Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Protokolant st. sekr. sąd. Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2012 r. sprawy ze skargi N. S.A. z siedzibą w W. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę

Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt II GSK 1127/11, Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi kasacyjnej "N." S.A. w Z. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2010 r., sygn. akt VI SA/Wa 2122/10, w sprawie ze skargi "N." S.A. w Z. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] sierpnia 2010 r., nr [...], w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy, uchylił zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu przypomniano, że zaskarżonym do Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 8 grudnia 2010 r., sygn. akt VI SA/Wa 2122/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie umorzył postępowanie sądowo-administracyjne w sprawie ze skargi "N." S.A. w Z. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] sierpnia 2010 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy.

Sąd pierwszej instancji relacjonując stan sprawy podał, że "N." S.A. w Z. (dalej "skarżąca spółka") wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] sierpnia 2010 r., nr [...], w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy [...].

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy RP wniósł o jej oddalenie. Z kolei skarżąca spółka w piśmie z dnia [...] listopada 2010 r. cofnęła skargę. Natomiast stosownie do dyspozycji art. 161 § 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270; dalej p.p.s.a.), Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę, a także gdy stało się ono bezprzedmiotowe z innych przyczyn. Uznając, że cofnięcie skargi jest w niniejszej sprawie dopuszczalne, tzn. nie zmierza do obejścia prawa ani nie spowodowałoby utrzymania w mocy aktu dotkniętego wadą nieważności (art. 60 p.p.s.a.), Sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a. o umorzeniu przedmiotowego postępowania sądowo-administracyjnego.

Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia złożyła skarżąca spółka, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do dalszego prowadzenia lub w przypadku uznania, że zachodzą okoliczności określone w art. 183 p.p.s.a. zniesienie postępowania przed Sądem pierwszej instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zaskarżonemu postanowieniu skarżąca spółka zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, w rozumieniu art. 174 pkt 2 p.p.s.a., tj. przepisów art. 161 § 1 pkt 1 w zw. z art. 60 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a., polegające na:

- błędnym przyjęciu, że skarżąca spółka skutecznie cofnęła skargę - art. 161 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

- błędnym uznaniu cofnięcia skargi za dopuszczalne (art. 60 p.p.s.a.) w sytuacji, kiedy cofnięcie skargi spowodowałoby utrzymanie w mocy decyzji dotkniętej ewidentną wadą nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. - decyzja ostateczna została wydana przez osobę nie posiadającą indywidualnego upoważnienia Prezesa Urzędu Patentowego RP, o którym mówi przepis art. 242 ust. 1 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, do ponownego rozpatrzenia sprawy;

2. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, w rozumieniu art. 174 pkt 2 p.p.s.a., tj. przepisu art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przez jego nie zastosowanie w sytuacji, kiedy zaskarżona decyzja ostateczna Urzędu Patentowego RP rażąco narusza prawo jako wydana przez osobę nieuprawnioną (eksperta nie posiadającego stosownego upoważnienia Prezesa Urzędu do rozpatrzenia tej konkretnej sprawy).

Naczelny Sąd Administracyjny przypomniał, że art. 161 § 1 pkt 1 i 3 p.p.s.a. przewiduje obowiązkowe umorzenie postępowania, jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę albo gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe. Z kolei art. 60 p.p.s.a. ustala generalną zasadę o wiążącym sąd oświadczeniu o cofnięciu skargi. Jest to następstwo możliwości rozporządzania przez skarżącego skargą z ograniczeniem, w tym zakresie, ingerencji sądu. Sąd może mianowicie uznać cofnięcie skargi za niedopuszczalne wówczas jedynie, jeżeli zmierza ono do obejścia przepisów lub spowodowałoby utrzymanie w mocy między innymi decyzji dotkniętej wadą nieważności. Jest to regulacja zawierająca wyjątek od zasady związania sądu cofnięciem skargi i wobec tego, podlegająca ścieśniającej wykładni. Przy uwzględnieniu przytoczonych wyżej założeń NSA stwierdził więc, że uznanie przez Sąd cofnięcia skargi za niedopuszczalną wymaga pozytywnego ustalenia istnienia nieważności aktu lub czynności, a zatem także decyzji.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, że w piśmie z dnia [...] listopada 2010 r. skarżąca spółka złożyła oświadczenie o cofnięciu skargi. Jednakże w piśmie tym spółka zawarła alternatywny wniosek - mianowicie w przypadku uznania przez Sąd niedopuszczalności cofnięcia skargi z powodów wskazanych w art. 60 p.p.s.a. wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego RP.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, z treści ww. pisma nie wynika jednoznacznie czy wolą skarżącej spółki było cofnięcie skargi, czy też żądanie stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji. W tym kontekście należy podkreślić, że oświadczenie o cofnięciu skargi jest czynnością jednoznaczną stanowczą. Oznacza to, że musi być sformułowane precyzyjnie i nie może budzić żadnych wątpliwości. Innymi słowy, oświadczenie o cofnięciu skargi powinno być jednoznacznie wyrażające wolę strony skarżącej. Tymczasem treść pisma z dnia [...] listopada 2010 r., w oparciu o które Sąd pierwszej instancji umorzył postępowanie sądowo-administracyjne, jest wewnętrznie sprzeczna. Z jednej strony skarżąca oświadczyła, że cofa złożoną w sprawie skargę, natomiast z drugiej zażądała rozpoznania sprawy poprzez stwierdzenie nieważności zaskarżonej skargą decyzji. Wprawdzie skarżąca spółka w powyższym piśmie alternatywnie postawiła wniosek o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, to w świetle warunków jakim powinno odpowiadać oświadczenie o cofnięciu skargi, budzą wątpliwości rzeczywiste intencje skarżącej. W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny uznał za przedwczesne umorzenie przez Sąd pierwszej instancji postępowania sądowoadministracyjnego.

