Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : sędzia NSA Maria Myślińska po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2007 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia K. Ś. [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2007 r., sygn. akt V SA/Wa 702/06 w zakresie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi K. Ś. [...] na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Warszawie z dnia [...] lutego 2006 r., Nr [...] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe oraz określenia kwoty podatku od towarów i usług postanawia: oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 15 maja 2007 r., sygn. akt V SA/Wa 702/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał skarżącej K. Ś., prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą [...], prawo pomocy w zakresie częściowym przez zwolnienie od wpisu od skargi ponad kwotę 500 zł, a w pozostałym zakresie odmówił przyznania prawa pomocy.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że wniosek skarżącej został rozpoznany w oparciu o wytyczne zawarte w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2007 r., sygn. akt I GZ 28/07, uchylającym wcześniejsze postanowienie Sądu I instancji z dnia 5 lutego 2007 r. i przekazującym wniosek o przyznanie prawa pomocy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Kierując się wytycznymi sądu odwoławczego, Sąd ustalił, że w sprawie ze skarg K. Ś toczą się obecnie 33 postępowania w Wydziale V WSA w Warszawie i łączna kwota wpisów od skarg, do których uiszczenia skarżąca została zobowiązana, wynosi 14.500 zł (w 29 postępowaniach zostało skarżącej przyznane prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od wpisu od skargi ponad kwotę 500 zł; w 1 ze spraw skarżąca opłaciła wpis, 3 wnioski o przyznanie prawa pomocy nie zostały jeszcze rozpoznane).

Oceniając ponownie sytuację materialną skarżącej, przy jednoczesnym uwzględnieniu liczby spraw przez nią prowadzonych, Sąd uznał, iż nie uzasadnia ona całkowitego zwolnienia z kosztów sądowych, natomiast jest podstawą przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od wpisu od skargi ponad kwotę 500 zł.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że ogólny stan majątkowy skarżącej (dom o pow. 300 m-, działka rolna, lokal użytkowy, samochód osobowy o wartości początkowej ponad 100.000 zł), comiesięczne dochody rodziny (dochody w wysokości 3998 zł), a także posiadane oszczędności (saldo na rachunku bankowym męża na dzień 30 października 2006 r. - w kwocie ponad 4000 zł; saldo na prywatnym rachunku skarżącej prowadzonym przez PKO BP za okres 1 maja 2006 r. do 31 lipca 2006 r. - w kwocie blisko 4000 zł) nie pozwalają w sposób uzasadniony przyjąć, że skarżąca należy do osób o ograniczonych środkach, dla których poniesienie kosztów sądowych w postaci wpisu od skargi w wysokości 500 zł spowodowałby uszczerbek koniecznego utrzymania.

Sąd podał, że z rachunków bankowych skarżącej i jej męża wynika, iż środki na nich zgromadzone (kwoty od ponad 8000 zł do ponad 9000 zł w zależności od okresu) można było przeznaczyć na pokrycie kosztów postępowania sądowego, ponieważ nie były one pożytkowane na bieżące i konieczne wydatki. Analiza przedstawionych przez skarżącą okoliczności oraz dokumentów finansowych uzasadniała zatem stwierdzenie, że skarżąca wiedząc o toczących się postępowaniach sądowych była w stanie dokonać oszczędności, które po zsumowaniu kwot zgromadzonych na rachunkach bankowych jej i męża pozwalają na uiszczenie wpisów od skarg w ewentualnej wysokości 16.000 zł.

Sąd zauważył, że skarżąca, mimo wielokrotnych wezwań, nie przedstawiła w sposób rzetelny i wiarygodny sytuacji materialnej swojej i rodziny oraz nie przedstawiła rzeczywistej wysokości dochodów swoich i męża, albowiem deklarowane wydatki nie znajdują pokrycia w ujawnionych przez skarżącą wspólnych dochodach.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez przyznanie na podstawie art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: "p.p.s.a." prawa pomocy obejmującego całkowite zwolnienie od kosztów sądowych lub o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie. Skarżąca podała, że Sąd błędnie rozważył jej sytuację finansową, bowiem zsumowane koszty ze wszystkich postępowań sądowych toczących się z jej skarg stanowią kwotę, jej zdaniem, niemożliwą do uiszczenia. Skarżąca zauważyła również, że nieprzyznanie jej prawa pomocy w zakresie całkowitego zwolnienia od wpisu doprowadzi do sytuacji, w której nie zostanie dokonana ocena legalności zaskarżonych decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 246 § 1 p.p.s.a. osobie fizycznej przyznaje się, na jej wniosek, prawo pomocy w zakresie całkowitym, jeżeli wykaże ona, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym, jeżeli wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Sąd rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy ma obowiązek wyczerpująco odnieść się do przytoczonych w nim okoliczności i uzasadnić z jakich powodów żądanie wnioskującego o przyznanie prawa pomocy zasługuje bądź nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w niniejszej sprawie Sąd I instancji dokonał pełnej i dokładnej analizy wskazanych przez skarżącą okoliczności, a wydając zaskarżone postanowienie nie dopuścił się naruszenia art. 246 § 1 p.p.s.a.

