarzają się również nabycia służebności przesyłu w drodze zasiedzenia.

Jeżeli Spółka korzysta przez odpowiednio długi okres czasu z urządzeń umieszczonych na określonym gruncie i spełnione zostały w związku z tym przesłanki pozwalające na uznanie, iż w danym przypadku nastąpiło zasiedzenie służebności, sąd stwierdza w wydanym wyroku zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

W związku z powyższym Spółka zadała pytanie, czy powstanie na rzecz Spółki nieodpłatnej służebności przesyłu poprzez jej zasiedzenie (art. 305 4 w zw. z art. 292 k.c.), w celu wybudowania na obcym gruncie urządzeń elektroenergetycznych albo w celu zapewnienia sobie dojścia do już istniejących lub planowanych do wybudowania urządzeń, stanowi przychód Spółki na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.).

Zdaniem Spółki, powstanie służebności przesyłu bez wynagrodzenia poprzez jej zasiedzenie nie stanowi przychodu Spółki.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartości innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "nieodpłatnego świadczenia". Zgodnie

z utrwalonym orzecznictwem termin ten dla potrzeb prawa podatkowego obejmuje

nie tylko świadczenie w znaczeniu cywilnym. W jego zakres wchodzą wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy.

Służebność gruntowa nie jest świadczeniem wynikającym ze zobowiązania cywilnoprawnego, lecz jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo związane z urządzeniami będącymi rzeczami ruchomymi lub zbiorem rzeczy, co oznacza, iż nie może być oddzielnym przedmiotem obrotu.

Korzystanie w oznaczonym zakresie z nieruchomości nie przysparza korzyści majątkowych Spółce, stwarzając jedynie warunki umożliwiające normalne

i niezakłócone wykonywanie działalności opodatkowanej, polegające na dystrybucji energii elektrycznej, a co za tym idzie prawidłowe oraz zgodne z obowiązkami narzuconymi przez ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (t. j. Dz.U. z 2006 r. Nr 89 poz. 625 ze zm.) funkcjonowanie przedsiębiorstwa energetycznego pełniącego funkcję Operatora Systemu Dystrybucyjnego. Zgodnie z przepisami prawa energetycznego Spółka odpowiedzialna jest za ruch sieciowy, czyli sterowanie pracą sieci. Natomiast przez pojęcie "sieć" należy rozumieć połączone i współpracujące ze sobą instalacje służące do przesyłania lub dystrybucji energii, należące do przedsiębiorstwa energetycznego. Z uwagi na specyficzną konstrukcję sieci, która nie może znajdować się wyłącznie na gruntach należących do Spółki, a jednocześnie jest jej własnością istnienie służebności jest naturalną możliwością korzystania z prawa własności do sieci. Na rzecz Spółki ustanawiana jest służebność, jednak nie korzysta ona z nieruchomości innego podmiotu w prowadzonej działalności w taki sposób, że w następstwie tego uzyskiwane są korzyści majątkowe, tj. pojawiają się dodatkowe przysporzenia. Odpłatność nie stanowi essentialia negotii umowy służebności, więc ustanowienia jej bez wynagrodzenia nie można uznać za odstąpienie przez właściciela nieruchomości od żądania opłaty z tego tytułu. Zdaniem strony takie stanowisko potwierdza ugruntowana linia orzecznicza sądów administracyjnych oraz interpretacje indywidualne.

Dyrektor Izby Skarbowej, działający jako organ upoważniony

do wydania interpretacji podatkowej w imieniu Ministra Finansów, w interpretacji indywidualnej z dnia [...] uznał stanowisko Spółki zawarte w przedmiotowym wniosku za nieprawidłowe. Uzasadniając swoje stanowisko organ przytaczając m. in. treść art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazał, że w odniesieniu po przedmiotowej sytuacji to przedsiębiorstwo jest beneficjentem nieodpłatnego ustanowienia służebności przesyłu i korzyści płynących z obciążenia danej nieruchomości daną służebnością na jego rzecz. Ustanowienie tej służebności może być zarówno odpłatne, jak i nieodpłatne - zależne jest to tylko od woli kontrahentów. Pod względem prawnym i gospodarczym jedną z zasadniczych cech służebności jest zatem powszechna możliwość ustanowienia odpowiedniego wynagrodzenia.