NSA zalecił, by rozpoznając ponownie sprawę Sąd pierwszej instancji, mając na uwadze powyższe rozważania, przede wszystkim zobowiązał skarżącą spółkę do jednoznacznego sprecyzowania oświadczenia, czy cofa skargę. Natomiast w przypadku potwierdzenia przez skarżącą cofnięcia skargi, Sąd winien zbadać, w świetle argumentacji zawartej w piśmie skarżącej z dnia [...] listopada 2010 r., dopuszczalność cofnięcia skargi w niniejszej sprawie.

Odnosząc się do żądania strony wnoszącej skargę kasacyjną o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego zauważono, że Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 4 lutego 2008 r., sygn. akt I OPS 4/07 (ONSAiWSA 2008, nr 3, poz. 42) wyjaśnił, iż przepisy art. 203 i 204 p.p.s.a. nie mają zastosowania, gdy przedmiotem skargi kasacyjnej jest postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie. Do wspomnianej kategorii należy postanowienie o umorzeniu postępowania.

Zarządzeniem z dnia [...] września 2011 r. WSA w Warszawie wezwał pełnomocnika strony skarżącej do sprecyzowania pisma z dnia [...] listopada 2010 r. poprzez jednoznaczne wskazanie, czy cofa skargę na decyzję Urzędu Patentowego z dnia [...] sierpnia 2010 r., nr [...].

W piśmie z dnia [...] stycznia 2012 r., skierowanym do WSA w Warszawie, pełnomocnik skarżącej przedstawił wnioski skarżącej na rozprawę w dniu 23 stycznia 2012 r.

W piśmie tym, w oparciu o analizę dostarczonych przez organ dodatkowych dokumentów (dosłanych razem z odpowiedzią na skargą kasacyjną), pełnomocnik zmodyfikował wnioski procesowe skarżącego i wniósł o:

1. stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej z dnia [...]-08-2010r oznaczonej symbolami "[...] i [...]";

2. stwierdzenie nieważności decyzji I instancji z dnia [...]-05-2010r oznaczonej symbolami "[...]"

3. stwierdzenie nieważności postanowień z dnia [...]-03-2009r i z dnia [...]-1 l-2009 r. (oba oznaczone symbolami [...]);

4. zasądzenie od organu zwrotu kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw zgodnie z art. 200 p.p.s.a. (uwzględniających również koszty postępowania związane z uwzględnioną przez NSA skargą kasacyjną).

Jako uzasadnienie do powyższych wniosków wskazano stosowne przepisy p.p.s.a., K.p.a. oraz p.w.p.

Ad. 1)

Przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w związku z art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a.(wydaniem decyzji z naruszeniem przepisów o właściwości) w zw. z art. 19 K.p.a. w zw. z art. 268a K.p.a., w zw. z art. 244 ust. 14 p.w.p.

Podpisany pod decyzją ekspert (p. M. S.) w dacie wydania zaskarżonej decyzji nie posiadała umocowania zarówno do wydawania decyzji z upoważnienia piastuna funkcji organu jakim jest Prezes Urzędu Patentowego (art. 268a K.p.a.) jako takich, jak też decyzji wydawanych w II instancji - również brak indywidualnego wyznaczenia przez piastuna funkcji Organu Prezesa Urzędu Patentowego o którym mówi przepis art. 244 ust.14 pwp.

Przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. (wydaniem decyzji z rażącym naruszeniem prawa) w zw. z przepisami art. 245 ust. 1 p.w.p. i art. 138 § 1 pkt 2 K.p.a., w zw. z art.7 K.p.a., przez nie uchylenie wadliwej decyzji I instancji.

Ad. 2)

Przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art.156 § 1 pkt 1 K.p.a. (wydaniem decyzji z naruszeniem przepisów o właściwości) w zw. z art. 19 K.p.a. w zw. z art. 268a K.p.a.

Podpisany pod zaskarżoną decyzją ekspert (p. J. M.) w dacie wydania zaskarżonej decyzji nie posiadała umocowania do wydawania decyzji z upoważnienia piastuna funkcji organu jakim jest Prezes Urzędu Patentowego (art.268a K.p.a. w zw. z art. 259 p.w.p.) .

Przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. (wydaniem decyzji z rażącym naruszeniem prawa) w zw. z przepisami art. 6 i art. 7 k.p.a. poprzez bezprawne zastosowanie procedury art. 42 ust. 1 p.w.p. odnoszącego się do braków formalnych zgłoszenia, zamiast przepisów art. 145 p.w.p., odnoszących się do procedury rozpatrywania merytorycznego zgłoszenia.

Ad. 3)

Przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art.156 § 1 pkt 1 K.p.a. w zw. z art. 126 K.p.a. (wydaniem postanowień z naruszeniem przepisów o właściwości) w zw. z art. 19 K.p.a. w zw. z art. 268a K.p.a.

