Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Lorych - Olszanowska Sędziowie WSA Barbara Koś Walentyna Długaszewska (spr.) Protokolant: ref.sąd. Barbara Dropek po rozpoznaniu w dniu 02 lutego 2005r. przy udziale sprawy ze skargi "A" Sp. z o. o. w W. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia [...] lipca 2001r. Nr [...] w przedmiocie klasyfikacji taryfowej; I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Dyrektora Izby Celnej w R. na rzecz skarżącej spółki "A" Sp. z o. o. kwotę 88,-(osiemdziesiąt osiem złotych) złotych tytułem zwrotu koszów postępowania, III. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana /-/ W. Długaszewska /-/ M. Lorych-Olszanowska /-/ B. Koś

Zaskarżoną decyzją Prezes Głównego Urzędu Ceł uchylił decyzję Dyrektora Urzędu Celnego w R. Nr [...] z dnia [...].04.2001r. w części wskazującej jako podstawę prawną rozstrzygnięcia § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1997r. w sprawie ceł na towary przywożone z zagranicy (Dz. U. Nr 158 poz. 1047) i w to miejsce wskazał § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1997r. w sprawie ustanowienia taryfy celnej (Dz. U. Nr 158 poz. 1047), a w pozostałej części utrzymał w mocy tę decyzję.

W uzasadnieniu decyzji wyjaśnił, że Agencja Celna "B" W. SA zgłosiła w Urzędzie Celnym w R., w celu objęcia procedurą dopuszczenia do obrotu nowy pojazd samochodowy marki Renault Kangoo o numerze identyfikacyjnym nadwozia [...] jako produkt kompensacyjny objęty uprzednio procedurą uszlachetniania biernego według dokumentu SAD nr [...] z [...].07.1998r. wpisując w polu 37 kod 4021.

W opisanym dokumencie SAD strona określiła przedmiotowy pojazd jako pojazd samochodowy do transportu towarowego zbudowany na bazie nadwozia samochodu osobowego o ładowności do 1000 kg., deklarując w polu 33 kod PCN 8704 21 91 1.

W wyniku powtórnej kontroli tego zgłoszenia celnego, przeprowadzonej w Urzędzie Celnym w R. stwierdzono, że przedmiotowy samochód został nieprawidłowo zaklasyfikowany do pozycji 8704 taryfy celnej, obejmującej pojazdy samochodowe do transportu towarowego, zamiast do pozycji 8703 obejmującej pojazdy samochodowe przeznaczone zasadniczo do przewozu osób włącznie z samochodami osobowo - towarowymi (kombi).

W ocenie organu celnego, zamontowanie kratki działowej w samochodzie osobowym (oddzielającej przestrzeń pasażerską od bagażowej) w ramach procedury uszlachetniania biernego, nie zmieniło rodzaju tego samochodu.

Posiada on oszklone nadwozie, typowe dla samochodów osobowych wykończenie wnętrza i 5 miejsc siedzących.

W związku z tym, postanowieniem z dnia [...].02.2000r Dyrektor Urzędu Celnego w R. wszczął z urzędu postępowanie w celu ustalenia prawidłowej klasyfikacji samochodu, a następnie decyzją z dnia [...].09.2000r. nr [...] uznał zgłoszenie celne wg dokumentu SAD [...] z 1998r. za nieprawidłowe w zakresie klasyfikacji taryfowej importowanego towaru klasyfikując sporny pojazd do pozycji 8703 (kod PCN 8703 22 19 0) obejmującej pojazdy samochodowe przeznaczone zasadniczo do przewozu osób włącznie z samochodami osobowo - towarowymi (kombi).

Od tej decyzji strona złożyła odwołanie, kwestionując zawarte w niej rozstrzygnięcie i wniosła o uchylenie powyższej decyzji.

Organ II instancji - Prezes Głównego Urzędu Ceł - uchylił opisaną wyżej decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji w celu przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego dotyczącego prawidłowości zamknięcia procedury uszlachetniania biernego oraz sposobu ustalenia wartości celnej.