Zarówno poglądy doktryny jak i orzecznictwo sądowe opowiadają się

za szerokim rozumieniem pojęcia nieodpłatnego świadczenia. Za takie świadczenie należy uznać wszystkie te zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy. Podstawową cechą nieodpłatnego świadczenia jest taka sytuacja, że otrzymujący przysporzenie, w tym przypadku Spółka, nie będzie zobowiązana do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego, np. obniżki ceny z tytułu świadczonej usługi. Jeżeli zatem zostanie zawarta umowa służebności przesyłu bez wynagrodzenia, po stronie Spółki wystąpi przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, polegający na tym, że Spółka nie będzie zobowiązana płacić za prawo do stosownego korzystania z cudzej nieruchomości. W konsekwencji będzie musiała rozpoznać w związku z taką sytuacją przychód na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Nie zgadzając się z powyższym stanowiskiem A S.A. wezwała Dyrektora Izby Skarbowej do usunięcia naruszenia prawa.

Pismem z dnia 1 września 2010 r., stanowiącym odpowiedź na wezwanie

do usunięcia naruszenia prawa, Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził brak podstaw do zmiany powyższej indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku strona wniosła o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. Zaskarżonej interpretacji zarzucono naruszenie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, poprzez błędne przyjęcie, że nabycie w drodze zasiedzenia ograniczonego prawa rzeczowego w postaci służebności przesyłu umożliwiającej prawidłowe korzystanie z urządzeń energetycznych przez ich właściciela, niezwiązane z poniesieniem wydatków, mieści się w pojęciu nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zarzucono nadto naruszenie art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) poprzez nieodniesienie się do wszystkich podniesionych przez stronę argumentów, w szczególności do argumentacji pochodzącej z interpretacji, które zapadły w podobnych stanach faktycznych i niezmienionym stanie prawnym. Powtarzając argumentację zawartą we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej skarżąca wskazała nadto, że służebność przesyłu ustanowiona na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego jest prawem wyłączonym ze swobodnego obrotu prawnego, nierozerwalnie związanym z własnością urządzeń elektroenergetycznych stanowiących własność określonego przedsiębiorcy. Służebność ustanawiana jest zawsze na oznaczonej co do tożsamości nieruchomości, w określonych warunkach lokalizacyjnych, gospodarczych i społecznych wobec czego niemożliwe jest określenie jej rzeczywistej rynkowej wartości (np. poprzez porównanie jej z ustanowieniem praw rzeczowych innego rodzaju lub ustanowienia służebności gruntowych, ale w innych okolicznościach faktycznych), która to wartość ma zasadnicze znaczenie dla skonkretyzowania przychodu podatkowego, a tym samym dla możliwości stwierdzenia występowania mającego podlegać opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia (art. 12 ust. 5 i nast. ustawy o podatku dochodowym

od osób prawnych). Zasadność powyższego kierunku interpretacji powołanych przepisów przedmiotowej ustawy potwierdzać mogą zdaniem skarżącej tezy prawomocnego wyroku, dotyczącego nieodpłatnych świadczeń na gruncie ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycznych, wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w dniu marca 2010 r. o sygn. akt I SA/Wr 1456/09,

w którym stwierdzono, iż: "przychodem nie są same "nieodpłatne świadczenia", lecz ich wartość".

W związku z tym nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego nie powinno wchodzić w zakres pojęcia "nieodpłatnego świadczenia" rozpoznawanego jako przychód na gruncie ustawy

o podatku dochodowym od osób prawnych.

