Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Runge- Lissowska (spr.) Sędziowie sędzia NSA Anna Lech sędzia del. WSA Arkadiusz Despot-Mładanowicz Protokolant Urszula Radziuk po rozpoznaniu w dniu 15 września 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A.S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 maja 2008 r. sygn. akt I SA/Wa 1746/07 w sprawie ze skargi A.S. na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] sierpnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 27 maja 2008 r. sygn. akt I SA/Wa 1746/07, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A.S. na decyzję Ministra Budownictwa z dnia [...] sierpnia 2007 r. nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Wojewody Świętokrzyskiego z dnia [...] stycznia 2007 r. nr [...] o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Miasta i Gminy w Chęcinach z dnia [...] czerwca 1983 r. nr [...] o przekazaniu na własność A.owi K.owi działki budowlanej, oznaczonej w ewidencji gruntów miasta Ch. nr [...] o pow. 1743 m2.

W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd wyjaśnił następująco:

Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika z dnia [...] czerwca 1983 r. wystąpiła A.S., wskazując, że decyzja została wydana bez podstawy prawnej, gdyż S. K., właścicielka nieruchomości, a jej matka i babka A. K., nie wskazała go jako nabywcy nieruchomości będącej przedmiotem decyzji, zaś jedyną spadkobierczynią S. K. jest ona. Wojewoda Kielecki decyzją z dnia 1 września 1998 r. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] listopada 1999 r. utrzymał w mocy decyzję Wojewody, zaś Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 25 lipca 2001 r. I SA 461/00 uchylił decyzje organów obu instancji, wskazując, iż organy nie wyjaśniły należycie sprawy. W wyniku tego wyroku, Wojewoda Świętokrzyski decyzją z dnia [...] maja 2002 r. ponownie odmówił stwierdzenia nieważności, stwierdzając, że A. S. na rozprawie administracyjnej wyjaśniła, że wyraziła zgodę aby S. K. wskazała jako nabywcę działki A. K., a decyzja ta została utrzymana w mocy przez Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] czerwca 2002 r., jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił obie decyzje nadzorcze wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2004 r. I SA 1614/02 z tego względu, że w dalszym ciągu nie został wyjaśniony stan sprawy. Po ponownych postępowaniach organów zostały wydane w rezultacie wskazane na wstępie decyzje Wojewody z dnia [...] stycznia 2007 r. i Ministra Budownictwa z dnia [...] sierpnia 2007 r., w których wyjaśniono, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach, jeżeli z podziału nieruchomości objętej uchwałą o ustaleniu terenu budowlanego powstały dwie lub więcej działek, działki te na wniosek dotychczasowego właściciela, złożony w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia uchwały, nadaje się na własność jego rodzicom, pełnoletnim dzieciom lub pełnoletnim wnukom i gdy członkowie rodziny właściciela oświadczą, że godzą się na nadanie działek. Z ustaleń wynika, że Urząd Miasta i Gminy w Chęcinach wystosował do S. K. pismo z 15 stycznia 1980 r., wzywające do dopełnienia formalności związanych z przekazaniem działek i zgłoszenie się z dokumentami potwierdzającymi własność gruntu, a na tym dokumencie widnieje adnotacja "brak wniosku i komu?" Postępowanie dotyczące uzupełnienia akt pozwoliło odnaleźć jedynie nieliczne dokumenty z których wynika, że zawiadomieniem z [...] marca 1980 r. Naczelnik Miasta i Gminy Chęciny poinformował S. K. o wyłożeniu zarządzenia o ustaleniu terenów budownictwa, z pouczeniem co do postępowania i możliwości złożenia wniosku w sprawie przekazania nieruchomości, które to zawiadomienie doręczone zostało [...] kwietnia 1980 r. Pismem z [...] czerwca 1983 r. A. K. został wezwany do stawienia się w Urzędzie celem złożenia oświadczenia dotyczącego nadania działki, a następnie została wydana decyzja o nadaniu dnia [...] czerwca 1983 r. Wobec niekompletności dokumentacji, celem wyjaśnienia okoliczności sprawy, przeprowadzony został dowód z zeznań świadków A. S., W.B., A. K., H.K. i J.L., których zeznania są zbieżne, jedynie A. S. twierdziła, że S. K. nie złożyła wniosku o nadanie działki wnukowi A. K., natomiast A. K. twierdził, że po otrzymaniu wezwania podpisał w Urzędzie w Chęcinach dwa dokumenty dotyczące nadania działki. W tych okolicznościach w postępowaniu nadzorczym uznano, że decyzja z [...] czerwca 1983 r. nie narusza rażąco art. 8 ust. 1 cyt. ww. ustawy. W skardze do Sądu A. S. podnosiła, że A. K. nie pamięta jakie dokumenty podpisywał, jak wynika z jego zeznań, natomiast treść testamentu S. K. z dnia [...] kwietnia 1985 r. wskazuje, że tylko A. S. jest spadkobierczynią, a nadto, że jest wpisana w księdze wieczystej jako właścicielka całego spadkowego gospodarstwa, obejmującego również przedmiotową działkę, zatem decyzja z 1983 r. narusza jej konstytucyjne prawo własności.