Decyzją z [...].04.2001r. Dyrektor Urzędu Celnego w R. ponownie uznał zgłoszenie celne za nieprawidłowe w zakresie zastosowanej procedury celnej, opisu towaru, klasyfikacji taryfowej towaru i jego wartości celnej oraz kwoty długu celnego. W decyzji tej przedmiotowy samochód został zaklasyfikowany jako pojazd samochodowy osobowo - towarowy do kodu PCN 8703 22 19 0 . W uzasadnieniu decyzji organ celny wyjaśnił, że w 1998r. "A" Sp. z o.o. otrzymała pozwolenie na korzystanie z procedury uszlachetniania biernego. W ramach tej procedury wywożone były przegrody działowe (kratki) do zamontowania w samochodach marki Renault. Procesem uszlachetniania był montaż kratek, natomiast produktem kompensacyjnym samochód ciężarowy Renault ze ścianką działową, klasyfikowany do pozycji 8704 taryfy celnej.

W związku ze stwierdzeniem, iż przedmiotem przywozu był samochód klasyfikowany do pozycji 8703, a więc inny niż określone w pozwoleniu, Dyrektor Urzędu Celnego w R. uznał, że nie została zakończona procedura uszlachetniania biernego i w omawianej decyzji objął przedmiotowy samochód procedurą dopuszczenia do obrotu. Wartość celną przedmiotowego samochodu ustalił na podstawie art. 23 § 1 kodeksu celnego, a do określenia kwoty długu celnego zastosował stawkę celną 20 %, przewidzianą dla towarów z pozycji 8703 taryfy celnej.

Od tej decyzji Spółka "A" wniosła odwołanie domagając się jej uchylenia z powodu naruszenia przepisów art. 120, 121, 122, 187 Ordynacji podatkowej, art. 13, 65 § 4 pkt 2, 83, 151, 156, 157, 250 kodeksu celnego oraz § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1997r. w sprawie ceł za towary przywożone z zagranicy (Dz.U. Nr 158 poz. 1047).

Prezes Głównego Urzędu Ceł opisaną wyżej zaskarżoną decyzją z [...].07.2001r. Nr [...] uchylił decyzję organu I instancji w części dotyczącej podstawy prawnej i orzekł o zmianie nazwy jednego z aktów prawnych, w pozostałej części utrzymał tę decyzję w mocy.

W uzasadnieniu decyzji Prezes Głównego Urzędu Ceł podkreślił, że zamontowanie przegrody oddzielającej przestrzeń pasażerską od bagażowej w przedmiotowym samochodzie nie zmieniło jego rodzaju na samochód przeznaczony wyłącznie do transportu towarowego.

Możliwość manewrowania położeniem foteli i przegrody, nie stanowi - w ocenie organu odwoławczego - trwałej zabudowy czy przebudowy tylnych części tych samochodów, w sposób opisany w Komentarzu do działu 87, zawartym w Wyjaśnieniach do taryfy celnej, w odniesieniu do pojazdów przeznaczonych wyłącznie do transportu towarowego, zbudowanych na bazie nadwozia samochodów osobowych lub osobowo - towarowych (kombi). Uzyskanie w nich zwiększonej przestrzeni bagażowej poprzez składnie siedzeń, czy też wyjmowanie niektórych z nich, nie przesądza o zmianie kategorii tych pojazdów, gdyż w myśl nomenklatury towarowej taryfy, nadal zachowują one status samochodów osobowo - towarowych.

Organ odwoławczy stwierdził też, że jeśli, któryś z importowanych samochodów nie posiadał tylnych siedzeń, to istniała możliwość ich montażu i zgodnie z regułą 2a Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej, powinien być nadal klasyfikowany do pozycji 8703.