Podpisany pod zaskarżonymi postanowieniami ekspert (p. J. M.) w dacie wydania zaskarżonych postanowień nie posiadała umocowania do wydawania orzeczeń z upoważnienia piastuna funkcji organu jakim jest Prezes Urzędu Patentowego (art.268a K.p.a. w zw. z art. 259 p.w.p.).

Przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. w zw. z art. 126 K.p.a. (wydaniem postanowień z rażącym naruszeniem prawa) w zw. z przepisami art.6 i art.7 K.p.a. poprzez bezprawne zastosowanie procedury art. 42 ust. 1 p.w.p. odnoszącego się do braków formalnych zgłoszenia, zamiast przepisów art. 145 p.w.p., odnoszących się do procedury rozpatrywania merytorycznego zgłoszenia.

Na zakończenie skarżąca Spółka skonstatowała, że przepisy p.w.p. sytuujące Urząd Patentowy RP jako centralny organ administracji rządowej (art. 259 p.w.p.), zobowiązują go do stosowania przepisów K.p.a. wprost, z wyjątkiem postępowania zgłoszeniowego i postępowania spornego, gdzie p.w.p. ma status szczegółowy (nadrzędny), a K.p.a. stosuje się zgodnie z przepisami art. 252 p.w.p. i art. 256 p.w.p., w sprawach nieuregulowanych w ustawie odpowiednio.

W świetle powyższego skarżąca uznała jako oczywiste i rażące naruszenia prawa, tj.:

- ignorowanie przepisu o właściwości (art. 19 K.p.a.) poprzez orzekanie przez ekspertów nie posiadających upoważnienia piastuna funkcji organu jakim jest prezes Urzędu Patentowego wydanego zgodnie z art. 268a K.p.a.;

- ignorowanie przepisu art. 6 K.p.a. poprzez nieprzestrzeganie ustawowych procedur rozdzielających postępowanie wstępne (braki formalne zgłoszenia) od postępowania merytorycznego;

- ignorowanie przepisu art. 7 K.p.a., który nakazuje wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy;

- ignorowanie przepisów art. 107 i art. 138 K.p.a., których normy ustalają cechy formalne orzeczeń.

W tym stanie rzeczy, ponieważ sąd administracyjny zgodnie z przepisem art. 1 p.p.s.a., nie rozstrzyga sporów pomiędzy stronami, a sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, wszystkie wskazane powyżej orzeczenia Urzędu Patentowego powinny zostać wyeliminowane z obiegu prawnego, ponieważ posiadają status co najwyżej dokumentów wewnętrznych (projektów orzeczeń).

Na rozprawie w dniu 23 stycznia 2012 r. pełnomocnik skarżącej spółki – rz. pat. A. K. poparł skargę i jednoznacznie wskazał, iż jej nie cofa. Jednocześnie, z powodów wskazanych w w/w piśmie z dnia [...] stycznia 2012 r., wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji.

Pełnomocnik organu (p. M. S.) wniósł o oddalenie skargi stwierdzając, że na podstawie szeregu pełnomocnictw posiada właściwe pełnomocnictwo do podpisywania decyzji UP.

Pełnomocnik skarżącej wskazał, iż piastunem funkcji Prezesa Urzędu Patentowego jest Prezes, a nie Wiceprezes, zatem upoważnienie udzielone M. S. przez zastępcę Prezesa A. P. jest nieskuteczne. Jest to, według pełnomocnika, dokument wewnętrzny. W ocenie pełnomocnika, udzielone przez Prezesa UP upoważnienie dla M. C. z dnia [...] lipca 2004 r. do wyznaczania w imieniu Prezesa UP ekspertów lub asesorów (art. 244 ust. 1 (4) p.w.p.) jest również dokumentem wewnętrznym. W tym stanie rzeczy wyznaczenie w dniu [...] sierpnia 2010 r. przez M. C. eksperta w osobie M. S. było nieskuteczne.

Gdy idzie o zarzuty merytoryczne zaskarżonej decyzji, pełnomocnik skarżącej spółki podtrzymał stanowisko zawarte w skardze z dnia 24 września 2004 r. Podniósł, że organ wadliwie uznał, iż "licencjonowanie własności przemysłowej klasyfikuje się w klasie 45 podczas, gdy - zdaniem skarżącej- właściwa jest klasa 35". W tym miejscu pełnomocnik skarżącej podkreślił, że w jego pismach ww. wymieniony termin "licencjonowanie własności przemysłowej" w ogóle nie występuje.

Z kolei pełnomocnik organu podniósł, iż w klasie 35 nie występuje usługa polegająca na udzielaniu licencji. Podkreślił, że w piśmie skarżącej, które wpłynęło do Urzędu Patentowego w dniu [...] maja 2009 r., strona użyła sformułowania "zarządzanie w zakresie udzielania licencji na towary i usługi na rzecz osób trzecich", a ponieważ licencjonowanie znajduje się w klasie 45, wątpliwości Urzędu wzbudził ten zapis. Tym bardziej, że wskazane przez skarżącą symbole KOO36, Z0018 dotyczą koncesjonowania.

Pełnomocnik skarżącej stwierdził, iż formułując swoją opinię powołał się na edycję klasyfikacji IX strona 265 -269.