W sytuacji gdy niemożliwe jest określenie wartości rynkowej "nieodpłatnego świadczenia", np. z uwagi na fakt pozostawania jego przedmiotu poza swobodnym obrotem prawnym, lub brak majątkowego ekwiwalentu świadczenia, nie może występować przychód podatkowy, bowiem nie sposób wskazać na istnienie przysporzenia o konkretnym wymiarze finansowym, który to element jest konieczny

dla stwierdzenia występowania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

W odniesieniu do służebności przesyłu ustanawianych na rzecz Spółki będącej przedsiębiorstwem energetycznym, które to służebności związane

są z własnością urządzeń elektroenergetycznych, nie można mówić o przysporzeniu majątkowym dla Spółki z tego tytułu. Służebność ta nie zwiększa także aktywów Spółki ani nie zmniejsza jej pasywów, służy ona bowiem jedynie umożliwieniu właścicielowi - tj. Spółce niezakłóconego korzystania z urządzeń energetycznych wchodzących w skład przedsiębiorstwa Spółki, której stanowią już jej własność.

W związku z uprawnieniami właścicielskimi Spółki w stosunku do urządzeń elektroenergetycznych zwrócono uwagę na fakt, że w odniesieniu do jednego przedmiotu - nieruchomości gruntowej, na której zlokalizowane są elementy sieci elektroenergetycznej, zbiegają się uprawnienia właścicielskie dwóch podmiotów: właściciela nieruchomości oraz właściciela urządzeń sieci elementów sieci elektroenergetycznej (tj. Spółki).

Skarżąca stwierdziła, że powołane we wniosku korzystne dla podatników interpretacje są konsekwencją jednolitego stanowiska Ministerstwa Finansów

w tym zakresie, które zostało zapoczątkowane pismem z 1998 r.

Dyrektor Izby Skarbowej w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentacje i stanowisko jak w zaskarżonej interpretacji indywidualnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sąd administracyjny w granicach swojej właściwości bada zgodność zaskarżanych orzeczeń z prawem.

Interpretacja przepisów prawa podatkowego jest dokonywana w granicach wniosku strony, opisanego przez stronę stanu faktycznego. Strona skarżąca jednoznacznie wskazała, iż tytułem nabycia służebności przesyłu jest zasiedzenie (art. 305 4 w zw. z art. 292 Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z art. 3054 k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Uchwalona w dniu 30 maja 2008 r. ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw

(Dz. U. Nr 116, poz. 731) wprowadziła obok służebności gruntowych i służebności osobowych, trzeci rodzaj służebności – służebność przesyłu (tak K. Dadańska,

T. Filipiak "Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe", LEX 2009).

Służebność przesyłu bywa również klasyfikowana jako rodzaj służebności gruntowej (por. G. Bieniek "Urządzenia przesyłowe. Problematyka prawna", Warszawa 2008). W świetle powołanego art. 3054 k.c., niezależnie od klasyfikacji systemowej, w ocenie Sądu, rozważania zarówno w odniesieniu do służebności gruntowej, jak i służebności przesyłu muszą prowadzić do analogicznych wniosków.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy brak jest elementu ekwiwalentności świadczeń. Z tej przyczyny treść i istota wykonywania uprawnień wynikających

z uzyskanego nieodpłatnie prawa służebności przesyłu uzasadnia dokonanie oceny

na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

(tak wyrok WSA w Łodzi z dnia 13 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Łd 1014/09, wyrok WSA w Lublinie z 22 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Lu 776/09, wyrok WSA

w Białymstoku z dnia 25 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Bk 550/09, wyrok WSA

w Rzeszowie z dnia 28 stycznia 2010 r., sygn. akt I SA/Rz 928/09, wyrok WSA

w Lublinie z dnia 27 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Lu 18/09).

Okolicznością bezsporną jest, ze Spółka prowadzi działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej dla odbiorców przesyłowych do sieci. Spółka

w związku z prowadzoną działalnością wykorzystuje podziemne oraz napowietrzne linie energetyczne, które stanowią jej własność. Sieci te są posadowione

także na gruntach, które stanowią własność innych podmiotów. Uzyskane ograniczone prawo rzeczowe – służebność przesyłu umożliwia posadowienie urządzenia, bez którego Spółka nie mogłaby prowadzić działalności. Uzyskana służebność gruntowa pozwalająca na wykorzystanie gruntów innych osób bez żadnego wynagrodzenia, pozwala na osiągnięcie wymiernych korzyści ekonomicznych.

