Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Drzazga (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Edyta Podrazik Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu w Poznaniu na rozprawie w dniu 07 maja 2008r. przy udziale sprawy ze skargi T. i Z. B. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki tymczasowego obiektu budowlanego; oddala skargę /-/ W.Batorowicz /-/ B.Drzazga /-/ .Podrazik

W dniu 23 marca 2007r. Wójt Gminy zawiadomił Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, że we wsi M., gmina W., na działce nr [..] doszło do samowoli budowlanej.

Pismem z 26 marca 2007r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego zawiadomił strony o wszczęciu postępowania w sprawie legalności zabudowy w M., na działce nr [..] oraz o terminie przeprowadzenia oględzin przypadających na dzień 17 kwietnia 2007r.

W dniu 3 kwietnia 2007r. T. i J. N. zawiadomili organ, że nie są współwłaścicielami działki nr [..] położonej w M., ponieważ sprzedali udział w nieruchomości.

W trakcie oględzin ustalono, że na działce tej posadowiono na bloczkach betonowych przyczepę kempingową, co do której właściciele nie posiadają dowodu konstrukcyjnego. Stwierdzono również utwardzenie części działki, co znalazło odzwierciedlenie w dokumentacji fotograficznej.

Wójt Gminy w dniu 24 kwietnia 2007r. zawiadomił Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, że działka nr [..] objęta jest zmianą miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy W. zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy Nr [..] z [..] (Dz. Urz. Woj. [..]). Z planu wynika, że przeznaczona jest pod uprawy polowe.

W dniu 18 maja 2007r. z aktami sprawy zapoznali się T. i Z. B. Wskazali, że przedmiotowy obiekt zrealizowali bez pozwolenia na budowę w marcu 2007r. Oświadczyli też, że obiekt ten ma charakter tymczasowy, nie jest na trwałe związany z gruntem i posadowiony jest na kołach. Ich zdaniem na jego posadowienie nie było wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę. Jednocześnie poinformowali, że trwa procedura związana ze zmianą planu miejscowego.

Decyzją z [..] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał T. i Z. B. rozbiórkę tymczasowego obiektu budowlanego tj. przyczepy kempingowej znajdującej się w M. na działce nr [..].

W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że w trakcie oględzin ustalono, że przyczepa ta ma wymiary 10m x 3m, nie posiada fundamentów i została ustawiona na bloczkach betonowych. Inwestorami byli T. i Z. B. Organ stwierdził, że obiekt nie może być traktowany jako pojazd w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, lecz rodzaj barakowozu zaliczanego w myśl art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (j.t. Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118) do tymczasowych obiektów budowlanych. Zgodnie zaś z art. 29 ust. 1 pkt 12 Prawa budowlanego pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy obiektu określonego w zgłoszeniu. Państwo B. nie dokonali jednak zgłoszenia zamiaru pobudowania tymczasowego obiektu jakim jest przedmiotowa przyczepa, do czego byli zobowiązani przepisami art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego. Ponadto organ stwierdził, że nie jest możliwa procedura legalizacyjna, albowiem obiekt jest niezgodny z ustaleniami obowiązującego planu miejscowego.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli T. i Z. B., żądając jej uchylenia, ewentualnie zawieszenia postępowania do czasu zakończenia postępowania zmierzającego do zmiany przeznaczenia nieruchomości. zarzucili organowi I instancji błędne uznanie przyczepy kempingowej za barakowóz, a tym samym przyjęcie, że jej pobudowanie wymaga dokonania zgłoszenia właściwemu organowi. Wskazali że przepis art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego nie wymienia wśród tymczasowych obiektów budowlanych przyczep kempingowych. Przyczepy te ze swej istoty służą do czasowego zamieszkiwania, usytuowane są najczęściej na gruncie (w przerwach pomiędzy kolejnymi podróżami), co nie oznacza, że stają się tymczasowymi obiektami budowlanymi. O tym, czy przyczepa jest obiektem tymczasowym nie decyduje też fakt, czy jest ona zarejestrowana, czy nie. Faktycznym powodem niezarejestrowania przedmiotowej przyczepy była konieczność dokonania szeregu napraw wymaganych prawem (m.in. naprawy oświetlenia), które aktualnie przekraczają możliwości finansowe odwołujących. Nie oznacza to jednak, że nie rozważają oni możliwości jej zarejestrowania w terminie późniejszym.