Jednocześnie pełnomocnik organu przyznał, że pod numerem Z0018 znajduje się licencjonowanie. Nawet gdyby w postępowaniu administracyjnym ustalono numer Z0018, to i tak byłoby zbyt ogólne i wnioskodawca zostałby wezwany do sprecyzowania usługi. Podniósł w związku z tym, iż postanowienie z dnia [...] listopada 2009 r. zawiera wezwanie dla strony o wskazanie konkretnych usług. Na to postanowienie skarżący nie udzielił odpowiedzi.

Pełnomocnik skarżącej wskazał, iż udzielił odpowiedzi, która wpłynęła do Urzędu Patentowego 8 marca 2010 r.

Pełnomocnik skarżącej twierdzi, że nieprawdą jest jakoby usługi wymienione w klasie 35 miały charakter ogólny, wymagający doprecyzowania, albowiem wszystkie terminy ogólne w klasyfikacji oznaczone są gwiazdką i tylko tak oznaczone terminy wymagają doprecyzowania.

Pełnomocnik organu wniósł o udzielenie 14-dniowego terminu do złożenia pisemnego stanowiska organu, w którym odniesie się szczegółowo do merytorycznych zarzutów skarżącego, w szczególności do klasyfikacji, a także złoży potwierdzone za zgodność z oryginałem kserokopię odpowiednich stron Klasyfikacji nicejskiej IX edycji.

Natomiast pełnomocnik skarżącej wniósł o zobowiązanie pełnomocnika organu do przedstawienia pełnomocnictwa eksperta J. M. do orzekania w niniejszej sprawie administracyjnej.

Sąd uwzględnił powyższe wnioski.

W związku z zobowiązaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia [...] stycznia 2012 r. do złożenia wyjaśnień w spawie skargi na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] sierpnia 2010 r., nr [...], wydaną w wyniku ponownego rozpatrzenia w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie znaku towarowego słownego [...], zgłoszonego pod numerem [...], Urząd Patentowy RP przesłał:

1. wyjaśnienie dotyczące stosowania Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług;

2. dokumenty potwierdzające, iż p. J. M. posiada uprawnienia do orzekania w sprawach udzielania praw ochronnych na znaki towarowe, tj.:

a. upoważnienie z dnia [...] października 2004 r., podpisane przez Prezesa Urzędu Patentowego RP;

b. zaświadczenie z dnia [...] października 2004 r., podpisane przez Prezesa Urzędu Patentowego RP;

c. akt powołania na stanowisko eksperta z dnia [...] listopada 2006 r., podpisane przez Prezesa Urzędu Patentowego RP.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Stosownie do art. 185 § 2 p.p.s.a. w razie przekazania przez Naczelny Sąd Administracyjny sprawy do ponownego rozpoznania sąd rozpoznaje sprawę w innym składzie.

Zgodnie z art. 190 powołanej ustawy Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Zgodnie z Komentarzami (por. J. P. Tarno oraz T. Wosia) wojewódzki sąd administracyjny może odstąpić od zawartej w orzeczeniu NSA wykładni prawa, jeżeli: a) stan faktyczny sprawy ustalony w wyniku ponownego jej rozpoznania uległ tak zasadniczej zmianie, że do nowo ustalonego stanu faktycznego nie mają zastosowania przepisy wyjaśnione przez NSA; b) po wydaniu orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego zmieni się stan prawny.

W rozpatrywanej sprawie żadna z wymienionych sytuacji nie miała miejsca, a więc nie ulega wątpliwości, że Sąd I instancji jest związany wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Wyraźne i jednoznaczne stwierdzenie skarżącej Spółki, że nie cofa skargi i domaga się rozpatrzenia sprawy, żądając stwierdzenia nieważności wydanych w sprawie wszystkich aktów Urzędu Patentowego RP (decyzji UP z dnia [...] sierpnia 2010 r. oraz poprzedzającej ją decyzji z dnia [...] maja 2010 r., a także postanowień UP z dnia [...] marca 2009 r. i z dnia 25 listopada 2009 r.) wymaga zajęcia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny stanowiska w sprawie.

W ocenie Sądu, w rozpatrywanej sprawie brak przesłanek do stwierdzenia nieważności w/w aktów Urzędu Patentowego RP – i to zarówno ze względów procesowych, uregulowanych w p.w.p., jak i względów podmiotowych, określonych, według strony skarżącej, w art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a.(wydanie decyzji bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa).

Przesłanki pierwszego rodzaju wynikają wprost z powołanych w podstawie prawnej zaskarżonych postanowień UP przepisów art. 42 ust. 1 w zw. z art. 148 p.w.p.

Zgodnie z art. 42 ust. 1 p.w.p., po dokonaniu zgłoszenia wynalazku, zgodnie z art. 31 ust. 3-5, Urząd Patentowy w toku jego rozpatrywania wydaje, z zastrzeżeniem ust. 2, postanowienia wzywające zgłaszającego, pod rygorem umorzenia postępowania, do uzupełnienia zgłoszenia lub usunięcia, w wyznaczonym terminie, wskazanych braków i istotnych usterek. Na mocy art. 148 p.w.p. przepis ten stosuje się odpowiednio przy rozpatrywaniu zgłoszeń znaków towarowych.