W sprawie stanowiącej przedmiot orzekania Sądu, istota rzeczy sprowadza się więc do zagadnienia pojęcia "przychodu" (oraz jego treści) funkcjonującego

na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Poza sporem jest, że w kontekście wskazach wyżej elementów stanu faktycznego sprawy (w tym ich oceny prawnej przedstawionej przez spółkę),

na gruncie których doszło do wydania interpretacji indywidualnej, za punkt wyjścia oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu uznać należy przepis art. 12 ust. 1

pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z przepisu tego wynika,

że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i4 oraz art. 14, są w szczególności i między innymi wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw,

a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń,

z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego

lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego

lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie – określone nim wyłączenia,

co jest istotne, mają enumeratywny charakter.

Jakkolwiek faktem jest, że na gruncie wskazanego przepisu ustawodawca

nie zdefiniował pojęcia "rzeczy", pojęcia "praw" oraz pojęcia "świadczenia" to jednak nie może to prowadzić do wniosku, że pozbawione są one jakiejkolwiek treści normatywnej, względnie, że funkcjonują w jakiejkolwiek normatywnej próżni. W tym względzie bowiem wynik zewnętrznej wykładni systemowej odwołującej się

do przepisów prawa cywilnego uzasadnia twierdzenie, że "rzeczami" są dobra stanowiące materialne części przyrody i na tyle wyodrębnione, że mogą stanowić

w obrocie dobra samoistne, "prawami majątkowymi", prawa majątkowe uwarunkowane interesem ekonomicznym podatnika, którymi mogą być prawa rzeczowe, wierzytelności bądź prawa na dobrach niematerialnych, "świadczeniem", zaś rozpatrywane na tle stosunku zobowiązaniowego, zachowanie się zobowiązanego (dłużnika), czynne, tj. polegające na działaniu, lub bierne polegające na zaniechaniu, tj. powstrzymaniu się od działania.

We wskazanym kontekście za "otrzymane nieodpłatnie rzeczy, prawa

lub świadczenia", można i należy uznać więc wszystkie te zdarzenia prawne

oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami

lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy. Istotą "nieodpłatnego otrzymania" jest więc brak świadczenia wzajemnego, co w konsekwencji wyraża się w zaistnieniu stanu, w którym po stronie przyjmującego (beneficjenta) dochodzi do zwiększenia aktywów, bądź zmniejszenia pasywów.

W związku z powyższym, gdy skonfrontować ze sobą przedstawione

przez skarżącą spółkę elementy stanu faktycznego, w którym doszło do wydania zaskarżonej interpretacji indywidualnej, przywołane elementy konstytuujące istotę instytucji służebności przesyłu oraz pojęcie "otrzymanych nieodpłatnie rzeczy, praw oraz świadczeń", którym ustawodawca operuje na gruncie art. 12 ust. pkt 2 ustawy

o podatku dochodowym od osób prawnych, brak jest jakichkolwiek podstaw,

aby zarzuty skargi uznać za zasadne.

Poza sporem jest bowiem, że uzyskanie przez Spółkę prawa służebności przesyłu bez wynagrodzenia jest zdarzeniem, z którym ustawa wiąże określone

i konkretne skutki podatkowoprawne. Spółka nieodpłatnie bowiem, tj. bez obowiązku wykonania świadczenia wzajemnego – bez wynagrodzenia, które zobowiązana byłaby zapłacić, gdyby wynikało to z woli stron umowy lub orzeczenia sądu,