Zdaniem T. i Z. B. bezzasadne jest uznanie, że ustawienie na własnej działce przyczepy kempingowej winno być traktowane na równi z posadowieniem kiosku czy pawilonu. Aczkolwiek są to również budowle nietrwale związane z gruntem, to jednak ich charakter jest inny – mogą zostać przeniesione w inne miejsce, lecz trudno wyobrazić sobie, by w momencie przenoszenia były wykorzystywane. Natomiast przyczepa kempingowa może być wykorzystywana zarówno w czasie postoju, jak i w podróży i dlatego nie można jej traktować jako tymczasowego obiektu budowlanego. Trudno w ogóle mówić o wybudowaniu przyczepy, a w konsekwencji o jej rozbiórce. W przeciwieństwie bowiem do wszelkiego rodzaju tymczasowych kiosków, jej usytuowanie nie wymaga żadnych przygotowań, takich jak np. utwardzenie gruntu. Wystarczy ją przywieźć i zaparkować w dowolnym miejscu. Nadto podnieśli, że w gminie W. nagminne jest sytuowanie na działkach przyczep kempingowych bez pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia.

Odwołanie wnieśli również T. i J. N., podnosząc, że bezpodstawnie zostali uznani za strony niniejszego postępowania.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z [..] uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia, stwierdzając w uzasadnieniu, że organ I instancji niewłaściwie określił strony postępowania, czym naruszył art. 7 kpa. Nadto uznał, że w trakcie oględzin organ I instancji winien ustalić kto był inwestorem obiektu, a także określić miejsce usytuowania obiektu w stosunku do działek sąsiadujących.

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z [...] nakazał rozbiórkę przedmiotowej przyczepy kempingowej, powtarzając argumentację wyrażona w uzasadnieniu decyzji z [...].

T. i Z. B. wnieśli odwołanie od powyższej decyzji. W jego uzasadnieniu przytoczyli swoje stanowisko zawarte w odwołaniu od decyzji organu I instancji z [...].

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia [...] uchylił zaskarżoną decyzję w części w jakiej określono podstawę prawną wydanego rozstrzygnięcia tj. "Na podstawie art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego – ustawa z dnia 14.06.1960r. – (Dz. U. nr 98, poz. 1071 z 2000r.), art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tekst jednolity z 2006r. Nr 156, poz. 1118 )" i w tym zakresie orzekł: "na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118 z późniejszymi zmianami) oraz art. 104 § 1 i 2 kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U. z 2000r., nr 98, poz. 1071 z późniejszymi zmianami)", a w pozostałym zakresie utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy przedstawił przebieg niniejszego postępowania. Następnie stwierdził, iż nie przychyla się do zarzutów zgłoszonych w odwołaniu, iż sporny obiekt jest obiektem tymczasowym, w związku z czym nie wymaga pozwolenia na budowę. Tymczasowym obiektem budowlanym jest bowiem obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej oraz który nie jest trwale połączony z gruntem i przewidziany do rozbiórki w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż przed upływem 120 dni od jego posadowienia. Przedmiotowa przyczepa kempingowa nie spełnia powyższych przesłanek. Ponadto w ocenie organu II instancji bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostają starania o zmianę charakteru nieruchomości (tzw. odrolnienie). Zgodnie bowiem z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19.05.1999r. (sygn. akt IV SA 276/96, Lex nr 47288) "skarżący nie kwestionują w istocie, iż teren na którym zrealizowali obiekt nie był przeznaczony pod zabudowę, a jedynie wyrażają oczekiwanie na zmianę miejscowego planu zagospodarowania i uwzględnienie postulatów i włączenie ich działki w skład terenu przeznaczonego pod budownictwo letniskowe. Wskazywana przez skarżących okoliczność ubiegania się wraz z innymi nabywcami sąsiednich działek o zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie ma jednak wpływu na ocenę legalności zaskarżonej decyzji w zakresie orzeczenia o przymusowej rozbiórce, która jest zgodna z planem".