Zaskarżone postanowienia Urzędu Patentowego wzywały skarżącego - pod rygorem umorzenia postępowania – do usunięcia wskazanych usterek w wykazie towarów i usług w zgłoszeniu za numerem [...] znaku nttonline, a także wyjaśnienia w klasie 35 sformułowania "zaopatrzenie w produkty i usługi dla innych podmiotów gospodarczych", a także "zarządzanie w zakresie udzielania licencji na towary i usługi na rzecz osób trzecich" – przez wskazanie konkretnych usług przez zgłaszającego, zgodnego z wykazem według IX edycji Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług dla celów rejestracji znaków.

Jak wskazał w swoich wyjaśnieniach Urząd, Międzynarodowa Klasyfikacja Towarów i Usług do celów rejestracji znaków towarowych, zwana Klasyfikacją Nicejska, jest aktem międzynarodowym, który został zatwierdzony na Międzynarodowej konferencji w Nicei w 195 7r. Kraje uczestniczące w Porozumieniu Nicejskim są przygotowane do rejestracji znaków towarowych według tej klasyfikacji.

Międzynarodowa Klasyfikacja Towarów i Usług jest oparta na klasyfikacji opracowanej w 1935 r. przez Międzynarodowe Biuro Ochrony Własności Przemysłowej, z którego następnie powstała Międzynarodowa Organizacja OMPI. W ramach Porozumienia nicejskiego ustalono, że Komitet Ekspertów powołany przez kraje w nim uczestniczące, będzie decydować o wszystkich zmianach w klasyfikacji, zwłaszcza tych dotyczących przeniesienia towaru lub usługi z jednej klasy do drugiej, uaktualniania listy alfabetycznej oraz redagowania uwag wyjaśniających. Obecnie, od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje 10 edycja klasyfikacji. Część pierwsza klasyfikacji zawiera wykaz klas towarów i usług wraz z uwagami wyjaśniającymi oraz listę towarów i usług w porządku alfabetycznym. Część druga sporządzona została zgodnie z porządkiem klasowym.

Przy stosowaniu Klasyfikacji nicejskiej konieczne jest by zapoznać się ze wskazówkami dla jej użytkowników, które to wskazówki stanowią integralną część Klasyfikacji.

Za najbardziej istotny należy uznać zapis, iż towary i usługi występujące w wykazie klas mają charakter ogólny, bowiem odnoszą się do całej dziedziny, do której te towary lub usługi należą. Aby poprawnie zaklasyfikować każdy towar lub usługę należy szczegółowo przeanalizować zarówno listę alfabetyczną towarów i usług, jak i uwagi wyjaśniające zamieszczone w opisach poszczególnych klas wykazu klas. Jeżeli określonego towaru nie można zaklasyfikować według powyższych wskazówek, należy zastosować kryteria klasyfikowania zamieszczone w uwagach ogólnych.

Zgodnie z nimi w przypadku towarów stosuje się następujące zasady klasyfikacji:

- jeżeli określonego towaru nie można zaklasyfikować według wykazu klas lub alfabetycznej listy towarów, to przy klasyfikowaniu tego towaru należy wziąć po uwagę następujące kryteria:

(a) produkty finalne zaklasyfikowane są, w zasadzie zgodnie z ich funkcją lub przeznaczeniem.

i. Jeśli brakuje takiego kryterium w wykazie klas, produkty finalne klasyfikowane są analogicznie do innych dających się porównać produktów finalnych figurujących na alfabetycznej liście towarów

ii. Jeżeli jednak nie można odnieść się do żadnego z właściwych kryteriów, należy zastosować inne, zastępcze kryteria, takie jak np. z jakiego surowca (materiału) towary zostały wytworzone, lub jaki jest sposób ich działania;

(b) produkty finalne, będące przedmiotami wielofunkcyjnymi (np. radio wyposażone w zegar), mogą być zaklasyfikowane we wszystkich klasach, które odpowiadają każdej z ich funkcji lub przeznaczeniu.

Jeżeli jednak takich kryteriów brak w wykazie klas, wówczas mają zastosowanie inne kryteria przedstawione w punkcie (a);

(c) surowce nie przetworzone, w stanie surowym lub półprodukty zaklasyfikowane są, w zasadzie, według rodzaju materiału;

(d) towary, będące częścią innego produktu, zaklasyfikowane są, w zasadzie, w tej samej klasie co ten produkt, jednak tylko wówczas, gdy ten rodzaj towarów nie może być użyty do innych celów. We wszystkich innych przypadkach ma zastosowanie kryterium podane w punkcie (a);

(e) jeżeli towary, będące produktami finalnymi lub nie, zaklasyfikowane według rodzaju surowca, wytworzone są z różnych surowców, to takie towary zaklasyfikowane są, w zasadzie, według rodzaju tego surowca, którego udział jest największy;

(f) opakowania przystosowane do produktów, do przechowywania których zostały specjalnie przeznaczone, zaklasyfikowane są, w zasadzie, w tej samej klasie co te produkty.