o ile uprawniony wynagrodzenia tego by się nie zrzekł – zyskuje przysporzenie zwiększając swoje aktywa. Wykonywanie uprawnień wynikających z ustanowionej na jej rzecz nieodpłatnie służebności przesyłu polega między innymi na tym, że właściciel nieruchomości gruntowej jest obowiązany, na podstawie orzeczenia sądu stwierdzającego zasiedzenie, do świadczenia obowiązku udostępnienia nieruchomości gruntowej będącej jego własnością dla celów działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przesyłowego (tj. dla wybudowania przez to przedsiębiorstwo na tejże nieruchomości urządzeń służących do doprowadzania energii elektrycznej, tj. stacji transformatorowych, słupów napowietrznych linii energetycznych, linii energetycznych napowietrznych, linii energetycznych kablowych; zapewnienia sobie przez to przedsiębiorstwo dojścia do istniejących urządzeń i instalacji stanowiących własność spółki, a posadowionych i zainstalowanych na cudzym gruncie, celem naprawy, usunięcia awarii, konserwacji czy remontu – tym samym wzrasta stopień gospodarczej użyteczności przedsiębiorstwa, co jest istotne z punktu widzenia podstawowego profilu jego działalności, którym jest dostawa energii). Skarżąca spółka z tytułu wykonywania na jej rzecz służebności przesyłu, w związku z tym, że służebność ta jest nieodpłatna, nie ponosi żadnych kosztów. Nie płaci bowiem właścicielowi nieruchomości wynagrodzenia, które gdyby było przewidziane umową o ustanowieniu służebności przesyłu, stanowiłoby świadczenie wzajemne, do którego zobowiązana byłaby spółka, w zamian za wykorzystywanie w prowadzonej działalności gospodarczej - na podstawie umowy ustanawiającej służebność przesyłu - cudzej nieruchomości. Z powyższego wynika więc jednoznacznie, że w analizowanym stanie faktycznym, brak jest elementu ekwiwalencji świadczeń, który gdyby wystąpił, nie uzasadniałby analizy zaistniałej sytuacji z perspektywy art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, na gruncie którego ustawodawca operuje pojęciem "otrzymanych nieodpłatnie rzeczy, praw oraz świadczeń". We wskazanym kontekście odnoszącym się do treści i istoty wykonywania uprawnień wynikających z ustanowionego nieodpłatnie prawa służebności przesyłu podkreślić również należy jego realny wymiar. Wyraża się on bowiem w tym, że w konsekwencji wykonywania na rzecz skarżącej spółki nieodpłatnej służebności przesyłu spółka efektywnie i skutecznie wykonuje uprawnienia wynikające z treści tego prawa.. Tym samym faktycznie uzyskuje nieodpłatnie wymierną wartość, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Na gruncie wskazanego przepisu ustawodawca operuje pojęciem "wartości otrzymanych", co uzasadnia twierdzenie, że tym samym odwołuje się on do sfery faktów, która w przedmiotowej sprawie wyraża się, jak wyżej już wskazano, w wykonywaniu nieodpłatnie przez skarżącą spółkę uprawnień wynikających z treści prawa służebności przesyłu.

Podkreślić również należy, że skarżąca spółka uzyskując prawo

do korzystania z gruntu uzyskuje prawo o konkretnej wartości. Niezależnie od formy nieodpłatnej realizacji praw lub innych tego rodzaju świadczeń do wyceny przychodu podatkowego stosuje się wartości rynkowe. Zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość otrzymanych nieodpłatnie praw określa się

na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie prawami tego samego rodzaju

i gatunku, z uwzględnieniem m.in. czasu i miejsca ich uzyskania. Stosownie

zaś do art. 12 ust. 6 pkt 4 tej ustawy wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się

m. in. na podstawie cen rynkowych stosowanych przy udostępnianiu praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca udostępnienia.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania skarżonej interpretacji, ustawodawca za przychód uznaje wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia obejmuje nie tylko świadczenie

w znaczeniu cywilnym, gdyż w jego zakres wchodzą wszystkie zjawiska gospodarcze

i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub też te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar majątkowy czy finansowy. Podnosi się przy tym, że przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów,

z jakich dochód ten został osiągnięty. Z tego też względu, pojęcie "świadczenie"

na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy rozumieć odmiennie od cywilistycznego rozumienia tego pojęcia. Skoro bowiem nie jest ważne źródło przychodów, lecz sam fakt osiągnięcia dochodu, to tym bardziej nie jest ważne, czy osiągnięty dochód był następstwem działania (zaniechania) innej osoby. Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest istotne kto świadczył, ani czy w ogóle działanie innego podmiotu było źródłem przysporzenia majątkowego (zob. uchwały NSA z 18 listopada 2002 r., FPS 9/02, ONSA 2003, nr 2, poz. 47 i z 16 października 2006 r., II FPS 1/06, ONSAiWSA 2006, nr 6, poz. 153; wyrok NSA z 20 listopada 2009 r. II FSK 932/08).