Skargę na powyższą decyzję wnieśli T. i Z. B., żądając jej uchylenia, ewentualnie zawieszenia niniejszego postępowania do czasu zakończenia procedury zmierzającej do zmiany charakteru nieruchomości. Podnieśli, iż nie zgadzają się z decyzją o rozbiórce obiektu, ponieważ przedmiotowa przyczepa stoi na kołach i nie jest na stałe związana z gruntem.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie przed Sądem skarżący złożyli do akt pisma, w których wyjaśnili, iż kupując działkę, a następnie stawiając na niej przyczepę kempingową kierowali się z jednej strony zapewnieniem agencji obrotu nieruchomościami, że trwają rozmowy z gminą dotyczące przekształcenia terenu z rolnego na rekreacyjny, z drugiej zaś – zapewnieniem producenta przyczepy, że obiekt ten nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Podali też, że w styczniu 2008r. dowiedzieli się o wyłożeniu do wglądu planu zagospodarowania przestrzennego obejmujący ten teren. Później dowiedzieli się, że plan ten ma zostać uchwalony w marcu 2008r. W kwietniu 2008r. uzyskali zaś informację, że plan zostanie przyjęty za kolejne miesiące.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się bezzasadna.

W pierwszej kolejności zważyć należy, że organy nadzoru budowlanego obu instancji trafnie uznały przedmiotową przyczepę kempingową za tymczasowy obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. (j. t. Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem tymczasowym obiektem budowlanym jest obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe. Zaznaczyć trzeba, iż wyliczenie w powołanym przepisie tymczasowych obiektów budowlanych ma charakter przykładowy (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 listopada 2004r., sygn. akt III SA 3602/2003, Lex Polonica nr 375739). Dlatego nie można było podzielić stanowiska skarżących zawartego w odwołaniu od decyzji organu I instancji, iż niewymienienie przyczepy kempingowej w katalogu tymczasowych obiektów budowlanych pozwala przyjąć, że nie jest ona tego rodzaju obiektem.

Z ustawowej definicji wynika, iż można rozróżnić dwa rodzaje tymczasowych obiektów budowlanych. Pierwszy to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej i przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki; drugi to obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem. Jeżeli więc obiekt budowlany nie jest połączony trwale gruntem, to jest tymczasowym obiektem budowlanym niezależnie od tego, czy jest przeznaczony do użytkowania w czasie krótszym od jego trwałości technicznej oraz czy przewiduje się jego przeniesienie lub rozbiórkę. Z drugiej strony tymczasowym obiektem budowlanym będzie obiekt, który jest trwale połączony z gruntem, jednakże jest przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej i przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub do rozbiórki (Z. Kostka, Prawo budowlane. Komentarz, Gdańsk 2007, s. 18).

Usytuowana przez skarżących na działce nr [...] w M. przyczepa kempingowa spełnia przesłanki powyższej definicji. Ustawienie jej na bloczkach betonowych świadczy o tym, że nie została ona trwale związana z gruntem (k. 9 akt adm. I instancji). Specyfika zaś przyczepy kempingowej jako obiektu mobilnego o lekkiej konstrukcji, służącego do czasowego pobytu potwierdza, że obiekt ten ma charakter tymczasowy. Nie oznacza to jednak, wbrew twierdzeniom skarżących, że do jego usytuowania na działce nie było wymagane pozwolenie na budowę.

Według ogólnej zasady uregulowanej w art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31. W art. 29 Prawa budowlanego określono wyjątki od powyższej zasady. I tak zgodnie z ust. 1 pkt 12 powołanego przepisu pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 30 ust. 1, ale nie później niż przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. Budowa tego rodzaju obiektu wymaga jedynie zgłoszenia właściwemu organowi (art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego). A contrario tymczasowy obiekt budowlany postawiony zgodnie z warunkami określonymi w art. 29 ust. 1 pkt 12, jednak nierozebrany lub przeniesiony w inne miejsce przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu, przestaje być obiektem budowlanym, którego budowa nie wymagała pozwolenia na budowę. Taki obiekt budowlany należy uznać za postawiony bez wymaganego pozwolenia na budowę (Z. Kostka, Prawo budowlane. Komentarz, Gdańska 2007, s. 87). Potwierdzenie powyższej tezy znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. W wyroku z dnia 30 listopada 2000r. (sygn. akt SA/Sz 2010/98) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że jeżeli tymczasowy obiekt budowlany będzie użytkowany w miejscu ustawienia (montażu) w okresie dłuższym niż 120 dni, to budowa takiego obiektu wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę (cyt. za Prawo budowlane. Orzecznictwo sądów administracyjnych pod red. A. Glinieckiego, Warszawa 2007, s. 157).