Natomiast w odniesieniu do usług zasady klasyfikowania zostały określone w następujący sposób:

- Jeżeli określonej usługi nie można zaklasyfikować według wykazu klas lub alfabetycznej listy usług, to przy klasyfikowaniu tej usługi należy wziąć pod uwagę następujące kryteria:

(a) usługi zaklasyfikowane są, w zasadzie, zgodnie z branżą, której dotyczą, wymienioną w opisie zawartości klasy oraz zgodnie z uwagami wyjaśniającymi, zawartymi w tym opisie lub dodatkowo przez analogię do innych podobnych usług figurujących na alfabetycznej liście usług;

(b) usługi związane z wynajmem, wypożyczaniem są klasyfikowane, w zasadzie, w tych samych klasach co usługi świadczone za pomocą wypożyczanych przedmiotów (np. wypożyczanie telefonu klasa 38);

(c) usługi dotyczące porad, informacji lub konsultacji są klasyfikowane, w zasadzie, w tej samej klasie, w której znajduje się obiekt konsultacji, np. konsultacje w dziedzinie transportu (klasa 39), konsultacje w dziedzinie zarządzania sprawami handlu (klasa 35), konsultacje w dziedzinie finansów (klasa36), konsultacje w dziedzinie kosmetyki (klasa 44). Udzielanie porad, informacji lub konsultacje poprzez media elektroniczne (np. telefonicznie lub za pomocą komputera) nie wpływa na klasyfikację tych usług.

Przechodząc do analizy listy towarów i usług, która została sporządzona w porządku alfabetycznym należy zauważyć, iż składa się ona z pięciu kolumn:

- Kolumna pierwsza zawiera numer klasy, w której mieści się określony towar lub usługa.

- Kolumna druga zawiera kolejny numer serii polskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku polskim.

- Kolumna trzecia zawiera nazwę towaru lub usługi w języku polskim.

- Kolumna czwarta zawiera odpowiedni numer serii angielskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku angielskim.

- Kolumna piąta zawiera odpowiedni numer serii francuskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku francuskim.

Natomiast lista towarów i usług w porządku klasowym składa się z czterech kolumn:

- kolumna pierwsza zawiera kolejny numer serii polskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku polskim;

- kolumna druga zawiera nazwę towaru lub usługi w języku polskim;

- kolumna trzecia zawiera odpowiedni numer serii angielskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku angielskim;

- kolumna czwarta zawiera odpowiedni numer serii francuskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku francuskim.

Warto szczególnie zwrócić uwagę na zapis stanowiący, że jeżeli przy haśle w języku polskim, oznaczonym jednym numerem serii polskiej, znajduje się dwa lub więcej różnych numerów serii angielskiej, to znaczy, że hasło to ma dwa lub więcej odpowiedników w języku angielskim, i analogicznie jeżeli przy haśle w języku polskim, oznaczonym jednym numerem serii polskiej, znajduje się dwa lub więcej różnych numerów serii francuskiej, to znaczy, że hasło to ma dwa lub więcej odpowiedników w języku francuskim.

transportu (klasa 39), konsultacje w dziedzinie zarządzania sprawami handlu (klasa 35), konsultacje w dziedzinie finansów (klasa36), konsultacje w dziedzinie kosmetyki (klasa 44). Udzielanie porad, informacji lub konsultacje poprzez media elektroniczne (np. telefonicznie lub za pomocą komputera) nie wpływa na klasyfikację tych usług.

Przechodząc do analizy listy towarów i usług, która została sporządzona w porządku alfabetycznym należy zauważyć, iż składa się ona z pięciu kolumn:

- Kolumna pierwsza zawiera numer klasy, w której mieści się określony towar lub usługa.

- Kolumna druga zawiera kolejny numer serii polskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku polskim.

- Kolumna trzecia zawiera nazwę towaru lub usługi w języku polskim.

- Kolumna czwarta zawiera odpowiedni numer serii angielskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku angielskim.

- Kolumna piąta zawiera odpowiedni numer serii francuskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku francuskim.

Natomiast lista towarów i usług w porządku klasowym składa się z czterech kolumn

- Kolumna pierwsza zawiera kolejny numer serii polskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku polskim.

- Kolumna druga zawiera nazwę towaru lub usługi w języku polskim.

- Kolumna trzecia zawiera odpowiedni numer serii angielskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku angielskim.

- Kolumna czwarta zawiera odpowiedni numer serii francuskiej określonego towaru lub usługi, wynikający z posortowania nazw towarów i usług w porządku alfabetycznym w języku francuskim.

Warto szczególnie zwrócić uwagę na zapis stanowiący, że jeżeli przy haśle w języku polskim, oznaczonym jednym numerem serii polskiej, znajduje się dwa lub więcej różnych numerów serii angielskiej, to znaczy, że hasło to ma dwa lub więcej odpowiedników w języku angielskim, i analogicznie jeżeli przy haśle w języku polskim, oznaczonym jednym numerem serii polskiej, znajduje się dwa lub więcej różnych numerów serii francuskiej, to znaczy, że hasło to ma dwa lub więcej odpowiedników w języku francuskim.

Kolejny zapis stanowi, że jeżeli na liście alfabetycznej towarów i usług znajduje się nazwa oznaczona gwiazdką to znaczy, że nazwa ta ma charakter ogólny i że szczególny towar lub usługa mogą znaleźć się w innej klasie zgodnie ze szczegółową nazwą towaru lub usługi.

Kolejne punkty odnoszą się do interpretacji haseł, w których zastosowano nawiasy. W przypadku, gdy w haśle występuje nawias kwadratowy, to zamieszczona w nim treść stanowi dodatkową informację, precyzującą to hasło.

