Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Grażyna Nasierowska, Sędziowie Sędzia WSA Marta Waksmundzka-Karasińska, Asesor WSA Hieronim Sęk (spr.), Protokolant Anna Armińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 marca 2008 r. sprawy ze skargi I. B. i J. B. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] października 2007 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia skargi na czynności egzekucyjne oddala skargę

Naczelnik Urzędu Skarbowego w W., działając w ramach tytułu wykonawczego nr [...] z dnia [...] marca 2005 r. obejmującego zaległość w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1999 r., prowadził wobec I. B. i J. B. (dalej w skrócie "zobowiązani" lub "Skarżący") postępowanie egzekucyjne.

Zawiadomieniem z dnia [...] października 2006 r., nr [...], odnoszącym się do tytułów wykonawczych [...] i [...] dokonał zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną zobowiązanych z tytułu zwrotu kosztów egzekucyjnych wraz z odsetkami u dłużnika zajętej wierzytelności, którym był Naczelnik Urzędu Skarbowego w W.

Pismem z dnia 4 listopada 2006 r. zobowiązani złożyli skargę na powyższą czynność egzekucyjną, w której wnieśli także o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] z dnia [...] listopada 2004 r. Wskazali, iż nie podpisywali tytułu wykonawczego nr [...] z dnia [...] marca 2005 r.

Postanowieniem z dnia [...] lutego 2007 r., nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w G. w zakresie realizacji tytułu wykonawczego [...] oddalił skargę jako nieuzasadnioną.

Powołując się na art. 54 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.), dalej w skrócie "u.p.e.a.", wyjaśnił, że skarga w rozumieniu tego przepisu jest środkiem zaskarżenia czynności wykonawczych i w ramach tego środka zaskarżenia można wnosić wyłącznie zarzuty formalnoprawne, odnoszące się do prawidłowości postępowania organu egzekucyjnego, bądź egzekutora, przez pryzmat przepisów regulujących sposób i formę dokonywania czynności egzekucyjnych. W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w G. w sprawie zajęcia nie doszło do naruszenia przepisów prawa. Organ egzekucyjny zastosował jeden ze środków egzekucyjnych, do którego stosowania upoważniły go regulacje ww. ustawy. Wskazany środek egzekucyjny wymieniony jest w art. la pkt 12a u.p.e.a. - egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych. W ramach zastosowanego środka egzekucyjnego zostały wykonane wszystkie czynności wymienione w art. 89 u.p.e.a., tzn. przesłano do dłużnika zobowiązanego zawiadomienie z dnia [...] października 2006 r. o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanych i jednocześnie wezwano dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnej od niego kwoty do wysokości egzekwowanej należności wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi bez zgody organu egzekucyjnego nie uiszczał zobowiązanym, lecz należną kwotę przekazał organowi egzekucyjnemu na pokrycie należności. Odpis powyższego zawiadomienia doręczono zobowiązanym w dniu 23 października 2006 r. informując, iż nie wolno im zajętej kwoty odebrać ani też rozporządzać nią lub ustanowionym dla niej zabezpieczeniem.

W odniesieniu do zarzutów podniesionych w skardze, a nie dotyczących bezpośrednio formalnoprawnej prawidłowości dokonanej czynności egzekucyjnej organ nadzoru wyjaśnił, iż odpis tytułu wykonawczego nr [...] z dnia [...] marca 2005 r. został skutecznie doręczony zobowiązanym w dniu 31 marca 2005 r. W odniesieniu natomiast do wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego nr [...] z dnia [...] listopada 2004 r. stwierdził, iż postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie wyżej wymienionego tytułu wykonawczego do majątku I. B. zostało umorzone postanowieniem organu egzekucyjnego z dnia [...] kwietnia 2005 r., przy czym na podstawie tego tytułu wykonawczego nie dokonano czynności egzekucyjnej zakwestionowanej w skardze z dnia 4 listopada 2006 r.

