Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Cieśla, , Sędzia WSA Włodzimierz Kowalczyk (spr.), Sędzia WSA Elżbieta Zielińska - Śpiewak, Protokolant spec. Eliza Jędrasik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2015 r. sprawy ze skargi J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] stycznia 2015 r. znak: [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie I. skargę oddala, II. przyznaje ze środków Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokata J. G. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej kwotę 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) w tym: tytułem zastępstwa prawnego kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych), tytułem 23% podatku od towarów i usług kwotę 55,20 zł (pięćdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy).

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z [...] stycznia 2015 r. znak: [...], działając na podstawie art. 127 § 2 w zw. z 17 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: k.p.a.), art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856 ze zm.) i art. 99 ust. 1 pkt 2 lit b ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2014 r. poz. 600 ze zm.), oraz na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. - utrzymało w mocy decyzję Prezydenta [...] z dnia [...] lutego 2013 r. znak: [...] kierującą J. K. na badania lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

Organ wskazał, że decyzja pierwszoinstancyjna zapadła wobec informacji Prokuratora Prokuratury Rejonowej [...], o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia J. K., którym poinformowano że w toku nadzorowanego postępowania dopuszczono dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, którzy rozpoznali u J. K. zespół zależności alkoholowej.

Organ odwoławczy powołując się na art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b, art. 75 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami oraz § 2 ust. 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami wskazał, że sprawdzenie stanu zdrowia kierującego jest ograniczone i może nastąpić tylko gdy pojawią się wiarygodne informacje o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia kierowcy, mogących powodować niezdolność do prowadzenia pojazdów.

Zdaniem organu informacja taka (od Prokuratora) jest wystarczającą podstawą do skierowania J. K. na badania lekarskie, gdyż w świetle opinii biegłych lekarzy psychiatrów, istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do jego stanu zdrowia.

Organ podkreślił jednak, że istotą wskazanych przepisów jest ciągłe dbanie o bezpieczeństwo w ruchu drogowym i eliminowanie tych, którzy utracili warunki zdrowotne po uzyskaniu uprawnień do prowadzenia pojazdów lub u których przeciwskazania do prowadzenia pojazdów nie zostały ujawnione w toku badania przed wydaniem prawa jazdy.

Organ podkreślił również, że decyzja w przedmiocie skierowania na badania nie jest równoznaczna z pozbawieniem prawa jazdy, ma na celu jedynie sprawdzenie czy w stosunku do osoby która już posiada uprawnienia do kierowania pojazdami nie występują przeciwskazania uzasadniające cofnięcie prawa jazdy.

Na koniec organ wskazał, że badania prowadzone są na koszt badanego, i co do tej kwestii przepisy nie pozostawiają żadnych wątpliwości.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] stycznia 2015 r. wniósł J. K. wnosząc o umorzenie postępowania administracyjnego i uchylenie zaskarżonej decyzji.

Wskazał, że nigdy nie był karany przez Sąd za kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu i nie spowodował żadnej kolizji w ruchu lądowym. Samo stwierdzenie, że skarżący posiada zespół zależności alkoholowej nie stanowi podstawy prawnej do przeprowadzenia badania lekarskiego. Ponadto kierowanie na badania jest niezgodne z art. 39 Konstytucji RP i jest eksperymentem medycznym.

W uzupełnieniu skargi zarzucił:

- naruszenie przepisów postepowania, tj.: art. 7, art. 77 § 1 , art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. w związku z art. 99 ust. 1 pkt 2 lit b ustawy o kierujących pojazdami z uwagi na brak wszechstronnego rozważenia i obiektywnego wyjaśnienia przez organ okoliczności sprawy, brak podjęcia przez organ kroków niezbędnych do wyjaśnienia sprawy oraz brak wszechstronnej oceny zebranego materiału dowodowego co dorowadziło do bezzasadnego przyjęcia przesłanek do skierowania skarżącego na badania lekarskie

- naruszenie prawa materialnego, tj.: art. 99 ust 1 pkt 2 lit b ustawy o kierujących pojazdami poprzez niewłaściwe zastosowanie i w rezultacie skierowanie na badania podczas gdy wobec skarżącego nie istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia,

- w konsekwencji naruszenie określonej a art. 8 k.p.a. zasady pogłębiania zaufania do władzy publicznej poprzez zastosowanie i wydanie decyzji o skierowaniu na badania mimo braku spełnienia przesłanek uzasadniających zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego.

Wobec wskazanych zastrzeżeń, ponownie skarżących wniósł o uchylenie zaskarżonych decyzji oraz zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał wcześniej prezentowane stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dna 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Sąd administracyjny nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach, a jedynie w przypadku stwierdzenia, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 145 p.p.s.a. uchyla ją lub stwierdza jej nieważność.