Np. hasło: "sondy [chirurgia]", występujące w klasie nr 10, określa sondy stosowane w chirurgii.

W przypadku natomiast, gdy w haśle występuje nawias okrągły, to pełną nazwą towaru lub usługi jest tekst zawarty w tym nawiasie, przy czym jeżeli w nawiasie znajduje się myślnik, to w jego miejsce należy wstawić nazwę wywoławczą, użytą jako pomoc do odszukania nazwy określonego towaru lub określonej usługi.

Np. hasło: "szkło (maszyny do obróbki -)", występujące w klasie nr 7, należy odczytać: "maszyny do obróbki szkła".

Jednak najistotniejszy wydaje się zapis - zalecenie, aby dla określenia towaru lub usługi używać szczegółowego tekstu występującego na liście alfabetycznej, a nie nazw ogólnych. A sam fakt, że określony towar lub usługa znajdują się na alfabetycznej liście, nie przesądza decyzji poszczególnych narodowych urzędów własności przemysłowej o możliwości zarejestrowania znaku tego towaru lub usługi.

Przepis art. 141 p.w.p. stanowi, iż zgłaszający wskazując w zgłoszeniu znaku towarowego towary, dla których znak jest przeznaczony, powinien używać polskiej terminologii technicznej oraz określeń jednoznacznych, a wykaz towarów przedstawić w formie uporządkowanej. Ma to istotne znaczenie w kolejnych etapach postępowania, gdy prawidłowo sformułowany i czytelny wykaz towarów i usług umożliwia właściwą ocenę zarówno zdolności odróżniającej, jak i ewentualnego podobieństwa towarów i usług w przypadku oznaczeń identycznych lub podobnych. Dlatego też istotny jest zapis umieszczony we wskazówkach dla użytkowników Klasyfikacji nicejskiej, by w miarę możliwości stosować, szczegółowe nazwy towarów i usług. Klasyfikacja nicejska jest klasyfikacją, która ma określoną objętość i oczywiste jest, że nie jest możliwe umieszczenie w niej wszystkich towarów i usług. Najwyraźniej widać to w przypadku usługi z klasy 35 polegającej na prowadzeniu punktów sprzedaży z określonymi towarami. Wskazanie wszystkich tych towarów w klasyfikacji prowadziłoby de facto do powtórzenia tej części klasyfikacji odnoszącej się do towarów.

W przedmiotowej sprawie dotyczącej znaku towarowego słownego NTTonLine, zgłoszonego pod numerem [...], Urzędowi wątpliwy wydał się m. in. zapis "zarządzanie w zakresie udzielania licencji na towary i usługi na rzecz osób trzecich", które w przedmiotowym zgłoszeniu znalazło się w klasie 35 i jest pojęciem bardzo ogólnym, odnoszącym się do wszystkich towarów i usług. Tymczasem, zgodnie z zasadami Międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług "licencjonowanie własności przemysłowej" oraz "licencjonowanie programów komputerowych" klasyfikuje się w klasie 45. Dlatego też Urząd poprosił o doprecyzowanie pierwotnego pojęcia - tak aby wykluczyć wszelkie wątpliwości co do zakresu ochrony znaku NTTonLine. Ogólne powołanie się na wszystkie towary i usługi mogło bowiem rodzić niebezpieczeństwo zawierania się w sobie ogólnych pojęć z różnych klas.

Za podobny przykład, w którym występujące w klasyfikacji pojęcie może budzić wątpliwości co do zakresu ochrony, może posłużyć usługa z klasy 39 - organizowanie wycieczek. Pod tym pojęciem może bowiem kryć się zarówno organizowanie transportu i zwiedzanie turystyczne klasyfikowane rzeczywiście w klasie 39, ale również usługi z klasy 43 polegające na rezerwacji miejsc na pobyt czasowy, czy usługi domów turystycznych.

Do faktu, jak ważne jest wskazanie konkretnych towarów przy opisywaniu usług odniósł się Trybunał Unii Europejskiej w wyroku z dn. 7 lipca 2005 r., sygn. C-418/02, stwierdzając, iż konieczne jest wskazanie towarów lub typów towarów, których dotyczą te usługi. Trybunał orzekł ponadto, iż takie szczegóły nie ograniczają zakresu ochrony, a ułatwiają stosowanie innych przepisów dyrektywy.

Warto również przypomnieć, iż sformułowania zawarte w wykazie muszą być jednoznaczne nie tylko dla samego zgłaszającego, ale także dla osób trzecich, które czy to mogą złożyć sprzeciw do udzielonego prawa, czy też po prostu zgłaszając lub stosując znak towarowy pragną uniknąć kolizji z podobnym znakiem z wcześniejszym pierwszeństwem.

Dla Sądu przedstawione wyjaśnienia są przekonywujące i uzasadniają żądanie Urzędu Patentowego RP skierowane do zgłaszającego (za numerem [...]) znak towarowy słowny [...]. Wobec nie wskazania w wyznaczonym terminie branży, której dotyczą wskazane przez stronę skarżącą usługi, Urząd zasadnie umorzył postępowanie w sprawie decyzją z dnia [...] maja 2010 r., utrzymaną następnie w mocy decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r.