W zażaleniu z dnia 8 marca 2007 r. na powyższe postanowienie zobowiązani wnieśli o jego uchylenie, a także uchylenie zawiadomienia z dnia [...] października 2006 r. o zajęciu prawa majątkowego oraz zawieszenie postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu zarzucili organowi egzekucyjnemu rażące naruszenie prawa z uwagi na brak skutecznego doręczenia przesyłek poleconych. Wywodzili, iż jednym listem poleconym zostały przesłane dwa pisma, tj. ww. zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej oraz wezwanie dłużnika zajętej wierzytelności, aby zajętą i należną kwotę przekazał organowi egzekucyjnemu. Ponadto, zakwestionowali treść zaskarżonego postanowienia w części dotyczącej podpisania zawiadomienia o zajęciu przez upoważnioną osobę. W tym zakresie stwierdzili, iż nie prowadzą żadnej działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania, w związku z czym nie mogli upoważniać żadnej osoby trzeciej, w tym pracownika do odbioru kierowanej do nich korespondencji. Uznanie zatem, iż miało miejsce doręczenie przesyłki uniemożliwiło stronie postępowania wypowiedzenie się co do trybu i sposobu prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Zobowiązani wskazali także, iż tytuł wykonawczy jest niezgodny z decyzją administracyjną w przedmiocie kwoty należności głównej.

Postanowieniem z dnia [...] października 2007 r. Minister Finansów utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

Podobnie jak ten organ powołał się na art. 54 u.p.e.a. oraz wskazał, że zgodnie z postanowieniami zawartym w art. 7 § 1 u.p.e.a., organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne przewidziane w ustawie. W analizowanej sprawie organ egzekucyjny zastosował jeden ze środków określonych w art. 1a pkt 12 u.p.e.a., tj. egzekucję z innych wierzytelności pieniężnych. Minister Finansów nie stwierdził uchybień formalnoprawnych w dokonanej czynności. W jego ocenie z akt sprawy wynika, iż druk zajęcia prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną odpowiada wzorowi określonemu dla tego rodzaju formularzy w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 137, poz. 1541 z późn. zm. ). Słusznie też zauważył organ pierwszej instancji, że przedmiotowe zawiadomienie z dnia [...] października 2006 r. zostało podpisane przez upoważnionego pracownika organu egzekucyjnego. Powyższe odnosi się jednak do podpisania przez upoważnionego pracownika druku zawiadomienia zgodnie z wymogami wyżej powołanego rozporządzenia, a nie jak to sugerują zobowiązani w treści zażalenia - do potwierdzenia w ich imieniu korespondencji nadesłanej przez organ egzekucyjny. Wskazał również, iż wbrew twierdzeniom zobowiązanych zawiadomienie o zajęciu zostało im skutecznie doręczone w dniu 23 października 2007 r.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego przesłania dwóch pism jednym listem poleconym, Minister Finansów wyjaśnił, iż kwestionowana korespondencja zawierała wyłącznie jeden druk przedmiotowego zawiadomienia o zajęciu. W treści tego pisma zawarta jest zarówno informacja o dokonanym zajęciu określonej wierzytelności pieniężnej, a także wezwanie dłużnika zajętej wierzytelności do przekazania organowi egzekucyjnemu należnej kwoty. Powyższy wymóg wynika z ustalonego przez prawodawcę wzoru tego druku określonego w ww. rozporządzeniu.

W odniesieniu do wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego stwierdził, że kwestia ta nie podlega rozpatrzeniu w postępowaniu wszczętym skargą na czynności egzekucyjne, a wniosek w tym zakresie rozpatrzony został postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z dnia [...] maja 2007 r.

W skardze z dnia 5 grudnia 2007 r. wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Skarżący, reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wnieśli o uchylenie postanowienia Ministra Finansów i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Postanowieniu zarzucili naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez niewyjaśnienie w sposób wyczerpujący wszystkich istotnych okoliczności sprawy, mogących mieć wpływ na treść jej rozstrzygnięcia, co stanowi naruszenie przepisów art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 oraz art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej w skrócie "K.p.a.") w szczególności wobec uznania, iż zawiadomienie z dnia [...] października 2006 r. o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną zostało skutecznie doręczone oraz całkowicie dowolną i niczym nieuzasadnioną odmowę zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Zarzuty motywowano istnieniem – zdaniem pełnomocnika Skarżących – szeregu uchybień w zakresie doręczenia ww. zawiadomienia.