Ponadto organ odwoławczy wyraził pogląd, że nazewnictwo stosowane w różnych obszarach branży motoryzacyjnej, wynikające z ustanowionych w tym zakresie odrębnych regulacji (np. ustawy z 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym Dz.U. Nr 98 poz. 602 ze zm.) może odbiegać od sformułowań użytych w nomenklaturze towarowej taryfy celnej i tym samym nie powinno mieć zastosowania w sprawach dotyczących wymiaru cła. Dla potrzeb celnych podstawą prawną decyzji są wyłącznie przepisy prawa celnego, w tym dla potrzeb klasyfikacji towarowej wiążące są postanowienia dotyczące nomenklatury towarowej taryfy celnej nawet wówczas, gdyby towary (tu: samochody) traktowane były odmiennie w innych przepisach, publikacjach czy opiniach rzeczoznawców.

Dla zilustrowania powyższego zagadnienia organ odwoławczy zwrócił uwagę na fakt, że w ustawie Prawo o ruchu drogowym w art. 2 pkt. 42 postanowiono, iż określenie samochód ciężarowy obejmuje również samochód ciężarowo - osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie 4 do 9 łącznie z kierowcą podczas gdy taryfa celna klasyfikuje samochody osobowo - towarowe w pozycji obejmującej samochody osobowe.

Spółka z o.o. "A" zaskarżyła powyższą decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł do Naczelnego Sądu Administracyjnego domagając się uchylenia tej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Dyrektora Urzędu Celnego w R. Zarzuciła, że wydana ona została z naruszeniem prawa procesowego (art. 121, 122, 123, 187 i 190 Ordynacji podatkowej) oraz z naruszeniem prawa materialnego (art. 13 § 1, 65 § 4 pkt 2, 151, 156 oraz 157 kodeksu celnego i § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 grudnia 1998r. w sprawie ustanowienia Taryfy celnej Dz. U. Nr 158 poz. 1036).

Uzasadniając zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego skarżąca podniosła, że organ I instancji od początku 1998r. przyjmował zgłoszenia celne dotyczące pojazdów marki Renault określające je jako samochody do transportu towarowego zbudowane na bazie nadwozia samochodu osobowego. Rodzaj samochodu ustalono w oparciu o przedstawione dokumenty, w tym m.in. świadectwa homologacji, a także w oparciu o wynik rewizji celnej. Wobec tego, że od momentu przyjęcia zgłoszenia celnego nie zaszły żadne nowe okoliczności ani nie przedstawiono nowych dowodów w stosunku do tych, które istniały w momencie dokonania tego zgłoszenia celnego, w ocenie skarżącej, zaskarżoną decyzją naruszono zasadę wyrażoną w art. 121 Ordynacji podatkowej.

Wynika stąd bowiem, że jedynym powodem weryfikacji zgłoszenia celnego była zmiana interpretacji przepisów, odnoszących się do klasyfikacji importowanych towarów a takie postępowanie narusza zasadę wzbudzania zaufania do organów celnych.

Naruszenia art. 122 Ordynacji podatkowej skarżąca Spółka upatruje w dokonaniu oceny materiału dowodowego przy uwzględnieniu tylko tych okoliczności, które mogłyby wskazywać, że importowany pojazd może służyć do przewozu osób a zignorowaniu tych okoliczności i dowodów które wskazywały, że zasadniczym przeznaczeniem samochodu był przewóz towarów.

Wiąże się z tym zarzut naruszenia art. 187 Ordynacji podatkowej, poprzez rozpatrzenie jedynie części materiału dowodowego i pominięcie przedłożonego przez stronę świadectwa homologacji, wydanego przez Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, na podstawie badań przeprowadzonych przez Instytut Transportu Samochodowego tj. organ upoważniony do przeprowadzenia badań technicznych i oceny stanu pojazdów wprowadzanych do ruchu. W ocenie skarżącej organy celne naruszyły również art. 190 Ordynacji podatkowej poprzez nie powiadomienie tej strony o zamiarze przeprowadzenia dowodu ze świadków oraz dowodu z oględzin pojazdu. Stanowi to o naruszeniu prawa tej strony do czynnego udziału w postępowaniu.