Odnosząc się do zarzutów podmiotowych, związanych z wydaniem zaskarżonej decyzji przez osobę nieuprawnioną (eksperta nie posiadającego stosownego upoważnienia Prezesa Urzędu do rozpatrzenia tej konkretnej sprawy) Sąd przypomina, że odpowiadając na ten zarzut Urząd Patentowy nadesłał przy piśmie z dnia 8 kwietnia 2011 r. następujące dokumenty:

- rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Patentowemu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 140, poz. 1483); w § 4 i 5powyższego aktu stwierdza się, co następuje:

"§ 4.1. Podział zadań między Prezesa Urzędu Patentowego i zastępców Prezesa Urzędu Patentowego określa Prezes Urzędu Patentowego.

2. Zakres zadań z podziałem na ekspertów, urzędników służby cywilnej oraz tryb pracy komórek organizacyjnych określa regulamin organizacyjny nadany przez Prezesa Urzędu Patentowego.

§ 5. Prezes Urzędu Patentowego może upoważnić dyrektora generalnego oraz osoby, o których mowa w § 2 ust. 1, a także w § 3 ust. 3 do podejmowania decyzji w jego imieniu w określonych sprawach."

- wydane dnia [...] października 2004 r., na podstawie art. 244 ust. 14 p.w.p. upoważnienie dla p. M. C., Dyrektora Departamentu Badań Znaków Towarowych w Urzędzie Patentowym RP, "...do wyznaczania (...) ekspertów lub asesorów do ponownego rozpatrywania spraw i zasadności otrzymywanych skarg, o których mowa a art. 244 ust. 1 i 3 oraz art. 249 ustawy w zakresie dotyczącym orzeczeń wydawanych przez kierowany przez Panią departament (...), podpisane przez Prezesa Urzędu Patentowego RP;

- akt powołania z dniem [...] lutego 2008 r. p. M. S. p. na stanowisko eksperta, wraz z upoważnieniem z tym dniem do orzekania w sprawach udzielania praw ochronnych na znaki towarowe i praw z rejestracji oznaczeń geograficznych, podpisane przez Dyrektora Departamentu Badań Znaków Towarowych w Urzędzie Patentowym RP;

- wyznaczenie z upoważnienia Prezesa Urzędu Patentowego RP, na podstawie art. 244 ust. 14 – z dniem [...] sierpnia 2010 r. – p. M. S. do rozpatrzenia wniosków w sprawach [...] ([...]) oraz [...] ([...]), podpisane przez Dyrektora Departamentu Badań Znaków Towarowych w Urzędzie Patentowym RP, p. M. C.;

- upoważnienie eksperta, p. M. S., do udzielenia odpowiedzi na skargę oraz do reprezentowania Urzędu Patentowego RP przed sądami administracyjnymi w sprawie ze skargi (...) na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] sierpnia 2010 r., utrzymującą w mocy decyzję o umorzeniu postępowania na znak towarowy słowny "[...]"[...], podpisane przez Zastępcę Dyrektora Departamentu Badań Znaków Towarowych w Urzędzie Patentowym RP;

- wydane w dniu [...] kwietnia 2011 r. potwierdzenie przez Prezesa Urzędu Patentowego RP upoważnienia eksperta p. M. S., do udzielenia odpowiedzi na skargę oraz do reprezentowania Urzędu Patentowego RP przed sądami administracyjnymi w sprawie ze skargi (...) na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] sierpnia 2010 r., utrzymującą w mocy decyzję o umorzeniu postępowania na znak towarowy słowny "[...]"[...]; jednocześnie na podstawie art. 31 § 2 p.p.s.a Prezes Urzędu Patentowego RP potwierdził wszystkie czynności dokonane w przedmiotowej sprawie przez w/w eksperta.

Z powołanych dokumentów wynika, że Prezes Urzędu Patentowego RP ma prawo upoważnić określone osoby do nie tylko do podejmowania decyzji w jego imieniu w określonych sprawach, lecz również do wyznaczania ekspertów lub asesorów do działania w określonych sprawach, o których mowa w art. 244 ust. 1 – 3 p.w.p. Oznacza to m.in., że poprzez kolejne upoważnienia można upoważnić eksperta do dokonania czynności, o których mowa w art. 244 ust. 14 p.w p., tzn. do ponownego rozpatrzenia sprawy.

Nie jest zatem zasadny zarzut, że wydanie zaskarżonej decyzji zostało dokonane przez osobę nieuprawnioną w momencie wydawania decyzji (eksperta nie posiadającego stosownego upoważnienia Prezesa Urzędu do rozpatrzenia tej konkretnej sprawy). Tym samym niezasadny jest, w ocenie Sądu, zarzut naruszenia zaskarżoną decyzją – z powodów wyżej wymienionych – art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a., w stopniu mającym spowodować stwierdzenie nieważności przedmiotowej decyzji.

W związku z powyższym Sąd nie dopatrzył się również w rozpatrywanej sprawie zarzucanego przez stronę skarżącą naruszenia przepisów postępowania, a w szczególności art. 19, art. 6, art. 7, art. 107 § 3 oraz art. 138, a także art. 268a K.p.a., w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Ponadto oceniając zaskarżoną decyzję Sąd nie stwierdził żadnych innych uchybień, których istnienie powinien uwzględnić z urzędu.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270) orzekł jak w sentencji wyroku.