Dlatego zdaniem Sądu organy trafnie uznały, że jeżeli zamiarem skarżących było posadowienie przedmiotowej przyczepy kempingowej na okres krótszy niż 120 dni to powinni byli oni – stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego – zgłosić właściwemu organowi budowę przyczepy. Skoro tego nie uczynili należało przyjąć, że zamiarem inwestorów było ustawienie przyczepy na okres dłuższy, co wymagało uzyskania decyzji o pozwoleniu na jej budowę (art. 28 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 12 i art. 30 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego). Jeżeli zatem skarżący nie wykazali się pozwoleniem na budowę przyczepy, organy nadzoru zobowiązane były zbadać, czy obiekt ten jest zgodny z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz czy nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem (art. 48 ust. 2 Prawa budowlanego). Zaznaczyć należy, że niespełnienie którejkolwiek z wymienionych przesłanek powoduje, że organ nadzoru budowlanego zobowiązany jest nakazać rozbiórkę obiektu budowlanego (art. 48 ust. 1 Prawa budowlanego).

W ocenie Sądu organy I i II instancji trafnie stwierdziły, że przedmiotowa przyczepa kempingowa została usytuowana przez Państwo T. i Z. B. sprzecznie z zapisami obowiązującego planu miejscowego dotyczącego tegoż terenu. Zgodnie bowiem z uchwałą Rady Gminy W. z dnia [..] o zmianie miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy W. (Nr [...]) działka nr [..], na której zlokalizowano obiekt, położona jest w jednostce bilansowej oznaczonej symbolem RP przeznaczonej pod uprawy polowe. Skoro teren ten ma charakter rolny usadowienie na nim przyczepy kempingowej służącej celom rekreacyjnym jest sprzeczne z planem miejscowym.

Odnosząc się do argumentacji skarżących, zgodnie z którą organy nadzoru budowlanego winny wstrzymać się z nakazem rozbiórki z uwagi na trwająca procedurę mającą na celu zmianę planu miejscowego w zakresie zmiany przeznaczenia przedmiotowego gruntu na cele rekreacyjne stwierdzić należy, że okoliczność ta nie może mieć wpływu na ocenę legalności zaskarżonej decyzji. Ustalenia projektu planu miejscowego (a nawet nowego planu) nie mogą bowiem mieć odniesienia do decyzji wydanych w czasie obowiązywania planu wcześniejszego (por. wyrok NSA z 13 lutego 2002r., sygn. akt IV SA 18/00 – za Prawo budowlane. Orzecznictwo sądów administracyjnych pod red. A. Glinieckiego, Warszawa 2007, s. 294; wyrok NSA z 19 maja 1999r., sygn. akt IV SA 276/96, Lex nr 47288).

Na uwzględnienie nie zasługuje również podniesiona przez skarżących w piśmie procesowym z dnia 5 maja 2008r. okoliczność, iż dopuścili się oni samowoli budowlanej, ponieważ pragnęli stworzyć sobie i wnukowi możliwość wypoczynku poza miastem. Żadne bowiem okoliczności, które spowodowały dopuszczenie się samowoli budowlanej nie mają znaczenia dla podjęcia orzeczenia o rozbiórce. W szczególności aspekty społeczne i trudna sytuacja mieszkaniowa nie mogą sankcjonować działania niezgodnego z porządkiem prawnym (por. wyrok NSA z 14 kwietnia 1999r., sygn. akt IV SA 987/.96, Lex nr 47178). O konieczności rozbiórki decyduje konkretny przepis prawa, niezależnie od przekonania skarżących o nieracjonalności decyzji rozbiórkowej i powodów wybudowania obiektu budowlanego, czy też projektowanej zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (por. wyrok NSA z 9 maja 2000r., sygn. akt IV SA 418/98, Lex nr 77639).

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.

W.Batorowicz /-/ B.Drzazga /-/ E.Podrazik

Brak podpisu sędziego spowodowany

jest jego nieobecnością /-/ B.Drzazga

MK