Zarzucając naruszenie prawa materialnego skarżąca zwróciła uwagę na konieczność poprzedzenia klasyfikacji towaru, ustaleniem cech towaru klasyfikowanego.

W rozpoznawanej sprawie istota sporu sprowadza się do stwierdzenia czy importowany samochód służy do transportu towarowego, jak twierdzi skarżąca czy też jest on samochodem "przeznaczonym zasadniczo do przewozu osób" jak uważa organ celny, na podstawie zeznań funkcjonariuszy celnych oraz zdjęć i kserokopii zdjęć pojazdu. Dokonując analizy definicji "samochodu ciężarowego" i "samochodu osobowego" zawartych w art. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym skarżąca podniosła, że definicje te obalają stanowisko organów celnych, w myśl którego obecność pięciu siedzeń sprawia, że mamy do czynienia z samochodem osobowym. Takiego wymogu nie nakładają też przepisy celne, a pozycja 8704 wskazuje jedynie, iż mają to być pojazdy do "transportu towarowego". Brzmienie tej pozycji wskazuje jedynie więc na kryterium przeznaczenia pojazdu.

Skarżąca dysponuje dokumentem urzędowym, potwierdzającym, iż przedmiotem importu był samochód ciężarowy. Dokumentem tym jest świadectwo homologacji wydane przez Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej po przeprowadzeniu stosownych badań przez Instytut Transportu Samochodowego.

Jako ostatni zarzut, skarżąca podniosła brak podstaw do uznania, iż procedura uszlachetniania biernego nie została zakończona. Stwierdziła też, że okoliczność, iż towary wywożone czasowo weszły w skład produktów kompensacyjnych, jest bezsporna.

Wyraziła pogląd, że zmiana klasyfikacji celnej nie może mieć wpływu na rozliczenia z tytułu stosowania procedury celnej, która związana jest z danym towarem, a nie z kodem taryfy celnej.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej w R. wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Uzasadniony okazał się zarzut naruszenia przez organy celne przepisów prawa procesowego w stopniu, który mógł mieć wpływ na wynik sprawy art. 145 § 1 pkt 1 c ustawy z 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz.1270) .

Przepisy zawarte w art. 122 i 187 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 262 Kodeksu celnego zobowiązywały organy celne do podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i nakładały na te organy obowiązek zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że organy celne dysponowały kserokopiami badań homologacyjnych samochodu marki Renault Kangoo , wykonanych przez Instytut Transportu Samochodowego (praca 5517) oraz świadectwami homologacji pojazdu nr 1792 na ten typ samochodu. W protokołach tych zawarto zapis mówiący, iż w samochodach marki Renault Kango przestrzeń ładunkowa jest oddzielona od pozostałego pomieszczenia pasażerskiego na całym poprzecznym przekroju wewnętrznym nadwozia. W części górnej stanowi sztywną przegrodę niepełną obejmującą również, część powierzchni oparć tylnych siedzeń, część dolną stanowią oparcie siedzeń. Przegroda może być umocowana w dwóch położeniach: tylnym przy rozłożonych siedzeniach tylnych, przednim przy złożonych siedzeniach tylnych. Z opisu samochodów, zdaniem organów celnych wynika, że są one przeznaczone zarówno do przewozu osób jak i towarów.

Według taryfy celnej stanowiącej załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1997r. w sprawie ustanowienia Taryfy celnej (Dz. U. Nr 158 poz. 1047) do pozycji 8703 zostały zakwalifikowane pojazdy samochodowe i inne pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, włącznie z samochodami osobowo - towarowymi (kombi). Pozycja 8704 z kolei obejmuje pojazdy samochodowe do transportu towarowego. Wyjaśnienia do Taryfy celnej dotyczące pozycji PCN 8703 wskazują, że określenie "samochody osobowo - bagażowe" oznacza pojazdy przeznaczone do przewozu najwyżej 9 osób (wraz z kierowcą), których wnętrze może być używane bez zmiany konstrukcji do przewozu zarówno osób, jak i towarów. Z powyższego wynika, że taryfa celna klasyfikuje pojazdy samochodowe według ich przeznaczenia. Z jej zapisów i wyjaśnień nie wynika jednak jakie cechy samochodu o podwójnym przeznaczeniu tj. (do przewozu osób i towarów) pozwalają zaklasyfikować je do samochodów "przeznaczonych zasadniczo do przewozu osób" a jakie do "pojazdów samochodowych do transportu towarowego".