Przechodząc do rozważań, Wojewódzki Sąd stwierdził, że na podstawie art. 190 i art. 170 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) jest związany wykładnią dokonaną w sprawie tak przez Naczelny Sąd Administracyjny i Wojewódzki Sąd Administracyjny i dokonując oceny zaskarżonych decyzji uznał skargę za nieuzasadnioną z przyczyn następujących:

Z akt administracyjnych, dotyczących decyzji z 1983 r. wynika, iż S. K. otrzymała pismo z 15 stycznia 1980 r., wzywające do dopełnienia formalności związanych z przydziałem działki i zawiadomienie z [...] marca 1980 r. o wyłożeniu do wglądu zarządzenia o ustaleniu terenów budownictwa, zawierające pouczenie o dwumiesięcznym terminie na złożenie wniosku o przekazanie działki, zaś A. K. został wezwany do złożenia oświadczenia pismem z [...] czerwca 1983 r., z uwagi zaś na niekompletność dokumentów przeprowadzone zostało postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy. Tak udokumentowany stan sprawy pozwala stwierdzić, że zostały spełnione przesłanki z art. 9 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach. Zarzut skarżącej, iż uznaniu, że S. K. wskazała swego wnuka przeczy treść testamentu, nie jest słuszny, bowiem testament został sporządzony [...] kwietnia 1985 r., tj. po dwóch latach od wydania decyzji ([...] czerwca 1983 r.), natomiast co do naruszenia jej konstytucyjnego prawa własności to trudno się z tym zgodzić, bowiem w dacie sporządzania testamentu S. K. nie była właścicielką przedmiotowej działki, nadto gdyby nie nadanie działki A. K. przeszłaby ona na Skarb Państwa. Taki sam skutek wywołałoby stwierdzenie nieważności decyzji z [...] czerwca 1983 r.

Od tego wyroku skargę kasacyjną, sporządzoną przez radcę prawnego, wniosła A. S., domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie i zarzucając, na podstawie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.):

1. Naruszenie prawa materialnego, tj.:

a) art. 9 ustawy z 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1972 r. Nr 27, poz. 192) poprzez błędną interpretację i przyjęcie, że spełnione zostały przesłanki określone tym przepisem wobec braku wniosku nabywcy nieruchomości zawierającego jego zgodę ma nabycie oraz wobec postanowień testamentu dotychczasowego właściciela z kwietnia 1985 r., zawierającego rozporządzenie testamentowe całej nieruchomości zawierającej również przedmiotową działkę.

2. Naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a) art. 141 § 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez pominięcie uchybień organów administracji dotyczących wyjaśnienia sprawy.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreślono, że nie można było uznać, iż przesłanki z art. 9 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. zostały spełnione w zakresie woli S. K. dotyczącej przekazania działki A.K., gdyż przeczy temu treść testamentu z 3 kwietnia 1985 r., który spadkobierczynią co do całości gospodarstwa ustanawiał skarżącą, a przecież S. K., gdyby wcześniej przekazała działkę wnukowi i o tym pamiętała sporządziłaby testament innej treści, nadto A. K. swoje prawo w księdze wieczystej ujawnił dopiero w październiku 1985 r., co również świadczy o tym, że wiedział, iż działkę nabył w sposób nieuprawniony. Niewzięcie tych okoliczności pod uwagę narusza art. 141 § 4 ustawy Prawo o postępowaniu... Skarżąca podniosła też, iż dla stwierdzenie nieważności decyzji bez znaczenia jest to, że przedmiotowa działka stałaby się własnością Skarbu Państwa.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W skardze kasacyjnej postawiono zarzuty naruszenia zarówno prawa materialnego, jak i procesowego, zatem jako pierwszy należy rozważyć ten drugi zarzut.

Naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy skarżąca dopatruje się w tym, że Wojewódzki Sąd naruszył art. 141 § 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej "P.p.s.a.", przez to, że nie odniósł się do okoliczności związanej z wyrażeniem woli przez S. K., co do przekazania działki wnukowi. Uznaniu przez organy, że taka wola została przez nią wyrażona i zaakceptowaniu takiej oceny przez Wojewódzki Sąd przeczy, zdaniem skarżącej, testament S. K.. Jednak z tym zarzutem nie można się zgodzić. Wojewódzki Sąd bowiem odniósł się do tej właśnie okoliczności, wyjaśniając swoje stanowisko, jak nakazuje ww. przepis. To, że skarżąca inaczej ocenia okoliczności sprawy i wyprowadza z nich inne wnioski aniżeli te jakie wyciągnęły organy nadzoru nie stanowi o naruszeniu przez Sąd przepisów postępowania. Odmienność oceny okoliczności sprawy nie jest bowiem naruszeniem przepisów postępowania.

Jak podkreślił Wojewódzki Sąd w sprawie, na mocy art. 190 i art. 170 P.p.s.a., występowało związanie oceną wyrażoną już przez Naczelny Sąd Administracyjny i Wojewódzki Sąd Administracyjny, co do konieczności wyjaśnienia stanu sprawy i pod tym kątem w zaskarżonym wyroku oceniono postępowanie organów. Zgodzić należy się też z Wojewódzkim Sądem, że organy dostatecznie ustaliły stan sprawy i wyjaśniły wątpliwości, stosując środki przewidziane przez Kodeks postępowania administracyjnego jako dowody. Z takiego ustalenia stanu sprawy można było wyciągnąć wniosek, że S. K. wyraziła swoją wolę co do wskazania wnuka jako tego, który ma otrzymać nadanie działki, a treść testamentu, sporządzonego po dwóch latach od wydania decyzji, nie przeczy temu.

Po dokonaniu oceny co do prawidłowości postępowania nadzorczego w kwestii uzupełnienia dowodów co do zaistnienia przesłanek z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1972 r. o terenach budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego oraz o podziale nieruchomości w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 28, poz. 192 ze zm.) i uznaniu przez Wojewódzki Sąd, że takie postępowanie było prawidłowe, Sąd ten miał pełne podstawy do uznania, iż okoliczności wskazane w tym przepisie, od których zależało rozstrzygnięcie zaistniały w sprawie, a tym samym, iż decyzja z dnia [...] czerwca 1983 r. o nadaniu działki A. K. nie zawiera wady, która pozwoliłaby na stwierdzenie jej nieważności. Wobec tego nie można też dopatrzyć się naruszenia przez Sąd prawa materialnego.

Z tych przyczyn nie można było uznać, że skarga kasacyjna posiadała usprawiedliwione podstawy i wobec tego należało ją oddalić na podstawie art. 184 P.p.s.a.