Wykładnia językowa tej regulacji wskazuje, iż podatkowo istotne nie jest cywilistyczne "nieodpłatne świadczenie", lecz podatkowa "wartość nieodpłatnego świadczenia". Pojęcie cywilistycznego "nieodpłatnego świadczenia" jest nieadekwatne dla wykładni podatkowej. Działanie, polegające na przekazywaniu nieodpłatnego świadczenia, nie jest bowiem przedmiotem opodatkowania, lecz działaniem, które prowadzi do zaistnienia przedmiotu opodatkowania (zob. H. Dzwonkowski, Opodatkowanie wartości nieodpłatnych świadczeń, ZNSA za 2008 r. nr 3, s. 41).

W omawianym przypadku podatkowo istotne jest zatem nieekwiwalentne uzyskanie przysporzenia tytułem nieodpłatnego świadczenia. Z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wynika, że Spółka nabywa w drodze zasiedzenia służebności przesyłu. Uzyskuje zatem prawo i nie ponosi w związku z tym żadnych kosztów, albowiem nie jest zobowiązana do uiszczania wynagrodzenia za korzystanie z obciążonej nieruchomości. Również właściciel obciążonej nieruchomości nie zyskuje z tego tytułu korzyści, którą mogłaby być np. bonifikata w opłatach za dostarczanie i wykorzystanie energii elektrycznej. Z tego wynika, że brak jest ekwiwalentności świadczeń. Spółka uzyskuje więc nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, którego wymierną wartość stanowi brak konieczności uiszczania wynagrodzenia na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej przedmiotową służebnością.

Nie zasługują przy tym na uwzględnienie argumenty Spółki dotyczące nierealności określenia wartości praw z tytułu nieodpłatnie ustanowionej służebności przesyłu, przedstawione w kontekście zarzucanego naruszenia art. 12 ust. 5 i art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jak bowiem stanowi przepis art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość tak otrzymanych nieodpłatnie świadczeń określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. Podnoszone w literaturze przedmiotu problemy w zakresie zasad i kryteriów ustalania wynagrodzenia ustanowienie służebności przesyłu, nie mogą wyłączać stosowania obowiązującego przepisu prawa, który w sytuacji wystąpienia nieodpłatnego świadczenia, którego wartość stanowi przychód podatnika, nakazuje sposób ustalenia jego wartości.

W związku z powyższym, za zasadne i trafne uznać należy stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej , działającego w imieniu Ministra Finansów, że skarżąca spółka, jako przedsiębiorstwo przesyłowe, na podstawie nieodpłatnie ustanowionej służebności przesyłu, uzyskuje korzyści (przysporzenie) w wysokości niezapłaconego świadczenia (wynagrodzenia), jakie byłoby należne z tytułu uzyskanego prawa do korzystania z nieruchomości.

W ocenie Sądu nie jest trafny również zarzut naruszenia art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej poprzez nieodniesienie się do argumentacji pochodzącej z interpretacji zapadłych w podobnych stanach faktycznych. Wbrew stanowisku strony skarżącej nie stanowi naruszenia przepisów postępowania odmienne niż dowodzone

przez stronę stanowisko prawne. Minister Finansów prawidłowo konkluduje,

że interpretacje podatkowe mają walor indywidualny. Jedynie marginalnie należy wskazać, że strona powołała interpretacje wydane wcześniej przez organy

inne niż Minister Finansów.

W związku z powyższym, według Sądu brak jest podstaw, aby uznać,

że interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej, wydana

na gruncie przedstawionego we wniosku o jej udzielenie stanu faktycznego, nie jest zgodna z prawem.

W związku z tym, Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270

ze zm.) orzekł, jak w sentencji.