W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

skarga nie zasługiwała na uwzględnienie, a zarzuty w niej zawarte okazały się chybione.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sąd sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (legalności). Ocenie sądu podlega zgodność aktów administracyjnych (w tym przypadku postanowień) zarówno z przepisami prawa materialnego, jak i procesowego. Kontrola sądów administracyjnych ogranicza się więc do zbadania, czy organy administracji w toku załatwiania sprawy nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na jej wynik. Wyjaśnić również należy, że zgodnie z art. 133 § 1 i art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), powoływanej dalej jako "P.p.s.a.", sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy, rozstrzygając w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd nie stwierdził, aby zaskarżone postanowienia Ministra Finansów z dnia [...] października 2007 r. oraz Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia [...] lutego 2007 r. zostały wydane z naruszeniem przepisów prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub z naruszeniem przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie. Nie doszło również do naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub wystąpienia przesłanek pozwalających na stwierdzenie nieważności zaskarżonego postanowienia. Wobec braku naruszeń prawa o takim ciężarze gatunkowym nie było podstaw do wyeliminowania postanowień z obrotu prawnego.

Podkreślić należy, że rozstrzygnięcia poddane kontroli Sądu zapadały w trybie skargi na czynności egzekucyjne, a mianowicie skargi na czynność zajęcia prawa majątkowego. W tym zakresie znajdował zastosowanie art. 54 § 1 u.p.e.a. Zgodnie z nim zobowiązanemu przysługuje skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora. Skarga na czynność egzekucyjną jest instytucją postępowania egzekucyjnego, celem którego jest przymusowe ściągnięcie wymagalnej należności obciążającej zobowiązanego. Służy ona kontroli prawidłowości stosowania w tym postępowaniu środków egzekucyjnych, które zmierzają do bezpośredniego wyegzekwowania należności. Ocenie w ramach skargi na czynność egzekucyjną podlegają więc działania organu egzekucyjnego, który na zlecenie wierzyciela ma obowiązek egzekwować należność wskazaną przez niego w tytule wykonawczym.

W ramach skargi na czynności egzekucyjne można podnosić kwestie formalnoprawne, które odnoszą się do prawidłowego przebiegu postępowania organu egzekucyjnego lub egzekutora w oparciu o przepisy regulujące sposób i formę dokonania tych czynności. Nie jest zatem możliwe podnoszenie zarzutów, które są podstawą do wniesienia innego środka zaskarżenia służącego ochronie praw zobowiązanego. Skarga na czynność egzekucyjną nie może więc dotyczyć przypadków, które mogą być przedmiotem zgłoszenia zarzutów na podstawie art. 33 u.p.e.a. W postępowaniu wszczętym skargą na czynności egzekucyjne ocenie podlegają zatem tylko zastrzeżenia odnoszące się do czynności egzekucyjnych dokonanych przez organ egzekucyjny.

Słusznie zatem organy orzekające poddały ocenie wniesioną skargę w ramach zachowania w szczególności warunków przewidzianych w art. 89 u.p.e.a. Zgodnie z tym artykułem organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności pieniężnej innej, niż określona w art. 72-85 u.p.e.a. przez przesłanie do dłużnika zobowiązanego zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego i jednocześnie wzywa dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnej od niego kwoty do wysokości egzekwowanej należności wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia należności w terminie i kosztami egzekucyjnymi bez zgody organu egzekucyjnego nie uiszczał zobowiązanemu, lecz należna kwotę przekazał organowi egzekucyjnemu na pokrycie należności. Jednocześnie z przesłaniem zawiadomienia organ egzekucyjny zawiadamia zobowiązanego o zajęciu przysługujących mu świadczeń, doręczając mu odpis tytułu wykonawczego, o ile nie został wcześniej doręczony pouczając ponadto zobowiązanego, że nie może odbierać zajętej kwoty ani rozporządzać nią lub ustanowionym dla niej zabezpieczeniem.

Akta sprawy potwierdzają prawidłowość ustaleń, które poczynione zostały przez organy w niniejszej sprawie. Zawiadomienie o zajęciu z dnia [...] października 2006 r. zostało prawidłowo doręczone Skarżącym (potwierdzenie odbioru, karta nr 132 akt administracyjnych), jak również Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w W.