Rzeczą Sądu, w niniejszym postępowaniu, było zatem -stosownie do dyspozycji powołanych przepisów- dokonanie kontroli zaskarżonego i poprzedzającego go aktu pod względem prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni.

Badając legalność zaskarżonej decyzji Sąd nie stwierdził naruszenia przepisów prawa materialnego ani procesowego w stopniu uzasadniającym jej uchylenie.

Materialnoprawną podstawą zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2014 r. poz.600 ze zm.) w tym w szczególności art. 99 w związku z art. 75, oraz przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2004 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz.U. z 2014 r. poz. 949).

Zgodnie z treścią art. 99 ust. 1 pkt. 2b ustawy o kierujących pojazdami starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na badanie lekarskie jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt.1 wymienionej ustawy prawo jazdy nie może być wydane osobie u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywną formę uzależnienia od alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.

Zgodnie z treścią § 4 ust.1 pkt 9 rozporządzenia z 17 lipca 2014 r. w ramach badania lekarskiego uprawniony lekarz dokonuje oceny stanu zdrowia osoby badanej w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami w zakresie objawów wskazujących na uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie.

Z przepisu art. 99 ust.1 pkt. 2b ustawy o kierujących pojazdami wynika, że skierowanie na badanie lekarskie ma miejsce wówczas gdy istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy. Przez pojęcie "uzasadnione" należy rozumieć oparte na obiektywnych racjach, podstawach, słuszne, usprawiedliwione, zaś zwrot "zastrzeżenia" oznacza uwagę wyrażającą krytykę lub wątpliwość dotyczącą jakiegoś szczegółu, słabej strony czegoś.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest już pogląd, że skierowanie na badanie lekarskie, o którym mowa w art. 99 ust. 1 pkt. 2b ustawy o kierujących pojazdami, winno mieć miejsce gdy organ administracji znajdzie się w posiadaniu informacji nasuwających zastrzeżenia co do warunków zdrowotnych kierowcy zaś źródło uzyskania tego typu informacji jest wiarygodne. Chodzi o sytuację gdy istnieją przesłanki, które z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazują na wystąpienie przeciwwskazań zdrowotnych kierowcy co do dalszego udziału w ruchu drogowym. Musi zatem istnieć wysokie prawdopodobieństwo, że stan zdrowia kierowcy świadczy o istnieniu przeciwwskazań do kierowania pojazdami. Nie jest natomiast wymagana pewność w tym zakresie. Ostateczne rozstrzygnięcie w tej kwestii powierzone zostało bowiem uprawnionym w tym zakresie lekarzom. (por wyroki: NSA z 17 lutego 2015 r. w spr. I OSK 965/13, z 13 czerwca 2013r. w spr. I OSK 75/12, WSA w Rzeszowie z 14 maja 2014 r. w spr. II SA/Rz 285/14; publ: www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Podkreślić należy, że uzależnienie od alkoholu lub środka podobnie działającego do alkoholu jest okolicznością uzasadniającą skierowanie kierowcy na badanie lekarskie, o którym mowa w art. 99 ust. 1 pkt. 2b cytowanej ustawy. Osoba u której występuje zespół zależności alkoholowej (ZZA – będący jednostką równoważną merytorycznie z uzależnieniem od alkoholu) stwarza bowiem zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Osobie takiej nie może być wydane prawo jazdy (art. 12 ust. 1 pkt. 1 cytowanej ustawy). Duża doza prawdopodobieństwa występowania u kierowcy uzależnienia od alkoholu uzasadnia skierowanie go na badanie lekarskie (por. wyrok NSA z 13 czerwca 2013 r. w spr. I OSK 75/12; publ: www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

W rozpoznawanej sprawie J. K. został skierowany na badanie lekarskie na wniosek Prokuratora Prokuratury Rejonowej [...] z dnia [...] stycznia 2013 r., z którego wynika, że J. K. posiada bezterminowe prawo jazdy kategorii B oraz że w toku prowadzonego przez Prokuraturę postępowania przygotowawczego przeciwko J. K. dopuszczono dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, którzy rozpoznali u skarżącego zespół zależności alkoholowej. W aktach administracyjnych sprawy znajduje się również -wbrew twierdzeniom skarżącego- prawomocne orzeczenie Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Sądzie Rejonowym [...] z dnia [...] czerwca 1992 roku sygn. [...], z którego wynika, że J. K. został uznany winnym prowadzenia w dniu 27 kwietnia 1992 roku pojazdu pod wpływem alkoholu które to orzeczenie orzekało karę finansową oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 6 miesięcy; prawomocne orzeczenie Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Sądzie Rejonowym [...] VII Wydział Karny z dnia [...] grudnia 1992 roku sygn. [...], z którego wynika, że J. K. został uznany winnym prowadzenia w dniu 30 kwietnia 1992 roku pojazdu pod wpływem alkoholu, nadto bez posiadanych uprawnień, które to orzeczenie orzekało karę finansową oraz zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 24 miesięcy.