Wobec powyższego rzeczą organów celnych było przeprowadzenie dowodu z przedłożonego świadectwa homologacji typu pojazdu Nr 1792 stwierdzającego, że omawiany samochód jest samochodem ciężarowym. Świadectwo homologacji typu pojazdu jest dokumentem urzędowym i stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone.

Z dokumentem urzędowym związane jest zaś domniemanie prawdziwości jego treści. Skoro więc art. 194 § 1 Ordynacji podatkowej ma zastosowanie w postępowaniu celnym to organ celny, będąc związany dokumentem urzędowym, zobowiązany był uznać za udowodnione to, co wynikało z jego treści. Ocena omawianego dokumentu urzędowego i zakwestionowanie jego treści mogło mieć miejsce dopiero po przeprowadzeniu na podstawie art. 194 § 3 Ordynacji podatkowej dowodu przeciwko prawdziwości zawartych w tym dokumencie informacji. Nieuznanie zaś faktu stwierdzonego w dokumencie urzędowym stanowiło naruszenie prawa procesowego (B. Adamiak, w: Ordynacja podatkowa. Komentarz. Wrocław 2004, str. 665 teza 4, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 sierpnia 2004r. sygn. akt GSK 482/04 str. 15).

Z zaskarżonej decyzji nie wynika by organy celne przeprowadziły dowody przeciwne podważające wiarygodność przedłożonego świadectwa homologacji.

Za taki kontrdowód nie może być bowiem uznany dowód z zeznań świadka S.K. - pracownika Urzędu Celnego w R. Zeznania te zawierają jedynie pobieżny opis pojazdów kontrolowanych podczas odprawy celnej. Powyższe uzasadnia zarzut skarżącej, że organy celne opisanym wyżej działaniem naruszyły art. 194 § 1 122 i 187 Ordynacji podatkowej, w zw. z art. 262 Kodeksu celnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Stwierdzenie naruszenia wskazanych wyżej przepisów prawa procesowego, prowadzące w konsekwencji do wadliwych ustaleń faktycznych co do rodzaju (przeznaczenia) importowanego samochodu (osobowy, czy towarowo - ciężarowy) pozwala na uznanie za zasadny zarzutu skargi o naruszeniu prawa materialnego przez błędną klasyfikacje celną.

Klasyfikując przedmiotowy pojazd do pozycji taryfy celnej 8703 22 19 0 bez dostatecznego ustalenia, że jest to samochód zasadniczo przeznaczony do przewozu osób, organy celne niewłaściwie zastosowały ten przepis prawa zawarty w załączniku do cyt. wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1997r.w sprawie ustanowienia Taryfy celnej (Dz. U. Nr 158 poz. 1047).

Opisane wyżej naruszenia przepisów prawa, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, prowadzą do uchylenia zaskarżonej decyzji z mocy art.145 § 1 pkt 1 a i c ustawy z 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 153 poz.1270) w zw. z art. 97 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1271).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy rzeczą organów celnych będzie uwzględnienie zmian stanu prawnego wprowadzonych ustawą z dnia 19 marca 2004 roku - przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne ( Dz.U. Nr 68, poz. 623 ).

O kosztach postanowiono zgodnie z art. 200 cyt. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z art. 97 § 2 cyt. ustawy Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz § 14 ust. 2 pkt.c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. Nr 103, poz. 1349 ze zm. ).

O wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji orzeczono z mocy art. 152 cyt. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

/-/ W. Długaszewska /-/ M. Lorych-Olszanowska /-/ B. Koś