Pełnomocnik Skarżących zarzucił, że organy naruszyły przepisy art. 7 i art. 77 § 1, art. 80 oraz art. 107 § 3 K.p.a. poprzez uznanie, iż zawiadomienie z dnia [...] października 2006 r. o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego wierzytelność pieniężną zostało skutecznie doręczone. Pełnomocnik nie wyjaśnił na czym polegał błąd postępowania prowadzonego przez organy i dlaczego kwestionuje skuteczność doręczenia zawiadomienia Skarżącym. Samo powołanie się pełnomocnika na ogólną zasadę postępowania administracyjnego, bez wskazania, na czym polegało konkretne naruszenie tego przepisu jest niewystarczające dla uznania, słuszności stanowiska pełnomocnika. Powołanie się na art. 77 § 1 K.p.a. bez wskazania braków postępowania dowodowego, uniemożliwia Sądowi konfrontację argumentów pełnomocnika i organów. Zwłaszcza w świetle tego, że w aktach administracyjnych znajduje się zwrotne potwierdzenie odbioru rzeczonego zawiadomienia. Na zwrotnym potwierdzeniu odbioru widnieje podpis I. B. oraz data odbioru przesyłki wpisana przez nią – 23 października 2006 r. (k. 132 akt administracyjnych). Zwrotne potwierdzenie odbioru jest dokumentem urzędowym. Zostało wypełnione w sposób prawidłowy, jest dowodem obiektywnym i bez przedstawienia dowodu przeciwnego organy nie miały podstaw do kwestionowania tego dowodu. W tej sytuacji Sąd nie ma też podstaw do uznania, że organy naruszyły w tym zakresie jakiekolwiek przepisy. Powołanie się przez pełnomocnika na wyrwane z kontekstu uzasadnienia zdanie, z którego w jego ocenie wynika, że organ wyraża sprzeczne informacje w zakresie tego, komu doręczono zawiadomienie z dnia [...] października 2006 r. o zajęciu prawa majątkowego, prowadzi Sąd do wrażenia, iż pełnomocnik podejmuje próbę przekonania organu odwoławczego, a także Sądu, że uzasadnienie w tej części traktuje o czymś innym niż wynika to z jego brzmienia. Organ pierwszej instancji jednoznacznie podał, że zawiadomienie o zajęciu prawa podpisane zostało przez upoważnionego pracownika organu. Z tego zdania pełnomocnik Skarżących usiłuje wysnuć argument i buduje całe uzasadnienie skargi, na tym, iż organ myli podmiot, któremu doręczono to zawiadomienie. W świetle analizy uzasadnienia postanowienia z dnia [...] lutego 2007 r. oraz zawartości akt sprawy, a przypomnieć należy, że akta te stanowią podstawę wydania wyroku (art. 133 § 1 P.p.s.a) argumentacja pełnomocnika jest niezasadna.

Nie można również uznać za słuszny zarzut skargi, iż organy naruszyły zasadę swobodnej oceny dowodów. Sąd uwzględniając materiał zebrany w aktach administracyjnych, który odzwierciedla postępowanie organów, nie ma podstaw do uznania, iż organy naruszyły art. 80 K.p.a.

Również zarzut naruszenia art. 107 K.p.a. jest chybiony. Organy w uzasadnieniach swoich postanowień zawarły wszystkie elementy wymagane przez ten przepis. W sposób wyczerpujący wskazały fakty, które uznały za udowodnione i na których się oparły. Podały prawidłową podstawę prawną rozstrzygnięcia poprzez przytoczenie przepisów prawa oraz ich wyjaśnienie.

Nieporozumieniem w ocenie Sądu jest również zarzut pełnomocnika odnoszący się do odmowy zawieszenia postępowania przez organy. W zaskarżonym postanowieniu z dnia [...] października 2007 r. Minister Finansów w ostatnim akapicie, wprost wskazał, że wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego został rozpatrzony postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. z dnia [...] marca 2007 r. Zatem zarzut ten jest bezpodstawny i nie mógł być uwzględniony, albowiem dotyczy odrębnego postępowania, w którym Skarżącym służą odpowiednie środki odwoławcze.

Biorąc powyższe rozważania pod uwagę, zdaniem Sądu, Minister Finansów oraz Dyrektor Izby Skarbowej w G. prawidłowo dokonali analizy okoliczności podnoszonych przez Skarżących, a postępowanie w zakresie skargi na czynność egzekucyjną prowadziły zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W wydanych postanowieniach w sposób wyczerpujący omówiono stan faktyczny sprawy, a także przepisy prawa, które stanowiły jego podstawę prawną.

W rozpoznanej sprawie ocenie Sądu poddano orzeczenia załatwiające jedno z żądań, a mianowicie żądanie w przedmiocie skargi na czynność egzekucyjną. W tym zakresie Sąd uznał, iż rozstrzygnięcia są prawidłowe.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 151 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.