Skarżący cierpi na zespół zależności alkoholowej, na co sam wskazuje w skardze.

W ocenie sądu zebrany materiał dowodowy wskazuje, że wobec skarżącego istniały uzasadnione zastrzeżenia co do jego stanu zdrowia uzasadniające skierowanie go na badanie lekarskie, o którym mowa w art. 99 ust.1 pkt. 2b ustawy o kierujących pojazdami.

Wskazać trzeba, że biegły lekarz psychiatra jest wiarygodnym specjalistą do rozpoznania zespołu zależności alkoholowej. Rozpoznanie takiego schorzenia można zatem uznać za wiarygodne i organy administracji trafnie przyjęły, że jest wysokie prawdopodobieństwo istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania przez skarżącego pojazdami.

Ponadto wniosek skierowany został do organu administracji publicznej przez Prokuratora, który prowadzi wobec skarżącego postępowanie przygotowawcze. "Prawo zwrócenia się do właściwego organu o wszczęcie postępowania administracyjnego oznacza w istocie procesowe prawo prokuratora do żądania wszczęcia postępowania. Przesłanką żądania wszczęcia postępowania przez prokuratora jest istnienie stanu niezgodnego z prawem. Ocena, czy taki stan istnieje, należy do prokuratora i nie podlega weryfikacji przez organ administracji publicznej, do którego wpłynął wniosek prokuratora o wszczęcie postępowania. Organ jest bowiem związany takim wnioskiem" (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 6 listopada 2012 r. w sprawie II SA/Kr 1597/11; LEX nr 1240974).

Nieuzasadniony jest zatem zarzut skargi, że organy administracji nie przeprowadziły wszechstronnej oceny materiału dowodowego. Zaznaczyć trzeba, że przed wydaniem decyzji, o której mowa w art. 99 ust. 1 pkt. 2b ustawy o kierujących pojazdami organy administracji nie mają obowiązku pozyskiwania dokumentacji medycznej kierowcy, dokonywania jej analizy a w razie konieczności dopuszczania dowodu z opinii biegłych lekarzy gdyż wymagane są wiadomości specjalne. Do wydania decyzji określonej w art. 99 ust. 1 pkt. 2b cytowanej ustawy wystarcza istnienie dużej dozy prawdopodobieństwa, że w stosunku do kierowcy występują przeciwwskazania zdrowotne do jego dalszego udziału w ruchu drogowym. Takie wysokie prawdopodobieństwo istnienia wymienionego przeciwwskazania występuje w niniejszej sprawie o czym świadczy treść wniosku Prokuratora i zgromadzony materiał dowodowy. Dodać również należy, iż w postępowaniu poprzedzającym wydanie decyzji, o której mowa w art. 99 ust. 1 pkt. 2b ustawy nie jest wymagana pewność istnienia przeciwwskazań zdrowotnych kierowcy do kierowania pojazdami. Nie jest zatem konieczne udowodnienie przez organ istnienia takich przeciwwskazań (np. istnienia zależności alkoholowej) lecz wystarcza wysokie prawdopodobieństwo istnienia takich przeciwwskazań a takie prawdopodobieństwo w niniejszej sprawie miało miejsce.

W ocenie Sądu kontrola zaskarżonej decyzji wykazała, iż nie narusza ona prawa. Organy przeprowadziły postępowanie w sposób nie naruszający zasad wyrażonych w art. 7, art. 8, art. 11, art. 75 § 1 i art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest zaś wystarczające, spełnia wymogi art. 107 § 3 k.p.a., organ w sposób nie budzący wątpliwości przytoczył fakty istotne dla rozstrzygnięcia, wyjaśnił jaki jest przedmiot postępowania, w oparciu o jaką podstawę prawną jest ono prowadzone, a tym samym jaki jest zakres niezbędnych ustaleń.

W tym stanie rzeczy, skoro podniesione w skardze zarzuty nie znajdują oparcia w przepisach prawa, a zatem nie mogły odnieść zamierzonego skutku, oraz biorąc dodatkowo pod uwagę, że Sąd nie dostrzegł takich naruszeń przepisów prawa procesowego lub materialnego, które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), skargę oddalił.