Zgodnie ze wskazaniem zawartym w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2007 r., Sąd I instancji oceniając ponownie wniosek K.Ś. o przyznanie prawa pomocy uwzględnił wszystkie toczące się z jej udziałem sprawy sądowe, a zatem prawidłowo rozważył sytuację finansową składającej wniosek w kontekście całkowitych kosztów, jakie zobowiązana jest ona ponieść na poczet prowadzonych postępowań.

Ocenie Sądu, iż skarżąca jest w stanie pokryć w każdej z prowadzonych spraw wpis w kwocie 500 zł w ramach przyznanego jej już prawa pomocy w zakresie częściowym, nie można postawić zarzutu dowolności, albowiem jest ona oparta na szczegółowym rozważeniu zsumowanej kwoty wymaganych wpisów (16.000 zł) w stosunku do możliwości finansowych skarżącej opartych na uzyskiwanych dochodach stałych oraz posiadanych oszczędnościach.

Nie ma podstaw do kwestionowania trafnych ustaleń Sądu I instancji dotyczących sytuacji materialnej skarżącej. Położono tu trafnie akcent na fakt zgromadzenia wolnych środków na rachunkach bankowych skarżącej oraz jej męża, których wielkość (wraz z comiesięcznie deklarowanymi dochodami) pozwala na uiszczenie wpisów od skarg w wymaganej wysokości. Analiza zebranych w sprawie dokumentów finansowych (wyciągi z rachunków bankowych ilustrujące zmiany salda, rodzaje wpłat gotówkowych) bezspornie wskazuje, że skarżąca dysponowała środkami pieniężnymi, a zatem była w stanie poczynić niezbędne oszczędności na potrzeby pokrycia kosztów prowadzonych spraw sądowych w ustalonej przez Sąd sumie.

Należy podzielić także pogląd Sądu I instancji w odniesieniu do kwestii oceny deklarowanych przez skarżącą wydatków, w tym przede wszystkim kwalifikowania jako uzasadnionych określonych obciążeń finansowych. Stanowisko to koresponduje z deklarowanymi przez skarżącą wysokimi kosztami prowadzenia działalności gospodarczej (spłata rat kredytu za wysokiej klasy samochód), które nie mogą stanowić decydującego argumentu przy rozpoznawaniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, gdyż doprowadziłoby to do bezpodstawnego zaakceptowania sytuacji, w której uznaje się za konieczne ponoszenie wszystkich innych wydatków, poza kosztami sądowymi.

Wymaga zauważenia, że w zażaleniu skarżąca nie odniosła się w żaden sposób do zasygnalizowanych przez Sąd I instancji rozbieżności pomiędzy deklarowanymi wydatkami a ujawnionymi dochodami. Okoliczność ta może zatem stwarzać uzasadnione domniemanie, że skarżąca poza dochodami uwidocznionymi w dokumentach, posiada jeszcze inne nieujawnione dochody lub zasoby majątkowe, które pozwalają na ponoszenie wydatków, w tym również poniesienie bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny kosztów sądowych we wszystkich prowadzonych przez skarżącą postępowaniach sądowych. Samo zanegowanie w uzasadnieniu zażalenia możliwości uiszczenia wpisu w kwocie 500 zł (dla każdej ze spraw), nie zawierające w swej treści jakichkolwiek informacji uzasadniających przyjęcie takiej oceny, nie mogło wobec tego wpłynąć na zmianę zaskarżonego orzeczenia.

Mając na uwadze wszystkie te okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że skarżąca nie wykazała dostatecznie zasadności zmiany zakresu przyznanego jej prawa pomocy i dlatego zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2007 r. Sąd uznał za nieuzasadnione.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.